Chương Năm: Ơn Cứu-Chuộc và tội nguyên-tổ
(bài 27)
Phần 4:
Hiểu-biết khoa-học về thú-tính con người
Tôi vẫn chấp-nhận các dữ-kiện khoa-học mà lâu nay ta đồng-thuận với nhau về buổi đầu lịch-sử của vũ-trụ và con người.
Trước hết, là: một vài khuôn-thước cũng rất chung.
Arthur Peacocke, Genesis for the third Millenium.
Khi xưa, Thiên Chúa có mặt ở nơi đó. Và khi ấy, Thiên-Chúa Đấng-Vẫn-Là-Tất-Cả, lại là: Tình-Yêu dấy-tràn trên muôn loài, nên Ngài nói: “Ta hãy làm cho Kẻ Khác xuất-hiện.” Và, hãy làm cho mọi sự việc có khả-năng trở-thành những gì nó có thể, rồi cho nó trở-thành chính nó. Hãy để mọi sự việc tự khai-phá tiềm-năng của nó.
Và như thế, đã có Sự Thể Khác Biệt ở nơi Chúa, tức: vùng trời gồm đầy năng-lượng, thứ năng-lượng tự chuyển-động –nhưng không mang hình-hài của chất-thể, không-gian, thời gian, hoặc hình-thái nào hết. Tuân-theo luật-lệ được ban ra và qua sự dâng-tràn năng-lượng cực-kỳ nóng-bỏng –vụ nổ vũ-trụ rất nóng cháy- Sự Thể Khác Biệt lại đã nổ tung thành Vũ-trụ, xuất từ tụ-điểm 12 (hay sao đó) nếu tính thời-gian của ta, cũng mất cả tỷ năm; bởi thế nên, không-gian được làm ra đã là thế.
Chất-liệu nền-tảng xoay-tít đã xuất-hiện, dàn-dựng và trải-rộng lan dần mãi, rồi đông-lạnh thành các tầng mây vần vũ đầy những khí. Và, nó tự đắm mình trong lằn-sáng rất chói-loà. Rồi, cứ thế Vũ-trụ dàn-trải và hội-tụ vào vòng xoay tít mù gồm đầy chất-liệu và ánh sáng bao hàm cả tỷ giải thiên-hà.
Cách nay 5 tỷ năm, có một vì sao trong giải thiên-hà -là mặt trời- đã hấp-thụ vào quanh nó các chất-liệu tựa hành-tinh. Một trong các hành-tinh ấy, là trái đất của chúng ta.
Trên trái đất, đã có sự gom-gộp các nguyên-tử; và nhiệt-độ trở nên vừa đủ để cho phép nước lỏng và đá cứng hợp-thành châu lục và núi non khi đó đã mọc lên. Và tận phần sâu-lắng sũng đầy nước ở các đường nứt, đầm/hồ hoặc biển sâu, chỉ mới hơn 3 tỷ năm thôi, một số phân-tử đã lớn mạnh và phức-tạp đủ để nhân rộng chính mình thành các sao-bản và trở-thành các vết-tụ đầu-tiên của sự sống.
Sự sống cứ thế nhân rộng ngoài biển khơi, và ngày càng trở nên đa dạng và phức-tạp hơn. 500 triệu năm nay, các thọ-tạo có xương cứng và xương sống vững-chãi lại đã xuất-hiện trên mặt đất.
Nơi đất liền, cây xanh đã làm thay-đổi bầu khí-quyển bằng cách tạo dưỡng-khí. Và, hơn 300 trăm triệu năm qua, một số loài cá đã học cách trườn bò từ biển khơi và sống ở bờ rìa của đất liền, rồi hít thở từng lớp dưỡng-khí từ trên không.
Nay, thì sự sống đã bộc-phát thành nhiều hình-thể -khởi từ loài bò sát, động-vật có vú như loài khủng-long trên đất liền, đến loài rắn rít, chim chóc sống ở trên không. Hàng triệu năm nay, động-vật có vú đã bắt đầu phát-triển não-bộ của chúng một cách khá phức-tạp, khiến chúng có thể học-hỏi nhiều thứ.
Trong số các thọ-tạo ấy, có loài sống ở trên cây. Và từ đây, bậc tiên-tổ đầu đời của ‘chúng ta’ đã xuất từ loài thọ-tạo ấy và rồi, 40,000 năm nay, nam-nhân và nữ-phụ tiên-khởi của con người cũng đã xuất đầu lộ diện thành hình-hài cụ-thể.
Nhị vi tiên-tổ ấy, đã bắt đầu hiểu-biết chính con người mình và biết được những gì mình đang làm. Nhị vị ấy, không chỉ am-hiểu hết mọi sự mà thôi, nhưng còn tự mình ý-thức được cả chính mình nữa. Và như thế, lời lẽ đầu-tiên của các vị đã phát thành tiếng nói.
Và, tiếng cười đầu đời cũng đã khởi-sự từ khi ấy. Bức tranh đầu đời đã thành-hình. Ý-nghĩa của định-mệnh tiên-khởi cũng trượt mức bằng dấu-hiệu đầu tiên của hy-vọng, bởi lẽ tổ-tiên ta đã biết chôn-cất thân-nhân của mình vừa mới chết bằng vào các nghi-lễ rất qui-củ.
Từ đó, lời nguyện-cầu đầu-tiên dâng lên Đấng Ở Trên đã khiến mọi thứ thành mọi sự và mọi sự trở-thành những sự và những thứ lẽ đáng phải trở-thành. Và, kinh-nghiệm ban đầu về Chân – Thiện – Mỹ và cả đến những gì đối-nghịch lại những thứ và những sự như thế cũng bắt đầu xảy đến, bởi con người đã có tự-do để hành-xử.
Thật ra, có hai thể-loại vật-lý không còn muốn sống đời đơn-độc riêng-lẻ nữa, nên đã chối-bỏ lối sống bỏ-mặc-không-hề-biết-đến-chăm-sóc để đi vào thể-loại chất-liệu có liên-quan mật-thiết, đã bắt đầu khởi sự từ lúc đó. Và kết quả, là: ty-thể DNA, tức: cơ-cấu bao-hàm chất DNA sản-sinh ra năng-lượng, qua đó mọi tế-bào sống của ta đều tùy-thuộc vào nó.
Theo truyền-thống, thần-học nói chung đã tách rời con người khỏi mọi loài có từ thiên-nhiên. Thần-học này, lâu nay, vẫn nhìn vào bản-chất con người của ta như một tổng-thể độc-nhất-vô-nhị không giống bất cứ thọ-tạo nào khác.
Điều này xảy đến, là vì con người được tạo-dựng vào thời-điểm nhất-định, theo cung-cách vẫn có từ đó cho đến bây giờ, tức: được tạo-dựng theo hình-ảnh của Thiên-Chúa. Cũng cùng một truyền-thống tương-tự, thần-học nói chung đã tách rời Đức Giêsu ra khỏi nhân-loại và rời khỏi mọi loài thọ-tạo còn rớt lại ở thiên-nhiên.
“Sự Kiện Đức Kitô”, lâu nay được phú-ban cho ta như Động-Lực diễn-giải theo cách đặc-trưng/đặc-biệt. Thần-học ấy, đã lập nên một nhân-vật độc-đáo rất nam-nhân, đối lại với Nhân-Vật-Lỗi-Lạc khác là Đức Giêsu, Đấng có đặc-trưng điển-hình là Ân-Lộc và Sự Sống. Điều này, đòi-hỏi mọi người phải tin rằng: nơi Ađam, bằng tư-cách cá-nhân của riêng ông, lại là nhân-vật đem sự chết vào với thế-gian. Bằng lối suy-tư như thế, nhân-loại bị loại-trừ khỏi giòng-sử tiến-hoá-chung của ta và đặt-định một con-người bằng những hệ-lụy đầy chết-chóc, thiếu cân-bằng về lịch-sử. Điều này dẫn đến kết-cục, là: tạo nên động-thái bạo-tàn cho những ai không chấp-nhận Đức Kitô (hoặc Ađam), hiểu theo cách ấy.
Ngày nay, ta thấy được động-thái trở về mà định-vị con người vào với trình-tự tiến-hoá-chung của giòng-sử. Từ đó, ta nhận ra rằng: mọi loài thọ-tạo khác cũng rất là đáng kể. Và, toàn-bộ hệ-thống có sự sống trên trái đất này, không chỉ đơn-thuần là mớ bòng-bong do nhiều nguồn năng-lực hợp lại, mà là hệ-thống tự bảo-trì một cách sinh-động và cộng sinh.
(còn tiếp)
_______________________
Lm Kevin O’Shea, CSsR
Mai Tá lược dịch
(bài 27)
Phần 4:
Hiểu-biết khoa-học về thú-tính con người
Tôi vẫn chấp-nhận các dữ-kiện khoa-học mà lâu nay ta đồng-thuận với nhau về buổi đầu lịch-sử của vũ-trụ và con người.
Trước hết, là: một vài khuôn-thước cũng rất chung.
Arthur Peacocke, Genesis for the third Millenium.
Khi xưa, Thiên Chúa có mặt ở nơi đó. Và khi ấy, Thiên-Chúa Đấng-Vẫn-Là-Tất-Cả, lại là: Tình-Yêu dấy-tràn trên muôn loài, nên Ngài nói: “Ta hãy làm cho Kẻ Khác xuất-hiện.” Và, hãy làm cho mọi sự việc có khả-năng trở-thành những gì nó có thể, rồi cho nó trở-thành chính nó. Hãy để mọi sự việc tự khai-phá tiềm-năng của nó.
Và như thế, đã có Sự Thể Khác Biệt ở nơi Chúa, tức: vùng trời gồm đầy năng-lượng, thứ năng-lượng tự chuyển-động –nhưng không mang hình-hài của chất-thể, không-gian, thời gian, hoặc hình-thái nào hết. Tuân-theo luật-lệ được ban ra và qua sự dâng-tràn năng-lượng cực-kỳ nóng-bỏng –vụ nổ vũ-trụ rất nóng cháy- Sự Thể Khác Biệt lại đã nổ tung thành Vũ-trụ, xuất từ tụ-điểm 12 (hay sao đó) nếu tính thời-gian của ta, cũng mất cả tỷ năm; bởi thế nên, không-gian được làm ra đã là thế.
Chất-liệu nền-tảng xoay-tít đã xuất-hiện, dàn-dựng và trải-rộng lan dần mãi, rồi đông-lạnh thành các tầng mây vần vũ đầy những khí. Và, nó tự đắm mình trong lằn-sáng rất chói-loà. Rồi, cứ thế Vũ-trụ dàn-trải và hội-tụ vào vòng xoay tít mù gồm đầy chất-liệu và ánh sáng bao hàm cả tỷ giải thiên-hà.
Cách nay 5 tỷ năm, có một vì sao trong giải thiên-hà -là mặt trời- đã hấp-thụ vào quanh nó các chất-liệu tựa hành-tinh. Một trong các hành-tinh ấy, là trái đất của chúng ta.
Trên trái đất, đã có sự gom-gộp các nguyên-tử; và nhiệt-độ trở nên vừa đủ để cho phép nước lỏng và đá cứng hợp-thành châu lục và núi non khi đó đã mọc lên. Và tận phần sâu-lắng sũng đầy nước ở các đường nứt, đầm/hồ hoặc biển sâu, chỉ mới hơn 3 tỷ năm thôi, một số phân-tử đã lớn mạnh và phức-tạp đủ để nhân rộng chính mình thành các sao-bản và trở-thành các vết-tụ đầu-tiên của sự sống.
Sự sống cứ thế nhân rộng ngoài biển khơi, và ngày càng trở nên đa dạng và phức-tạp hơn. 500 triệu năm nay, các thọ-tạo có xương cứng và xương sống vững-chãi lại đã xuất-hiện trên mặt đất.
Nơi đất liền, cây xanh đã làm thay-đổi bầu khí-quyển bằng cách tạo dưỡng-khí. Và, hơn 300 trăm triệu năm qua, một số loài cá đã học cách trườn bò từ biển khơi và sống ở bờ rìa của đất liền, rồi hít thở từng lớp dưỡng-khí từ trên không.
Nay, thì sự sống đã bộc-phát thành nhiều hình-thể -khởi từ loài bò sát, động-vật có vú như loài khủng-long trên đất liền, đến loài rắn rít, chim chóc sống ở trên không. Hàng triệu năm nay, động-vật có vú đã bắt đầu phát-triển não-bộ của chúng một cách khá phức-tạp, khiến chúng có thể học-hỏi nhiều thứ.
Trong số các thọ-tạo ấy, có loài sống ở trên cây. Và từ đây, bậc tiên-tổ đầu đời của ‘chúng ta’ đã xuất từ loài thọ-tạo ấy và rồi, 40,000 năm nay, nam-nhân và nữ-phụ tiên-khởi của con người cũng đã xuất đầu lộ diện thành hình-hài cụ-thể.
Nhị vi tiên-tổ ấy, đã bắt đầu hiểu-biết chính con người mình và biết được những gì mình đang làm. Nhị vị ấy, không chỉ am-hiểu hết mọi sự mà thôi, nhưng còn tự mình ý-thức được cả chính mình nữa. Và như thế, lời lẽ đầu-tiên của các vị đã phát thành tiếng nói.
Và, tiếng cười đầu đời cũng đã khởi-sự từ khi ấy. Bức tranh đầu đời đã thành-hình. Ý-nghĩa của định-mệnh tiên-khởi cũng trượt mức bằng dấu-hiệu đầu tiên của hy-vọng, bởi lẽ tổ-tiên ta đã biết chôn-cất thân-nhân của mình vừa mới chết bằng vào các nghi-lễ rất qui-củ.
Từ đó, lời nguyện-cầu đầu-tiên dâng lên Đấng Ở Trên đã khiến mọi thứ thành mọi sự và mọi sự trở-thành những sự và những thứ lẽ đáng phải trở-thành. Và, kinh-nghiệm ban đầu về Chân – Thiện – Mỹ và cả đến những gì đối-nghịch lại những thứ và những sự như thế cũng bắt đầu xảy đến, bởi con người đã có tự-do để hành-xử.
Thật ra, có hai thể-loại vật-lý không còn muốn sống đời đơn-độc riêng-lẻ nữa, nên đã chối-bỏ lối sống bỏ-mặc-không-hề-biết-đến-chăm-sóc để đi vào thể-loại chất-liệu có liên-quan mật-thiết, đã bắt đầu khởi sự từ lúc đó. Và kết quả, là: ty-thể DNA, tức: cơ-cấu bao-hàm chất DNA sản-sinh ra năng-lượng, qua đó mọi tế-bào sống của ta đều tùy-thuộc vào nó.
Theo truyền-thống, thần-học nói chung đã tách rời con người khỏi mọi loài có từ thiên-nhiên. Thần-học này, lâu nay, vẫn nhìn vào bản-chất con người của ta như một tổng-thể độc-nhất-vô-nhị không giống bất cứ thọ-tạo nào khác.
Điều này xảy đến, là vì con người được tạo-dựng vào thời-điểm nhất-định, theo cung-cách vẫn có từ đó cho đến bây giờ, tức: được tạo-dựng theo hình-ảnh của Thiên-Chúa. Cũng cùng một truyền-thống tương-tự, thần-học nói chung đã tách rời Đức Giêsu ra khỏi nhân-loại và rời khỏi mọi loài thọ-tạo còn rớt lại ở thiên-nhiên.
“Sự Kiện Đức Kitô”, lâu nay được phú-ban cho ta như Động-Lực diễn-giải theo cách đặc-trưng/đặc-biệt. Thần-học ấy, đã lập nên một nhân-vật độc-đáo rất nam-nhân, đối lại với Nhân-Vật-Lỗi-Lạc khác là Đức Giêsu, Đấng có đặc-trưng điển-hình là Ân-Lộc và Sự Sống. Điều này, đòi-hỏi mọi người phải tin rằng: nơi Ađam, bằng tư-cách cá-nhân của riêng ông, lại là nhân-vật đem sự chết vào với thế-gian. Bằng lối suy-tư như thế, nhân-loại bị loại-trừ khỏi giòng-sử tiến-hoá-chung của ta và đặt-định một con-người bằng những hệ-lụy đầy chết-chóc, thiếu cân-bằng về lịch-sử. Điều này dẫn đến kết-cục, là: tạo nên động-thái bạo-tàn cho những ai không chấp-nhận Đức Kitô (hoặc Ađam), hiểu theo cách ấy.
Ngày nay, ta thấy được động-thái trở về mà định-vị con người vào với trình-tự tiến-hoá-chung của giòng-sử. Từ đó, ta nhận ra rằng: mọi loài thọ-tạo khác cũng rất là đáng kể. Và, toàn-bộ hệ-thống có sự sống trên trái đất này, không chỉ đơn-thuần là mớ bòng-bong do nhiều nguồn năng-lực hợp lại, mà là hệ-thống tự bảo-trì một cách sinh-động và cộng sinh.
(còn tiếp)
_______________________
Lm Kevin O’Shea, CSsR
Mai Tá lược dịch