ĐỐI ĐẦU HAY ĐỐI THỌAI
Hội đồng Giám Mục Việt Nam đã im lặng sau vụ Tam Tòa. Hình ảnh các linh mục bị đánh bị đập dã man, giáo dân bị hành hung giam cầm cũng không đánh động được trái tim của các chủ chiên.
Chẳng có cha mẹ nào mà lại không đau lòng khi con cái bị bệnh tật đói khát. Các vị giám mục cũng vậy; nhưng tại sao các ngài lại phải câm nín và không thể lên tiếng để bênh vực đàn chiên mà các ngài coi như một phần của chính thân thể mình. Nhìn vào những diễn biến và có thể nói là xung đột giữa giáo hội công giáo và nhà nước cộng sản Việt Nam gần đây chúng ta có thể dễ dàng kết luận rằng các vị giám mục đã chọn lựa những phương thức đối thọai hơn là đối đầu với những người cộng sản.
1- Đối đầu
Hình thức đối đầu có thể giải nghĩa một cách đơn giản là giáo hội công giáo sẽ quyết liệt chống đối những sai trái của nhà cầm quyền cộng sản đồng thời bảo vệ quyền lợi của giáo hội và tranh đấu cho quyền tự do tôn giáo được thực thi một cách nghiêm chỉnh. Giáo hội công giáo đã và sẽ không bao giờ chấp nhận chủ nghĩa và lý thuyết cộng sản. Một giáo hữu công giáo không thể là một đảng viên cộng sản vì những đối nghịch từ căn bản của giáo lý công giáo và chủ thuyết cộng sản. Thí dụ: giáo hội nghiêm cấm giáo hữu không được nói dối nhưng người cộng sản lại coi chuyện ăn gian nói dối như là một phương tiện miễn sao đạt được mục đích. Bởi vậy dân gian mới có câu “nói dối như Vẹm”.
Vụ tòa Khâm Sứ là một trường hợp của chiến thuật đối đầu. Giáo dân Hà Nội đã đối mặt và cương quyết chiến đấu để giữ lại mảnh đất của tòa Khâm Sứ mà những ông bà cán bộ đang lập mưu tính kế để chia nhau làm chỗ nhẩy nhót, tiệm ăn quán nhậu. Giáo dân Hà Nội đã thất bại không đòi lại được mảnh đất nhưng các tín hữu đã xua đuổi được những họat cảnh chướng ta gai mắt khỏi nơi chốn thờ phượng thánh thiện. Những người cộng sản Việt Nam luôn coi giáo hội công giáo là một thế lực thù địch và họ đã dùng tất cả mọi đòn phép để trấn áp ‘bọn có đạo”. Cách đây chừng mười năm, một học sinh công giáo đã không có giấc mơ lên đại học. Bây giờ tình trạng có thay đổi nhưng một người công giáo vẫn chưa có chỗ đứng trong hệ thống cầm quyền của đảng cộng sản Việt Nam.
Khi chọn lựa phương cách đối đầu, giáo dân công giáo đã chấp nhận những hậu quả xấu xa có thể xẩy ra bởi súng đạn và một hệ thống công an cảnh sát rất độc ác và hữu hiệu của cường quyền cộng sản. Bởi vậy kết cuộc của những cuộc đối đầu, chiến thắng luôn luôn nằm trong tay của những người nắm giữ quyền hành nhưng ít ra khối giáo dân cũng đã xiển dương được ý chí và nguyện vọng của những người khát khao hòa bình và công lý.
2- Đối thọai
Từ nguyên ngữ, phương cách đối thọai có thể hiểu là hai bên cùng ngồi xuống để nói chuyện, phân giải hơn thiệt và những tương nhượng để đi đến một kết cuộc mà cả hai bên cùng có thể chấp nhận được. Vài trường hợp đối thọai đưa đến thành công mà chúng ta được biết là đất đai của thánh địa La Vang và trung tâm mục vụ của giáo phận Đà Lạt. Phương cách đối thọai đòi hỏi nhiều điều kiện rất tế nhị và những kỹ thuật giao tế để đi đến một kết cuộc khả quan. Trong những cuộc gặp gỡ để bàn luận, bên nào cũng đưa ra những lý lẽ để phân giải hơn thiệt hầu những nguyện vọng hoặc quyền lợi được thanh thỏa. Giáo hội có nguyện vọng và nhà nước cũng có những lý lẽ của những người cầm quyền. Dưới một thể chế cộng sản do một đảng duy nhất cầm quyền cai trị thì hình thức đối thọai luôn bị sức mạnh của chủ nghĩa và súng đạn khống chế, do vậy rất ít khi mang đến những thành công. Một vài trường hợp mang đến những kết quả bất ngờ cũng chỉ là những đòn phép trình diễn hay mua chuộc của những người nắm giữ quyền hành mà thôi. Nguyên tắc bỏ ra con tép bắt vào con tôm luôn luôn được hành sử, nhiều khi rất lộ liễu. Người cộng sản được tôi luyện trong chủ thuyết duy vật sẽ không bao giờ có những cử chỉ khoan hòa, nhân nhượng. Người cộng sản đã lôi cha mẹ vợ chồng ra đấu tố đến chết thì đừng bao giờ trông mong ở họ một chút tình cảm dù nhỏ nhoi.
Trên thực tế, các vị giám mục là những người tu hành chỉ biết “đem yêu thương vào nơi óan thù” rất dễ bị mê hoặc vào những miệng lưỡi hão huyền hoặc hứa hẹn vẩn vơ. Nhiều trường hợp các ngài còn bị ép buộc dưới nhiều lọai áp lực để thỏa mãn những yêu sách và đòi hỏi của người cộng sản. Nhưng dù ở trong bất cứ trường hợp và hoàn cảnh nào thì các ngài cũng phải có bổn phận và trách nhiệm chống đối lại những sai trái của chủ nghĩa cộng sản đồng thời gieo rắc an vui và yêu thương đến cho mọi người. Các ngài có thể thích hay không thích người cộng sản nhưng các ngài phải có bổn phận nói lên cho lương tâm thế giới biết tệ nạn tham nhũng của những người cộng sản. Các ngài phải có trách nhiệm báo động cho mọi người biết tệ nạn mua bán bằng cấp của một hệ thống giáo dục lạc hậu và què quặt ở Việt Nam. Các ngài phải chia sẻ bổn phận và trách nhiệm khi một đứa trẻ con ở Việt Nam coi chuyện mua bán bằng cấp và hối lộ tham nhũng là những chuyện rất bình thường trong cuộc sống.
Nhiều tin không chính thức đồn thổi các vị giám mục Việt Nam được Tòa Thánh Vatican khuyến cáo là hãy im lặng và giữ một tình trạng giao tế bình thường với nhà cầm quyền cộng sản. Do vậy chúng ta đã thấy rõ là những ngày tháng gần đây các vị giám mục đã không có một tiếng nói cần thiết. Những người cộng sản gian manh lật lọng sẽ không từ bỏ bất cứ một cơ hội hay đối tượng nào để đạt đến mục đích. Những con cừu sẽ phải đối mặt với một bầy chó sói và ai cũng tin rằng đàn cừu sẽ tan tác dưới nanh vuốt của thú dữ.
Tòa Thánh Vatican có quan hệ ngọai giáo với gần hai trăm quốc gia trên thế giới. Vatican có đấy đủ dữ kiện và kinh nghiệm trong các buổi “làm việc” với người cộng sản Việt Nam. Khi chọn lựa phương cách đối thọai với những người cộng sản Việt Nam thì tất nhiên Vatican tin tưởng rằng đó là một phương cách khôn ngoan và hữu hiệu nhất. Tòa Thánh Vatican với những nhà ngọai giao chuyên nghiệp và thế đứng của giáo hội công giáo hòan vũ có thể làm thay đổi được tình trạng của giáo hội công giáo Việt Nam dưới thể chế cộng sản là một điều phải nói tới.
Ngay sau khi vụ Tam Tòa, tôi đã viết một bài phiền trách các giám mục Việt Nam với những lời lẽ rất gay gắt. Tôi đã tự chế không gửi đăng tải trên các phương tiện truyền thông và bây giờ tôi thấy thật may mắn và hạnh phúc vì đã quyết định chọn lựa như vậy. Các vị giám mục Việt nam chắc hẳn cũng rất hài lòng với phương cách đối thọai mà các ngài đã chọn lựa.
Hội đồng Giám Mục Việt Nam đã im lặng sau vụ Tam Tòa. Hình ảnh các linh mục bị đánh bị đập dã man, giáo dân bị hành hung giam cầm cũng không đánh động được trái tim của các chủ chiên.
Chẳng có cha mẹ nào mà lại không đau lòng khi con cái bị bệnh tật đói khát. Các vị giám mục cũng vậy; nhưng tại sao các ngài lại phải câm nín và không thể lên tiếng để bênh vực đàn chiên mà các ngài coi như một phần của chính thân thể mình. Nhìn vào những diễn biến và có thể nói là xung đột giữa giáo hội công giáo và nhà nước cộng sản Việt Nam gần đây chúng ta có thể dễ dàng kết luận rằng các vị giám mục đã chọn lựa những phương thức đối thọai hơn là đối đầu với những người cộng sản.
1- Đối đầu
Hình thức đối đầu có thể giải nghĩa một cách đơn giản là giáo hội công giáo sẽ quyết liệt chống đối những sai trái của nhà cầm quyền cộng sản đồng thời bảo vệ quyền lợi của giáo hội và tranh đấu cho quyền tự do tôn giáo được thực thi một cách nghiêm chỉnh. Giáo hội công giáo đã và sẽ không bao giờ chấp nhận chủ nghĩa và lý thuyết cộng sản. Một giáo hữu công giáo không thể là một đảng viên cộng sản vì những đối nghịch từ căn bản của giáo lý công giáo và chủ thuyết cộng sản. Thí dụ: giáo hội nghiêm cấm giáo hữu không được nói dối nhưng người cộng sản lại coi chuyện ăn gian nói dối như là một phương tiện miễn sao đạt được mục đích. Bởi vậy dân gian mới có câu “nói dối như Vẹm”.
Vụ tòa Khâm Sứ là một trường hợp của chiến thuật đối đầu. Giáo dân Hà Nội đã đối mặt và cương quyết chiến đấu để giữ lại mảnh đất của tòa Khâm Sứ mà những ông bà cán bộ đang lập mưu tính kế để chia nhau làm chỗ nhẩy nhót, tiệm ăn quán nhậu. Giáo dân Hà Nội đã thất bại không đòi lại được mảnh đất nhưng các tín hữu đã xua đuổi được những họat cảnh chướng ta gai mắt khỏi nơi chốn thờ phượng thánh thiện. Những người cộng sản Việt Nam luôn coi giáo hội công giáo là một thế lực thù địch và họ đã dùng tất cả mọi đòn phép để trấn áp ‘bọn có đạo”. Cách đây chừng mười năm, một học sinh công giáo đã không có giấc mơ lên đại học. Bây giờ tình trạng có thay đổi nhưng một người công giáo vẫn chưa có chỗ đứng trong hệ thống cầm quyền của đảng cộng sản Việt Nam.
Khi chọn lựa phương cách đối đầu, giáo dân công giáo đã chấp nhận những hậu quả xấu xa có thể xẩy ra bởi súng đạn và một hệ thống công an cảnh sát rất độc ác và hữu hiệu của cường quyền cộng sản. Bởi vậy kết cuộc của những cuộc đối đầu, chiến thắng luôn luôn nằm trong tay của những người nắm giữ quyền hành nhưng ít ra khối giáo dân cũng đã xiển dương được ý chí và nguyện vọng của những người khát khao hòa bình và công lý.
2- Đối thọai
Từ nguyên ngữ, phương cách đối thọai có thể hiểu là hai bên cùng ngồi xuống để nói chuyện, phân giải hơn thiệt và những tương nhượng để đi đến một kết cuộc mà cả hai bên cùng có thể chấp nhận được. Vài trường hợp đối thọai đưa đến thành công mà chúng ta được biết là đất đai của thánh địa La Vang và trung tâm mục vụ của giáo phận Đà Lạt. Phương cách đối thọai đòi hỏi nhiều điều kiện rất tế nhị và những kỹ thuật giao tế để đi đến một kết cuộc khả quan. Trong những cuộc gặp gỡ để bàn luận, bên nào cũng đưa ra những lý lẽ để phân giải hơn thiệt hầu những nguyện vọng hoặc quyền lợi được thanh thỏa. Giáo hội có nguyện vọng và nhà nước cũng có những lý lẽ của những người cầm quyền. Dưới một thể chế cộng sản do một đảng duy nhất cầm quyền cai trị thì hình thức đối thọai luôn bị sức mạnh của chủ nghĩa và súng đạn khống chế, do vậy rất ít khi mang đến những thành công. Một vài trường hợp mang đến những kết quả bất ngờ cũng chỉ là những đòn phép trình diễn hay mua chuộc của những người nắm giữ quyền hành mà thôi. Nguyên tắc bỏ ra con tép bắt vào con tôm luôn luôn được hành sử, nhiều khi rất lộ liễu. Người cộng sản được tôi luyện trong chủ thuyết duy vật sẽ không bao giờ có những cử chỉ khoan hòa, nhân nhượng. Người cộng sản đã lôi cha mẹ vợ chồng ra đấu tố đến chết thì đừng bao giờ trông mong ở họ một chút tình cảm dù nhỏ nhoi.
Trên thực tế, các vị giám mục là những người tu hành chỉ biết “đem yêu thương vào nơi óan thù” rất dễ bị mê hoặc vào những miệng lưỡi hão huyền hoặc hứa hẹn vẩn vơ. Nhiều trường hợp các ngài còn bị ép buộc dưới nhiều lọai áp lực để thỏa mãn những yêu sách và đòi hỏi của người cộng sản. Nhưng dù ở trong bất cứ trường hợp và hoàn cảnh nào thì các ngài cũng phải có bổn phận và trách nhiệm chống đối lại những sai trái của chủ nghĩa cộng sản đồng thời gieo rắc an vui và yêu thương đến cho mọi người. Các ngài có thể thích hay không thích người cộng sản nhưng các ngài phải có bổn phận nói lên cho lương tâm thế giới biết tệ nạn tham nhũng của những người cộng sản. Các ngài phải có trách nhiệm báo động cho mọi người biết tệ nạn mua bán bằng cấp của một hệ thống giáo dục lạc hậu và què quặt ở Việt Nam. Các ngài phải chia sẻ bổn phận và trách nhiệm khi một đứa trẻ con ở Việt Nam coi chuyện mua bán bằng cấp và hối lộ tham nhũng là những chuyện rất bình thường trong cuộc sống.
Nhiều tin không chính thức đồn thổi các vị giám mục Việt Nam được Tòa Thánh Vatican khuyến cáo là hãy im lặng và giữ một tình trạng giao tế bình thường với nhà cầm quyền cộng sản. Do vậy chúng ta đã thấy rõ là những ngày tháng gần đây các vị giám mục đã không có một tiếng nói cần thiết. Những người cộng sản gian manh lật lọng sẽ không từ bỏ bất cứ một cơ hội hay đối tượng nào để đạt đến mục đích. Những con cừu sẽ phải đối mặt với một bầy chó sói và ai cũng tin rằng đàn cừu sẽ tan tác dưới nanh vuốt của thú dữ.
Tòa Thánh Vatican có quan hệ ngọai giáo với gần hai trăm quốc gia trên thế giới. Vatican có đấy đủ dữ kiện và kinh nghiệm trong các buổi “làm việc” với người cộng sản Việt Nam. Khi chọn lựa phương cách đối thọai với những người cộng sản Việt Nam thì tất nhiên Vatican tin tưởng rằng đó là một phương cách khôn ngoan và hữu hiệu nhất. Tòa Thánh Vatican với những nhà ngọai giao chuyên nghiệp và thế đứng của giáo hội công giáo hòan vũ có thể làm thay đổi được tình trạng của giáo hội công giáo Việt Nam dưới thể chế cộng sản là một điều phải nói tới.
Ngay sau khi vụ Tam Tòa, tôi đã viết một bài phiền trách các giám mục Việt Nam với những lời lẽ rất gay gắt. Tôi đã tự chế không gửi đăng tải trên các phương tiện truyền thông và bây giờ tôi thấy thật may mắn và hạnh phúc vì đã quyết định chọn lựa như vậy. Các vị giám mục Việt nam chắc hẳn cũng rất hài lòng với phương cách đối thọai mà các ngài đã chọn lựa.