Ông Gioan Tẩy Giả đã xuất hiện vào ngay giây phút đầu tiên ông làm phép Rửa trong nước cho những người Do Thái tại làng Betania bên kia dòng sông Jordan, và dường như ông được nhìn dưới lăng kính của một vị trí cao nhất. Nhưng chính ông là người đã tự tuyên bố để cải chính bắt đầu từ vị trí cao nhất: “Tôi không phải là Đức Kitô” đến vị trí thứ hai“Tôi cũng không phải là Elia”. Thật ra vị trí thứ hai này là vị trí mà sau đó chính Đức Giêsu Kitô đã dành cho Gioan Tẩy giả: “Ông Elia đến và sẽ chỉnh đốn mọi sự. Nhưng Thầy nói cho anh em biết: ông Elia đã đến rồi và họ không nhận ra ông” (Mt 17, 11-12). Đức khiêm nhường đã khiến Gioan Tẩy giả khước từ cả đến vị trí thứ ba vốn được coi trọng trong dân Do Thái là các ngôn sứ. Mặc dầu ông được chính Đức Giêsu Kitô đánh giá: “Tôi nói thật với anh em: trong số phàm nhân đã lọt lòng mẹ, chưa từng có ai cao trọng hơn Gioan Tẩy giả. Tuy nhiên, kẻ nhỏ nhất trong Nước Trời còn cao trọng hơn ông” (Mt 11,11) Điểm so sánh này cho thấy tất cả mọi ngôn sứ trong Cựu Ước không thể sánh được với Gioan vì ông là cầu nối giữa Cựu Ước sang Tân Ước. Thực vậy, đức khiêm tốn của ông đã tìm đến những điểm thấp nhất, đó là: “Tôi là tiếng kêu trong hoang địa” (x.Ga 1, 6-8. 19-28). Nếu đỉnh cao là Đức Kitô, rồi đến Elia – vị tiên tri lớn và uy tín trong dân Do Thái – đến các ngôn sứ là những người được trọng vọng. Ông Gioan Tẩy Giả đã không dừng lại ở bất cứ điểm nào và để mình đi vào trong sa mạc như một tiếng kêu.
Tiếng kêu trong sa mạc là tiếng vang xa không bị rào cản nhưng cũng là tiếng kêu của một sự đơn côi lạc lõng, vì tiếng kêu trong hoang địa không có người đáp trả. Với tâm tình này, chúng ta thấy Gioan không để lại cho mình một chút danh dự nào; không giữ lại cho mình một chút ý riêng nào; không đề cao một chút sứ mệnh nào của mình. Tất cả dường như là để chuẩn bị. Chuẩn bị gì? Nỗi thất vọng đã đến với những người lãnh đạo Do Thái khi thấy Gioan Tẩy Giả không nhận một vị trí quan trọng nào mà họ hy vọng. Cuối cùng họ đã thấy Gioan Tẩy Giả tuyên bố: “Tôi chỉ là tiếng kêu trong hoang địa”. Niềm thất vọng đó đã đặt Gioan vào tình trạng bị tấn công. Vậy thì ông làm được gì? Ông không phải là Đức Kitô, ông không phải là Elia, ông cũng không phải là ngôn sứ. Ông làm được gì?. Đúng. Gioan Tẩy Giả không làm được gì. Nếu không phải sứ mệnh của ông là dọn đường cho Đấng đến sau. Bởi vì “Có Đấng đến sau tôi nhưng lại quyền năng hơn tôi. Tôi không đáng cởi quai dép cho Người”(Ga 1,27). Ông muốn khước từ tất cả: Danh dự, ý riêng, kể cả đề cao sứ mệnh, để người ta không nhìn vào ông nhưng là nhìn vào Đấng đến sau ông mà lại có trước ông. “Đấng sẽ Rửa anh em trong Thánh Thần và lửa”(Mt 3,11). Đó chính là Đấng muôn dân mong đợi. Những người Do Thái kia đã nhìn Gioan qua lăng kính của một điểm son tô vẽ bên ngoài. Nào là Gioan từ bé đã có dấu lạ; nào là Gioan vào trong hoang địa sống khắc khổ. Bởi vậy, họ muốn Gioan xưng mình là những vị trí quan trọng nhất, xứng với niềm hy vọng của họ để họ tôn vinh một Đấng Cứu Thế mà ngay từ khi mới sinh ra đã có dấu lạ. Ngược lại, Gioan đã khước từ tất cả để tôn vinh một Đấng mà họ đang cố tình dìm xuống.
Khi ông Gioan Tẩy Giả chỉ vào Đấng đã đến thì họ chỉ nhìn thấy nơi Đấng ấy sinh ra từ Nazareth nghèo nàn là con của bác thợ mộc. Đó chính là điểm phi thường trong cái bình thường theo sứ mệnh của Gioan. Ngài rửa anh em trong Thánh Thần, là những gì mà Gioan muốn đề cao. Phép Rửa của Gioan thì ai cũng quan sát thấy, nhưng “Đấng đến sau tôi sẽ rửa anh em trong Thánh Thần” . Thánh Thần thì không ai nhìn thấy. Bởi vậy hôm nay Gioan muốn cho mọi người thấy những gì mà đức tin cần phải bù lại cho giác quan không nhìn thấy. Ngài rửa trong Thánh Thần và lửa để tẩy sạch thế gian tội lỗi và cho họ một tình yêu bao phủ địa cầu như chính bản chất của Chúa Thánh Thần. Ngài là tình yêu, tình yêu của Ngài bao phủ cả địa cầu và Ngài đổi mới bộ mặt địa cầu. Phép Rửa đó quan trọng biết chừng nào. Người ta chỉ nhìn thấy bề ngoài của ông Gioan Tẩy Giả chứ họ không nhìn thấy sứ mệnh của ông lớn lao bên trong. Sứ mệnh tiên tri. Đúng, ông là tiên tri. Nhưng ông hơn tiên tri, bởi vì ông còn chỉ Đấng Cứu Thế cho mọi người: “Đây! Chiên Thiên Chúa. Đây! Đấng xóa tội trần gian” đó chính là Đấng mà các tiên tri trong thời Cựu Ước chỉ luôn mong ước, chỉ luôn loan báo. Còn Gioan Tẩy Giả chỉ rõ: “Đây! Chiên Thiên Chúa. Đây! Đấng xóa tội trần gian”. Ông còn hơn vị ngôn sứ vì ông là sứ giả của Đức Kitô. Với những sứ mệnh khiêm tốn như vậy mà Gioan chỉ xưng mình là tiếng kêu trong hoang địa. Hãy để chính Đức Giêsu Kitô làm chứng cho sứ mệnh đó của Gioan! Cũng như Gioan hôm nay muốn mình biến đi để mọi người thấy Đấng đến sau cao trọng hơn. Nếu những người Do Thái nhận ra chứng từ như con người Gioan thì cũng đã nhận ra Đức Giêsu Kitô và nếu họ tin Đức Giêsu Kitô thì họ cũng đã thấy được sứ mệnh của Gioan. Tất cả những điều đó đã không nằm trong nhãn giới của họ. Bởi vì ngay từ ban đầu họ đã có những nhãn giới khác.
Hôm nay, mùa Vọng đặt chúng ta vào một góc nhìn trong Đức Kitô, một góc nhìn như Gioan Tẩy Giả. Góc nhìn đó là gì? Là tiếng kêu trong hoang địa cần phải được thanh luyện. Đồi cao, bạt đi. Lũng sâu, lấp đầy. Đường cong queo, uốn ngay thì mọi người mới nhìn thấy ơn cứu độ. Tiếng kêu trong hoang địa vang lên, trải dài qua các thời đại. Tiếng kêu ấy vẫn là tiếng kêu lạc lõng. Nhưng ai nhận ra những sứ mệnh hàm ẩn trong đó mới thấy được đó là tiếng kêu thiết tình từ một vị sứ giả của Đức Kitô. Lúc này đây, chúng ta không cần sứ giả nữa, vì Đức Kitô đã đến trong trần gian. Lời trong sa mạc kia đi vào trong im lặng. Nhưng sứ mệnh của Gioan còn đó, ông vẫn đang là người chỉ Chúa Cứu Thế cho muôn dân. Ông vẫn là chứng nhân tử đạo đầu tiên làm chứng cho sự thật. Gioan Tẩy Giả vẫn xuất hiện ở giữa chúng ta như thời Chúa Giêsu , người ta nói về Elia xuất hiện. Đức Giêsu đã phải giải thích cho các tông đồ, Lúc ấy, các ông mới hiểu. Gioan - Elia tái xuất hiện theo quan niệm của Do Thái là chính Gioan đang sống động. Cũng thế, hôm nay chúng ta cũng sẽ thấy sứ mệnh của Gioan sống động giữa thời đại của chúng ta, trong những đòi hỏi của Tin Mừng. Để nếu hôm nay chúng ta nhận ra một giá trị của Đấng đến sau nhưng lại có trước; một Đấng quyền năng đến nỗi mà một vị được người Do Thái lầm tưởng là Đức Kitô lại không xứng đáng cởi quai dép cho Ngài. Đấng ấy vẫn nói với chúng ta rằng, chúng ta có phúc, bởi chúng ta được sống trong thời đại mà Ngài đã đến và Ngài còn đang đến.
Giờ đây, nếu sau từng ấy sự kiện mà một lần nữa tiếng của Gioan Tẩy Giả lại lạc lõng vào trong sa mạc như thời Chúa Giêsu thì không biết chúng ta sẽ làm chứng nhân cho ai? và chúng ta sẽ đón nhận Đấng Cứu Thế đến trong trần gian này với nghĩa nào?
Lạy Chúa Giêsu Kitô,
Chúa đã đến trong trần gian
Chúa đã rửa trần gian này bằng Thánh Thần và lửa.
Xin cho chúng con nhận ra giá trị ơn cứu độ
được tiềm ẩn trong tiếng kêu trong sa mạc của Gioan
Xin cho mỗi người chúng con biết nối tiếp sứ mệnh của Gioan,
biết cất tiếng vang lên chứng từ của tình yêu,
giữa một thời đại không mấy lắng nghe,
giữa một thời đại không chịu trở thành chứng nhân
cho những gì mà niềm tin khẳng định.
Xin cho chúng con trở thành Gioan của thời đại mới
để Lời của Chúa, sứ mệnh của Chúa
được vang vọng qua các thế hệ
và đem ơn cứu độ đến cho mỗi người chúng con. Amen.
LM. Phêrô Nguyễn Hồng Phúc