Dịp đi viếng Cầu Tháng Thánh ở Vatican cuối năm ngoái, người viết bé cái lầm, leo cầu thang tạm mà cứ tưởng là leo Cầu Thang Thánh (Scala Santa) mà mình đã leo năm 2005. Leo xong, đọc thông báo dán ở cửa Đền Thánh mới hay Cầu Thang Thánh đang được sửa chữa, leo cầu thang bên cạnh cũng được hưởng cùng một ơn đại xá!

Hôm nay, đọc tin của Catholic News Service, còn khám phá ra bé cái lầm thứ hai, lớn hơn, đó là Cầu Tháng Thánh leo năm 2005 vẫn không phải là Cầu Thang Thánh thật. Hay nói đúng hơn là Cầu Thang Thánh thật nhưng đã bị phủ một lớp gỗ dầy từ 300 năm nay!

Thực vậy, theo Catholic News Service, lần đầu tiên trong 300 năm nay, các bậc bằng đá hoa cương của Cầu Tháng Thánh sẽ được giải phóng khỏi các tấm gỗ dày được lắp ráp năm 1723 để bảo vệ cầu thang và che mắt công chúng.

Trong khoảng ít nhất 40 ngày, người ta sẽ có thể chạm và trèo lên những phiến đá trần mà, theo truyền thống, vốn là những phiến đá Chúa Giêsu đã leo khi Phôngxiô Philatô đưa Người ra trước đám đông và trao Người để chịu đóng đinh.

Các bậc sắp được rửa sạch và cầu thang mới được khôi phục có hình họa sẽ được mở cho công chúng vào ngày 11 tháng 4, 1 tuần trước Tuần Thánh, trong một buổi lễ làm phép đặc biệt tại Đền Cầu Thang Thánh. Các bậc đá hoa cương sẽ tạm thời được mở cho công chúng trước khi các tấm gỗ nguyên thủy và được phục hồi sẽ được ráp trở lại.

Quyết định được đưa ra trong giai đoạn cuối cùng của việc phục hồi khu Đền Thánh - một dự án kéo dài 20 năm được Viện Bảo tàng Vatican giám sát và tài trợ với sự giúp đỡ của các nhà tài trợ tư nhân, các qũy và Hội Bảo trợ Nghệ thuật tại Viện Bảo tàng Vatican.

Paolo Violini, người cầm đầu việc phục hồi Bích Họa của Viện Bảo tàng Vatican, và nhóm của ông đã rất ngạc nhiên và xúc động khi họ thấy mức độ bị hao mòn của các bậc đá, nên ông thấy các tín hữu ngày nay cần nhìn thấy và trải nghiệm chứng từ đức tin bị ẩn giấu này - dù chỉ tạm thời.

Cha Francesco Guerra, một cha dòng Khổ Nạn, quản nhiệm đền thánh, nói với Catholic News Service hôm 15 tháng 3: "Đây là một dịp đặc biệt để chạm vào cùng những bậc thang như Chúa Giêsu và chứng kiến đức tin của tất cả những người từng đến trước chúng ta".

Ngài nói: "Và đó là một cách cụ thể để được liên kết với những người đến trước chúng ta trong lịch sử và đức tin, những người đã truyền lại đức tin cho chúng ta".

Truyền thống cho rằng Thánh Helen, mẹ của Hoàng đế Constantine, đã đưa cầu thang về Rôma từ Giêrusalem năm 326 CN.

Đền thánh này, có tường và trần nhà được vẽ những bức tranh trang trí mới và những bức bích họa mô tả cuộc khổ nạn của Chúa Kitô và các biến cố trong Cựu Ước, được xây dựng riêng cho cầu thang được công chúng tôn sùng vào cuối những năm 1580, theo lệnh của Đức Giáo Hoàng Sixtô V.

Kể từ đó, hàng triệu người leo các bậc thang này bằng đầu gối của họ, từ từ và vô tình đã gây nên những vết lún và rãnh cắt nhấp nhô sâu vào phiến đá mềm. Một trong 28 bậc bị xói mòn bởi mũi giày của người ta đến nỗi đã tạo ra một cái lỗ xuyên qua phiến đá dày.

Ông Violini cho biết: Điều đó xảy ra, vì đó là bậc được các người hành hương dừng lại lâu hơn, cúi xuống và hôn "bậc quan trọng nhất" ở phía trên, là bậc bị nứt ở giữa và được trang trí bằng một cây thánh giá bằng kim loại và một tấm lưới kim loại được nâng lên. Theo truyền thống, Chúa Giêsu ngã ở bước thứ 11, làm nứt nó bằng đầu gối của Người. Ông Violini cho hay: Thánh giá đánh dấu điểm đụng ấy, và tấm lưới lộ thiên để phủ điều người ta cho là giọt máu của Người.

Một công nhân thò ngón tay qua lưới để lấy ra một ít mảnh vụn và cho thấy phiến đá đã bị cọ xát như thế nào bởi hàng thế kỷ người đụng vào chỗ ấy. Một thánh giá cũng đánh dấu một bậc nữa ở đầu cầu thang, chỉ nơi, theo truyền thống, là một giọt máu khác.

Cho đến bây giờ, người ta chỉ có thể nhìn – cứ không chạm vào - những khu vực này qua các tấm kính nhỏ trong các rãnh gỗ.
Một vài bậc vẫn chưa được mở vào ngày 15 tháng 3. Hai công nhân đang đục bỏ một số mảnh gạch dọc theo các bức tường cầu thang để lấy đi các móc kim loại rỉ sét vốn dùng để giữ yên vị cho các thanh gỗ óc chó 300 tuổi.

Các ghi chú viết tay, thẻ thánh, hình ảnh màu, đồng xu nhỏ, nút áo và đống bụi đen tràn ra từ dưới tấm ván nặng, lấm tấm với những lỗ mối mọt và dính đầy tơ nhện.

Các công nhân cẩn thận cho vào bao các lời xin cầu nguyện viết tay và vật lưu niệm, đã bị mắc kẹt trong các dây hở ở cột dẫn điện ở cầu thang. Tất cả đã được trao cho các cha Dòng Khổ Nạn trông coi Đền Thánh để lập danh mục và nghiên cứu. Ông Violini nói rằng: các đồ vật này có trước thập niên 1950, một điều đã khiến các người phục hồi tin rằng cầu thang có lẽ đã được làm sạch cho Năm Thánh 1950.

Mei Wen, một thành viên của Hội Bảo Trợ Nghệ Thuật của Viện Bảo tàng Vatican, đến từ quê hương Perth, Australia, để xem các bậc được tiết lộ.

Bà nói với CNS rằng bà trở thành một nhà tài trợ chính cho việc phục hồi cầu thang sau khi bà và chồng lần đầu tiên leo chúng vào năm 2013.

Bà nói: "Năm đó, những gì chúng tôi cầu xin và suy niệm nay phần nào đã trở thành sự thật, vì vậy, tôi đã cam kết rằng tôi sẽ quyên góp cho việc phục hồi dự án này, cho những tín hữu muốn leo cầu thang vì bất cứ lý do gì, vì lý do tâm linh hoặc gia đình".

Bà nói thêm: Khôi phục "một nơi đặc biệt" như thế này "cũng là vì nghệ thuật và lịch sử của nó."

Bà nói rằng bà rất xúc động khi được nhìn và chạm vào những vật kỷ niệm và rãnh trong đá cẩm thạch "được tạo ra bởi những con con người leo lên bằng đầu gối của họ. Điều này rất có thực chấtt và đó là lịch sử đã được tạo ra từ nhiều thế kỷ trước, làm thế nào bạn không cảm nhận được điều gì?"