Thành phố Split thuộc nước Croatia và có tên Ý là Spalato, là thành phố lớn thứ hai của Croatia và thành phố lớn nhất trong vùng Dalmatia, nằm trên bờ biển phía đông của biển Adriatic, có cung điện nguy nga một thời của Hoàng đế La Mã Diocletian. Là một trung tâm giao dịch thương mại và địa điểm du lịch nổi tiếng, thành phố này là điểm liên kết đến nhiều đảo Adriatic và bán đảo Apennine.
Hình ảnh
Tầu du lịch Zuiderdam tới cảng Split lúc 8 giờ sáng ngày 24/9/2015. Sau khi dùng điểm tâm thì trời bắt đầu đổ mưa rai rai, tuy nhiên một số đông du khách vẫn can đảm đội mưa xông pha đi vào thăm thành phố. Tôi cũng đã bước xuống khỏi tầu, nhưng rồi nhút nhát lại trở lên tầu lại... định đợi cho nắng lên mới đi thăm thành phố. Ăn trưa xong thì trời vẫn còn mưa... Chả lẽ đã tới đây mà lại ở lì trên tầu, nhất là nhìn vào thành phố cung điện to lớn vua Diocletian xây nằm ngay sát bờ biển trước mắt, tháp cao nhà thờ chính tòa Split cũng ở trước mặt... Đi bộ chắc chỉ 10 phút là tới nơi, nên tôi đã quyết định bạo một phen đi vào thành phố thăm nhà thờ chính tòa Split và cung điện đổ nát thời hoàng đế Diocletian, kẻo mai sau lỡ hẹn.
Một số hình dù chụp dưới trời mưa, dù không được đẹp nhưng phần nào cũng nói lên cảnh huy hoàng và tráng lệ một thời của cung điện hoàng đế khét tiếng Diocletian một thời.
Nhà thờ chính tòa Split cũng nằm trong khu vực cung điện điêu tàn này, nhưng tháp cao của nhà thờ chính tòa thì nhìn từ xa cả cây số vẫn thấy. Nhà thờ được xây dựng trên cung điện đoàng đế xưa.
Gần cung điện có đền thờ Jupiter, tuy không đồ sộ to lớn, nhưng đỉ nói lên tục lệ xưa của người La mã đi đâu cũng mang thần Jupiter của họ đi thờ kính.
Con đường từ bến tầu vào thành phố thật tập nập, dân chúng xếp hàng chờ đợi các chuyến xe bus đi về tứ hướng, và những chuyến phà chuyến tầu chở khách đi thập phương. Vì bến Split là của ngõ ra vào Croatia và nối liền với các thành phố khác trong miền biển Andriatic, đặc biệt là phía bên kia là Ý đại lợi.
Vài nét về lịch sử thành phố Split
Split là một trong những thành phố cổ nhất trong khu vực. Theo nghiên cứu khảo cổ học thì thành phố ban đầu là thuộc địa của người Hy Lạp có tên là Aspálathos (Aσπάλαθος) được lập từ thế kỷ 4 trước Công nguyên.
Thành phố Split khi trở thành thuộc địa của người Roma, có tên Latin là "Spalatum" hoặc "Aspalatum", mà trong thời Trung cổ biến thành "Aspalathum", "Spalathum", "Spalatrum", và có tên là "Spalatro" trong ngôn ngữ người Dalmatian.
Hoàng đế La Mã Diocletian (trị vì 284-305) đã xây dựng Cung điện Diocletan là một công trình đồ sộ, giống như một pháo đài quân sự La Mã. Nó đối mặt với biển ở phía nam, với những bức tường dài từ 170-200 mét và cào từ 15 đến 20 mét, bao quanh một diện tích rộng chừng 38.000 mét vuông. Việc cung cấp nước cho cung điện thiết lập qua một cầu dẫn nước aqueduct từ Jadro trên núi xuống, mà cho đến nay vẫn còn là một nguồn cung cấp nước cho thành phố. Vào thời điểm này số dân cư trong thành có khoảng 10,000 người. Cung điện được hoàn thành đúng tiến độ vào năm 305. Hoàng đế Diocletian giữ đúng lời hứa đã muốn về hưu tại đây và trở thành Hoàng đế La Mã đầu tiên từ chức hoàng đế.
Thành phố Split trở thành nổi bật vào năm 650 khi nó trở thành thủ đô Dalmatia thuộc Salona, như là một tỉnh của đế quốc La Mã.
Sau khi quân Avars và Slavs vây hãm và chiếm thành rồi bỏ thành thì cung điện kiên cố của Diocletian trở thành nơi cư trú cho người tị nạn gốc Roma.
Qua các biến cố chính trị, split biến thành một thành phố Byzantine, rồi Cộng hòa Venice, rồi thuộc vương quốc Hungary.
Tiếp đến nó trở thành lãnh thổ của đế chế Ottoman, rồi Pháp, Ý, Áo, rồi Nam Tư.
Trong Thế chiến II, thành phố Split được sáp nhập vào Ý, sau đó được giải phóng bởi những người du kích Croatia sau khi đầu hàng Ý vào năm 1943. Sau đó nó lại bị chiếm đóng của quân Đức. Thành phố được giải phóng một lần nữa bởi những người du kích năm 1944, và sau chiến tranh trở thành Cộng hòa Croatia và được sát nhập vào Liên bang Nam Tư. Năm 1991 Croatia ly khai khỏi Nam Tư trong bối cảnh cuộc chiến tranh Croatia Độc lập.
Các ngành công nghiệp đóng tàu với nhà máy đóng tàu của Croatia trở thành một trong những quốc gia hàng đầu thế giới.
Thành phố cũng trở thành cảng quân sự lớn nhất thời kỳ còn thuộc về Nam Tư, là trụ sở của Hải quân Nam Tư và là Quân trường của Quân đội duyên hải.
Trong những năm sau 2000, Split bắt đầu phát triển trở lại, tập trung vào du lịch. Không chỉ là một trung tâm chuyển tiếp, Split tại là một điểm đến du lịch lớn của Croatia. Nhiều khách sạn mới đang được xây dựng, cũng như căn hộ và văn phòng tòa nhà mới. Nhiều dự án phát triển lớn đang hồi sinh, và cơ sở hạ tầng mới đã được xây dựng. Một ví dụ về các dự án thành phố lớn nhất là Spaladium Arena, được xây dựng vào năm 2009.
Năm 1979, Trung tâm lịch sử của Split đã được đưa vào danh sách của UNESCO là di sản thế giới, là một trong những trung tâm văn hóa Croatia. Truyền thống văn học của Split có thể được truy nguồn từ thời Trung cổ.
Với các cải tiến mới và giao dịch đang lên, sự phát triển của Split đang trở thành một thành phố hiện đại.
Cảng Split, với giao thông hàng năm là 4 triệu hành khách, là cảng bận rộn nhất thứ ba ở Địa Trung Hải, với các tuyến đường ven biển hàng ngày đến Rijeka, Dubrovnik, và Ancona ở Ý. Hàng năm có tới 260 lần chiếc tàu du lịch chở khoảng 130.000 du khách tới thăm thành phố này.
 |
 |
 |
 |
Tầu du lịch Zuiderdam tới cảng Split lúc 8 giờ sáng ngày 24/9/2015. Sau khi dùng điểm tâm thì trời bắt đầu đổ mưa rai rai, tuy nhiên một số đông du khách vẫn can đảm đội mưa xông pha đi vào thăm thành phố. Tôi cũng đã bước xuống khỏi tầu, nhưng rồi nhút nhát lại trở lên tầu lại... định đợi cho nắng lên mới đi thăm thành phố. Ăn trưa xong thì trời vẫn còn mưa... Chả lẽ đã tới đây mà lại ở lì trên tầu, nhất là nhìn vào thành phố cung điện to lớn vua Diocletian xây nằm ngay sát bờ biển trước mắt, tháp cao nhà thờ chính tòa Split cũng ở trước mặt... Đi bộ chắc chỉ 10 phút là tới nơi, nên tôi đã quyết định bạo một phen đi vào thành phố thăm nhà thờ chính tòa Split và cung điện đổ nát thời hoàng đế Diocletian, kẻo mai sau lỡ hẹn.
Một số hình dù chụp dưới trời mưa, dù không được đẹp nhưng phần nào cũng nói lên cảnh huy hoàng và tráng lệ một thời của cung điện hoàng đế khét tiếng Diocletian một thời.
Nhà thờ chính tòa Split cũng nằm trong khu vực cung điện điêu tàn này, nhưng tháp cao của nhà thờ chính tòa thì nhìn từ xa cả cây số vẫn thấy. Nhà thờ được xây dựng trên cung điện đoàng đế xưa.
Gần cung điện có đền thờ Jupiter, tuy không đồ sộ to lớn, nhưng đỉ nói lên tục lệ xưa của người La mã đi đâu cũng mang thần Jupiter của họ đi thờ kính.
Con đường từ bến tầu vào thành phố thật tập nập, dân chúng xếp hàng chờ đợi các chuyến xe bus đi về tứ hướng, và những chuyến phà chuyến tầu chở khách đi thập phương. Vì bến Split là của ngõ ra vào Croatia và nối liền với các thành phố khác trong miền biển Andriatic, đặc biệt là phía bên kia là Ý đại lợi.
Vài nét về lịch sử thành phố Split
Split là một trong những thành phố cổ nhất trong khu vực. Theo nghiên cứu khảo cổ học thì thành phố ban đầu là thuộc địa của người Hy Lạp có tên là Aspálathos (Aσπάλαθος) được lập từ thế kỷ 4 trước Công nguyên.
Thành phố Split khi trở thành thuộc địa của người Roma, có tên Latin là "Spalatum" hoặc "Aspalatum", mà trong thời Trung cổ biến thành "Aspalathum", "Spalathum", "Spalatrum", và có tên là "Spalatro" trong ngôn ngữ người Dalmatian.
Hoàng đế La Mã Diocletian (trị vì 284-305) đã xây dựng Cung điện Diocletan là một công trình đồ sộ, giống như một pháo đài quân sự La Mã. Nó đối mặt với biển ở phía nam, với những bức tường dài từ 170-200 mét và cào từ 15 đến 20 mét, bao quanh một diện tích rộng chừng 38.000 mét vuông. Việc cung cấp nước cho cung điện thiết lập qua một cầu dẫn nước aqueduct từ Jadro trên núi xuống, mà cho đến nay vẫn còn là một nguồn cung cấp nước cho thành phố. Vào thời điểm này số dân cư trong thành có khoảng 10,000 người. Cung điện được hoàn thành đúng tiến độ vào năm 305. Hoàng đế Diocletian giữ đúng lời hứa đã muốn về hưu tại đây và trở thành Hoàng đế La Mã đầu tiên từ chức hoàng đế.
Thành phố Split trở thành nổi bật vào năm 650 khi nó trở thành thủ đô Dalmatia thuộc Salona, như là một tỉnh của đế quốc La Mã.
Sau khi quân Avars và Slavs vây hãm và chiếm thành rồi bỏ thành thì cung điện kiên cố của Diocletian trở thành nơi cư trú cho người tị nạn gốc Roma.
Qua các biến cố chính trị, split biến thành một thành phố Byzantine, rồi Cộng hòa Venice, rồi thuộc vương quốc Hungary.
Tiếp đến nó trở thành lãnh thổ của đế chế Ottoman, rồi Pháp, Ý, Áo, rồi Nam Tư.
Trong Thế chiến II, thành phố Split được sáp nhập vào Ý, sau đó được giải phóng bởi những người du kích Croatia sau khi đầu hàng Ý vào năm 1943. Sau đó nó lại bị chiếm đóng của quân Đức. Thành phố được giải phóng một lần nữa bởi những người du kích năm 1944, và sau chiến tranh trở thành Cộng hòa Croatia và được sát nhập vào Liên bang Nam Tư. Năm 1991 Croatia ly khai khỏi Nam Tư trong bối cảnh cuộc chiến tranh Croatia Độc lập.
Các ngành công nghiệp đóng tàu với nhà máy đóng tàu của Croatia trở thành một trong những quốc gia hàng đầu thế giới.
Thành phố cũng trở thành cảng quân sự lớn nhất thời kỳ còn thuộc về Nam Tư, là trụ sở của Hải quân Nam Tư và là Quân trường của Quân đội duyên hải.
Trong những năm sau 2000, Split bắt đầu phát triển trở lại, tập trung vào du lịch. Không chỉ là một trung tâm chuyển tiếp, Split tại là một điểm đến du lịch lớn của Croatia. Nhiều khách sạn mới đang được xây dựng, cũng như căn hộ và văn phòng tòa nhà mới. Nhiều dự án phát triển lớn đang hồi sinh, và cơ sở hạ tầng mới đã được xây dựng. Một ví dụ về các dự án thành phố lớn nhất là Spaladium Arena, được xây dựng vào năm 2009.
Năm 1979, Trung tâm lịch sử của Split đã được đưa vào danh sách của UNESCO là di sản thế giới, là một trong những trung tâm văn hóa Croatia. Truyền thống văn học của Split có thể được truy nguồn từ thời Trung cổ.
Với các cải tiến mới và giao dịch đang lên, sự phát triển của Split đang trở thành một thành phố hiện đại.
Cảng Split, với giao thông hàng năm là 4 triệu hành khách, là cảng bận rộn nhất thứ ba ở Địa Trung Hải, với các tuyến đường ven biển hàng ngày đến Rijeka, Dubrovnik, và Ancona ở Ý. Hàng năm có tới 260 lần chiếc tàu du lịch chở khoảng 130.000 du khách tới thăm thành phố này.