Cảnh sát Tây Ban Nha được biết đã nhận diện ra sáu người Maroc dính líu đến vụ đánh bom trên bốn toa xe lửa ở Madrid tuần trước, khiến 200 người thiệt mạng.

Một người đã bị bắt nhưng những người khác đã trốn thoát. Cho đến giờ, chưa thấy cảnh sát Tây Ban Nha tuyên bố gì thêm.

Ngày càng có bằng cớ là những người Hồi giáo quá khích có liên hệ với al Qaeda đứng đằng sau vụ đánh bom, và cuộc tấn công này có thể có liên hệ với vụ đánh bom ở thành phố Casablanca của Maroc hồi năm 2003.

Chi tiết

Sau khi bắt được một người Maroc bị tình nghi, có tin là còn năm người Maroc nữa đang bị nhà chức trách Tây Ban Nha cho là có thể dính dáng đến vụ đánh bom ở Madrid.

Tin từ một tờ báo của Tây Ban Nha, tờ El Pais, cũng nói là những người này có liên hệ với al Qaeda.

Miguel Bastenier là chủ biên quốc tế của tờ báo, nói: "Chắc chắc là có liên hệ với al Qaeda. Trong một vài ngày nữa cảnh sát sẽ giải thích rõ mọi sự, ai chủ mưu và họ thực hiện việc này ra sao".

"Một số người bị tình nghi đã có tên trong hồ sơ của cảnh sát Tây Ban Nha. Họ đã sống ở Tây Ban Nha lâu rồi và biết rõ đất nước này lắm. Họ biết rõ thời biểu của các chuyến xe lửa, họ biết nhược điểm là ở chỗ nào, v.v... "

"Có vẻ là tin tức tình báo liên hệ họ với vụ đánh bom. Một hay hai người trong đám đó đến nhà ga, nhưng quả bom thì được cho nổ qua điều khiển tự động", ông cho biết thêm.

Một trong những nghi phạm, Jamal Zougam, được cho là đã từng tham chiến ở Afghanistan và đã tham gia vào vụ bỏ bom ở Casablanca.

Tờ El Pais đã dẫn tin tình báo nói là họ tìm được liên hệ giữa ông Zougam và một tổ chức al Qaeda ở Tây Ban Nha.

Vậy Jamal Zougam là ai và làm sao mà cảnh sát Tây Ban Nha bắt được ông ta?

Chris Morris, phóng viên Madrid của đài BBC giải thích: "Hắn ta là trong một nhóm những kẻ bình tình nghi bị bắt vào cuối tuần. Các nhân viên tình báo đã biết hắn trước khi có vụ tấn công tuần rồi và theo báo chí địa phương thì hắn được một số hành khách sống sót vụ bỏ bom nhận diện".

Liên hệ Al-Qaeda

Nhà chức trách Tây Ban Nha đã mô tả ông Zougam là người theo Imad Barakat, người vốn đã bị cáo buộc là đứng đầu tổ Al Qaeda ở Tây Ban Nha và hiện đang bị tù vì tình nghi đã đóng góp vào kế hoạch tấn công ngày 11 tháng 9 ở Mỹ.

Cuộc điều tra vụ nổ bom ở Madrid vừa mới khởi sự, nhưng đã có nhiều nghi ngờ là có thể có liên hệ với một nhân vật Hồi giáo quá khích bị nói là có liên hệ với al Qaeda, Abu Mussad al Zarqawi, một người Jordan đang bị Hoa Kỳ truy nã về một loạt những vụ tấn công ở Iraq và các nơi khác.

Cảnh sát ở Tây Ban Nha đã tìm được một cuốn băng video, mà theo đó chính al Qaeda nhận là chủ mưu vụ đánh bom ở Madrid.

Asa Hutchinson của Bộ An ninh nội chính nói với truyền hình Mỹ là còn nhiều câu hỏi chưa trả lời được về liên hệ giữa những kẻ chủ mưu vụ Madrid và hệ thống al Qaeda nhưng ông nói ông tin là có dính líu đến al Qaeda.

Ông nhận định vụ đánh bom này chứng tỏ là những nhóm quá khích ngày càng tỏ ra rất dễ thích ứng.

Ông nói: "Rõ ràng là cộng đồng quốc tế hiện nay rất cảnh tỉnh. Âu châu đã tăng cường an ninh, và dĩ nhiên chúng tôi cũng tăng cường an ninh trong các phương tiện chuyên chở, hệ thống đường sắt ở Hoa Kỳ...".

Nhưng nếu 200 người chết ở Madrid là do một âm mưu của al Qaeda hay Hồi giáo quá khích thì ai tổ chức họ và điều này cho chúng ta biết gì về họat động của họ ở Tây Ban Nha?

David Claridge là một nhà tư vấn về rủi ro của Risk Analysis Group, nói: "Đúng al Qaeda đã hoạt động ở Tây Ban Nha một thời gian rồi. Tây Ban Nha vốn là một trong những khởi điểm của vụ tấn công 11 tháng 9. Cuộc họp cuối cùng của họ là ở Tây Ban Nha".

"Đã có một tổ chức ở Madrid bị khám phá ra ngay sau khi có vụ 11 tháng 9, thành ra al Qaeda quả đã họat động thành công ở đó lâu nay rồi. Dĩ nhiên là những liên hệ với Bắc Phi, với Maroc cho chúng ta thấy Tây Ban Nha trở thành một điểm quá cảnh hay là nơi nghỉ chân, đặc biệt là của nhóm quá khích Maroc", ông nhận định.

Chưa chắc chắn

Tuy nhiên chưa có gì chắc là có một liên hệ Maroc đối với vụ đánh bom. Cảnh sát Tây Ban Nha chưa chịu công bố gì.

Những nguồn tin an ninh của Tây Ban Nha thì vẫn nói là họ đang truy nã những đồng bọn của ông Zougan mà họ tin là có thể giúp cho những tin tức quan trọng về nhóm al Qaeda ở địa phương.

Ông Zougan sinh ra ở thành phố Tangier của Maroc, ngay bên kia eo biển Gibraltar.

Các viên chức Maroc đang chứng tỏ là họ tích cực hợp tác.

Trong khi đó, đang có quan ngại là có thể những người thiểu số Bắc Phi ở Tây Ban Nha sẽ bị kỳ thị.

Nhiều quan sát viên lạc quan hy vọng là tân Thủ tướng Tây Ban Nha sẽ chọn đến viếng thăm Maroc trong chuyến công du đầu tiên. (BBC)