Tôi xem hai đoạn YouTube về hai buổi nói chuyện của Nguyễn Minh Triết trước cử tọa gồm toàn Việt kiều được phổ biến rộng rãi trên nhiều website và blog cả mấy tuần trước. Cảm thấy nghẹn ngào. Và xấu hổ.
Nguyễn Minh Triết là Chủ tịch nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam Độc Lập Tự Do Hạnh Phúc.
Trong hệ thống chính trị Việt Nam, chức chủ tịch nhà nước không phải là chức vụ cao nhất. Về quyền lực, nó không bằng chức Tổng bí thư, thậm chí, không bằng cả chức Thủ tướng. Nhưng chắc chắn cũng không phải chỉ là hư vị. Trong danh sách Bộ chính trị khoá X, Nguyễn Minh Triết đứng hàng thứ tư, chỉ sau Nông Đức Mạnh, Lê Hồng Anh và Nguyễn Tấn Dũng. Hơn nữa, đó cũng là chức vụ mang nhiều tính chất tượng trưng, là bộ mặt của cả quốc gia. Ở các cuộc họp của Hội đồng Liên Hiệp Quốc, ông Triết, chứ không phải bất cứ ai khác, là người đại diện tối cao của cả nước. Tiếp đón nguyên thủ các quốc gia trên khắp thế giới, cũng lại ông Triết.
Thực tình, rất hiếm người biết được trong các cuộc họp có tầm quốc gia như thế, ông Triết nói năng ra sao. Và những người nghe ông nghĩ gì về ông. Đó là những bí mật quốc gia.
Gần đây, nhờ các phương tiện truyền thông đại chúng hiện đại, đặc biệt YouTube, chúng ta may mắn biết được một số những “bí mật quốc gia” như thế.
Đây là chi tiết cuộc đối thoại giữa Nguyễn Minh Triết và Tổng thống Barack Obama của Mỹ do chính Nguyễn Minh Triết khoe:
“Mới tháng 9 vừa rồi tôi đi dự hội nghị các nhà lãnh đạo của 15 nước hội đồng bảo an LHQ. Mình đến cuộc họp này dzới một cái tư thế là mạnh mẽ (chiếu tấm hình Triết ngồi xuống tại LHQ), mà mình là người có tiếng nói mạnh mẽ, chưa bao giờ mình lại cất cao tiếng nói như thế. Và ngay Đại hội đồng LHQ vừa rồi, kỳ họp sáu mươi tư (64). Cũng ở diễn đàn đó mình lại lên tiếng, mình phê phán cái dziệt là cấm vận Cu-Ba. Và trong cái cuộc họp đó, ngoài những cái ý kiến chung thì tôi có thêm một cái ý kiến: tôi hoan nghênh ông Ô-Ba-Ma. Ổng tuyên bố là ổng sẽ đóng cửa nhà tù Ga-Ta Na-Mô mà. Nhưng mà tôi nói rằng ông Ô-Ba-Ma ơi, vấn đề này là khó lắm đó. Tôi chúc ông phải nỗ lực để thực hiện cho bằng được cái này. Tôi nói mà tôi nhìn Ô-Ba-Ma tôi thấy ổng ahhh, cũng chăm chú lắm, cũng lắng nghe. Như thế là mình vừa động viên Ô-Ba-Ma, nhưng mà mình vừa muốn phân hóa cái … cái nội bộ của ổng,.. ahhh,..
Như vậy đó, tôi muốn nói dzới các đồng chí dzới quý vị rằng cái vai trò, cái vị thế của mình bây giờ cũng ngang hàng dzới người ta, cũng nói năng cũng đúng mức đàng hoàng,…” (1)
Thật khó mà biết được ông Triết có nói như thế với Obama thật hay không. Và nếu có, càng khó biết hơn nữa, ông Obama nghĩ gì về ông Chủ tịch nhà nước của Việt Nam sau cái vẻ “chăm chú” “lắng nghe” rất ngoại giao ấy. Chúng ta lại càng không thể tưởng tượng được chính phủ Mỹ, ít nhất là Toà Đại Sứ Mỹ tại Việt Nam và Bộ Ngoại giao Mỹ nghĩ như thế nào về âm mưu “phân hoá” nội bộ chính phủ Mỹ của Nguyễn Minh Triết. Tôi chỉ có thể chắc được hai điều: không ai có thể hiểu được tại sao một câu nói lãng nhách như thế lại có thể “phân hoá” được nội bộ chính phủ Mỹ; và nếu chính phủ Mỹ bị “phân hoá” về việc đóng cửa nhà tù Guantánamo thì Việt Nam sẽ được lợi gì? Chịu!
Gần đây hơn, tại Hội nghị người Việt Nam ở nước ngoài được tổ chức rầm rộ tại Hà Nội, ông Nguyễn Minh Triết cũng phát biểu. Trong đó, ông đề cập đến vấn nạn tham nhũng. Ông nói:
“Chúng ta từ một nước trong chiến tranh, chưa có kinh nghiệm trong quản lý. Là ở nước người ta đó, thì muốn tiêu cực muốn tham nhũng cũng khó vì cái hệ thống luật pháp nó chặt chẽ. Còn ở Việt Nam của mình, thì có khi không muốn tham cũng động lòng tham,… Cái người thủ quỹ cứ giữ tiền khư khư ở quỹ lúc nào cũng có số dư, cho nên lúc bí quá thì em mượn một chút. Mượn thì hổng thấy ai đòi hết; thấy hông,… thì em mượn thêm. Chứ hổng phải người Việt Nam tham nhũng nhất thế giới đâu,… Nói một hồi thì thấy người Việt Nam tham nhũng nhất thế giới, hông phải vậy. Cho nên tôi đề nghị quý vị ở nước ngoài khi nghe những thông tin này rồi nhìn về Việt Nam cũng đừng có hốt hoảng nghĩ rằng sao trong nước mình tiêu cực quá. Mà hồi xưa mấy ổng quánh giặc sao giỏi thế mà bây giờ mấy ổng tiêu cực thế. Đây là quy luật muôn đời. Con người ta trong mỗi người ai cũng có hỉ nộ ái ố hết trơn…. Chúng ta là con một nhà, là con Lạc cháu Hồng, cùng một bọc trứng sinh ra. Trên thế giới này ít có nơi nào có cái đó lắm á,…”. (2)
Tôi không biết có người nào trong đám cử toạ cảm thấy lời biện hộ của Nguyễn Minh Triết có chút thuyết phục nào không; có ai đồng ý là nguyên nhân của nạn tham nhũng tràn lan hiện nay là do cuộc chiến tranh từ 35 năm trước hay do “quy luật muôn đời” hay không; có ai chia sẻ với Nguyễn Minh Triết về niềm tự hào là trên thế giới ít có nơi nào người ta đẻ ra từ một bọc trứng như ở Việt Nam. Thực tình, tôi không biết.
Tôi chỉ biết, trên internet, có vô số người cho các lời phát biểu của Nguyễn Minh Triết là buồn cười, ngô nghê, ngớ ngẩn. Như những câu chuyện tiếu lâm.
Một người bạn của tôi, vốn du học ở ngoại quốc từ trước 1975 và một thời gian dài, rất dài, mang tư tưởng khuynh tả, sau khi xem xong mấy đoạn YouTube ấy, nói với tôi: “Chẳng hiểu tại sao bây giờ họ lại ăn nói ngu xuẩn quá vậy?”
Chỉ mới “bây giờ” thôi sao?
Tôi nghĩ, đúng hơn, chỉ bây giờ chúng ta mới có cơ hội thấy rõ điều đó. Trước, có mấy ai được tiếp xúc với giới lãnh đạo? Có mấy ai được nghe họ ăn nói ra sao? Nếu được tường thuật trên báo, đài hay tivi, tất cả đều được nhuận sắc kỹ lưỡng, nghe cũng dễ lọt tai. Mà nếu có dấu vết ngớ ngẩn nào đó thì nó cũng trôi tuột qua thật nhanh trên các chương trình truyền thanh hay truyền hình.
Bây giờ thì khác.
Với YouTube, người ta có thể ghi lại từ đầu đến cuối và có thể phát tán rộng rãi trên internet để bất ai cũng có thể xem được. Xem bất cứ lúc nào cũng được. Xem đi xem lại bao nhiêu lần cũng được.
Chính vì những đoạn phim ngăn ngắn được truyền bá nhanh chóng và rộng rãi trên internet như thế, các lãnh tụ chính trị mới hiện nguyên hình; mọi người mới dễ dàng nhận ra những sự nông cạn, ngô nghê, ngớ ngẩn, lố bịch và hợm hĩnh của họ.
Có thể nói, với các lãnh tụ chính trị Việt Nam hiện nay, không có gì nguy hiểm cho bằng YouTube và internet nói chung. Chúng sẽ lột trần mọi huyền thoại, phơi bày mọi sự dốt nát, và làm tan vỡ bao nhiêu nỗ lực tuyên truyền kéo dài cả mấy chục năm.
Nguyễn Minh Triết là nạn nhân đầu tiên. Ông bị YouTube mang lên đoạn đầu đài.
Sau ông, còn ai nữa?
Không biết. Nhưng chắc là nhiều lắm. Chỉ quen đọc cái bài diễn văn viết sẵn, khả năng ăn nói của các lãnh tụ Việt Nam hiện nay thật đáng ngờ.
Chú thích:
1 & 2: Hai bài nói trên YouTube của Nguyễn Minh Triết được nhiều người chép lại thành văn bản. Tôi dùng bản chép của Lê Minh trong bài “Khi chủ tịch nước kể chuyện tiếu lâm XHCN”.
Nguyễn Minh Triết là Chủ tịch nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam Độc Lập Tự Do Hạnh Phúc.
Trong hệ thống chính trị Việt Nam, chức chủ tịch nhà nước không phải là chức vụ cao nhất. Về quyền lực, nó không bằng chức Tổng bí thư, thậm chí, không bằng cả chức Thủ tướng. Nhưng chắc chắn cũng không phải chỉ là hư vị. Trong danh sách Bộ chính trị khoá X, Nguyễn Minh Triết đứng hàng thứ tư, chỉ sau Nông Đức Mạnh, Lê Hồng Anh và Nguyễn Tấn Dũng. Hơn nữa, đó cũng là chức vụ mang nhiều tính chất tượng trưng, là bộ mặt của cả quốc gia. Ở các cuộc họp của Hội đồng Liên Hiệp Quốc, ông Triết, chứ không phải bất cứ ai khác, là người đại diện tối cao của cả nước. Tiếp đón nguyên thủ các quốc gia trên khắp thế giới, cũng lại ông Triết.
Thực tình, rất hiếm người biết được trong các cuộc họp có tầm quốc gia như thế, ông Triết nói năng ra sao. Và những người nghe ông nghĩ gì về ông. Đó là những bí mật quốc gia.
Gần đây, nhờ các phương tiện truyền thông đại chúng hiện đại, đặc biệt YouTube, chúng ta may mắn biết được một số những “bí mật quốc gia” như thế.
Đây là chi tiết cuộc đối thoại giữa Nguyễn Minh Triết và Tổng thống Barack Obama của Mỹ do chính Nguyễn Minh Triết khoe:
“Mới tháng 9 vừa rồi tôi đi dự hội nghị các nhà lãnh đạo của 15 nước hội đồng bảo an LHQ. Mình đến cuộc họp này dzới một cái tư thế là mạnh mẽ (chiếu tấm hình Triết ngồi xuống tại LHQ), mà mình là người có tiếng nói mạnh mẽ, chưa bao giờ mình lại cất cao tiếng nói như thế. Và ngay Đại hội đồng LHQ vừa rồi, kỳ họp sáu mươi tư (64). Cũng ở diễn đàn đó mình lại lên tiếng, mình phê phán cái dziệt là cấm vận Cu-Ba. Và trong cái cuộc họp đó, ngoài những cái ý kiến chung thì tôi có thêm một cái ý kiến: tôi hoan nghênh ông Ô-Ba-Ma. Ổng tuyên bố là ổng sẽ đóng cửa nhà tù Ga-Ta Na-Mô mà. Nhưng mà tôi nói rằng ông Ô-Ba-Ma ơi, vấn đề này là khó lắm đó. Tôi chúc ông phải nỗ lực để thực hiện cho bằng được cái này. Tôi nói mà tôi nhìn Ô-Ba-Ma tôi thấy ổng ahhh, cũng chăm chú lắm, cũng lắng nghe. Như thế là mình vừa động viên Ô-Ba-Ma, nhưng mà mình vừa muốn phân hóa cái … cái nội bộ của ổng,.. ahhh,..
Như vậy đó, tôi muốn nói dzới các đồng chí dzới quý vị rằng cái vai trò, cái vị thế của mình bây giờ cũng ngang hàng dzới người ta, cũng nói năng cũng đúng mức đàng hoàng,…” (1)
Thật khó mà biết được ông Triết có nói như thế với Obama thật hay không. Và nếu có, càng khó biết hơn nữa, ông Obama nghĩ gì về ông Chủ tịch nhà nước của Việt Nam sau cái vẻ “chăm chú” “lắng nghe” rất ngoại giao ấy. Chúng ta lại càng không thể tưởng tượng được chính phủ Mỹ, ít nhất là Toà Đại Sứ Mỹ tại Việt Nam và Bộ Ngoại giao Mỹ nghĩ như thế nào về âm mưu “phân hoá” nội bộ chính phủ Mỹ của Nguyễn Minh Triết. Tôi chỉ có thể chắc được hai điều: không ai có thể hiểu được tại sao một câu nói lãng nhách như thế lại có thể “phân hoá” được nội bộ chính phủ Mỹ; và nếu chính phủ Mỹ bị “phân hoá” về việc đóng cửa nhà tù Guantánamo thì Việt Nam sẽ được lợi gì? Chịu!
Gần đây hơn, tại Hội nghị người Việt Nam ở nước ngoài được tổ chức rầm rộ tại Hà Nội, ông Nguyễn Minh Triết cũng phát biểu. Trong đó, ông đề cập đến vấn nạn tham nhũng. Ông nói:
“Chúng ta từ một nước trong chiến tranh, chưa có kinh nghiệm trong quản lý. Là ở nước người ta đó, thì muốn tiêu cực muốn tham nhũng cũng khó vì cái hệ thống luật pháp nó chặt chẽ. Còn ở Việt Nam của mình, thì có khi không muốn tham cũng động lòng tham,… Cái người thủ quỹ cứ giữ tiền khư khư ở quỹ lúc nào cũng có số dư, cho nên lúc bí quá thì em mượn một chút. Mượn thì hổng thấy ai đòi hết; thấy hông,… thì em mượn thêm. Chứ hổng phải người Việt Nam tham nhũng nhất thế giới đâu,… Nói một hồi thì thấy người Việt Nam tham nhũng nhất thế giới, hông phải vậy. Cho nên tôi đề nghị quý vị ở nước ngoài khi nghe những thông tin này rồi nhìn về Việt Nam cũng đừng có hốt hoảng nghĩ rằng sao trong nước mình tiêu cực quá. Mà hồi xưa mấy ổng quánh giặc sao giỏi thế mà bây giờ mấy ổng tiêu cực thế. Đây là quy luật muôn đời. Con người ta trong mỗi người ai cũng có hỉ nộ ái ố hết trơn…. Chúng ta là con một nhà, là con Lạc cháu Hồng, cùng một bọc trứng sinh ra. Trên thế giới này ít có nơi nào có cái đó lắm á,…”. (2)
Tôi không biết có người nào trong đám cử toạ cảm thấy lời biện hộ của Nguyễn Minh Triết có chút thuyết phục nào không; có ai đồng ý là nguyên nhân của nạn tham nhũng tràn lan hiện nay là do cuộc chiến tranh từ 35 năm trước hay do “quy luật muôn đời” hay không; có ai chia sẻ với Nguyễn Minh Triết về niềm tự hào là trên thế giới ít có nơi nào người ta đẻ ra từ một bọc trứng như ở Việt Nam. Thực tình, tôi không biết.
Tôi chỉ biết, trên internet, có vô số người cho các lời phát biểu của Nguyễn Minh Triết là buồn cười, ngô nghê, ngớ ngẩn. Như những câu chuyện tiếu lâm.
Một người bạn của tôi, vốn du học ở ngoại quốc từ trước 1975 và một thời gian dài, rất dài, mang tư tưởng khuynh tả, sau khi xem xong mấy đoạn YouTube ấy, nói với tôi: “Chẳng hiểu tại sao bây giờ họ lại ăn nói ngu xuẩn quá vậy?”
Chỉ mới “bây giờ” thôi sao?
Tôi nghĩ, đúng hơn, chỉ bây giờ chúng ta mới có cơ hội thấy rõ điều đó. Trước, có mấy ai được tiếp xúc với giới lãnh đạo? Có mấy ai được nghe họ ăn nói ra sao? Nếu được tường thuật trên báo, đài hay tivi, tất cả đều được nhuận sắc kỹ lưỡng, nghe cũng dễ lọt tai. Mà nếu có dấu vết ngớ ngẩn nào đó thì nó cũng trôi tuột qua thật nhanh trên các chương trình truyền thanh hay truyền hình.
Bây giờ thì khác.
Với YouTube, người ta có thể ghi lại từ đầu đến cuối và có thể phát tán rộng rãi trên internet để bất ai cũng có thể xem được. Xem bất cứ lúc nào cũng được. Xem đi xem lại bao nhiêu lần cũng được.
Chính vì những đoạn phim ngăn ngắn được truyền bá nhanh chóng và rộng rãi trên internet như thế, các lãnh tụ chính trị mới hiện nguyên hình; mọi người mới dễ dàng nhận ra những sự nông cạn, ngô nghê, ngớ ngẩn, lố bịch và hợm hĩnh của họ.
Có thể nói, với các lãnh tụ chính trị Việt Nam hiện nay, không có gì nguy hiểm cho bằng YouTube và internet nói chung. Chúng sẽ lột trần mọi huyền thoại, phơi bày mọi sự dốt nát, và làm tan vỡ bao nhiêu nỗ lực tuyên truyền kéo dài cả mấy chục năm.
Nguyễn Minh Triết là nạn nhân đầu tiên. Ông bị YouTube mang lên đoạn đầu đài.
Sau ông, còn ai nữa?
Không biết. Nhưng chắc là nhiều lắm. Chỉ quen đọc cái bài diễn văn viết sẵn, khả năng ăn nói của các lãnh tụ Việt Nam hiện nay thật đáng ngờ.
Chú thích:
1 & 2: Hai bài nói trên YouTube của Nguyễn Minh Triết được nhiều người chép lại thành văn bản. Tôi dùng bản chép của Lê Minh trong bài “Khi chủ tịch nước kể chuyện tiếu lâm XHCN”.