 |
Sau khi đọc kinh khai mạc và kinh Lạy Chúa nhân từ, cầu cho linh hồn Đức Ông Giuse Mai Đức Vinh vừa qua đời trong đêm, linh mục Phêrô-Luca Hà Quang Minh từng đảm nhiệm trọng trách Đại diện Tuyên úy đoàn từ 2003 đến 2009 đã giảng phòng về ‘‘Đối Thoại Mục Vụ’’, trong bối cảnh Giáo hội ngày nay là một nhu cầu thiết thực : ‘‘Đối thoại trong sứ mệnh rao truyền đức tin, trong đời sống công đoàn, trong việc điều khiển các công tác mục vụ. Mặt khác, đối thoại cũng là một đường hướng sống đạo, một hành trình tu đức trong đời sống đức tin của người Kitô hữu chúng ta.’’
Cha Hà Quang Minh nhận định rằng đối thoại là một nhu cầu thiết thực; của ngày hôm nay. Từ thập niên 1970, số người tham dự thánh lễ Chúa Nhật thưa dần, số người lãnh nhận các bí tích khai tâm như bí tích Thánh Tẩy, Rước Lễ Lần Đầu, Thêm Sức giảm bớt trầm trọng, số người đi tu càng ngày càng hiếm hoi.
Các cộng đoàn Công Giáo Viêt nam tại Pháp cũng chịu ảnh hưởng của Giáo hội địa phương. Thêm vào đó, vì là các cộng đoàn di dân nên sinh hoạt trong cộng đoàn gặp nhiều khó khăn, việc huấn luyện đức tin cho các con em, cho giới trẻ vốn phụ thuộc nhiều vào đời sống kinh tế gia đình. Đứng trước những thay đổi, khuynh hướng bi quan từ nhiều thập niên qua đã ăn sâu trong suy nghĩ. Vì thế, tinh thần cởi mở, thái độ đối thoại được xem là cần thiết.
Theo lời cha Hà Quang Minh, chúng ta thường nghe đối thoại-liên tôn, đối thoại-đại kết. Giáo xứ chúng ta cần thiết lập đối thoại mục vụ : đối thoại với tất cả mọi người trong các sinh hoạt tôn giáo, thông qua việc :
- tiếp đón vô điều kiện, cởi mở, tránh soi mói, hạch hỏi, thông cảm và đặt mình vào chỗ đứng của người đối diện, tạo điều kiện thuận lợi để giải quyết vấn đề mặc dù biết họ là những "con chiên lạc".
- đặt nặng căn bản của các bí tích, giá trị siêu nhiên của ân sủng và vai trò giáo huấn của Giáo Hội, đưa ra một đường lối cứng rắn, rõ ràng, minh bạch với hy vọng sẽ giúp cho nhưng người lạnh nhạt trở lại đường ngay nẻo chánh.
 |
1) Đối thoại biện chứng (dialogue dialectique) : Đôi bên dùng hết khả năng và luận cứ của mình để thuyết phục đối phương. Đối thoại biện chứng chủ yếu dựa trên lý lẽ để đạt tới mục đích của mình.
2) Đối thoại hỗ tương (dialogue dialogale): Đôi bên đến với nhau một cách bình đẳng, cởi mở, chia sẻ, bổ túc cho nhau nhiều hơn là tìm cách chế ngự đối phượng. Trong đối thoại hỗ tương, có những trường hợp người ta đặt lại lập trường của chính bản thân mình. Trong tư thế đối thoại hỗ tương, chúng ta có thể tránh khỏi một số những thái độ tiêu cực như gắt gỏng, tự phụ, ngoan cố, trịch thựơng, hống hách.... « Một sự nhịn chín sự lành ». Chẳng những không làm tổn hại danh dự, cương vị và địa vị của mình mà ngựợc lại còn góp phần củng cố uy tín. Một sự lắng nghe, một lời khuyến khích chân thành, một thái độ cởi mở chân thật, một tiếng mời gọi cộng tác... tất cả những thái độ tích cực này làm tăng thêm lòng mến phục của người đối diện.
Đối thoại mục vụ chính là công tác mục vụ được thực hiện trong tinh thần đối thoại hỗ tương mà con vừa trình bầy. Tuy nhiên nếu chúng ta dửng lại ở đây, thì Mục Vụ Đối Thoại chỉ là một kỹ thuật không hơn không kém trong việc giao tế với người đời. Thực sự chúng ta chỉ mới bắt đầu đi vào một hệ thống thần học bao quát hơn, có tên gọi là " pastorale de l'engendrement", tạm dịch là " Mục Vụ Tác Sinh ».
Từ nhiều thế kỷ trước đây, "TRUYỀN ĐẠT" (Transmission) và TỔ CHỨC GIÁO XỨ (Encadrement) vẫn đụợc xem như hai hoạt động chính yếu nhất không thể thiếu sót của công tác mục vụ sơ đẳng. Truyền đạt giáo huấn của Giáo Hội, dạy giỗ giáo lý, luân lý, cử hành các bí tich, hay là xây dựng các giáo xứ, các thí điểm truyền giáo, cắt đặt các cha sở tại mỗi xứ đạo đều là những việc cần thiết phải làm. Những thay đổi văn hóa, xã hội từ sau đệ nhị thế chiến dẫn đến những phương án mục vụ mới, phù hợp hơn cho ngày hôm nay.
Mục Vụ Tác Sinh là một trong những phương án hiện nay được nhiều giới quan tâm.
Từ ngữ MVTS (pastorale de l’engenrement) được cha Edouard Pousset sử dụng lần đầu tiên năm 1989 trong một hội nghị thần học tổ chức tại Millevaches, tỉnh Creuse. Đại khái chúng ta có thể hiểu MVTS là " Một cách sống cởi mở, hữu nghị và một cách xử sự, đựợc ánh sáng phúc âm soi dẫn, để cả hai cùng cộng tác với Thượng Đế, tác sinh sự sống của Ngài nơi con người " Christophe Theobald. (Elle est une manière d’être en relation et une manière d’agir inspirées par l’Evangile qui permettent à Dieu d’engendrer des personnes à sa propre vie ), Urgence Pastorale, Bayard, 2017, trang 484.
-Trước tiên, đặc sủng Đức tin không tùy thuộc vào khả năng và quyền lực của con người. Là hồng ân Chúa ban, sự sống đức tin gắn liền với đời sống thường nhật của mỗi người. Nói một cách khác, Thiên Chúa hiện diện trong con người, là tạo vật của Ngài, ở mọi lãnh vực, dưới mọi hình thức.Bổn phận của người làm mục vụ là nhận biết công trình của Thiên Chúa trong cuộc sống của mỗi người bất kể hoàn cảnh, tư cách, địa vị, là người siêng năng tham dự thánh lễ hay thờ ơ lãnh đạm. Đức tin không phải là vật sở hữu của bất cứ ai. Đức tin chỉ có thể bắt nguồn một cách tự nguyện trong thâm tâm của mỗi người. Nhiệm vụ của Giáo Hội không phải là áp đặt mà là tiếp nhận những người anh em mình do Chúa sai đến, là nhận biết sự hiện diện của Chúa qua người đồng loại.
- Sứ mệnh của Giáo Hội là rao truyền Phúc âm bằng sự hiện diện gần gũi bên cạnh cuộc sống con người và đặc biệt là khơi dậy trong lòng mỗi người niềm tin của họ nơi Thượng Đế. Vì vậy, người làm mục vụ cần có khả năng lắng nghe đồng loại của mình, bằng thính giác và " Văn phạm "của Thiên Chúa, dưới ánh sáng phúc âm.
- MVTS : Ưu tiên đặt nền tảng trên Thánh Kinh. Vì thế người phụ trách mục vụ, không những phải có kiến thức căn bản về Thánh Kinh mà còn phải áp dụng Thánh Kinh như kim chỉ nam trong cuộc sống và nhiệm vụ của mình. Có nhiều hình thức lắng nghe tiếng Chúa, trau dồi Thánh Kinh : Qua các nghi lễ phụng vụ, đặc biệt là thánh lễ, qua giáo huấn của giáo hội (Rm 10, 17) và qua tiếng gọi của chính lương tâm mình.
Một cách cụ thể, con xin được nêu lên dưới đây một vài hình thức của MVTS :
- Ưu tiên cho sự tiếp đón : Đón tiếp người đến với mình trong sự lắng nghe. Ngoài điều họ yêu cầu, chúng ta nên quan tâm đến hoàn cảnh của họ, những điều họ mong chờ, những thao thức của họ.
- Tôn trọng tự do cá nhân và quyền tự quyết: Tác viên mục vụ có thể trình bầy một hướng đi hoặc một số những việc làm cụ thể. Tuy nhiên họ không thể quyết định thay cho người khác.
- Hiện diện và đồng hành với những người có hoàn cảnh éo le, cô thế, gặp khó khăn vật chất, tinh thần.
- Quan tâm và khuyến khích đặc sủng, tài năng của mỗi người không phân biệt giới tính, địa vị xã hội
Mục Vụ Tác Sinh là hoài bã làm nẩy sinh sự sống mà mỗi người đã nhận được từ Thiên Chúa. Sứ mệnh của Giáo Hội là cộng tác với Chúa Thánh Thần, khơi dậy trong lòng mỗi người con của Thiên Chúa, tình yêu thiêng liêng và tuyệt đối của Ngài. Trong MVTS, cả bên CUNG lẫn bên CẦU đều có thể nhận được nhiều ơn lành Chúa ban, như ơn hiểu biết, ơn khôn ngoan, ơn khiêm nhường, ơn biết phục vụ, ơn nhẫn nại...Phải chăng đây là hành trình tu đức mà chúng ta bước đi khi dấn thân làm mục vụ.
Sau khi kết thúc bài giảng, nhiều thành viên trong ban mục vụ đã trao đổi với cha giảng phòng về một số vấn đề, xoay quanh chủ đề đối thoại mục vụ.
Sau phần thuyết trình là Thánh lễ và giờ Thờ phượng tại Vương cung Thánh đường Sacré-Cœur, nguyện xin Thiên Chúa, nhờ ơn Chúa Thánh Thần soi sáng, giúp cho các công tác mục vụ tại Giáo Xứ trong thời gian sắp tới thêm thăng tiến, mang nhiều chiều kích đối thoại.
Lê Đình Thông