Theo ký giả Rod Dreher, cuối tuần qua (9/8/2019), J.D. Vance (1), tác giả “Hillybilly Elegy” đã được rửa tội và gia nhập Đạo Công Giáo tại Nhà Thờ St Gertrude ở Cincinnati, Ohio, do Cha Henry Stephan, Dòng Đa Minh trông coi.
Đạo Công Giáo lôi cuốn nhất về trí thức
Được hỏi lý do tại sao ông trở lại Đạo Công Giáo và tại sao trở lại ngay vào lúc này, Vance cho hay: từ lâu, ông vốn xác tín Đạo Công Giáo là đạo thật. Ông vốn được nuôi dạy như một Kitô hữu, nhưng chưa bao giờ gắn bó keo sơn với bất cứ hệ phái nào và chưa bao giờ được rửa tội. Thành thử khi bắt đầu lưu ý tới đức tin, ông như một thứ Descartes gọi là “tabula rasa”, tấm bảng trắng xóa, chưa được viết gì. Và trong tư cách ấy, ông đi tìm một giáo hội lôi cuốn ông nhất về phương diện trí thức.
Theo ông, trí thức hóa việc tìm kiếm này là việc quá dễ dàng. Vì chỉ cần duyệt qua các nhân vật từng khiến ông chú ý hơn cả, ông thấy họ toàn là người Công Giáo. Chú ông là người Công Giáo khi cưới vợ. Sử gia người Pháp René Girard là người ông biết chỉ nhờ đọc sách của ông ta, nhưng ông ta là một người Công Giáo. Và vì thế, Ông đã đọc và học hỏi về niềm tin Công Giáo trong 3 năm qua và nay đã đến lúc ông bước vào niềm tin ấy.
Ông cho rằng việc gia nhập ấy đáng lẽ đã diễn ra sớm hơn nếu vụ khủng hoảng lạm dụng tình dục không tạo nên những hàng tít lớn trên báo chí và truyền thông. Tuy nhiên việc này chỉ buộc được ông tìm ra nguyên lý Giáo Hội như một định chế nhân thần. Nhưng ông chưa bao giờ đặt nghi vấn việc ông sẽ trở thành người Công Giáo.
Thánh Augustinô
Nhưng sao lại chọn Thánh Augustinô làm thánh quan thầy? Vance cho hay ông rất cảm kích khi đọc “Tự Thú”. Ông từng đọc nó đến hai lần trong 15 năm qua. Theo ông, một chương trong cuốn “Kinh Thành Thiên Chúa” của thánh nhân hết sức có liên quan đến thời nay về phương diện chính sách. Ông nghĩ về một phương diện nào đó, Thánh Augustinô quả là một người mạnh mẽ cổ vũ những điều được Giáo Hội tin.
Vance cho rằng một lý do phụ cho việc ông trở lại là ông xuất thân từ một thế giới không có nhiều hiểu biết trí thức về đức tin Công Giáo. Ông dành nhiều thì giờ giữa một số lớn các nhà trí thức không theo Kitô Giáo nên ông biết rõ như thế. Theo ông, Thánh Augustinô cho ông con đường hiểu đức tin Kitô giáo một cách trí thức mạnh mẽ. Ông từng kinh qua giai đoạn vô thần. Nên với một người từng phí phạm phần lớn đời mình tin theo sự đối trá cho rằng chỉ người ngu đần mới là Kitô hữu, Thánh Augustinô thực sự chứng minh một cách cảm kích rằng điều đó không đúng.
Khủng hoảng không làm nản chí
Được hỏi Giáo Hội hiện đang trong một tình huống đầy khó khăn với các vụ tai tiếng và mơ hồ về lãnh đạo, phải chăng những khốn khó này làm ta nản chí? Vance không nghĩ thế. Theo ông, có chăng chỉ là tạm thời vì những điều ông yêu thích về Đạo Công Giáo đã có tuổi rất cao. Nên ông bảo ông có cái nhìn về lâu về dài hơn. Ông tự hỏi: Liệu sự việc hiện nay có làm ta nản chí hơn hồi giữa thế kỷ 19 không? Hay Thời Đại Đen Tối (Trung Cổ)? Liệu nó có làm ta nản chí như lúc có vị Giáo Hoàng thứ hai ở Avignon không? Ông tin chắc không. Niềm hy vọng của đức tin Kitô giáo không bắt nguồn từ những chinh phục thế giới vật chất ngắn hạn, nhưng bắt nguồn ở sự kiện nó chân thật, và về lâu về dài, với những thăng trầm thường lệ, sự việc sẽ ổn định thôi.
Giáo huấn xã hội Công Giáo và chính sách công
Vance cho rằng quan điểm của ông về chính sách công và một nhà nước tốt đẹp nhất ăn nhập với giáo huấn xã hội Công Giáo. Và đó là một trong những điều lôi kéo ông gia nhập Giáo Hội Công Giáo. Ông nhìn thấy sự chồng phủ lên nhau giữa điều ông muốn thấy và điều Giáo Hội Công Giáo muốn thấy. Ông hy vọng đức tin của ông sẽ giúp ông biết cảm thương hơn và đồng hóa với những người đang lao đao vất vả. Nhưng ông cho rằng nền chính trị ông tin theo trong những năm qua có tính nhất quán. Ông nghĩ Đảng Cộng Hòa ở Mỹ quá nhiều năm từng là một cuộc hùn hạp giữa những người bảo thủ về xã hội và những người duy tự do về thị trường và theo ông, những người bảo thủ về xã hội đã không hưởng được bao nhiêu lợi ích từ cuộc hùn hạp này. Một phần thách thức để sống còn của chủ nghĩa bảo thủ xã hội trong thế kỷ 21 là không chỉ nói tới các vấn đề như phá thai, mà còn phải có viễn kiến rộng lớn hơn về kinh tế chính trị và ích chung.
Nói đến các nguy hiểm chính khi Kitô hữu tham gia sinh hoạt chính trí hiện nay, Vance cho rằng ở bình diện căn bản, hiện diện trong đời sống chính trị hiện nay là một cuộc đua tranh giành tiếng tăm. Khi bạn cố gắng làm những điều khiến bạn được càng nhiều người ưa thích càng hay, thì bạn rất ít cơ may làm được những điều nhất quán với giáo huấn của Giáo Hội Công Giáo. Ông là một Kitô hữu và là một người bảo thủ, lại là đảng viên Đảng Cộng Hòa nữa, nên ông có quan điểm dứt khoát về những điều đáng kể. Tuy nhiên, theo ông, ta phải khiêm nhừơng để hiểu ra rằng chính trị, trong yếu tính, vốn là trò chơi tạm bợ...
Ông biết nhiều người chỉ trích cách đa số những người tự mô tả mình là Kitô hữu đề cập tới Ông Trump. Với ông, về căn bản, vấn đề đa số các Kitô hữu đang đương đầu là: trong hai đảng chính trị hiện nay, đảng nào ít xúc phạm đến đức tin của tôi hơn cả? Khi đó là câu hỏi, thì câu trả lời hầu như lúc nào cũng không thỏa đáng. Ông không mấy đồng ý về cung cách một số người Ngũ Tuần phản ứng đối với Ông Trump. Nhưng ông cũng hiểu phần lớn họ không làm thế vì họ là những kẻ bợ đỡ. Họ làm thế chỉ vì họ không nghĩ họ có chọn lựa nào khác tốt hơn.
Liên hệ giữa Hillbilly Elegy và đức tin Công Giáo
Vance cho rằng một trong những điều Hillbilly Elegy muốn nói về là cuộc chiến đấu giành sự ổn định cho cuộc sống riêng của bạn, nhưng cũng để trở thành một người tốt khi bạn không có được một nền dưỡng dục dễ dàng. Nghĩa là trở thành một người chồng tốt và một người cha tốt, và có khả năng đủ để chu cấp cho gia đình bạn. Một trong những điều lôi cuốn nhất về Đạo Công Giáo là: ý niệm ơn thánh không được diễn đạt bằng những hạn từ hiển dung. Nó không giống như thể nhận được ơn thánh, bạn tức khắc chuyển từ một người xấu sang thành một người tốt. Bạn phải không ngừng căn cứ vào đó mà cố gắng làm việc. Ông rất thích điều này.
Đối với ông, trở thành một người tốt thực sự khá khó. Nhìn nhận rằng ơn thánh làm việc trong một thời gian dài là điều có tính giải thoát, nhưng cũng nhất quán với cung cách ông nhìn sự thay đổi trong cuộc sống của chính ông, và trong cuộc sống của những người ông quen biết. Một điều ông thấy khó liên hệ với một số giới trong Kitô Giáo là ý niệm cho rằng biến đổi là điều dễ dàng, và nó xẩy đến bất cứ khi nào bạn đọc một câu kinh. Điều ấy không nhất quán với cung cách ông thấy người ta chiến đấu, và cải tiến cũng như thay đổi.
_____________________________________________________________________________________________________________
(1) J.D. Vance là một tác giả Hoa Kỳ và là một chuyên gia về tư bản mạo hiểm (venture capitalist), nổi tiếng về cuốn hồi ký Hillbilly Elegy (Tháng 6, 2016). Cuốn sách nói đến các giá trị của Vùng Appalacia tức vùng văn hóa ở Miền Đông Hoa Kỳ chạy dài từ Nam New York tới bắc Alabama và Georgia. Cuốn sách được liệt kê trong các sách bán chạy nhất trong hai năm 2016 và 2017 của tờ New York Times và được đăc biệt chú ý trong kỳ bầu cử 2016 với việc khám phá ra giai cấp lao động da trắng. Nhờ thế, năm 2017, ông được Ron Howard ký giao kèo biến Hillbilly Elegy thành phim và ông từng có ý định ra tranh cử vào Thượng Nghị Viện Hoa Kỳ.
 |
Đạo Công Giáo lôi cuốn nhất về trí thức
Được hỏi lý do tại sao ông trở lại Đạo Công Giáo và tại sao trở lại ngay vào lúc này, Vance cho hay: từ lâu, ông vốn xác tín Đạo Công Giáo là đạo thật. Ông vốn được nuôi dạy như một Kitô hữu, nhưng chưa bao giờ gắn bó keo sơn với bất cứ hệ phái nào và chưa bao giờ được rửa tội. Thành thử khi bắt đầu lưu ý tới đức tin, ông như một thứ Descartes gọi là “tabula rasa”, tấm bảng trắng xóa, chưa được viết gì. Và trong tư cách ấy, ông đi tìm một giáo hội lôi cuốn ông nhất về phương diện trí thức.
Theo ông, trí thức hóa việc tìm kiếm này là việc quá dễ dàng. Vì chỉ cần duyệt qua các nhân vật từng khiến ông chú ý hơn cả, ông thấy họ toàn là người Công Giáo. Chú ông là người Công Giáo khi cưới vợ. Sử gia người Pháp René Girard là người ông biết chỉ nhờ đọc sách của ông ta, nhưng ông ta là một người Công Giáo. Và vì thế, Ông đã đọc và học hỏi về niềm tin Công Giáo trong 3 năm qua và nay đã đến lúc ông bước vào niềm tin ấy.
Ông cho rằng việc gia nhập ấy đáng lẽ đã diễn ra sớm hơn nếu vụ khủng hoảng lạm dụng tình dục không tạo nên những hàng tít lớn trên báo chí và truyền thông. Tuy nhiên việc này chỉ buộc được ông tìm ra nguyên lý Giáo Hội như một định chế nhân thần. Nhưng ông chưa bao giờ đặt nghi vấn việc ông sẽ trở thành người Công Giáo.
Thánh Augustinô
Nhưng sao lại chọn Thánh Augustinô làm thánh quan thầy? Vance cho hay ông rất cảm kích khi đọc “Tự Thú”. Ông từng đọc nó đến hai lần trong 15 năm qua. Theo ông, một chương trong cuốn “Kinh Thành Thiên Chúa” của thánh nhân hết sức có liên quan đến thời nay về phương diện chính sách. Ông nghĩ về một phương diện nào đó, Thánh Augustinô quả là một người mạnh mẽ cổ vũ những điều được Giáo Hội tin.
Vance cho rằng một lý do phụ cho việc ông trở lại là ông xuất thân từ một thế giới không có nhiều hiểu biết trí thức về đức tin Công Giáo. Ông dành nhiều thì giờ giữa một số lớn các nhà trí thức không theo Kitô Giáo nên ông biết rõ như thế. Theo ông, Thánh Augustinô cho ông con đường hiểu đức tin Kitô giáo một cách trí thức mạnh mẽ. Ông từng kinh qua giai đoạn vô thần. Nên với một người từng phí phạm phần lớn đời mình tin theo sự đối trá cho rằng chỉ người ngu đần mới là Kitô hữu, Thánh Augustinô thực sự chứng minh một cách cảm kích rằng điều đó không đúng.
Khủng hoảng không làm nản chí
Được hỏi Giáo Hội hiện đang trong một tình huống đầy khó khăn với các vụ tai tiếng và mơ hồ về lãnh đạo, phải chăng những khốn khó này làm ta nản chí? Vance không nghĩ thế. Theo ông, có chăng chỉ là tạm thời vì những điều ông yêu thích về Đạo Công Giáo đã có tuổi rất cao. Nên ông bảo ông có cái nhìn về lâu về dài hơn. Ông tự hỏi: Liệu sự việc hiện nay có làm ta nản chí hơn hồi giữa thế kỷ 19 không? Hay Thời Đại Đen Tối (Trung Cổ)? Liệu nó có làm ta nản chí như lúc có vị Giáo Hoàng thứ hai ở Avignon không? Ông tin chắc không. Niềm hy vọng của đức tin Kitô giáo không bắt nguồn từ những chinh phục thế giới vật chất ngắn hạn, nhưng bắt nguồn ở sự kiện nó chân thật, và về lâu về dài, với những thăng trầm thường lệ, sự việc sẽ ổn định thôi.
Giáo huấn xã hội Công Giáo và chính sách công
Vance cho rằng quan điểm của ông về chính sách công và một nhà nước tốt đẹp nhất ăn nhập với giáo huấn xã hội Công Giáo. Và đó là một trong những điều lôi kéo ông gia nhập Giáo Hội Công Giáo. Ông nhìn thấy sự chồng phủ lên nhau giữa điều ông muốn thấy và điều Giáo Hội Công Giáo muốn thấy. Ông hy vọng đức tin của ông sẽ giúp ông biết cảm thương hơn và đồng hóa với những người đang lao đao vất vả. Nhưng ông cho rằng nền chính trị ông tin theo trong những năm qua có tính nhất quán. Ông nghĩ Đảng Cộng Hòa ở Mỹ quá nhiều năm từng là một cuộc hùn hạp giữa những người bảo thủ về xã hội và những người duy tự do về thị trường và theo ông, những người bảo thủ về xã hội đã không hưởng được bao nhiêu lợi ích từ cuộc hùn hạp này. Một phần thách thức để sống còn của chủ nghĩa bảo thủ xã hội trong thế kỷ 21 là không chỉ nói tới các vấn đề như phá thai, mà còn phải có viễn kiến rộng lớn hơn về kinh tế chính trị và ích chung.
Nói đến các nguy hiểm chính khi Kitô hữu tham gia sinh hoạt chính trí hiện nay, Vance cho rằng ở bình diện căn bản, hiện diện trong đời sống chính trị hiện nay là một cuộc đua tranh giành tiếng tăm. Khi bạn cố gắng làm những điều khiến bạn được càng nhiều người ưa thích càng hay, thì bạn rất ít cơ may làm được những điều nhất quán với giáo huấn của Giáo Hội Công Giáo. Ông là một Kitô hữu và là một người bảo thủ, lại là đảng viên Đảng Cộng Hòa nữa, nên ông có quan điểm dứt khoát về những điều đáng kể. Tuy nhiên, theo ông, ta phải khiêm nhừơng để hiểu ra rằng chính trị, trong yếu tính, vốn là trò chơi tạm bợ...
Ông biết nhiều người chỉ trích cách đa số những người tự mô tả mình là Kitô hữu đề cập tới Ông Trump. Với ông, về căn bản, vấn đề đa số các Kitô hữu đang đương đầu là: trong hai đảng chính trị hiện nay, đảng nào ít xúc phạm đến đức tin của tôi hơn cả? Khi đó là câu hỏi, thì câu trả lời hầu như lúc nào cũng không thỏa đáng. Ông không mấy đồng ý về cung cách một số người Ngũ Tuần phản ứng đối với Ông Trump. Nhưng ông cũng hiểu phần lớn họ không làm thế vì họ là những kẻ bợ đỡ. Họ làm thế chỉ vì họ không nghĩ họ có chọn lựa nào khác tốt hơn.
Liên hệ giữa Hillbilly Elegy và đức tin Công Giáo
Vance cho rằng một trong những điều Hillbilly Elegy muốn nói về là cuộc chiến đấu giành sự ổn định cho cuộc sống riêng của bạn, nhưng cũng để trở thành một người tốt khi bạn không có được một nền dưỡng dục dễ dàng. Nghĩa là trở thành một người chồng tốt và một người cha tốt, và có khả năng đủ để chu cấp cho gia đình bạn. Một trong những điều lôi cuốn nhất về Đạo Công Giáo là: ý niệm ơn thánh không được diễn đạt bằng những hạn từ hiển dung. Nó không giống như thể nhận được ơn thánh, bạn tức khắc chuyển từ một người xấu sang thành một người tốt. Bạn phải không ngừng căn cứ vào đó mà cố gắng làm việc. Ông rất thích điều này.
Đối với ông, trở thành một người tốt thực sự khá khó. Nhìn nhận rằng ơn thánh làm việc trong một thời gian dài là điều có tính giải thoát, nhưng cũng nhất quán với cung cách ông nhìn sự thay đổi trong cuộc sống của chính ông, và trong cuộc sống của những người ông quen biết. Một điều ông thấy khó liên hệ với một số giới trong Kitô Giáo là ý niệm cho rằng biến đổi là điều dễ dàng, và nó xẩy đến bất cứ khi nào bạn đọc một câu kinh. Điều ấy không nhất quán với cung cách ông thấy người ta chiến đấu, và cải tiến cũng như thay đổi.
_____________________________________________________________________________________________________________
(1) J.D. Vance là một tác giả Hoa Kỳ và là một chuyên gia về tư bản mạo hiểm (venture capitalist), nổi tiếng về cuốn hồi ký Hillbilly Elegy (Tháng 6, 2016). Cuốn sách nói đến các giá trị của Vùng Appalacia tức vùng văn hóa ở Miền Đông Hoa Kỳ chạy dài từ Nam New York tới bắc Alabama và Georgia. Cuốn sách được liệt kê trong các sách bán chạy nhất trong hai năm 2016 và 2017 của tờ New York Times và được đăc biệt chú ý trong kỳ bầu cử 2016 với việc khám phá ra giai cấp lao động da trắng. Nhờ thế, năm 2017, ông được Ron Howard ký giao kèo biến Hillbilly Elegy thành phim và ông từng có ý định ra tranh cử vào Thượng Nghị Viện Hoa Kỳ.