Ngày 1 tháng Tư vừa qua, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã gặp giám mục Bernard Fellay, người đứng đầu nhóm cực hữu, tức Hội Thánh Piô X, để thảo luận “thân ái” về các viễn tượng hợp thức hóa nhóm duy truyền thống này.
Nhóm trên, vốn chống đối các giáo huấn của Công Đồng Vatican II về tự do tôn giáo và đại kết cũng như cực lực bênh vực việc cử hành Thánh Lễ theo qui định của Công Đồng Trent, đã ly khai với Tòa Thánh năm 1988, khi cố tổng giám mục Marcel Lefèbre truyền chức cho 4 giám mục mà không được sự chấp thuận của Tòa Thánh, do đó, bị tuyệt thông. Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI bãi bỏ hình phạt này năm 2009, nhưng các giáo phẩm và linh mục của Hội vẫn không được thi hành thừa tác vụ. Các cuộc thương thuyết nhằm hợp thức hóa nhóm này bị bế tắc năm 2012, nhưng các cuộc thảo luận không chính thức thì vẫn tiếp diễn.
Đức Phanxicô chưa bao giờ gặp gỡ giám mục Fellay, ngoại trừ chào hỏi qua loa. Trong một bản tuyên bố sau cuộc gặp gỡ lần này, Hội Thánh Piô X tường trình rằng: Đức Giáo Hoàng “đã muốn có cuộc gặp gỡ riêng tư và không chính thức, không có nghi thức của một cuộc yết kiến chính thức”. Ngài nói chuyện với giám mục Fellay trong khoảng 40 phút. Theo Hội, tư thế giáo luật của Hội Thánh Piô X “đã không được bàn bạc cách trực tiếp”, nhưng Đức Giáo Hoàng và giám mục Fellay đồng ý để các cuộc thương thảo tiếp tục “không vội vã”.
Trong một cuộc phỏng vấn được công bố vài ngày trước cuộc gặp gỡ với Đức Giáo Hoàng, giám mục Fellay nói rằng ngài nghĩ Đức Giáo Hoàng Phanxicô lo lắng muốn giải quyết các vấn đề của Hội Thánh Piô X, vì Đức Giáo Hoàng đặc biệt quan tâm đối với “bất cứ điều gì bị đẩy qua bên lề”.
Ngày 2 tháng Tư, giám mục Fellay đã gặp Đức Tổng Giám Mục Guido Pozzo, thư ký Ủy Ban Ecclesia Dei để tiếp tục các cuộc thương thảo.
Theo Ines San Martin của tập san Crux, rất có thể Đức Phanxicô sẽ dành cho Hội cực hữu trên danh xưng “giám hạt tòng nhân” (personal prelature) theo giáo luật, có nghĩa đây không phải là một giáo phạn tòng thổ; danh xưng này hiện nay chỉ có tổ chức Opus Dei được hưởng.
Có lúc, dưới triều giáo hoàng của Đức Bênêđíctô XVI, dường như một thỏa hiệp sắp sửa được công bố, nhưng sau đó, năm 2012, như trên đã nói, các cuộc thương thảo đã lâm vào ngõ bí.
Năm ngoái, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã đưa ra sáng kiến hòa giải bằng cách tuyên bố rằng trong Năm Thánh Lòng Thương Xót, người Công Giáo có thể đến xưng tội với các linh mục của nhóm cực hữu này và được ơn tha thứ, và Giáo Hội Công Giáo nhìn nhận bí tích này thành sự.
Trong một lá thư liên quan tới nhượng bộ đặc biệt trên, Đức Phanxicô tỏ ý hy vọng rằng “trong một tương lai gần, các giải pháp có thể được tìm ra để phục hồi sự hiệp thông trọn vẹn với các linh mục và bề trên của Hội”.
Năm 1995, Tòa Thánh ban hành một văn kiện nói rằng dù các linh mục của Hội Thánh Piô X được thụ phong thành sự, nhưng họ bị huyền chức (suspended) a divinis (khỏi các việc thánh) nghĩa là bị cấm không được thi hành các thừa tác vụ như bí tích giải tội, vì họ được thụ phong mà không có phép của Đức Giáo Hoàng.
Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng Ba năm ngoái, giám mục Fellay nói rằng các cuộc thảo luận để hợp thức hóa Hội vẫn đang tiếp diễn và được Đức Giáo Hoàng ủng hộ. Tuy nhiên, ngài cho hay: “không có chi vội vã cả, chắc chắn như thế”.
Vị giám mục trên cho trang mạng dici.org của Hội hay: Chúng ta có thực đang tiến lên phía trước hay không? Tôi nghĩ có. Tôi nghĩ có, nhưng chắc chắn một cách chậm chạp”.
Đức Bênêđíctô XVI đã đặt việc hòa giải với Hội này thành một ưu tiên qua việc nới lỏng việc cho phép cử hành Thánh Lễ bằng tiếng La Tinh, một cử hành được Hội hết lòng cổ vũ, và bãi bỏ vạ tuyệt thông đối với 4 giám mục được tấn phong sau cuộc ly khai chính thức.
Giám mục Fellay dường như không mấy lạc quan khi nghe tin Đức Phanxicô lên ngôi giáo hoàng. Theo Catholic Family News, hồi tháng Mười năm 2013, ngài từng phát biểu: “khi chúng tôi thấy việc đang xẩy ra hiện nay [dưới triều Đức Phanxicô], chúng tôi tạ ơn Thiên Chúa, chúng tôi tạ ơn Thiên Chúa, chúng tôi đã được gìn giữ khỏi bất cứ thỏa hiệp nào từ năm ngoái”.
Tuy nhiên, theo Ann Schneible của CNA, dưới triều Đức Phanxicô, các cuộc thương thảo với Hội đã được tái diễn năm 2014. Từ đó, một vài động thái cho thấy đã có sự ấm áp trở lại giữa Tòa Thánh và Hội. Năm 2015, Tòa Thánh đã cử một vị Hồng Y và ba giám mục tới thăm các chủng viện của Hội để làm quen với Hội và để thảo luận các vấn đề tín lý và thần học trong một bầu khí ít trịnh trọng hơn. Và nhất là sáng kiến của Đức Phanxicô trong Năm Thánh Thương Xót như trên đã nói.
Theo Joshua McElwee của National Catholic Reporter, hiện nay, Giám Mục Fellay đặt nhiều hy vọng nơi Đức Phanxicô. Ngài tuyên bố: “điều rõ ràng là Đức Giáo Ho1àng Phanxicô muốn chúng tôi sống và sống còn. Ngài còn nói với bất cứ ai muốn lắng nghe rằng ngài không bao giờ gây bất cứ tai hại nào cho Hội”.
Tuy nhiên, vị giám mục trên vẫn muốn có được “một định nghĩa rõ ràng cho hạn từ ‘hiệp thông trọn vẹn’”. Vì hiện nay, ngoài ân ban đặc biệt nhân Năm Thánh Thương Xót ra, các linh mục của Hội vẫn chưa được thi hành thừa tác vụ bình thường của chức linh mục thụ phong.
Nhóm trên, vốn chống đối các giáo huấn của Công Đồng Vatican II về tự do tôn giáo và đại kết cũng như cực lực bênh vực việc cử hành Thánh Lễ theo qui định của Công Đồng Trent, đã ly khai với Tòa Thánh năm 1988, khi cố tổng giám mục Marcel Lefèbre truyền chức cho 4 giám mục mà không được sự chấp thuận của Tòa Thánh, do đó, bị tuyệt thông. Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI bãi bỏ hình phạt này năm 2009, nhưng các giáo phẩm và linh mục của Hội vẫn không được thi hành thừa tác vụ. Các cuộc thương thuyết nhằm hợp thức hóa nhóm này bị bế tắc năm 2012, nhưng các cuộc thảo luận không chính thức thì vẫn tiếp diễn.
Đức Phanxicô chưa bao giờ gặp gỡ giám mục Fellay, ngoại trừ chào hỏi qua loa. Trong một bản tuyên bố sau cuộc gặp gỡ lần này, Hội Thánh Piô X tường trình rằng: Đức Giáo Hoàng “đã muốn có cuộc gặp gỡ riêng tư và không chính thức, không có nghi thức của một cuộc yết kiến chính thức”. Ngài nói chuyện với giám mục Fellay trong khoảng 40 phút. Theo Hội, tư thế giáo luật của Hội Thánh Piô X “đã không được bàn bạc cách trực tiếp”, nhưng Đức Giáo Hoàng và giám mục Fellay đồng ý để các cuộc thương thảo tiếp tục “không vội vã”.
Trong một cuộc phỏng vấn được công bố vài ngày trước cuộc gặp gỡ với Đức Giáo Hoàng, giám mục Fellay nói rằng ngài nghĩ Đức Giáo Hoàng Phanxicô lo lắng muốn giải quyết các vấn đề của Hội Thánh Piô X, vì Đức Giáo Hoàng đặc biệt quan tâm đối với “bất cứ điều gì bị đẩy qua bên lề”.
Ngày 2 tháng Tư, giám mục Fellay đã gặp Đức Tổng Giám Mục Guido Pozzo, thư ký Ủy Ban Ecclesia Dei để tiếp tục các cuộc thương thảo.
Theo Ines San Martin của tập san Crux, rất có thể Đức Phanxicô sẽ dành cho Hội cực hữu trên danh xưng “giám hạt tòng nhân” (personal prelature) theo giáo luật, có nghĩa đây không phải là một giáo phạn tòng thổ; danh xưng này hiện nay chỉ có tổ chức Opus Dei được hưởng.
Có lúc, dưới triều giáo hoàng của Đức Bênêđíctô XVI, dường như một thỏa hiệp sắp sửa được công bố, nhưng sau đó, năm 2012, như trên đã nói, các cuộc thương thảo đã lâm vào ngõ bí.
Năm ngoái, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã đưa ra sáng kiến hòa giải bằng cách tuyên bố rằng trong Năm Thánh Lòng Thương Xót, người Công Giáo có thể đến xưng tội với các linh mục của nhóm cực hữu này và được ơn tha thứ, và Giáo Hội Công Giáo nhìn nhận bí tích này thành sự.
Trong một lá thư liên quan tới nhượng bộ đặc biệt trên, Đức Phanxicô tỏ ý hy vọng rằng “trong một tương lai gần, các giải pháp có thể được tìm ra để phục hồi sự hiệp thông trọn vẹn với các linh mục và bề trên của Hội”.
Năm 1995, Tòa Thánh ban hành một văn kiện nói rằng dù các linh mục của Hội Thánh Piô X được thụ phong thành sự, nhưng họ bị huyền chức (suspended) a divinis (khỏi các việc thánh) nghĩa là bị cấm không được thi hành các thừa tác vụ như bí tích giải tội, vì họ được thụ phong mà không có phép của Đức Giáo Hoàng.
Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng Ba năm ngoái, giám mục Fellay nói rằng các cuộc thảo luận để hợp thức hóa Hội vẫn đang tiếp diễn và được Đức Giáo Hoàng ủng hộ. Tuy nhiên, ngài cho hay: “không có chi vội vã cả, chắc chắn như thế”.
Vị giám mục trên cho trang mạng dici.org của Hội hay: Chúng ta có thực đang tiến lên phía trước hay không? Tôi nghĩ có. Tôi nghĩ có, nhưng chắc chắn một cách chậm chạp”.
Đức Bênêđíctô XVI đã đặt việc hòa giải với Hội này thành một ưu tiên qua việc nới lỏng việc cho phép cử hành Thánh Lễ bằng tiếng La Tinh, một cử hành được Hội hết lòng cổ vũ, và bãi bỏ vạ tuyệt thông đối với 4 giám mục được tấn phong sau cuộc ly khai chính thức.
Giám mục Fellay dường như không mấy lạc quan khi nghe tin Đức Phanxicô lên ngôi giáo hoàng. Theo Catholic Family News, hồi tháng Mười năm 2013, ngài từng phát biểu: “khi chúng tôi thấy việc đang xẩy ra hiện nay [dưới triều Đức Phanxicô], chúng tôi tạ ơn Thiên Chúa, chúng tôi tạ ơn Thiên Chúa, chúng tôi đã được gìn giữ khỏi bất cứ thỏa hiệp nào từ năm ngoái”.
Tuy nhiên, theo Ann Schneible của CNA, dưới triều Đức Phanxicô, các cuộc thương thảo với Hội đã được tái diễn năm 2014. Từ đó, một vài động thái cho thấy đã có sự ấm áp trở lại giữa Tòa Thánh và Hội. Năm 2015, Tòa Thánh đã cử một vị Hồng Y và ba giám mục tới thăm các chủng viện của Hội để làm quen với Hội và để thảo luận các vấn đề tín lý và thần học trong một bầu khí ít trịnh trọng hơn. Và nhất là sáng kiến của Đức Phanxicô trong Năm Thánh Thương Xót như trên đã nói.
Theo Joshua McElwee của National Catholic Reporter, hiện nay, Giám Mục Fellay đặt nhiều hy vọng nơi Đức Phanxicô. Ngài tuyên bố: “điều rõ ràng là Đức Giáo Ho1àng Phanxicô muốn chúng tôi sống và sống còn. Ngài còn nói với bất cứ ai muốn lắng nghe rằng ngài không bao giờ gây bất cứ tai hại nào cho Hội”.
Tuy nhiên, vị giám mục trên vẫn muốn có được “một định nghĩa rõ ràng cho hạn từ ‘hiệp thông trọn vẹn’”. Vì hiện nay, ngoài ân ban đặc biệt nhân Năm Thánh Thương Xót ra, các linh mục của Hội vẫn chưa được thi hành thừa tác vụ bình thường của chức linh mục thụ phong.