Chích ngừa bệnh cúm
Cách đề phòng bệnh cúm hữu hiệu nhất là chích ngừa cúm. Mỗi năm, bệnh cúm thường xuất hiện vào cuối mùa thu và đầu mùa đông. Vì là bệnh lây, lan rất rộng rãi và mau lẹ nên thường gây ra dịch cúm. Ở Hoa Kỳ, mỗi năm có chừng 226,000 người phải nhập viện vì bị cúm và 36,000 trường hợp tử vong do các biến chứng của cúm như xưng phổi. Đa số những trường hợp tử vong là những người lớn tuổi, những người có thể chất yếu đuối, và những người mang sẵn triệu chứng tim mạch và hô hấp.
Hàng năm, cứ vào tháng 10 hoặc tháng 11 là chương trình chích ngừa cúm được phổ biến rộng rãi. Tuy nhiên, bất cứ lúc nào trong năm, khi có người bị bệnh cúm, chúng ta nên chích ngừa lại. Thông thường, chích ngừa cúm mỗi năm một lần là đủ. Các trẻ em dưới 9 tuổi mới chích ngừa lần đầu, hoặc trẻ em mới chích ngừa năm ngoái, nhưng chỉ chích một lần, thì năm nay cần chích hai lần, mỗi lần cách nhau khoảng 4 tuần lễ.
Bệnh cúm là gì?
Cúm là một bệnh nhiễm trùng gây ra bởi vi khuẩn influenza. Vi khuẩn này xâm nhập vào cơ thể qua mũi, vào miệng, rồi theo cổ họng và xuống phổi. Khi bệnh nhân ho, hắt xì, hoặc chảy mũi. Những đờm dãi có chứa vi khuẩn văng tung toé ra ngoài. Người chung quanh hít các vi khuẩn này vào mũi, vào miệng, hoặc rờ tay vào chúng, rồi đưa tay lên mũi hoặc lên miệng là tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.
Triệu chứng: Sốt, ho, đau cổ họng, nhức đầu, ớn lạnh, đau nhức, mỏi mệt.
Thông thường, bệnh nhân hồi phục sau vài ngày, và không để lại biến chứng gì. Tuy nhiên, trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể bị biến chứng xưng phổi. Triệu chứng xưng phổi là sốt cao, khó thở, xanh sao, khạc ra máu và có thể đưa đến tử vong trong vòng 48 giờ nếu không cứu chữa kịp thời. Ở trẻ em, bệnh cúm có thể gây ra tiêu chảy, sốt cao, và làm kinh phong (co giật)
Người mang bệnh cúm có khả năng truyền bệnh một ngày trước và năm ngày sau khi phát bệnh.
Thuốc chích ngừa: Vi khuẩn influenza biến thái rất nhanh, bởi vậy thuốc chích ngừa được điều chế riêng cho từng năm, tuỳ theo tình trạng biến thái của vi khuẩn năm đó. Mỗi năm, ta nên chích ngừa cúm lại một lần. Có hai loại thuốc ngừa:
1. Thuốc dùng vi khuẩn đã chết còn gọi là “flu shot”: được chích thẳng vào bắp thịt, thuốc này được dùng cho trẻ em trên 6 tháng và người lớn trên 50 tuổi, kể cả những người già; và cũng dùng để chích ngừa cho những phụ nữ có kế hoạch mang thai vào mùa đông, những người có các bệnh kinh niên như: bệnh tim, phổi, suyễn, bệnh gan, thận, bệnh thiếu máu,bệnh tiểu đường…v.v…; và những người thường xuyên tiếp xúc với bệnh nhân như bác sĩ, y tá, nhân viên trong nhà dưỡng lão, v.v…
Sau khi chích ngừa, cơ thể cần hai tuần lễ để tạo ra kháng thể miễn nhiễm. Kháng thể này chỉ có thể tồn tại được một năm và sau đó, chúng ta cần chích lại. Thuốc chích ngừa cúm có thể chích chung với các loại thuốc chích ngừa khác.
2. Vi khuẩn còn sống, nhưng suy yếu: thuốc ngừa được xịt vào mũi, tuy nhiên loại này chỉ dùng cho trẻ em khoẻ mạnh, trên hai tuổi và người lớn dưới 50 tuổi. Thuốc không dung cho phụ nữ mang thai, các người có bệnh kinh niên như: tim mạch, suyễn, phổi, gan, thận, máu, tiểu đường, những người có hệ thống miễn nhiễm suy yếu, những người có bệnh mũi, những người bị dị ứng với trứng (vi khuẩn chích ngừa nuôi trong môi trường trứng), và những người đã có phản ứng trong lần dung thuốc trước.
Những ai không nên dung thuốc ngừa cúm:
Những người nhạy cảm, dễ bị phản ứng nguy kịch với thuốc, những người bị phản ứng với trứng, những người đang đau yếu, và những người bị bệnh Guillain-Barre Syndrone (suy yếu vận động và kém cảm giác)
Phản ứng của thuốc chích ngừa:
Chích ngừa cúm có thể gây ra phản ứng như xưng, đỏ, đau nhức ở nơi chích thuốc, sốt nhẹ và đau mình mẩy. Những triệu chứng này sẽ biến mất sau một, hai ngày. Tuy nhiên đôi khi cũng có những phản ứng nặng: suy hô hấp, khó thở, khò khè, nổi mề đai, tim đập nhanh, chóng mặt. Cần được cấp cứu kịp thời, nếu không sẽ đưa đến tử vong.
Ở Hoa Kỳ, chính phủ Liên Bang có chương trình giúp đỡ những người bị phản ứng nặng do chích ngừa.
Chúng ta có thể tìm hiểu thêm chi tiết bằng cách liên lạc với:
National Vaccine Injury Compensation Program TEL: 1-800-338-2382; hoặc website:
http://www.hrsa.gov/vaccinecompensation/
Cách đề phòng bệnh cúm hữu hiệu nhất là chích ngừa cúm. Mỗi năm, bệnh cúm thường xuất hiện vào cuối mùa thu và đầu mùa đông. Vì là bệnh lây, lan rất rộng rãi và mau lẹ nên thường gây ra dịch cúm. Ở Hoa Kỳ, mỗi năm có chừng 226,000 người phải nhập viện vì bị cúm và 36,000 trường hợp tử vong do các biến chứng của cúm như xưng phổi. Đa số những trường hợp tử vong là những người lớn tuổi, những người có thể chất yếu đuối, và những người mang sẵn triệu chứng tim mạch và hô hấp.
Hàng năm, cứ vào tháng 10 hoặc tháng 11 là chương trình chích ngừa cúm được phổ biến rộng rãi. Tuy nhiên, bất cứ lúc nào trong năm, khi có người bị bệnh cúm, chúng ta nên chích ngừa lại. Thông thường, chích ngừa cúm mỗi năm một lần là đủ. Các trẻ em dưới 9 tuổi mới chích ngừa lần đầu, hoặc trẻ em mới chích ngừa năm ngoái, nhưng chỉ chích một lần, thì năm nay cần chích hai lần, mỗi lần cách nhau khoảng 4 tuần lễ.
Bệnh cúm là gì?
Cúm là một bệnh nhiễm trùng gây ra bởi vi khuẩn influenza. Vi khuẩn này xâm nhập vào cơ thể qua mũi, vào miệng, rồi theo cổ họng và xuống phổi. Khi bệnh nhân ho, hắt xì, hoặc chảy mũi. Những đờm dãi có chứa vi khuẩn văng tung toé ra ngoài. Người chung quanh hít các vi khuẩn này vào mũi, vào miệng, hoặc rờ tay vào chúng, rồi đưa tay lên mũi hoặc lên miệng là tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.
Triệu chứng: Sốt, ho, đau cổ họng, nhức đầu, ớn lạnh, đau nhức, mỏi mệt.
Thông thường, bệnh nhân hồi phục sau vài ngày, và không để lại biến chứng gì. Tuy nhiên, trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể bị biến chứng xưng phổi. Triệu chứng xưng phổi là sốt cao, khó thở, xanh sao, khạc ra máu và có thể đưa đến tử vong trong vòng 48 giờ nếu không cứu chữa kịp thời. Ở trẻ em, bệnh cúm có thể gây ra tiêu chảy, sốt cao, và làm kinh phong (co giật)
Người mang bệnh cúm có khả năng truyền bệnh một ngày trước và năm ngày sau khi phát bệnh.
Thuốc chích ngừa: Vi khuẩn influenza biến thái rất nhanh, bởi vậy thuốc chích ngừa được điều chế riêng cho từng năm, tuỳ theo tình trạng biến thái của vi khuẩn năm đó. Mỗi năm, ta nên chích ngừa cúm lại một lần. Có hai loại thuốc ngừa:
1. Thuốc dùng vi khuẩn đã chết còn gọi là “flu shot”: được chích thẳng vào bắp thịt, thuốc này được dùng cho trẻ em trên 6 tháng và người lớn trên 50 tuổi, kể cả những người già; và cũng dùng để chích ngừa cho những phụ nữ có kế hoạch mang thai vào mùa đông, những người có các bệnh kinh niên như: bệnh tim, phổi, suyễn, bệnh gan, thận, bệnh thiếu máu,bệnh tiểu đường…v.v…; và những người thường xuyên tiếp xúc với bệnh nhân như bác sĩ, y tá, nhân viên trong nhà dưỡng lão, v.v…
Sau khi chích ngừa, cơ thể cần hai tuần lễ để tạo ra kháng thể miễn nhiễm. Kháng thể này chỉ có thể tồn tại được một năm và sau đó, chúng ta cần chích lại. Thuốc chích ngừa cúm có thể chích chung với các loại thuốc chích ngừa khác.
2. Vi khuẩn còn sống, nhưng suy yếu: thuốc ngừa được xịt vào mũi, tuy nhiên loại này chỉ dùng cho trẻ em khoẻ mạnh, trên hai tuổi và người lớn dưới 50 tuổi. Thuốc không dung cho phụ nữ mang thai, các người có bệnh kinh niên như: tim mạch, suyễn, phổi, gan, thận, máu, tiểu đường, những người có hệ thống miễn nhiễm suy yếu, những người có bệnh mũi, những người bị dị ứng với trứng (vi khuẩn chích ngừa nuôi trong môi trường trứng), và những người đã có phản ứng trong lần dung thuốc trước.
Những ai không nên dung thuốc ngừa cúm:
Những người nhạy cảm, dễ bị phản ứng nguy kịch với thuốc, những người bị phản ứng với trứng, những người đang đau yếu, và những người bị bệnh Guillain-Barre Syndrone (suy yếu vận động và kém cảm giác)
Phản ứng của thuốc chích ngừa:
Chích ngừa cúm có thể gây ra phản ứng như xưng, đỏ, đau nhức ở nơi chích thuốc, sốt nhẹ và đau mình mẩy. Những triệu chứng này sẽ biến mất sau một, hai ngày. Tuy nhiên đôi khi cũng có những phản ứng nặng: suy hô hấp, khó thở, khò khè, nổi mề đai, tim đập nhanh, chóng mặt. Cần được cấp cứu kịp thời, nếu không sẽ đưa đến tử vong.
Ở Hoa Kỳ, chính phủ Liên Bang có chương trình giúp đỡ những người bị phản ứng nặng do chích ngừa.
Chúng ta có thể tìm hiểu thêm chi tiết bằng cách liên lạc với:
National Vaccine Injury Compensation Program TEL: 1-800-338-2382; hoặc website:
http://www.hrsa.gov/vaccinecompensation/