LOS ANGELES -- Trước những tin tức về dồn dập về LM Nguyễn Văn Lý bị bắt rời khỏi Nhà Chung thuộc Tổng giáo phận Huế và bị đưa đi quản chế tại họ đạo Bến Củi từ ngày 25.2.2007 cho tới nay, VietCatholic đã cặn kẽ theo dõi tình hình và liên lạc với các vị hữu trách tại Huế và những người biết rõ tình hình Công giáo tại Huế để đưa ra những tin xác thực.
Bến Củi là tên hành chánh và cũng là tên họ đạo (thôn Bến Củi và cũng là họ đạo Bến Củi ) thuộc xã Phong Xuân, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên, cách Thành phố Huế chừng 30 km. (chứ không phải 20km). Muốn đến Bến Củi thì trên đường Huế đi Quảng Trị, xin dừng lại ở cây số 23 (làng Đồng Lâm 2), rẽ trái đi vào chừng 5 km là tới thôn Vĩnh Hương, qua khỏi thôn nầy là Bên Củi, cách Quốc lộ 1 chừng 7 km. Nếu đi đường Thanh Tân Ồ thì qua thôn Hiền An sẽ đến thôn Bến củi. Phía đông Bến Củi là thôn Phổ Lại. Công an hiện đang canh giữa khu vực này và nhất là lối ra vào họ đạo Bến Củi.
Sau mấy lần được nói truyện và qua email tiếp xúc với LM Lê Đình Du là linh mục chánh xứ Thanh Tân, ngài cũng có trách niệm là quản xứ họ đạo Bến Củi, (Họ Đạo hay còn gọi là họ nhánh Bến Củi là một trong những họ đạo thuộc giáo xứ do Cha Du coi sóc. Mỗi giáo xứ có thể có nhiều họ đạo hay họ nhánh khác nhau, và thường thì các họ nhánh không có linh mục thường trực cư ngụ tại đó). Với tư cách là quản nhiệm họ nhánh Bến Củi, ngay từ đầu LM Du là người có thể nói là người độc nhất (ngoài công an và nhân viên chính quyền) được tiếp xúc với LM Lý từ khi Cha Lý bị quản chế tại họ đạo Bến Củi này.
LM Lê Đình Du, quản nhiệm họ đạo Bến Củi nơi LM Nguyễn văn Lý bị quản chế, đã cho biết về hiện tình của Cha Lý như sau: “Hôm nay là ngày Chúa Nhật 11.3.2007, con đã vào họ nhánh Bến Củi vào lúc 8:30 sáng để dâng Thánh Lễ Chúa Nhật cho giáo dân. Con đã có gặp Cha Lý và thấy sức khoẻ của Cha Lý khá hơn nhiều. Xin mọi người tiếp tục cầu nguyện cho Ngài”.
Cha Du cho biết khi Cha vừa đến họ nhánh Bến Cùi, ngài thấy 4 anh công an đứng gần cửa ra vào Phòng Thánh, nơi Cha Lý đang bị giam. (Xin ghi chú ở đây để người đọc dễ hiểu: Phòng Thánh thường là phòng ở phía đầu thánh đường, và thường đó là phòng các linh mục để đồ thánh và các trang phục nghi lễ nên cũng còn được gọi là phòng mặc áo).
Cha Du phản ứng và cho biết như sau: “Con hơi bực mình và yêu cầu những anh em đó đi ra ngoài không được đứng tại đó. Họ nói vì bổn phận xin linh mục thông cảm. Con nói với họ: “Tôi không thông cảm!”
Rồi con nói thêm: Tôi yêu cầu các ông đưa cha Lý đi chỗ khác mà canh giữ, còn đây là nhà của tôi”.
Sau đó lại yêu cầu lần thứ 2 và nói rằng: “nếu các anh không đi, tôi sẽ gọi điện cho anh Ngọc" (Ông Ngọc là cấp trên của họ).
Cha Du cho biết: "Lúc đó họ mới bỏ đi, nhưng rồi vẫn đứng xa dòm ngó vào, nhất là khi có giáo dân vào "nhà giam" (phòng thánh) gặp con có việc".
Cha Du kể tiếp: “Sau Thánh lễ có hai anh công an xin vào thăm sức khoẻ của cha Lý, con đồng ý và cùng đi với họ vào trò chuyện với cha Lý, chỉ hỏi thăm sức khoẻ... chừng 15 phút. Sau đó mời tất cả ra ngoài để hưởng không khí trong lành. Họ chào ra về. Sau đó con và cha Lý đến ngồi dưới tháp chuông nhà thờ nói chuyện. Con đã chuyển lời thăm hỏi động viên của rất nhiều người đến cha Lý mà con không nhớ hết, cha Lý cảm động lắm và ngài nhờ thay mặt ngài cảm ơn tất cả mọi người.”
Nhắc lại một sự kiện khác đễ nói lên lập trường can trường của Cha Du, đó là vào ngày 5.3.2007, khi một tóan công an đến Thanh Tân, nhờ Cha Du lên Bến Củi với mục đích yêu cầu cha Lý mở cửa ra cho họ thẩm vấn. Cha Du trả lời: "Các anh cưỡng chế được cha Lý lên đây thì cứ dùng bạo lực cưỡng chế cha Lý đi ‘làm việc’. Ngài còn lên tiếng nói thêm rằng: “Các anh nhớ là phải đưa đi làm việc ngoài trụ sở xã hay đâu đó, cấm không được ‘làm việc’ tại nhà xứ của tôi. Phần tôi, không bao giờ giúp các anh trong chuyện phi pháp này!"
Tưởng cũng nên nhắc lại là ngay từ ngày 25.2.2007 khi vừa nghe tin LM Lý bị cơ quan điều tra công an Huế khởi tố LM Lý và điều đi Bến Củi, VietCatholic đã gọi điện thoại về Huế nói truyện với một linh mục quản hạt thuộc Huế. Vị linh mục quản hạt đó nói ngài vừa mới tiếp xúc với LM Lý nên đã cho tin tức rất cập nhật và đã được đăng trên VietCahtolic vào ngày 25.2.2007. Trong bản tin đó, chúng tôi cũng đã lên tiếng rằng:
“Trước tình trạng này, xin mọi người cầu nguyện cho LM Lý được bình an.Chúng ta cũng hãy cực lực lên án hành động bắt bớ, bỏ tù, cáo gian, và chính sách đàn áp tôn giáo của Đảng Cộng Sản Việt Nam với những ai đang tranh đấu cho tự do, dân chủ, và nhân quyền tại Việt Nam”.
Trong 2 tuần lễ vừa qua, chúng tôi có nhận được rất nhiều tin tức đưa ra về tình trạng tuyệt thực cũng như những đường hướng tranh đấu của LM Nguyễn Văn Lý tại Bến Củi, nhưng chúng tôi không cho đăng tải vì chưa phối kiểm thực hư ra sao.
Ngày 8.3.2007 chúng tôi đã email về cho LM Đình Du để xin Ngài xác nhận một số những thắc mắc của chúng tôi.
Chúng tôi thắc mắc với LM Du rằng: “Những bản tin có liên quan tới Cha Lý từ ngày bị quản chế tại Bến Củi tới nay đều cho rằng: ‘không có ai được gặp ngài, công an luôn vậy kín, và tất cả điện thoại, thẻ sim card đều bị tịch thu, nghĩa là Cha Lý không có thể liên lạc được với bất cứ ai khác ngoài công an... Thế thì tại sao lại có những tin nói là có một số các linh mục đã khuyên ngài thôi tuyệt thực, hay những tin tức khác liên quan tới đường hướng tranh đấu của Ngài? Cha là người duy nhất có thể biết và đưa ra những tin chính thức, vậy những tin tức liên quan tới Cha Lý trong 2 tuần qua có mức độ trung thực là bao nhiêu?”
Ngày 9.3.2007, Cha Du đã trả lời cho chúng tôi biết như sau: “Có lẽ cha Lý đang có điện thoại cầm tay, nó được đưa vào bằng cách nào thì con không biết... hay là trong số những người canh giữ Cha, có người nào đó đã giúp cha?”.
Về vấn đề tuyệt thực của cha Lý, chúng tôi được Cha Du trả lời như sau: “Chính con đã yêu cầu cha Ly đừng tuyệt thực: Sáng thứ Hai ngày 5.3.2007, con đã ban các bí tích sau cùng cho ngài, con sợ ngài không qua khỏi. Vì nếu cứ tiếp tục tuyệt thực thêm như vậy sẽ nguy đến tính mạng. Nên con với tư cách là quản xứ Bến Củi, con đã nói to cho công an cùng nghe là : " con yêu cầu cha một là ngưng tuyệt thực hai là ra khỏi nhà xứ của con vì nếu cha chết ở đây thì con lại mang tiếng". Sau đó cha Lý xin cho ngài được cầu nguyện rồi cuối ngày sẽ có quyết định, và rồi cha đã chọn giải pháp thứ nhất: ngưng tuyệt thực”.
Vào ngày 8.3.2007 cũng có một bản tin viết đi từ Huế và đước phổ biến rộng rãi trên các hệ thống truyền thông hải ngoại nói là có 4 câu thơ ngắn được ký tên bởi "Linh mục đoàn Tổng giáo phận Huế tĩnh tâm", như sau:
"Phòng thánh Bến Củi, phòng giam đây
Công an chốt cửa suốt đêm ngày!
Nhượng bộ, hợp tác hay đồng lõa?
Ai xui nên cảnh trớ trêu này? "
(Phóng viên FNA tường trình từ Huế, lúc 16g ngày 08-03-2007)
Chúng tôi có tìm hiểu về thực hư xuất xứ của 4 câu thơ này có thật là do “Linh mục đoàn Tông Giáo phận Huế tĩnh tâm hay không”, thì chúng tôi được Linh mục Hạt Trưởng Hạt Quảng Trị trả lời như sau:
“4 câu thơ nêu trên nói là ‘ký tên: Linh mục đoàn Tổng giáo phận Huế tĩnh tâm thân tặng qúi độc giả’ là hoàn toàn không đúng. Vì con là Hạt trưởng Hạt Quảng Trị, là người được Đức Tổng Giám Mục Huế trao trách nhiệm lo chương trình Tĩnh Tâm của Linh Mục Đoàn Huế năm 2007 này. Chúng con chỉ biết lo thinh lặng tĩnh tâm trong suốt những ngày tĩnh tâm này. Chúng con không có bàn việc gì ngoài việc tĩnh tâm để cầu xin Chua ban ơn cho anh em linh mục chúng con được sống đúng theo Tin Mừng của Chúa Giêsu là Thầy của mình.
Chính con, trong bài suy niệm Thánh Lễ ngày thứ Tư, 28.02.2007, đã gợi ý cho anh em linh mục là: Chúa Giêsu Phục Sinh dậy anh em linh mục chúng ta sống đời sống mới. Trong mọi tương quan với bất cứ ai, chúng ta hãy kínht rọng họ, đối xử mới mẻ với họ, sẵn sàng tìm hiểu họ một cách chân thành, không loại bỏ một ai ra khỏi trái tim đầy tình yêu Chúa của người linh mục”.
Về trường hợp Cha Lý tuyệt thực, vị linh mục quản hạt này cho biết như sau: “Có một điều mà tất cả anh em linh mục chúng con đồng ý là không nên tuyệt thực, vì đây là một điều nghịch lại với Tin Mừng Sự Sống. Chúng ta có thể ăn chay, hãm mình, hy sinh thật nhiều trong việc ăn uống để đềnt ội và để cầu nguyện xin Chúa ban ơn mà chúng ta muốn xin, nhưng không được sử dụng ohương thế tuyệt thực”.
Linh mục Quản hạt viết: “Trở lại vấn đề 4 câu thơ, nói là của Linh mục đoàn Huế tĩnh tâm, phóng viên nào đó đã tung ra, là hoàn toàn không đúng sự thật. Nếu có cá nhân linh mục nào viết ra, thì đó là vấn đề cá nhân. Nhân danh Linh mục đoàn Tổng giáo phận Huế là không đúng. Tôi yêu cầu phóng viên nào đó hãy đính chính và xin lỗi anh em linh mục Huế chúng tôi”.
Trước những gì đang xẩy ra tại Việt Nam, một số các nhân vật lên tiếng tranh đấu cho tữ do tôn giáo, đòi hỏi nhân quyền và quyền lập đảng phái đã bị công an cộng sản Việt Nam bắt giam, và LM Nguyễn văn Lý bị đổi nơi quản chế và bị tra vấn về chính kiến của Ngài trong những tuần qua, chúng tôi lên tiếng phản đối chính sách đàn áp tôn giáo và việc không tôn trọng quyền tự do ngôn luận của người Việt Nam. Chúng tôi đòi hỏi chính quyền CSVN hãy trả tự do ngay cho LM Lý và các nhà tranh đấu cho tự do đang bị giam giữ và cầm tù bởi chế độ chuyên chế Cộng sản vo thần Việt Nam.
Chúng tôi cũng xin mọi người tiếp tục cầu nguyện cho sự bình an của LM Lý và tất cả những ai đang tranh đấu cho nhân quyền, cho tự do, cho công lý, cho nền dân chủ và nhất là tự do tôn giáo tại Việt Nam.
 |
| Hình Cha Lý năm tuyệt thực ngày 8.3.2007 |
Sau mấy lần được nói truyện và qua email tiếp xúc với LM Lê Đình Du là linh mục chánh xứ Thanh Tân, ngài cũng có trách niệm là quản xứ họ đạo Bến Củi, (Họ Đạo hay còn gọi là họ nhánh Bến Củi là một trong những họ đạo thuộc giáo xứ do Cha Du coi sóc. Mỗi giáo xứ có thể có nhiều họ đạo hay họ nhánh khác nhau, và thường thì các họ nhánh không có linh mục thường trực cư ngụ tại đó). Với tư cách là quản nhiệm họ nhánh Bến Củi, ngay từ đầu LM Du là người có thể nói là người độc nhất (ngoài công an và nhân viên chính quyền) được tiếp xúc với LM Lý từ khi Cha Lý bị quản chế tại họ đạo Bến Củi này.
LM Lê Đình Du, quản nhiệm họ đạo Bến Củi nơi LM Nguyễn văn Lý bị quản chế, đã cho biết về hiện tình của Cha Lý như sau: “Hôm nay là ngày Chúa Nhật 11.3.2007, con đã vào họ nhánh Bến Củi vào lúc 8:30 sáng để dâng Thánh Lễ Chúa Nhật cho giáo dân. Con đã có gặp Cha Lý và thấy sức khoẻ của Cha Lý khá hơn nhiều. Xin mọi người tiếp tục cầu nguyện cho Ngài”.Cha Du cho biết khi Cha vừa đến họ nhánh Bến Cùi, ngài thấy 4 anh công an đứng gần cửa ra vào Phòng Thánh, nơi Cha Lý đang bị giam. (Xin ghi chú ở đây để người đọc dễ hiểu: Phòng Thánh thường là phòng ở phía đầu thánh đường, và thường đó là phòng các linh mục để đồ thánh và các trang phục nghi lễ nên cũng còn được gọi là phòng mặc áo).
Cha Du phản ứng và cho biết như sau: “Con hơi bực mình và yêu cầu những anh em đó đi ra ngoài không được đứng tại đó. Họ nói vì bổn phận xin linh mục thông cảm. Con nói với họ: “Tôi không thông cảm!”
Rồi con nói thêm: Tôi yêu cầu các ông đưa cha Lý đi chỗ khác mà canh giữ, còn đây là nhà của tôi”.
Sau đó lại yêu cầu lần thứ 2 và nói rằng: “nếu các anh không đi, tôi sẽ gọi điện cho anh Ngọc" (Ông Ngọc là cấp trên của họ).
Cha Du cho biết: "Lúc đó họ mới bỏ đi, nhưng rồi vẫn đứng xa dòm ngó vào, nhất là khi có giáo dân vào "nhà giam" (phòng thánh) gặp con có việc".
Cha Du kể tiếp: “Sau Thánh lễ có hai anh công an xin vào thăm sức khoẻ của cha Lý, con đồng ý và cùng đi với họ vào trò chuyện với cha Lý, chỉ hỏi thăm sức khoẻ... chừng 15 phút. Sau đó mời tất cả ra ngoài để hưởng không khí trong lành. Họ chào ra về. Sau đó con và cha Lý đến ngồi dưới tháp chuông nhà thờ nói chuyện. Con đã chuyển lời thăm hỏi động viên của rất nhiều người đến cha Lý mà con không nhớ hết, cha Lý cảm động lắm và ngài nhờ thay mặt ngài cảm ơn tất cả mọi người.”
Nhắc lại một sự kiện khác đễ nói lên lập trường can trường của Cha Du, đó là vào ngày 5.3.2007, khi một tóan công an đến Thanh Tân, nhờ Cha Du lên Bến Củi với mục đích yêu cầu cha Lý mở cửa ra cho họ thẩm vấn. Cha Du trả lời: "Các anh cưỡng chế được cha Lý lên đây thì cứ dùng bạo lực cưỡng chế cha Lý đi ‘làm việc’. Ngài còn lên tiếng nói thêm rằng: “Các anh nhớ là phải đưa đi làm việc ngoài trụ sở xã hay đâu đó, cấm không được ‘làm việc’ tại nhà xứ của tôi. Phần tôi, không bao giờ giúp các anh trong chuyện phi pháp này!"
Tưởng cũng nên nhắc lại là ngay từ ngày 25.2.2007 khi vừa nghe tin LM Lý bị cơ quan điều tra công an Huế khởi tố LM Lý và điều đi Bến Củi, VietCatholic đã gọi điện thoại về Huế nói truyện với một linh mục quản hạt thuộc Huế. Vị linh mục quản hạt đó nói ngài vừa mới tiếp xúc với LM Lý nên đã cho tin tức rất cập nhật và đã được đăng trên VietCahtolic vào ngày 25.2.2007. Trong bản tin đó, chúng tôi cũng đã lên tiếng rằng:
“Trước tình trạng này, xin mọi người cầu nguyện cho LM Lý được bình an.Chúng ta cũng hãy cực lực lên án hành động bắt bớ, bỏ tù, cáo gian, và chính sách đàn áp tôn giáo của Đảng Cộng Sản Việt Nam với những ai đang tranh đấu cho tự do, dân chủ, và nhân quyền tại Việt Nam”.
Trong 2 tuần lễ vừa qua, chúng tôi có nhận được rất nhiều tin tức đưa ra về tình trạng tuyệt thực cũng như những đường hướng tranh đấu của LM Nguyễn Văn Lý tại Bến Củi, nhưng chúng tôi không cho đăng tải vì chưa phối kiểm thực hư ra sao.
Ngày 8.3.2007 chúng tôi đã email về cho LM Đình Du để xin Ngài xác nhận một số những thắc mắc của chúng tôi.
Chúng tôi thắc mắc với LM Du rằng: “Những bản tin có liên quan tới Cha Lý từ ngày bị quản chế tại Bến Củi tới nay đều cho rằng: ‘không có ai được gặp ngài, công an luôn vậy kín, và tất cả điện thoại, thẻ sim card đều bị tịch thu, nghĩa là Cha Lý không có thể liên lạc được với bất cứ ai khác ngoài công an... Thế thì tại sao lại có những tin nói là có một số các linh mục đã khuyên ngài thôi tuyệt thực, hay những tin tức khác liên quan tới đường hướng tranh đấu của Ngài? Cha là người duy nhất có thể biết và đưa ra những tin chính thức, vậy những tin tức liên quan tới Cha Lý trong 2 tuần qua có mức độ trung thực là bao nhiêu?”
Ngày 9.3.2007, Cha Du đã trả lời cho chúng tôi biết như sau: “Có lẽ cha Lý đang có điện thoại cầm tay, nó được đưa vào bằng cách nào thì con không biết... hay là trong số những người canh giữ Cha, có người nào đó đã giúp cha?”.
Về vấn đề tuyệt thực của cha Lý, chúng tôi được Cha Du trả lời như sau: “Chính con đã yêu cầu cha Ly đừng tuyệt thực: Sáng thứ Hai ngày 5.3.2007, con đã ban các bí tích sau cùng cho ngài, con sợ ngài không qua khỏi. Vì nếu cứ tiếp tục tuyệt thực thêm như vậy sẽ nguy đến tính mạng. Nên con với tư cách là quản xứ Bến Củi, con đã nói to cho công an cùng nghe là : " con yêu cầu cha một là ngưng tuyệt thực hai là ra khỏi nhà xứ của con vì nếu cha chết ở đây thì con lại mang tiếng". Sau đó cha Lý xin cho ngài được cầu nguyện rồi cuối ngày sẽ có quyết định, và rồi cha đã chọn giải pháp thứ nhất: ngưng tuyệt thực”.
Vào ngày 8.3.2007 cũng có một bản tin viết đi từ Huế và đước phổ biến rộng rãi trên các hệ thống truyền thông hải ngoại nói là có 4 câu thơ ngắn được ký tên bởi "Linh mục đoàn Tổng giáo phận Huế tĩnh tâm", như sau:
"Phòng thánh Bến Củi, phòng giam đây
Công an chốt cửa suốt đêm ngày!
Nhượng bộ, hợp tác hay đồng lõa?
Ai xui nên cảnh trớ trêu này? "
(Phóng viên FNA tường trình từ Huế, lúc 16g ngày 08-03-2007)
Chúng tôi có tìm hiểu về thực hư xuất xứ của 4 câu thơ này có thật là do “Linh mục đoàn Tông Giáo phận Huế tĩnh tâm hay không”, thì chúng tôi được Linh mục Hạt Trưởng Hạt Quảng Trị trả lời như sau:
“4 câu thơ nêu trên nói là ‘ký tên: Linh mục đoàn Tổng giáo phận Huế tĩnh tâm thân tặng qúi độc giả’ là hoàn toàn không đúng. Vì con là Hạt trưởng Hạt Quảng Trị, là người được Đức Tổng Giám Mục Huế trao trách nhiệm lo chương trình Tĩnh Tâm của Linh Mục Đoàn Huế năm 2007 này. Chúng con chỉ biết lo thinh lặng tĩnh tâm trong suốt những ngày tĩnh tâm này. Chúng con không có bàn việc gì ngoài việc tĩnh tâm để cầu xin Chua ban ơn cho anh em linh mục chúng con được sống đúng theo Tin Mừng của Chúa Giêsu là Thầy của mình.
Chính con, trong bài suy niệm Thánh Lễ ngày thứ Tư, 28.02.2007, đã gợi ý cho anh em linh mục là: Chúa Giêsu Phục Sinh dậy anh em linh mục chúng ta sống đời sống mới. Trong mọi tương quan với bất cứ ai, chúng ta hãy kínht rọng họ, đối xử mới mẻ với họ, sẵn sàng tìm hiểu họ một cách chân thành, không loại bỏ một ai ra khỏi trái tim đầy tình yêu Chúa của người linh mục”.
Về trường hợp Cha Lý tuyệt thực, vị linh mục quản hạt này cho biết như sau: “Có một điều mà tất cả anh em linh mục chúng con đồng ý là không nên tuyệt thực, vì đây là một điều nghịch lại với Tin Mừng Sự Sống. Chúng ta có thể ăn chay, hãm mình, hy sinh thật nhiều trong việc ăn uống để đềnt ội và để cầu nguyện xin Chúa ban ơn mà chúng ta muốn xin, nhưng không được sử dụng ohương thế tuyệt thực”.
Linh mục Quản hạt viết: “Trở lại vấn đề 4 câu thơ, nói là của Linh mục đoàn Huế tĩnh tâm, phóng viên nào đó đã tung ra, là hoàn toàn không đúng sự thật. Nếu có cá nhân linh mục nào viết ra, thì đó là vấn đề cá nhân. Nhân danh Linh mục đoàn Tổng giáo phận Huế là không đúng. Tôi yêu cầu phóng viên nào đó hãy đính chính và xin lỗi anh em linh mục Huế chúng tôi”.
Trước những gì đang xẩy ra tại Việt Nam, một số các nhân vật lên tiếng tranh đấu cho tữ do tôn giáo, đòi hỏi nhân quyền và quyền lập đảng phái đã bị công an cộng sản Việt Nam bắt giam, và LM Nguyễn văn Lý bị đổi nơi quản chế và bị tra vấn về chính kiến của Ngài trong những tuần qua, chúng tôi lên tiếng phản đối chính sách đàn áp tôn giáo và việc không tôn trọng quyền tự do ngôn luận của người Việt Nam. Chúng tôi đòi hỏi chính quyền CSVN hãy trả tự do ngay cho LM Lý và các nhà tranh đấu cho tự do đang bị giam giữ và cầm tù bởi chế độ chuyên chế Cộng sản vo thần Việt Nam.
Chúng tôi cũng xin mọi người tiếp tục cầu nguyện cho sự bình an của LM Lý và tất cả những ai đang tranh đấu cho nhân quyền, cho tự do, cho công lý, cho nền dân chủ và nhất là tự do tôn giáo tại Việt Nam.