Trong tuần đầu tiên nắm quyền, Joe Biden đã ban hành 24 sắc lệnh hành pháp - nhiều hơn bất kỳ tổng thống Hoa Kỳ nào.
Tổng thống Donald Trump ký bốn, Barack Obama ký năm và George W Bush không ký sắc lệnh hành pháp nào trong bảy ngày đầu tiên.
Vậy tại sao ông Biden lại ký nhiều như vậy? Và tại sao chúng tồn tại?
Sắc lệnh hành pháp là gì?
Sắc lệnh hành pháp, tiếng Anh là Executive Order, chỉ dài vài trang nhưng có trọng lượng rất lớn.
Các sắc lệnh này chỉ đạo các cơ quan liên bang, tức là những cơ quan có trách nhiệm giải trình với tổng thống, thay vì với vị thống đốc của tiểu bang sở tại, cách thức sử dụng các tài nguyên của họ và cách thực hiện các luật của Quốc hội.
Các sắc lệnh hành pháp có thể bao gồm gần như mọi thứ từ việc nhập khẩu kim cương của Sierra Leone, tài trợ phá thai trong nước và hải ngoại, đến việc cho phép những người chuyển giới phục vụ trong quân đội. Tuy nhiên, các sắc lệnh hành pháp không thực sự là luật và chúng có những giới hạn nhất định. Tuyên bố chiến tranh hoặc đặt ra các loại thuế mới không thể được thực hiện bằng các sắc lệnh hành pháp. Ngoài ra, chúng có thể bị đảo ngược nếu Quốc hội ban hành một luật mới, hoặc có ai đó thách thức chúng tại tòa án, mặc dù khả năng này rất mong manh. Và tất nhiên, chúng có thể bị đảo ngược bởi tổng thống tiếp theo.
Tại sao chúng tồn tại?
Chúng có nguồn gốc từ hiến pháp Hoa Kỳ, trong đó nói rằng quyền hành pháp thuộc về tổng thống. Chúng thường được sử dụng để qua mặt một Quốc hội thù địch. Chúng không lâu dài như luật pháp, nhưng đôi khi chúng cần thiết.
Bryan Cranston, giảng viên chính trị Hoa Kỳ tại Đại học Swinburne, cho biết trong khi Quốc hội đưa ra luật, hành pháp, cụ thể là tổng thống thực hiện chúng và có thể sử dụng những sắc lệnh hành pháp này để thúc đẩy chương trình nghị sự của họ.
“Mọi tổng thống đều làm điều đó”, Cranston nói.
“Các vị tổng thống được trao một mức độ hợp lý trong cách họ giải thích luật”.
“Sau đó, nếu Quốc hội không thích những điều ông ấy đã làm, thì Quốc hội sẽ quay lại và thông qua luật mới để kiềm chế một số yếu tố”.
Tại sao Joe Biden lại ký nhiều lệnh điều hành như vậy?
Đảng Dân chủ hiện có quyền kiểm soát cả Thượng viện và Hạ viện, nhưng quyền lực của họ vẫn chưa được bảo đảm.
Ông Cranston nói: “Sự kiểm soát của đảng Dân Chủ Thượng viện là rất mỏng manh, sự kiểm soát của Hạ viện cũng hơi mong manh. Trong tất cả những lần họ nắm được Hạ viện, đây là lần đầu tiên họ chiếm được một đa số ít nhất”.
“Chỉ cần một thượng nghị sĩ đảng Dân chủ duy nhất bỏ phiếu chống lại luật là dẫn đến thất bại”.
“Có một số thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ đang ở trên đỉnh cao đó, chẳng hạn như Joe Manchin từ Tây Virginia. Tôi luôn nghĩ trong lòng rằng một lúc nào đó anh ta có thể chuyển đảng, trở thành một đảng viên Cộng hòa”.
Thành ra ông Biden đang cố gắng tung ra càng nhiều càng tốt các sắc lệnh hành pháp, đặc biệt là các sắc lệnh liên quan đến phá thai mà ông đã hứa với các tổ chức phò phá thai, là những người đã chi ra các khoản tiền khổng lồ cho ông tranh cử.
Source:ABC News Australia