Theo Đức Thánh Cha, có ba dạng thức của đức khó nghèo mà người môn đệ Chúa được mời gọi. Thứ nhất là từ bỏ sự giàu sang, với một con tim tách biệt khỏi tiền của; thứ hai là vì Tin Mừng hãy chấp nhận những bách hại, dù lớn hay nhỏ, ngay cả những lời vu khống; và thứ ba là sự khó nghèo của nỗi cô đơn, cảm nhận rõ nhất vào cuối đời.
Suy tư của Đức Thánh Cha đã được bắt đầu với lời nguyện mở đầu thánh lễ, trong đó nhấn mạnh rằng thông qua Thánh Luca, Chúa muốn mạc khải lòng ưu ái của Ngài đối với cho người nghèo. Bài Tin Mừng (Lc 10: 1-9) sau đó nói về việc Chúa sai 72 môn đệ đi rao giảng trong sự nghèo khó – “không mang theo túi tiền, bao bị, giày dép” – bởi Chúa Giêsu muốn rằng con đường của người môn đệ là con đường nghèo khó. Người môn đệ dính bén với tiền của, hay với sự giàu sang, không phải là người môn đệ đích thực.
Người môn đệ nghèo khổ với một trái tim tách biệt khỏi tiền của
Toàn bộ bài giảng của Đức Thánh Cha Phanxicô được đánh dấu bằng “ba giai đoạn” của đức khó nghèo trong đời sống của các môn đệ, hay ba cách sống đức thanh bần. Đầu tiên là đừng dính bén đến tiền của và sự giàu sang và đó là “điều kiện để bắt đầu con đường môn đệ”. Điều này bao gồm một “con tim thanh bần” đến mức “nếu công việc tông đồ đòi hỏi những cấu trúc hay tổ chức dường như là dấu chỉ cho của cải thế gian, hãy sử dụng chúng cho tốt - nhưng đừng dính bén đến chúng”. Người thanh niên trẻ giàu có trong Tin Mừng, trên thực tế, đã làm Chúa Giêsu mủi lòng nhưng sau đó anh đã không thể đi theo Chúa bởi vì anh có một “con tim gắn chặt với sự giàu có”. “Nếu anh chị em muốn theo Chúa, hãy chọn con đường nghèo khổ và nếu anh chị em giàu có bởi vì Chúa ban cho anh chị em như thế, để phục vụ người khác, anh chị em cần phải tách biệt với chúng. Người môn đệ không được sợ khó nghèo, ngược lại: người ấy phải nghèo khó”, Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh.
Nghèo khó vì chấp nhận chịu bách hại vì Tin Mừng
Hình thức nghèo thứ hai là sự bách hại. Đó là điều được nhắc đến luôn trong bài Phúc Âm trong ngày. Trên thực tế, Chúa đã sai các môn đệ của Ngài đi “như những con cừu giữa bầy sói”. Và ngay cả ngày hôm nay vẫn có nhiều Kitô hữu bị đàn áp và vu khống vì Tin Mừng:
Hôm qua, trong hội trường của Thượng Hội Đồng, một giám mục đến từ một trong những quốc gia đang chịu bách hại đã kể lại việc một thanh niên Công Giáo bị một nhóm thanh niên thù hận với Giáo Hội bắt đi. Anh ấy bị đánh và bị ném xuống một hồ nước. Chúng ném bùn tới tấp vào anh cho đến khi bùn ngập lên tới cổ anh. Lúc đó chúng hỏi: Cho mày nói lần cuối cùng: mày có từ bỏ ông Giêsu Kitô không? – Không à. Chúng ném ngay một hòn đá xuống và giết chết anh. Tất cả chúng ta đều nghe chuyện đó. Và chuyện này không phải diễn ra ở các thế kỷ đầu tiên đâu, nó mới diễn ra cách đây hai tháng thôi! Đó là một ví dụ. Biết bao Kitô hữu ngày nay đang bị bách hại về thể lý.Người ta gào lên: “Ối! nó nói phạm thượng đấy, đưa nó lên giá treo cổ đi.”
Đức Thánh Cha Phanxicô sau đó cũng đã nhắc nhớ đến những hình thức bách hại khác như vu khống, tung tin đồn, và các tín hữu Kitô chịu đựng hình thức “khó nghèo” này trong im lặng. Đức Thánh Cha thừa nhận rằng đôi khi cần thiết là chúng ta phải tự biện hộ để không gây ra những tai tiếng.. . Tuy nhiên, những cuộc bách hại nhỏ trong khu phố, trong giáo xứ.. . là những chuyện nhỏ nhen, nhưng chúng là bằng chứng về sự khó nghèo. Đó là hình thức khó nghèo thứ hai mà Chúa yêu cầu chúng ta. Đầu tiên là đừng dính bén đến giàu sang, đừng để con tim gắn chặt với của cải; thứ hai, là chấp nhận sự bách hại một cách khiêm nhường. Chịu đựng sự bách hại là một dạng thức sống đức khó nghèo.
Nghèo khó trong cảm giác bị bỏ rơi
Sau đó, còn có một hình thức thứ ba của khó nghèo: đó là cô độc, là bị bỏ rơi. Một ví dụ về điều này có thể thấy trong bài đọc thứ Nhất, trích từ thư thứ hai gửi cho Timôthêô, trong đó “đại Tông Đồ Phaolô”, “người không sợ bất cứ điều gì”, nói rằng trong lần biện hộ đầu tiên của ngài tại tòa án, đã không có ai hỗ trợ cho ngài: “tất cả mọi người đều bỏ rơi tôi”. Nhưng ngài nói thêm rằng Chúa gần gũi ngài và ban cho ngài sức mạnh. Từ đó, Đức Thánh Cha Phanxicô đã tập chú trên sự cô đơn và bị bỏ rơi của người môn đệ Chúa: Một cậu bé hay một cô gái 17 hoặc 20 tuổi, nhiệt tình bỏ lại sự giàu sang để theo Chúa Giêsu, rồi sau đó “với sức mạnh và lòng trung tín” tha thứ cho những lời “vu khống, những cuộc bách hại hàng ngày, những ghen tuông, những bách hại lớn nhỏ”, và rồi cuối cùng Chúa vẫn có thể yêu cầu nơi họ “sự cô đơn cuối cùng”.
Tôi nghĩ về người vĩ đại nhất trong nhân loại, và định nghĩa này xuất phát từ chính miệng của Chúa Giêsu: là Thánh Gioan Baotixita; ngài là người đàn ông vĩ đại nhất được sinh ra từ cung lòng một người phụ nữ. Ngài là bậc thầy vĩ đại: mọi người tuốn đến gặp ngài để chịu phép rửa. Nhưng câu chuyện đã kết thúc như thế nào? Một mình cô đơn trong nhà tù. Ta chỉ cần nghĩ đến nhà tù, và nhà tù vào thời điểm đó như thế nào nhỉ, nó có giống như ngày nay không, hãy nghĩ về những điều đó.. . Một mình cô đơn, bị lãng quên, bị sát hại vì sự yếu đuối của một vị vua, sự căm hận của một người đàn bà ngoại tình và ý nghĩ nhất thời của một cô gái: đó là cách người đàn ông vĩ đại nhất trong lịch sử đã kết thúc cuộc đời mình. Và không cần phải đi xa như thế, bao nhiêu lần trong các viện dưỡng lão, ta có thể bắt gặp các linh mục và các nữ tu, những người đã trải qua một cuộc đời rao giảng, nay cảm thấy cô độc, chỉ với Chúa, không còn ai khác nhớ đến họ.
Tất cả môn đệ phải biết cách bước đi trên đường nghèo khó
Một hình thức của nghèo khó mà Chúa Giêsu đã hứa cho chính thánh Phêrô: “Khi anh còn trẻ, anh đi đến nơi anh muốn; nhưng khi đã già, người ta sẽ đưa anh đến nơi anh chẳng muốn.” Vì thế, trước tiên, người môn đệ là người nghèo theo nghĩa không dính bén với của cải. Và người ấy là người nghèo vì bền gan vững chí trước những bách hại lớn nhỏ, và thứ ba, người ấy nghèo bởi sống trong tình trạng bị bỏ rơi cho đến cuối đời. Thực vậy, chính con đường của Chúa Giêsu cũng đã kết thúc trong lời cầu nguyện cùng Chúa Cha: “Cha ơi, Cha ơi, sao Cha bỏ con?”
Để kết luận, Đức Thánh Cha đã khuyến khích cộng đoàn cầu nguyện cho các môn đệ, “những linh mục, nữ tu, giám mục, giáo hoàng, giáo dân” để họ có thể biết cách bước đi trên con đường khó nghèo mà Thiên Chúa đòi hỏi nơi họ.
Source: Vatican News - Pope Mass: The three forms of poverty