Thánh sử Mattheo ( 2)
Thánh sử Mattheo viết phúc âm Chúa Giêsu để đáp ứng nhu cầu về giáo lý cho Cộng đoàn những tín hữu Chúa Giêsu gốc Do Thái ngay từ thuở ban đầu. Ông viết theo cung cách của một thầy dậy, nên Ông đã viết 5 bài giảng lớn như lời của Chúa Giêsu là thầy dậy: Bài giảng trên núi (Mt 5-7), bài giảng về sai các môn đệ đi truyền giáo ( Mt 19), bài giảng về các dụ ngôn ( Mt), Bài giảng về Giáo Hội ( Mt 18), bài giảng chỉ trích nhóm Biệt Phái, về đời sống bác ái cùng ngày sau cùng (Mt 23-25).
5 Bài giảng lớn nhắc nhớ đến 5 quyển sách Kinh thánh Mose, hay gọi là Ngũ thư: Sáng thế ký, Xuất hành, Levi, Dân số và Đệ nhị luật .
Qua đó Chúa Giêsu được hiểu là Mose mới. Mose đến truyền rao để lại lề luật cho dân Do Thái. Chúa Giêsu đến cắt nghĩa giải thích lề luật truyền thống có từ thời Mose theo cách thế mới khác.
Theo phương pháp sư phạm của một thầy giáo dậy học, Mattheo viết trước tác nội dung theo một hệ thống. Ông sử dụng những con số làm biểu tượng cho dễ hiểu.
Ông thích con số ba là hình ảnh nói về sự trọn vẹn hoàn toàn - Ba lần 14 những nhóm thế hệ gia phả của Chúa Giêsu (1,2-7), ba điều khôn ngoan của việc đạo đức (6,1-18)
Trong trình thuật về cây gia phả nguồn gốc Chúa Giêsu ( Mt 1,1-17) Thánh sử Mattheo đã viết xây dựng cây gia phả đầy tính chất nghệ thuật theo thang cấp lấy những con số biểu tượng: ba lần mười bốn dòng giống thế hệ.
Con số Ba là biểu tượng chỉ về sự tròn đầy. Con số 14 biểu tượng nói về sự chữa lành và biến đổi. Có 14 vị Thần Thánh hộ giúp bên văn hóa xứ Babylon.
Con số 14 là một con số tượng trưng suy ra từ tên Vua David theo nguyên ngữ Do Thái - theo nguyên ngữ tiếng Do Thái những vần chữ tên David hợp chung lại thành con số 14 : D=4, W = 6 và D= 4. Và dựa theo tên Vua Davit, tổ tiên của Chúa Giêsu, nên gia phả cũng chia làm ba giai đoạn. Ba giai đoạn với ba lần 14 thế hệ trong lịch sử từ gốc rễ Abraham và Vua David đến Chúa Giêsu là cung ngai vĩnh cửu.
Chúa Giêsu qua sự sinh ra xuống trần gian làm người đã giải thoát con người khỏi bị xâu xé vì tội lỗi và liên kết họ lại với nhau. Ngài đi vào trần gian mang ơn cứu độ chữa lành vết thương tâm hồn trong dòng lịch sử bất hạnh vì tội lỗi bị chúc dữ.
Ba nhóm, mỗi nhóm có 14 thế hệ dòng tộc vẽ rõ lằn ranh cao điểm của lịch sử ơn cứu chuộc nơi David, mức thấp tận cùng thời lưu đày và sau cùng được thực hiện với sự sinh ra đến trong trần gian của Chúa Giêsu. Những cao điểm cùng cũng như những mức xuống thấp của lịch sứ dân Do Thái, Chúa Giêsu đã trải bước qua và biến đổi.
Con số bảy với Mattheo là con số quan trọng, nơi chương 13 nói đến 7 dụ ngôn: Người gieo giống, Cỏ lùng, Hạt cải, Men trong bột, Kho báu, Ngọc qúi, và Chiếc lưới.
Nơi chương 23 thuật lại bảy lời lên án „ khốn cho các ngươi“ của Chúa Giêsu với các Kinh sư và người Phariseo.
Con số 10 là hình ảnh nói về toàn phần, Mattheo thuật lại 10 phép lạ chữa bệnh của Chúa Giêsu cho con người nơi chương 8 và 9.
Con số 12 là con số nói về một cộng đoàn đầy đủ, vì thế Chúa Giêsu tuyển chọn 12 Môn đệ làm nền tảng căn bản cho Giáo Hội Chúa sau này.
Thánh sử Mattheo trình bày Chúa Giêsu không phải là một Thầy dậy đưa ra những lề luật, nhưng Ngài là một Thầy dậy giảng bằng hành động cụ thể qua chính đời sống của mình. Ngài không phải là người chỉ tay giảng luân lý, nhưng là người giảng bằng hành động thực tiễn. Sau bài giảng trên núi ( chương 5-7) tiếp theo là 10 phép lạ chữa bệnh cho những người ốm đau bệnh nạn ( chương 8 - 9).
Qua đó Mattheo nói đến mối tương quan cuộc xuất hành của dân Do Thái từ Ai cập trở về nước Do Thái, trong đó theo truyền thống Do Thái có 10 phép lạ đã xảy ra.
Bài giảng trên núi và 10 phép lạ chứng thực rằng Chúa Giêsu là Mose mới. Ngôn sứ Mose là người bgày xưa dẫn đưa dân Chúa về đất Chúa hứa ban rừ Ai Cập.
Chúa Giêsu, Mose mới dẫn đưa con người về quê hương trên trờivới Thiên Chúa.
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long
Thánh sử Mattheo viết phúc âm Chúa Giêsu để đáp ứng nhu cầu về giáo lý cho Cộng đoàn những tín hữu Chúa Giêsu gốc Do Thái ngay từ thuở ban đầu. Ông viết theo cung cách của một thầy dậy, nên Ông đã viết 5 bài giảng lớn như lời của Chúa Giêsu là thầy dậy: Bài giảng trên núi (Mt 5-7), bài giảng về sai các môn đệ đi truyền giáo ( Mt 19), bài giảng về các dụ ngôn ( Mt), Bài giảng về Giáo Hội ( Mt 18), bài giảng chỉ trích nhóm Biệt Phái, về đời sống bác ái cùng ngày sau cùng (Mt 23-25).
5 Bài giảng lớn nhắc nhớ đến 5 quyển sách Kinh thánh Mose, hay gọi là Ngũ thư: Sáng thế ký, Xuất hành, Levi, Dân số và Đệ nhị luật .
Qua đó Chúa Giêsu được hiểu là Mose mới. Mose đến truyền rao để lại lề luật cho dân Do Thái. Chúa Giêsu đến cắt nghĩa giải thích lề luật truyền thống có từ thời Mose theo cách thế mới khác.
Theo phương pháp sư phạm của một thầy giáo dậy học, Mattheo viết trước tác nội dung theo một hệ thống. Ông sử dụng những con số làm biểu tượng cho dễ hiểu.
Ông thích con số ba là hình ảnh nói về sự trọn vẹn hoàn toàn - Ba lần 14 những nhóm thế hệ gia phả của Chúa Giêsu (1,2-7), ba điều khôn ngoan của việc đạo đức (6,1-18)
Trong trình thuật về cây gia phả nguồn gốc Chúa Giêsu ( Mt 1,1-17) Thánh sử Mattheo đã viết xây dựng cây gia phả đầy tính chất nghệ thuật theo thang cấp lấy những con số biểu tượng: ba lần mười bốn dòng giống thế hệ.
Con số Ba là biểu tượng chỉ về sự tròn đầy. Con số 14 biểu tượng nói về sự chữa lành và biến đổi. Có 14 vị Thần Thánh hộ giúp bên văn hóa xứ Babylon.
Con số 14 là một con số tượng trưng suy ra từ tên Vua David theo nguyên ngữ Do Thái - theo nguyên ngữ tiếng Do Thái những vần chữ tên David hợp chung lại thành con số 14 : D=4, W = 6 và D= 4. Và dựa theo tên Vua Davit, tổ tiên của Chúa Giêsu, nên gia phả cũng chia làm ba giai đoạn. Ba giai đoạn với ba lần 14 thế hệ trong lịch sử từ gốc rễ Abraham và Vua David đến Chúa Giêsu là cung ngai vĩnh cửu.
Chúa Giêsu qua sự sinh ra xuống trần gian làm người đã giải thoát con người khỏi bị xâu xé vì tội lỗi và liên kết họ lại với nhau. Ngài đi vào trần gian mang ơn cứu độ chữa lành vết thương tâm hồn trong dòng lịch sử bất hạnh vì tội lỗi bị chúc dữ.
Ba nhóm, mỗi nhóm có 14 thế hệ dòng tộc vẽ rõ lằn ranh cao điểm của lịch sử ơn cứu chuộc nơi David, mức thấp tận cùng thời lưu đày và sau cùng được thực hiện với sự sinh ra đến trong trần gian của Chúa Giêsu. Những cao điểm cùng cũng như những mức xuống thấp của lịch sứ dân Do Thái, Chúa Giêsu đã trải bước qua và biến đổi.
Con số bảy với Mattheo là con số quan trọng, nơi chương 13 nói đến 7 dụ ngôn: Người gieo giống, Cỏ lùng, Hạt cải, Men trong bột, Kho báu, Ngọc qúi, và Chiếc lưới.
Nơi chương 23 thuật lại bảy lời lên án „ khốn cho các ngươi“ của Chúa Giêsu với các Kinh sư và người Phariseo.
Con số 10 là hình ảnh nói về toàn phần, Mattheo thuật lại 10 phép lạ chữa bệnh của Chúa Giêsu cho con người nơi chương 8 và 9.
Con số 12 là con số nói về một cộng đoàn đầy đủ, vì thế Chúa Giêsu tuyển chọn 12 Môn đệ làm nền tảng căn bản cho Giáo Hội Chúa sau này.
Thánh sử Mattheo trình bày Chúa Giêsu không phải là một Thầy dậy đưa ra những lề luật, nhưng Ngài là một Thầy dậy giảng bằng hành động cụ thể qua chính đời sống của mình. Ngài không phải là người chỉ tay giảng luân lý, nhưng là người giảng bằng hành động thực tiễn. Sau bài giảng trên núi ( chương 5-7) tiếp theo là 10 phép lạ chữa bệnh cho những người ốm đau bệnh nạn ( chương 8 - 9).
Qua đó Mattheo nói đến mối tương quan cuộc xuất hành của dân Do Thái từ Ai cập trở về nước Do Thái, trong đó theo truyền thống Do Thái có 10 phép lạ đã xảy ra.
Bài giảng trên núi và 10 phép lạ chứng thực rằng Chúa Giêsu là Mose mới. Ngôn sứ Mose là người bgày xưa dẫn đưa dân Chúa về đất Chúa hứa ban rừ Ai Cập.
Chúa Giêsu, Mose mới dẫn đưa con người về quê hương trên trờivới Thiên Chúa.
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long