Lá thư Canada: GIÁNG SINH AN BÌNH

Canada đang nhộn nhịp bước vào mùa Giáng Sinh. Việc nhộn nhịp này là do các nhà kinh tế tạo ra, cốt để bán được nhiều hàng, cho thương mại đi lên. Và họ mời Ông Già Noel giúp. Ông được rước trọng thể vào thành phố, trống phách tưng bừng ầm ĩ. Đối với Toronto đây là cuộc rước thứ 101, có nghĩa rằng thành phố này đã rước ông hơn 100 năm nay. Mỗi năm mỗi vĩ đại hơn. Năm nay đoàn dài hơn 6 cây số, gồm 30 xe hoa và 21 ban nhạc. Ông già Noel ngồi cao ngất, có 6 chú hươu tuần lộc kéo xe. Ông đến đâu thì dân chúng vừa vỗ tay vừa hét lên đến đó. Ông quay bên phải quay bên trái, ông vẫy tay chào mọi người, luôn miệng nói Hô Hô Hô. Dân Canada có thói quen đi đón chào ông với cả gia đình. Các đấng nhi đồng thì sung sướng ra mặt. Trên tay bé nào cũng có lá cờ viết hàng chữ ‘ Hi Santa, I’ve been good this year’ / Kính chào Ông Già Noel, con ngoan cả năm nay. Câu này chắc do ba má em gà cho cốt để‎ vòi quà.

Ngoài viết lời chào ông già Noel trên lá cờ, các em bé còn viết thư cho ông qua đường bưu điện nữa. Trong thư em nào cũng xin quà, nói rõ tên từng món quà. Và bao thư gửi cho ông già Noel chỉ cần đề ‘ Santa Claus, North Pole, Canada’. Không cần gián tem. Bưu điện Canada có cả một cơ quan lớn gom các thư này, rồi chuyển tới cho ông tại Bắc Cực. Các cụ phương xa nhớ kỹ nha, ông già Noel của cả thế giới nhưng ông chọn miển bắc nước Canada làm nơi cư ngụ. Cứ lễ Giáng Sinh là ông ngồi xe do một bầy hươu kéo xuống. Phải dùng loại xe này mới đi được vì ở bắc cực đầy tuyết không thể dùng xe hơi. Ông xuống phát quà ở Canada trước rồi mới đi các nước khác.

Tôi gọi tên ông là Ông Già Noel để các cụ dễ nhận ra, chứ ở Canada này và bên Mỹ tên của ông là Santa Claus. Bưu điện Canada có cả một văn phòng lớn được ông ủy nhiệm trả lời tất cả thư mà các em nhi đồng gửi cho ông. Một trong các thư trả lời này đã được ghi vào lịch sử văn học. Rằng có một em bé kia viết cho ông như thế này: Ông ơi, cháu là đứa con độc nhất trong gia đình, cháu cô đơn lắm, xin ông cho cháu một đứa em. Ông già Noel đã trả lời ngay: Cháu ơi, ông rất sẵn lòng cho cháu một đứa em nếu cháu gửi mẹ cháu lên đây ngay với ông một đêm.

Dân làng An Lạc khi nghe tôi nhắc lại chuyện này, vì năm nào tôi cũng kể, thì bảo tôi: Bác nên làm việc phúc đức đăng báo, mách cho những bà nào mà hiếm muộn, hãy viết thư cầu cứu ông Santa Claus ở bắc cực phía trên Canada, cam doan sẽ được toại nguyện. Ông rất thích làm việc phúc đức này.

Ông già Noel vào thành phố xong thì tòa thị chínhToronto bắt đầu dựng cây thông Giáng Sinh. Đây là một truyền thống. Cây này cao 30 thước, gốc ở rừng thông nổi tiếng Bancroft ngoại ô. Tám nhân viên đã làm việc cật lực trong 7 ngày để trang trí cây thông cao vời vợi này. Nào đèn, nào hoa, nào các giây kim tuyến, nào các thiệp chức mừng, nào các gói quà, tổng cộng hơn 700 thứ được treo lên. Ngày 27 cuối tháng vừa qua mới trang trí xong, và tối 28 có nghi lễ khai mạc. Nào diễn văn, nào hát thánh ca. Khi mấy trăm ngọn đèn được đồng loạt bật sáng, mọi người vỗ tay râm ran ă mừng, rồi cùng ca hát và khiêu vũ suốt đêm. Âm vang bài thánh ca quốc tế ‘Silent Night’ như hòa vào gió và tỏa ra khắp thành phố.

Các cụ phương xa đã thấy dân Canada chuẩn bị mừng lễ Giáng Sinh trọng thể và vui vẻ chưa? À, nhân nói tới đèn treo ở cây thông Giáng Sinh, tôi thấy có điều đặc biệt này là dân Canada cũng như dân Hoa Kỳ chỉ treo đèn điện chứ không hề treo đèn ngôi sao phất giấy như ở VN. Chắc vì họ chậm tiến. Dân VN mình biết làm đèn bằng khung và phất bằng các loại giấy mầu. Các cụ cứ vào các nhà thờ VN mà coi. Đẹp và độc đáo lắm, Mà chưa hết. Đèn sao lối Bắc Kỳ khác với đèn sao Nam Kỳ, các cụ có thấy như tôi không?

Toronto vừa đón ông già Noel vào thành phố ngày hôm trước thì ngày hôm sau trời sa tuyết. Việc này thật bất ngờ, xưa nay chưa từng xày ra bao giờ. Tuyết đến sớm quá. Dân Canada thường mong có tuyết vào lễ nửa đêm cơ. Ở đây bạn đi lễ Giáng Sinh nửa đêm, lúc tan lễ mà trời có tuyết thì dân chúng thích lắm vì tin rằng sẽ hên cả năm. Bài ca nổi tiếng ‘White Christmas’ là do niềm vui này mà ra. Năm nay, mới trung tuần tháng Mười Một mà trời sa tuyết. May mà chỉ một lớp tuyết mỏng. Dân Canada còn đang ngơ ngác nhìn tuyết thì nghe tin bên Buffalo ở Hoa Kỳ, phía bên kia hồ Ontario, trời bão tuyết mịt mù. Buffalo đã chìm trong biển tuyết. Nhờ hồ nước lớn Onatrio ngăn cản mà Toronto thoát trận bão tuyết.

Làng An Lạc của tôi cũng bị lôi kéo vào không khí Giáng Sinh. Cụ Chánh lại đánh trống họp làng để bàn về lễ này. À, có một tin rất quan trọng đang sắp xảy ra trong làng tôi, các cụ ạ. Tôi mới nghe thôi, nhưng chắc sẽ là sự thực. Đó là Cụ Chánh tiên chỉ và Cụ B.95 đang học đạo với Cha Paolo và hai vị đại lão này sẽ nhập đạo Công Giáo vào Mùa Phục Sinh sắp tới. Thế nào rồi hai cụ cũng sẽ công khai báo tin này cho cả làng. Việc này khá tế nhị nên chúng tôi chưa dám hỏi thẳng. Cụ Chánh đã 90 tuổi vàng và Cụ B.95 đã 92 tuổi ngọc.

Dân làng tôi xưa nay qúy mến nhau, coi nhau như ruột thịt, nên thích gặp nhau lắm. Ai mời một tiếng là tới ngay. Gặp nhau tay bắt mặt mừng, có tin gì thì cho nhau biết ngay, tin vui cũng nói, tin buồn cũng nói. Việc ăn uống là đương nhiên. Thật tạ ơn Trời, ở Canada này việc ăn uống sung sướng quá, món gì cũng có, muốn là được. Hôm nay Cụ Chánh mời đến để bàn xem lễ Giáng Sinh này có đi lễ nửa đêm nhà thờ Cha Paolo không, rồi lễ về sẽ ăn bữa reveillon như thế nào, và bàn việc đón ông Từ Hòe từ miền tây sẽ về ăn tết.

Cụ Chánh gốc Bắc Kỳ nên đãi cả làng mấy món rất Bắc Kỳ: canh rau đay nấu cua, dưa chua, tôm kho, và rau muống xào. Ăn xong còn được uống nước vối. Các cụ còn nhớ nước hạt vối Bắc Kỳ không?

Việc làng ăn uống và bàn chuyện đã thành cái lệ. Ăn xong rồi được nói thả giàn các thứ chuyện. Tôi thích nhất việc nói chuyện này vì thường ai cũng cười rũ rượi, tối về nhà ai cũng ngủ ngon như chết.

Và việc đầu tiên sau bữa ăn là Cụ B.95 xin anh John nói chuyện thời sự. Anh John kể ngay, bắt đầu bằng chuyện ông Nga và ông Tàu đang hù dọa thế giới, ông Iran Iraq và Thổ Nhĩ Kỳ và nhóm Hồi Giáo quá khích đang châm lò thuốc súng. Còn ông CSVN thì nội bộ đang chia rẽ về việc đi với Tàu hay với Mỹ. Đi với Mỹ thì mất đảng, còn đi với Tàu thì mất nước. Các đảng viên gộc đang chạy tài sản tham nhũng vơ vét được ra ngoại quốc, cho con sang Mỹ du học và mua nhà cửa. Bà cụ B.95 nghe đến đây thì nói rằng những tin nhức đầu này như vậy đủ rồi, xin cho nghe chuyện vui. Anh John cười hi hi rồi trả lời: Các tin thời sự vui thì phải nhờ tài anh H.O.

Anh H.O. gật đầu rồi kể ngay chuyện cô ca sỹ mập ù Susan Boyle gốc Tô Cách Lan. Các cụ biết cô này chứ. Cô sinh năm 1961, mãi năm 2009 cô mới vào đời ca hát qua cuộc thi Britain Got Talent, không ngờ cô thành công ngay và nổi tiếng khắp thế giới. Cô được mời đi nhiều nơi trình diễn. Tháng vừa qua cô đi diễn ở Mỹ. Lần đầu tiên được một người tình hôn, cô bủn rủn cả chân tay. Đó là một anh bác sĩ Hoa Kỳ, cùng ở một khách sạn với cô. Cô bảo chưa biết mối tình rồi sẽ ra sao nhưng lần đầu tiên lúc đã 53 tuổi mới được hôn nên cô thấy đê mê hết sức. Anh H.O. kể đến đây rồi bình luận: Chả lẽ cô 53 tuổi rồi mới biết mùi hôn sao? Thế cái khoản kia thì chắc cô chưa hề biết tới sao? Lạ qúa chứ.

Chuyện thời sự thứ hai đang còn nóng hổi là ông tài tử già Bill Cosby, một siêu sao trên TV, có triệu người ái mộ, đã 77 tuổi, hiện đang bị tố cáo là trong những năm qua ông đã tấn công tình dục rất nhiều người. Vì biết rằng đây là một vụ án lớn và số tiền đền bù sẽ rất cao, nên càng ngày càng có nhiều bà nhiều cô ra mặt tố cáo và xưng mình là nạn nhân. Cụ Bill Cosby đang xuất hiện ăn khách trên các màn hình, nay tự nhiên rơi xuống vực thẳm. Không biết rồi cụ Cosby sẽ ra sao.

Ông ODP lên tiếng bênh vực cụ Cosby ngay: Chúng ta không nên lẫn mặt siêu sao và mặt tình dục. Hai mặt này khác nhau nhưng bổ túc cho nhau. Cosby là thần tượng của bao nhiêu người, là một thiên tài trong các chương trình văn nghệ, một nhà văn, một nhà giáo dục, một nhà trí thức, ông có bằng tiến sĩ về giáo dục. Cosby cũng là người, cũng có bản năng tình dục chứ. Tại sao bắt Cosby là một vị thánh phải tiết dục? Tôi vẫn thích Cosby. Cosby cũng như Phạm Duy của VN. Tại sao bắt Phạm Duy phải là một ông thánh tu hành ? Tôi vẫn mê và vẫn yêu Phạm Duy. Cung nhạc và lời ca của Phạm Duy đẹp vô cùng, xưa nay chưa thấy ai tài ba như vậy.

Hai cô Tôn Nữ và Cao Xuân không chịu điểm này, bèn giơ tay xin nói. Ông ODP gạt đi. Ông bảo ông biết lập luận của hai cô rồi. Đó là lập luận bất công của một số người đạo đức giả và to miệng. Ông bảo chuyện này dài chúng ta sẽ tranh luận với nhau vào dịp khác.

Và chuyện thời sự thứ ba cũng rất nóng hổi là một thần tượng về thể thao của Canada mới qua đời. Chắc các cụ biết môn thể thao quốc gia của Canada là môn hockey chứ, loại tranh tài bằng khúc cây dài để đánh con khăng trên sân băng ấy mà. Một siêu sao thần tượng của bao nhiêu thế hệ, Jean Béliveau, vừa qua đời, thọ 83 tuổi. Beliveau được mọi người ái mộ, không những về thiên tài thể thao mà còn về nhân cách và đức độ. Ông nổi tiếng ngay từ thập niên 1950 và 1960. Ông là thủ lãnh của đội ‘Montréal Canadiens’. Người ta đúc tượng ông ngay khi còn sống và tên của ông được đặt cho một cầu trường lớn ở Montreal. Thủ tướng Canada đã đề nghị tặng ông 2 chức vị lớn nhất ở Canada là làm Thượng Nghị Sĩ liên bang, và giữ chức Toàn Quyền Governor General, nhưng ông đã từ chối. Ông chỉ nhận một bảng danh dự ‘Order of Canada’ mà thôi. Ông nằm xuống vì bệnh già ngày đầu tháng Mười Hai này. Chính quyền liên bang đã quyết định tổ chức quốc táng. Đây là một việc đặc biệt, vì xưa nay Canada chỉ tổ chức lễ quốc táng cho các thủ tướng, các vị Toàn Quyền và những bộ trưởng chết trong khi đang làm nhiệm vụ. Trường hợp ngoại lệ thì phải được quốc hội đồng‎ ý‎. Thủ tướng Harper mang việc này ra quốc hội thì toàn thể quốc hội đồng ‎‎y‎ ngay ‎, và tất cả đã đứng lên tưởng niệm người hùng Beliveau ngay tại chỗ.Thế mới biết người Canada yêu quí và trọng kính thiên tài thể thao này như thế nào.

Anh H.O. đã kể xong 3 chuyện thời sự Canada, đã cạn hơi, bèn xin Ông ODP nói chuyện thời sự của cộng đồng thay cho ông.

Chuyện thứ nhất là chuyện cộng đồng VN ở Vancouver đã đón tiếp 28 đồng bào thuyền nhân tỵ nạn từ Thái Lan tới. Đây là công đầu của LS Trịnh Hội và Nhóm VOICE. LS Hội đã tranh đấu cho 105 đồng bào cuối cùng kẹt lại Thái lan từ năm 2006. Ông đã bền chí, đã đem hết tài năng và sức lực ra tranh đấu cho những thuyền nhân kém may mắn này. Ông đã gõ cửa khắp nơi. Các nước đã quay mặt, trừ Canada. Canada nhận nhưng trách nhiệm về tài chính thì Trịnh Hội và VOICE phải lo. Các nhà thiện chí và VOICE Canada đã cộng tác đắc lực với Trịnh Hội. Cuối cùng, nhóm đầu tiên 28 người đã đến bờ tự do Canada ngày 13 tháng Mười Một vừa qua. Một nửa số này đã đến định cư tại Toronto. 28 người tiên phong này đã được cộng đồng VN ở Vancouver và Toronto đón tiếp trọng thể. Tôi thấy ở sân bay, đồng bào vừa tới đất Canada đã ôm cờ Vàng và cờ Canada vừa hôn vừa khóc. Hy vọng đầu năm 2015 này những người còn lại trong số 105 sẽ tới bến bờ Canada hạnh phúc. Xin ghi ơn LS Trịnh Hội, các bạn VOICE và các cộng đồng VN.

Chuyện thời sự thứ hai, tuy nhỏ nhưng đáng nói. Đó là một buổi nhạc thính phòng rất trí thức đã được tổ chức thành công ở Toronto vào ngày 15 tháng vừa qua. Ca sĩ chính là cô Lệ Thu từ Hoa Kỳ sang cùng với 3 ca sĩ nổi tiếng địa phương là Trần Khánh Ly, Phạm Trí và Nhật Lâm. Khán giả chọn lọc. Chương trình mang tên ‘Say Thu’ hay tuyệt. Ngoài việc nghe nhạc, khán thính giả còn được mời ăn tối. Bữa ăn rất ngon. Người đứng ra tổ chức là Hoàng Mạnh Hùng, một bạn trẻ say mê âm nhạc và nghệ thuật. Anh đã từng tổ chức nhiều xuất hát như thế này trong mấy năm qua. Tuy không ồn ào nhưng xuất nào cũng thành công và được ca ngợi. Xin hoan hô bạn Hùng.

Ông ODP xin hết chuyện thời sự địa phương và xin trả diễn đàn lại cho anh John. Anh John còn đang phân vân không biết kể chuyện gì tiếp theo, thì Chị Ba Biên Hòa nhắc chồng nên kể những chuyện làm cho cả làng cười, chứ nãy giờ toàn chuyện nghiêm trang. Thấy dân làng vỗ tay hoan hô‎ y kiến này, anh được hứng bèn kể câu chuyện về chữ nghĩa. Rằng có một anh cán bộ VC kia, tên là Láo. Sở dĩ có tên Láo là vì sinh ra anh xong thì cha mẹ thấy anh đau ốm rề rề sợ anh chết nên cha mẹ anh đặt cho anh một cái tên rất xấu để ma quỷ chê không bắt. Lớn lên anh này bỏ học rồi nhập bọn du đãng. Sau 1975 anh làm công an VC, anh bắt nạt mọi người. Làng xóm ai cũng ghét. Rồi ngày kia anh ngã bệnh nặng. Biết mình sắp chết nên anh dặn vợ: Trên mộ bia của tôi đừng khắc tên tôi là Láo kẻo thiên hạ chê cười. Vợ anh mới hỏi: Thế phải khắc như thế nào? Anh ta bảo: Cứ khắc đơn sơ như thế này ‘ Đây là nơi an nghỉ của một người cộng sản chân thật’. Anh chết và vợ anh đã làm đúng như lời anh dặn. Sau đó ai đi qua, đọc mộ bia xong đều nói: Láo !

Dân làng vỗ tay khen hay và xin anh tiếp tục kể nữa. Cụ Chánh cổ võ thêm: Anh không cần phải tìm kiến đề tài gì khác, anh cứ lấy đề tài học tiếng VN của anh là đã đủ hay lắm rồi. Lâu nay trong việc học tiếng Việt, anh có thấy chuyện gì hay không?

Anh John đáp ngay. Có, cháu thấy nhiều chuyện trong tiếng Việt hay lắm. càng học càng thấy nhiều. Chẳng hạn trong tiếng Việt có nhiều chữ nếu nói theo lối bình thường thì không thấy gì tức cười, nhưng nếu nhìn theo con mắt tếu thì thấy nhiều cái rất buồn cười. Chẳng hạn chữ TỬ. Cháu đọc thấy trên máy điện toán có một bài tán rất hay về chữ Tử. Chữ TỬ có nhiều nghĩa lắm nhưng tác giả bài này bắt tất cả những chữ Tử của ông đều chỉ có một nghĩa là chết mà thôi:

- Đang mạnh khỏe mà chết là Mạnh Tử

- Chết già là Lão Tử

- Ngươi cao to lớn mà chết là Khổng Tử

- Chết vì lạnh gọi là Hàn Mặc Tử

- Cung nữ mà chết gọi là Tử cung

- Chết một cách lãng xẹt gọi là Lãng tử

- Bị điện giật mà chết là Điện tử

- Bị chí rận cắn mà chết là Chí tử

- Cha chết gọi là Phụ tử

- Mẹ chết gọi là Mẫu tử

- Em chết gọi là Đệ tử

- Học trò chết gọi là Sĩ tử

- Giáo sư chết gọi là Sư tử

- Quân lính chết gọi là Quân tử

- Chết khi đang đi đái gọi là Tiểu tử

Hai cô Tôn Nữ và Cao Xuân cười rũ rượi. Vừa cười vừa bảo cái ông tác giả này đầu óc méo mó. Rồi Cô Tôn Nữ hỏi anh John: Tiếng Việt Nam nhiều nghĩa hay như vậy, thế trong Anh văn có tiếng nào hay tương đương như thế không? Vô tình Cô Huế này đã chạm vào đúng mạch điện của anh John. Anh văn là tiếng mẹ đẻ của anh mà. Anh đáp ngay. Có. Có rất nhiều, nhưng nếu dịch ra tiếng VN thì thấy nó không còn hay nữa. Tôi lấy ví dụ chữ TIỀN nha. Anh văn tiền là MONEY. Nhưng chữ Money lại mang rất nhiều tên khác nhau:

- Tiền bỏ vào nhà thờ thì tên là Donation

- Tiền bỏ vào nhà trường thì tên là Fee

- Tiền bỏ vào lễ cưới thì tên là dowry

- Tiền bỏ vào việc ly dị thì tên là alimony

- Tiền bạn vay ai tên là debt

- Tiền bạn nộp cho chính quyền thì tên là tax

- Tiền bạn nộp tại tòa án thì tên là fines

- Tiền bạn lãnh từ chủ cuối tháng tên là salary

- Tiền bạn lãnh khi về hưu tên là pension

- Tiền cho con nít tên là allowance

- Tiền bạn mượn của ngân hàng tên là loan

- Tiền nộp cho tên bắt cóc tên là ransom

- Tiền hối lộ tên là bribe

Nói một hơi dài xong rồi anh John diễn nghĩa thêm: Cái hay nằm ở chỗ các chữ trên đây đều chỉ tiền mà ta không thấy dóng dáng chữ Money đâu cả. Rồi anh John hết diễn văn. Ông ODP giơ tay xin tiếp sức.

- Tôi không bàn về chữ tiền và chữ tử mà xin bàn thêm về chuyện chữ LÁO

anh vừa kể trên đây. Anh lấy Chị Ba là người Nam nên hiểu chữ Láo theo nghĩa người Nam, láo có nghĩa là nói điêu, nói sai, nói dối, chứ người Bắc Kỳ hiểu láo là hỗn láo. Và cái nghĩa Láo của Miền Nam là điêu ngoa gian dối thì rất phổ cập, ai cũng hiểu như thế. Câu nói nổi tiếng của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu ‘ Đừng tin những gì CS nói mà hãy nhìn kỹ những gì CS làm’ nó bàng bạc cái nghĩa là VC luôn nói láo.

Nói đến đây rồi ông OPD cười hà hà. Tôi cũng vừa đọc trên mạng điện tử một câu hay hết sức. Câu này lấy hứng từ câu của Tổng thống Thiệu. Phần đầu là lời Ông Thiệu, phần sau là ‎ y mới của tác giả:

Đừng tin những gì CS nói

Mà hãy nhìn kỹ những gì CS làm

Đừng sợ những gì CS đang làm

Mà hãy làm những gì CS đang sợ

Cả làng vỗ tay vì câu này hay quá.

Nghe đến đây thì Cô Tôn Nữ hỏi ngay: Bác ơi, thế CS đang sợ những gì? Ông ODP đáp:

- CSVN đang sợ bị phanh phui ra rằng xưa nay họ toàn gian dối và tàn ác. Họ

sợ toàn dân biết hết cái dã tâm của họ. Ba nhân vật chống CSVN gây xôn xao nhất hiện nay là Trần Đĩnh của Đèn Cù, Đặng Chí Hùng và Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, ba người này đang cố lột mặt nạ CSVN, đang cố chứng minh CSVN gian dối, tàn bạo và có dã tâm bán nước.

Một trong những mối quan tâm hàng đầu của các nhà tranh đấu hiện nay là phải làm sao cho cả nước biết CS gian dối. Hiện nay nhiều bà con ở các vùng xa vùng cao vẫn còn bị CS bịt mắt nên vẫn tin như chết rằng Bác Hồ là một đại thánh, và Mỹ Ngụy ở Miền Nam là lũ quỷ gian ác.

Ông ODP cho biết biết hiện có một nhóm trí thức VN, nhờ thông thạo nhiều ngoại ngữ, giỏi về sử, và nhờ những tài liệu vừa được giải mật, họ đang miệt mài hoàn thành một cuốn sách lớn viết về 5 nhà đại văn hóa VN đã bị CSVN giết hại ngay thời sơ khởi, đó là Dương Quảng Hàm, Khái Hưng, Phạm Quỳnh, Tạ Thu Thâu, và Thiều Chửu.

Nghe đến đây thì Cụ Chánh lên tiếng ngay: Năm vị này thì đã nổi tiếng, cắp sách đi học là phải nghe đến tên 5 vị này rồi. Riêng lão vì ngày xưa có học chữ Hán và tra tự điển chữ Hán. Ngày xưa tự điển Hán Việt thì chỉ có 2 cuốn, một của Đào Duy Anh, một của Thiều Chửu. Hồi đó lão cứ nghĩ Thiều Chửu là người Tàu vì cái tên này rất Tàu, té ra không phải. Ông là người Việt trăm phần trăm. Thiều Chửu là bút hiệu. Tên thực của ông là Nguyễn Hữu Kha. Thiều Chửu nghĩa là ‘ cái chổi quét bụi’. Ông là một cư sĩ Phật giáo, tinh thông Phật học. Ông dịch rất nhiều Kinh Phật, viết rất nhiều sách về Phật. Ông nguyện xin làm cái chổi để quét sạch các lớp bụi làm mờ và hoen ố đạo Phật.

Lão thích ông này lắm. Lão tìm hiểu về thân thế và sự nghiệp của Thiều Chửu thì thấy ông này quả là một thiên tài, một bác học, một đạo sĩ. Ông sinh năm 1902 ở làng Trung Tự, huyện Hoàn Long nay thuộc quận Đống Đa, Hà Nội. Gia đình nghèo nhưng có gốc nho học lớn. Bố ông là Cụ Cử Nguyễn Hữu Cầu thuộc nhóm Đông Kinh Nghĩa Thục, bị Pháp bắt tù ở Côn Đảo. Vì tư chất thông minh lại thuộc dòng họ có nho học nên ông rất giỏi về Hán văn. Ông lại được người anh dạy thêm tiếng Anh tiếng Pháp và tiếng Nhật. Ông được tiếp xúc và học hỏi về đạo Phật với nhiều danh tăng, nên cái vốn kiến thức về văn hóa và về Phật Giáo của ông rất lớn. Ông miệt mài học hỏi và nghiên cứu. Ông đã dịch 14 bộ kinh căn bản của đạo Phật như Kinh Di Đà, Kinh Địa Tạng, Kim Cương Bát Nhã… Ngoài ra ông còn dịch nhiều cuốn khác như ‘ Vì Sao Tôi Tin Đức Phật, Phật Học Cương Yếu… Ông đã biên soạn tự điển để phục vụ người học chữ Hán, nhất là giới tăng ni. Cuốn tự điển Hán Việt được phát hành năm 1942 đã được tái bản rất nhiều lần và có gía trị vươt thời gian. Khi Hội Phật Giáo Bắc Kỳ thành lập năm 1934 và ra báo Đuốc Tuệ, ông nhận làm quản nhiệm và biên tập. Năm 1941 khi trường Phật học Phổ Quang được mở, ông nhận việc giảng dạy chữ Hán, giảng kinh và chủ trì các khóa lễ. Năm 1945, Hồ Chí Minh mời ông ra làm bộ trưởng Cứu Tế Xã Hội, ông từ chối. Ông tiếp tục dạy học cho các lớp Phật giáo và cùng các tăng ni cứu giúp các trẻ em mồ côi. Ông bỏ vùng của Pháp mà về vùng quê. Khi đội Cải Cách Ruộng Đất về tới vùng của ông, chúng thấy ảnh hưởng của ông lớn quá nên đã vu cáo ông tội địa chủ và tội dùng Phật giáo mê hoặc dân chúng. Biết được thâm ‎y của chúng, và biết không thể thoát khỏi vòng đấu tố và tử hình, ông đã quyết định từ trầm ở Sông Cầu, xã Vạn Thắng, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. Trước khi chết ông có gửi cho Hồ Chí Minh một bức thư ‘tự bạch’, trách họ Hồ có dã tâm.

Cụ Chánh kết luận: Lão nghĩ rằng phó bản bức thư tự bạch này vẫn còn lưu trữ đâu dó, nơi các tăng lữ và những học trò chung quanh. Cầu mong các nhà khảo cứu sưu tầm chóng tìm ra. Chúng ta hãy kiên nhẫn chờ xem những dấu vết lịch sử của Thiều Chửu, một cư sĩ Phật Giáo nổi tiếng, một thiên tài đắc đạo, một nhà văn hóa lớn.

Trong khi chờ đợi, kính chúc các cụ Mùa Giáng Sinh hạnh phúc, ai cũng được hưởng hòa bình, như lời các thiên thần hát mừng Chúa Giáng Sinh năm xưa‘ Bằng an dưới thế cho người lòng ngay’.

TRÀ LŨ