Tiến sĩ George Weigel là thành viên cao cấp của Trung tâm Đạo đức và Chính sách Công cộng Washington, và là người viết tiểu sử Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Ông vừa có bài viết nhan đề “Synodality Against Episcopacy?”, nghĩa là “Phải chăng tính đồng nghị chống lại thẩm quyền giám mục?”, trong đó ông phàn nàn rằng một số giáo lý quan trọng của Giáo hội đã bị đặt vấn đề, thậm chí bị phản bác bởi nhiều khía cạnh khác nhau của dự án đồng nghị.
Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.
Công đồng Vatican II đã làm điều này trong hai văn kiện: Hiến chế tín lý về Giáo hội và Sắc lệnh về Chức vụ mục vụ của các Giám mục trong Giáo hội. Các văn bản này dạy rằng các giám mục của Giáo hội là những người thừa kế các tông đồ được Chúa Kitô bổ nhiệm; rằng các giám mục tạo thành một “cộng đoàn” kế nhiệm “cộng đoàn” các tông đồ trong Tông đồ Công vụ 15; và rằng “cộng đoàn” này, với và dưới sự lãnh đạo của giám mục Rôma, có “quyền lực tối cao và toàn diện đối với Giáo hội hoàn vũ”.
Có một sự mất cân bằng trong mối quan hệ giữa Đức Giáo Hoàng và các giám mục đã len lỏi vào thần học và thực hành Công Giáo kể từ Công đồng Vatican I. Công đồng Vatican II đã sửa chữa sự mất cân bằng ấy bằng cách dạy rằng các giám mục là những đại diện thực sự của Chúa Kitô tại các Giáo Hội địa phương của các ngài, chứ không chỉ là những người quản lý chi nhánh của Tập Đoàn Giáo Hội Công Giáo, thực hiện các chỉ thị từ Ban Giám Đốc tại Rôma. Và đúng là phải như thế, vì việc tấn phong giám mục trao cho một giám mục ba sứ vụ là giáo huấn, thánh hóa và cai quản. Việc thực hiện đúng thẩm quyền cai quản của vị giám mục phụ thuộc vào sự hiệp thông của giám mục địa phương với giám mục Rôma. Bản thân thẩm quyền là một thực tại bí tích được trao ban thông qua việc tiếp nhận các Chức thánh ở cấp độ cao nhất.
Những giáo lý quan trọng này hiện đang bị đặt vấn đề, thậm chí bị phản bác bởi nhiều khía cạnh khác nhau của dự án đồng nghị tuy vẫn còn mơ hồ nhưng lại khá đa dạng.
Vào ngày 15 tháng 9 năm 1965, Đức Giáo Hoàng Phaolô Đệ Lục đã thành lập một Thượng hội đồng giám mục, thỉnh thoảng họp để hỗ trợ Đức Giáo Hoàng trong việc cai quản Giáo hội hoàn vũ. Cơ quan mới này là một Thượng hội đồng giám mục; đó không phải là một quốc hội mà trong đó các trạng thái sống khác nhau trong Giáo hội (giáo sĩ, tu sĩ tận hiến, giáo dân) có vai trò tương đương. Do đó, Thượng hội đồng của Đức Giáo Hoàng Phaolô là một biểu hiện của giáo huấn của Công đồng Vatican II về chức giám mục như một “cộng đoàn” cai quản Giáo hội trong sự hiệp nhất với Đức Giáo Hoàng.
Điều đó đã thay đổi đáng kể vào tháng 10 năm 2023 và tháng 10 năm 2024, khi “Thượng Hội đồng Giám mục” được gọi là “Thượng Hội đồng”: đó là một cơ quan bao gồm các giám mục, tu sĩ tận hiến, linh mục và giáo dân, tất cả đều có tiếng nói và quyền biểu quyết. Thành viên của cơ quan sáng tạo này được xây dựng một cách có chủ đích để đưa đủ số lượng tiếng nói có quan điểm “đúng đắn” vào Hội trường Thượng Hội đồng, và hoạt động của nó được kiểm soát cẩn thận (một số người sẽ nói là bị thao túng) thông qua quá trình được gọi là “Các cuộc hội thoại trong Thánh Linh”.
Bây giờ, Đức Hồng Y Mario Grech, Tổng thư ký Thượng hội đồng, đã thông báo cho các giám mục thế giới rằng một tiến trình công đồng mới kéo dài ba năm, đạt đến đỉnh cao là một “đại hội giáo hội” năm 2028, sẽ đánh giá việc thực hiện Thượng hội đồng 2023 và Thượng hội đồng 2024. Trong “đại hội giáo hội” này—một thuật ngữ chưa từng có trong truyền thống Công Giáo—các giám mục sẽ chỉ là một thành phần, và để chuẩn bị cho đại hội, các giám mục sẽ “đồng hành” với giáo dân của mình, nghĩa là, không phải dẫn dắt họ. Do đó, giáo huấn của Công đồng Vatican II về thẩm quyền của các giám mục với tư cách là cơ quan quản trị của Giáo hội, với và dưới quyền của Đức Giáo Hoàng, tiếp tục bị suy yếu nghiêm trọng.
Sau đó là tông hiến Praedicate Evangelium năm 2022, tái cấu trúc Giáo triều Rôma. Theo văn bản đó, nền tảng của thẩm quyền cai quản trong các bộ phận của giáo triều (các bộ) là sự bổ nhiệm của Đức Giáo Hoàng vào một chức vụ, chấm hết, chứ không phải thẩm quyền cai quản được trao ban một cách bí tích bởi các Chức Thánh. Khi các Hồng Y của Giáo hội họp vào tháng 8 năm 2022 để thảo luận về các cấu trúc giáo triều mới, Đức Hồng Y George Pell đã hỏi Đức Hồng Y Gianfranco Ghirlanda, Dòng Tên, một người có ảnh hưởng lớn đến Praedicate Evangelium, “Phải chăng điều này có nghĩa là một nữ tu hoặc một giáo dân có thể là Tổng trưởng Bộ Giám mục?” Đức Hồng Y Ghirlanda vui vẻ trả lời, “Ồ, điều đó sẽ không bao giờ xảy ra.” Đức Hồng Y Pell đã đáp lại một cách chính xác, “Thưa Đức Hồng Y câu hỏi không phải là liệu điều đó có xảy ra hay không; câu hỏi là liệu điều đó có thể xảy ra hay không.”
Trong cuộc trao đổi đó, Đức Hồng Y Pell là tiếng nói đích thực của Công đồng Vatican II. Đức Hồng Y Ghirlanda, về phần mình, là tiếng nói của chế độ chuyên quyền Giáo Hoàng tuyệt đối, một sự bóp méo đặc trưng của giáo hội học trong một số tư tưởng Công Giáo giữa Công đồng Vatican I và Công đồng Vatican II. Công đồng Vatican II đã kiên quyết bác bỏ chế độ Sa hoàng Công Giáo, tạo ra sự điều chỉnh trong sự tự hiểu của Giáo hội mà cả Đức Gioan Phaolô Đệ Nhị và Đức Bênêđíctô XVI đều coi là một trong những thành tựu vĩ đại của Công đồng.
Đã có nhiều sự trớ trêu trong ngọn lửa Giáo Hội trong mười hai năm qua. Sự hồi sinh của chế độ chuyên quyền Giáo Hoàng trong số những người Công Giáo cấp tiến, và đi kèm với điều đó là sự hạ thấp các giám mục, chắc chắn là một trong những điều nổi bật nhất—và đáng lo ngại nhất.
Source:First Things