Không thể cải cách Giáo Hội một cách đích thực, nếu không có sự canh cải cá nhân và thay đổi con tim. Đích điểm cuộc sống chúng ta là Thiên Chúa, Đấng tự tỏ hiên ra nơi Đức Giêsu Kitô và qua Người tiếp tục mời gọi chúng ta sống hiệp thông với Người, tin tưởng nơi Người, trung thành với Tin Mừng, chấp nhận và soi sáng mọi hoàn cảnh và hoạt động cuộc sống với đức tin và lời cầu nguyện.
Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã khẳng định như trên trong buổi tiếp kiến chung 8.000 tín hữu và du khách hành hương năm châu trong đại thính đường Phaolô VI sáng thứ tư 23-2-2011.
Trong bài huấn dụ Đức Thánh Cha đã giới thiệu gương mặt thánh Roberto Bellarmino, sống trong thời khủng hoảng chính trị và tôn giáo làm nảy sinh ra cuộc ly giáo đớn đau bên tây phương. Đức Thánh Cha nói về tiểu sử thánh nhân như sau:
Sinh ngày mùng 4 tháng 10 năm 1542 tại Montepulciano gần Siena, Bắc Italia, thánh nhân là cháu đàng ngoại của Đức Giáo Hoàng Marcello II. Người đã nhận được một nền giáo dục nhân bản tuyệt hảo trrớc khi gia nhập dòng Tên ngày 20 tháng 9 năm 1560. Các năm học triết lý và thần học tại Trường Roma, Padova và Louvain tập trung nơi thánh Toma Thiến Sĩ và các Giáo Phụ đã định đoạt đối với hướng đi thần học của người. Tiếp đến cha Bellarmino được gọi về Roma làm giáo sư tại Trường Roma và giữ ghế dậy môn ”Hộ giáo” trong 10 năm trời (1576-1586). Các bài giáo trình sẽ trở thành nội dung tác phẩm ”Các cuộc tranh luận” lập tức trở thành nổi tiếng vì sự rõ ràng, nội dung phong phú và chiều kích lịch sử của nó. Hồi đó Công Đồng Chung Trento mới kết thúc, và Giáo Hội Công Giáo cần củng cố và xác định căn tính của mình đối với cuộc Cải Cách tin lành. Từ năm 1588 tới 1594 cha Bellarmino làm linh hướng cho các sinh viên dòng Tên tại Trường Romano và cũng hướng dẫn thánh Luigi Gonzaga, rồi làm Bề Trên. Đức Giáo Hoàng Clemente VIII chỉ định người làm thần học gia Phủ Giáo Hoàng, cố vấn Thánh Bộ và giám đốc các cha giải tội đền thờ Thánh Phêrô. Trong hai năm 1597-1598 người soạn cuốn ”Toát yếu Giáo Lý kitô” là tác phẩm được phổ biến nhất.
Ngày mùng 3 tháng 3 năm 1599 Đức Giáo Hoàng Clemente VIII vinh thăng người làm Hồng Y, và ngày 18 tháng 3 năm 1602 người được chỉ định làm Tổng Giám Mục Capua.
Trong 3 năm làm chủ chăn thánh nhân nổi bật về lòng nhiệt thành giảng dậy trong nhà thờ chính tòa, viếng thăm các giáo xứ hằng tuần, tổ chức 3 Công Nghị giáo phận và một Công Đồng miền. Sau khi tham dự các Hội Nghị Mật bầu các Giáo Hoàng Lêô XI và Phaolô V, người được triệu vời về Roma làm thành viên các Bộ khác nhau như Thánh Bộ, Kiểm Soát, Lễ Nghi, Giám Mục và Truyền Giáo. Ngoài ra Đức Hồng Y Bellarmino cũng giữ các chức vụ ngoại giao tại Cộng Hòa Venezia và Anh quốc. Trong các năm cuối đời người biên soạn nhiều sách thiêng liêng cô đọng hoa trái các bài giảng tĩnh tâm hàng năm trước kia và sinh rất nhiều lợi ích cho tín hữu. Người qua đời tại Roma ngày 17 tháng 9 năm 1621. Đức giáo Hoàng Pio XI phong chân phước cho người năm 1923 rồi phong người làm Hiển Thánh năm 1930 và tuyên bố thánh Bellarmino là Tiến sĩ Giáo Hội năm 1931.
Thánh Bellarmino đã nắm giữ vai trò quan trọng trong các thập niên cuối cùng của thế kỷ XVI và các thập niên đầu của thế kỷ XVII. Tác phẩm ”Các Cuộc Tranh Luận” của người là điểm tham chiếu vẫn còn có giá trị đối với giáo hội học công giáo liên quan tới các vấn đề như Mặc khải, bản chất Giáo Hội, các Bí Tích và nhân chủng học thần học. Khía cạnh tổ chức của Giáo Hội được trình bầy rõ ràng để trả lời cho các sai lầm lưu hành thời đó liên tới các vấn đề này. Tuy nhiên thánh Bellarmino cũng minh giải các khía cạnh vô hình của Giáo Hội như Thân Mình Mầu Nhiệm, và người minh giải nó với hình ảnh thân xác và linh hồn, hầu miêu tả tương quan giữa các phong phú của Giáo Hội và các khía cạnh bên ngoài của nó. Thánh nhân tránh mọi giọng điệu tranh cãi và gây hấn đối với các tư tưởng của phong trào Cải Cách, nhưng chỉ dùng các lý lẽ của lý trí và Truyền Thống Giáo Hội để minh giải một cách rõ ràng hữu hiệu giáo lý của Giáo Hội.
Gia tài thánh nhân để lại là quan niệm của người về công việc. Biết bao nhiêu bổn phận nặng nề đã không cản ngăn người hằng ngày tiến tới sự thánh thiện với sự trung thành với các bổn phận tu sĩ, linh mục và giám mục. Như là chủ chăn người cảm thấy bổn phận giảng dậy kiên trì. Thánh nhân đã viết hằng trăm bài giảng tại Fiandre, Roma, Napoli và Capua trong các dip lễ. Các giải thích cho các cha sở, các nữ tu, và sinh viên Trường Roma của dòng Tên cũng rất phong phú, và thường liên quan tới Thánh Kinh, đặc biệt là các thư của thánh Phaolô. Chúng mang sắc thái nền giáo dục tu đức của thánh Ignazio tập trung nơi các sức mạnh của linh hồn, việc hiểu biết sâu xa Chúa Giêsu, noi gương và yêu mến Chúa. Đức Thánh Cha nói về con người của thánh Bellarmino như sau:
Trong các bút tích của con người cai quản này, mặc dù các tâm tình bị dấu kín, người ta nhận ra một cách rất rõ ràng quyền tối thượng mà thánh nhân dành cho giáo huấn của Chúa Kitô. Thánh Bellarmino cống hiến cho chúng ta một mẫu gương cầu nguyện, là linh hồn của mọi sinh hoạt: một lời cầu nguyện lắng nghe Lời Chúa và chiêm ngưỡng sự cao cả của Chúa, không khép kín trong chính mình, nhưng tươi vui tín thác cho Chúa. Dấu chỉ đặc thù nền tu đức của thánh Bellarmino là nhận thức sống động và cá nhân của người đối với lòng tốt bao la của Thiên Chúa; vì thế thánh nhân cảm thấy mình thật là người con được Thiên Chúa yêu thương, là suối nguồn của niềm vui lớn lao, khi cầm trí cầu nguyện trong sự đơn sơ thanh thản và khi chiêm ngưỡng Thiên Chúa, như thánh nhân diễn tả trong cuốn ”Nâng tâm trí lên tới Thiên Chúa”.
Thánh Bellarmino đã từng phải sống trong xã hội xa hoa không lành mạnh của cuối thế kỷ XVI đầu thế kỷ XVII, nhưng người rút tỉa ra từ sự chiêm ngưỡng đó các áp dụng cụ thể, và dự phóng tình hình của Giáo Hội thời đó với linh hứng mục vụ. Trong cuốn ”Nghệ thuật chết tốt” thánh nhân chỉ cho thấy điều luật giúp sống tốt và chết lành, bằng cách năng suy tư về việc phải trả lẽ trước mặt Thiên Chúa về tất cả mọi hành động và cách sống của mình, không tìm tích trữ của cải trên trần gian này, nhưng sống một cách đơn sơ và với tình bác ái để tích chứa của cải trên Trời.
Trong cuốn ”Tiếng rên rỉ của chim bồ câu” thánh nhân mạnh mẽ mời gọi hàng giáo sĩ và tất cả mọi tín hữu canh cải cuộc sống của mình một cách cụ thể, theo các giáo huấn của Thánh Kinh và các Thánh, đặc biệt là các thánh Gregorio thành Nazianzeno, thánh Gioan Kim Khẩu, thánh Girolamo và thánh Agostino, cũng như các thánh sáng lập các dòng tu nam nữ, trong đó có thánh Biển Đức, thánh Đa Minh và thánh Phanxicô thành Assisi. Thánh Bellarmino dậy dỗ một cách rất rõ ràng qua thí dụ cuộc sống riêng của người, và cho thấy rằng không thể cải cách Giáo Hội một cách đích thực, nếu không cải cách cá nhân và hoán cải con tim.
Người kín múc nơi sách Tĩnh Tâm của thánh Ignazio các lời khuyên nhủ và thông truyền một cách sâu sắc, cả cho những người đơn sơ nhất, các vẻ đẹp của mầu nhiệm đức tin. Người viết: ”Nếu bạn có sự khôn ngoan, hãy hiểu rằng bạn được tạo dựng cho vinh quang của Thiên Chúa và cho ơn cứu rỗi đời đời. Đó là cứu cánh của đời bạn, đó là trung tâm của linh hồn bạn, đó là kho tàng của trái tim bạn. Vì thế hãy coi là hạnh phúc thật cho bạn điều dẫn đưa bạn tới mục đích ấy, và coi là sự dữ điều khiến cho bạn đánh mất nó. Các biến cố thuận lợi hay đối nghịch, của cải giầu sang sự nghèo khó, sức khỏe hay bệnh tật, danh giá hay nhục nhã, sống hay chết, người khôn ngoan không được tìm kiếm chúng, cũng không trốn tránh chúng vì chính mình. Nhưng chúng chỉ tốt và đáng ước ao, nếu chúng góp phần vào vinh danh của Thiên Chúa và cho hạnh phúc vĩnh cửu, chúng xấu và cần xa lánh, nếu chúng ngăn cản hạnh phúc vĩnh cửu” (De ascensione mentis in Deum, gra. I).
Đức Thánh Cha đã chào các tín hữu bằng nhiều thứ tiếng khác nhau. Bằng tiếng Anh người đã chia buồn với các nạn nhân trận động đất tại New Dilen và nói: ”Một trận động đất mạnh và tàn phá hơn trận động đất hồi tháng 9 vừa qua đã xảy ra tại Christchurch bên Niu Dilen gây ra các thiệt hại nhân mạng và khiến cho nhiều người bị mất tích cũng như làm cho nhiều dinh thự nhà cửa bị hư hại. Lúc này đây tâm trí tôi hướng tới các anh chị em đang bị thử thách nặng nề vì thảm cảnh này. Chúng ta hãy cầu xin Chúa thoa dịu các khổ đau của họ và nâng đỡ tất cả mọi người đang cứu trợ họ. Tôi cũng xin anh chị em hiệp ý với tôi cầu nguyện cho tất cả những người đã qua đời”.
Ngài đã chào nhóm tín hữu đến với ”Ngọn đuốc biển đức”, trong các ngày tới sẽ được đem sang London cho một lễ nghi đại kết. Các tín hữu được hướng dẫn bởi Đức Cha Renato Boccardo, Tổng Giám Mục Spoleto-Norcia và cha Pietro Vittorelli, Viện phụ Đan viện Biển Đức Montecassino. Ngài cầu mong sáng kiến truyền thống này góp phần khơi dậy ngọn lửa đức tin, đặc biệt tại Âu châu và đem lại hòa thuận và hòa giải.
Chào giới trẻ, các người đau yếu và các cập vỡ chồng mới cưới, Đức Thánh Cha nhắc tới lễ thánh Policarpo Giáo Hội cử hành ngày 23-2 và cầu mong gương trung thành với Chúa Kitô của thánh nhân khơi dậy nơi người trẻ các quyết định can dảm làm chứng cho Tin Mừng. Ngài xin các anh chị em đau yếu dâng các khổ đau hằng ngày lên cho Chúa để cầu nguyện cho nền văn minh tình yêu làn rộng trên thế giới. Ngài xin thánh Policarpo nâng đỡ các cặp vợ chồng mới cưới trong dấn thân lấy sự kết hiệp thân tình với Chúa làm nền cho cuộc sống gia đình.
Sau cùng Đức Thánh Cha chúc tín hữu và du khách những ngày hành hương thánh thiên bổ ích, rồi cất kinh Lậy Cha và ban phép lành tòa thánh cho mọi người.
Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã khẳng định như trên trong buổi tiếp kiến chung 8.000 tín hữu và du khách hành hương năm châu trong đại thính đường Phaolô VI sáng thứ tư 23-2-2011.
Trong bài huấn dụ Đức Thánh Cha đã giới thiệu gương mặt thánh Roberto Bellarmino, sống trong thời khủng hoảng chính trị và tôn giáo làm nảy sinh ra cuộc ly giáo đớn đau bên tây phương. Đức Thánh Cha nói về tiểu sử thánh nhân như sau:
Sinh ngày mùng 4 tháng 10 năm 1542 tại Montepulciano gần Siena, Bắc Italia, thánh nhân là cháu đàng ngoại của Đức Giáo Hoàng Marcello II. Người đã nhận được một nền giáo dục nhân bản tuyệt hảo trrớc khi gia nhập dòng Tên ngày 20 tháng 9 năm 1560. Các năm học triết lý và thần học tại Trường Roma, Padova và Louvain tập trung nơi thánh Toma Thiến Sĩ và các Giáo Phụ đã định đoạt đối với hướng đi thần học của người. Tiếp đến cha Bellarmino được gọi về Roma làm giáo sư tại Trường Roma và giữ ghế dậy môn ”Hộ giáo” trong 10 năm trời (1576-1586). Các bài giáo trình sẽ trở thành nội dung tác phẩm ”Các cuộc tranh luận” lập tức trở thành nổi tiếng vì sự rõ ràng, nội dung phong phú và chiều kích lịch sử của nó. Hồi đó Công Đồng Chung Trento mới kết thúc, và Giáo Hội Công Giáo cần củng cố và xác định căn tính của mình đối với cuộc Cải Cách tin lành. Từ năm 1588 tới 1594 cha Bellarmino làm linh hướng cho các sinh viên dòng Tên tại Trường Romano và cũng hướng dẫn thánh Luigi Gonzaga, rồi làm Bề Trên. Đức Giáo Hoàng Clemente VIII chỉ định người làm thần học gia Phủ Giáo Hoàng, cố vấn Thánh Bộ và giám đốc các cha giải tội đền thờ Thánh Phêrô. Trong hai năm 1597-1598 người soạn cuốn ”Toát yếu Giáo Lý kitô” là tác phẩm được phổ biến nhất.
Ngày mùng 3 tháng 3 năm 1599 Đức Giáo Hoàng Clemente VIII vinh thăng người làm Hồng Y, và ngày 18 tháng 3 năm 1602 người được chỉ định làm Tổng Giám Mục Capua.
Trong 3 năm làm chủ chăn thánh nhân nổi bật về lòng nhiệt thành giảng dậy trong nhà thờ chính tòa, viếng thăm các giáo xứ hằng tuần, tổ chức 3 Công Nghị giáo phận và một Công Đồng miền. Sau khi tham dự các Hội Nghị Mật bầu các Giáo Hoàng Lêô XI và Phaolô V, người được triệu vời về Roma làm thành viên các Bộ khác nhau như Thánh Bộ, Kiểm Soát, Lễ Nghi, Giám Mục và Truyền Giáo. Ngoài ra Đức Hồng Y Bellarmino cũng giữ các chức vụ ngoại giao tại Cộng Hòa Venezia và Anh quốc. Trong các năm cuối đời người biên soạn nhiều sách thiêng liêng cô đọng hoa trái các bài giảng tĩnh tâm hàng năm trước kia và sinh rất nhiều lợi ích cho tín hữu. Người qua đời tại Roma ngày 17 tháng 9 năm 1621. Đức giáo Hoàng Pio XI phong chân phước cho người năm 1923 rồi phong người làm Hiển Thánh năm 1930 và tuyên bố thánh Bellarmino là Tiến sĩ Giáo Hội năm 1931.
Thánh Bellarmino đã nắm giữ vai trò quan trọng trong các thập niên cuối cùng của thế kỷ XVI và các thập niên đầu của thế kỷ XVII. Tác phẩm ”Các Cuộc Tranh Luận” của người là điểm tham chiếu vẫn còn có giá trị đối với giáo hội học công giáo liên quan tới các vấn đề như Mặc khải, bản chất Giáo Hội, các Bí Tích và nhân chủng học thần học. Khía cạnh tổ chức của Giáo Hội được trình bầy rõ ràng để trả lời cho các sai lầm lưu hành thời đó liên tới các vấn đề này. Tuy nhiên thánh Bellarmino cũng minh giải các khía cạnh vô hình của Giáo Hội như Thân Mình Mầu Nhiệm, và người minh giải nó với hình ảnh thân xác và linh hồn, hầu miêu tả tương quan giữa các phong phú của Giáo Hội và các khía cạnh bên ngoài của nó. Thánh nhân tránh mọi giọng điệu tranh cãi và gây hấn đối với các tư tưởng của phong trào Cải Cách, nhưng chỉ dùng các lý lẽ của lý trí và Truyền Thống Giáo Hội để minh giải một cách rõ ràng hữu hiệu giáo lý của Giáo Hội.
Gia tài thánh nhân để lại là quan niệm của người về công việc. Biết bao nhiêu bổn phận nặng nề đã không cản ngăn người hằng ngày tiến tới sự thánh thiện với sự trung thành với các bổn phận tu sĩ, linh mục và giám mục. Như là chủ chăn người cảm thấy bổn phận giảng dậy kiên trì. Thánh nhân đã viết hằng trăm bài giảng tại Fiandre, Roma, Napoli và Capua trong các dip lễ. Các giải thích cho các cha sở, các nữ tu, và sinh viên Trường Roma của dòng Tên cũng rất phong phú, và thường liên quan tới Thánh Kinh, đặc biệt là các thư của thánh Phaolô. Chúng mang sắc thái nền giáo dục tu đức của thánh Ignazio tập trung nơi các sức mạnh của linh hồn, việc hiểu biết sâu xa Chúa Giêsu, noi gương và yêu mến Chúa. Đức Thánh Cha nói về con người của thánh Bellarmino như sau:
Trong các bút tích của con người cai quản này, mặc dù các tâm tình bị dấu kín, người ta nhận ra một cách rất rõ ràng quyền tối thượng mà thánh nhân dành cho giáo huấn của Chúa Kitô. Thánh Bellarmino cống hiến cho chúng ta một mẫu gương cầu nguyện, là linh hồn của mọi sinh hoạt: một lời cầu nguyện lắng nghe Lời Chúa và chiêm ngưỡng sự cao cả của Chúa, không khép kín trong chính mình, nhưng tươi vui tín thác cho Chúa. Dấu chỉ đặc thù nền tu đức của thánh Bellarmino là nhận thức sống động và cá nhân của người đối với lòng tốt bao la của Thiên Chúa; vì thế thánh nhân cảm thấy mình thật là người con được Thiên Chúa yêu thương, là suối nguồn của niềm vui lớn lao, khi cầm trí cầu nguyện trong sự đơn sơ thanh thản và khi chiêm ngưỡng Thiên Chúa, như thánh nhân diễn tả trong cuốn ”Nâng tâm trí lên tới Thiên Chúa”.
Thánh Bellarmino đã từng phải sống trong xã hội xa hoa không lành mạnh của cuối thế kỷ XVI đầu thế kỷ XVII, nhưng người rút tỉa ra từ sự chiêm ngưỡng đó các áp dụng cụ thể, và dự phóng tình hình của Giáo Hội thời đó với linh hứng mục vụ. Trong cuốn ”Nghệ thuật chết tốt” thánh nhân chỉ cho thấy điều luật giúp sống tốt và chết lành, bằng cách năng suy tư về việc phải trả lẽ trước mặt Thiên Chúa về tất cả mọi hành động và cách sống của mình, không tìm tích trữ của cải trên trần gian này, nhưng sống một cách đơn sơ và với tình bác ái để tích chứa của cải trên Trời.
Trong cuốn ”Tiếng rên rỉ của chim bồ câu” thánh nhân mạnh mẽ mời gọi hàng giáo sĩ và tất cả mọi tín hữu canh cải cuộc sống của mình một cách cụ thể, theo các giáo huấn của Thánh Kinh và các Thánh, đặc biệt là các thánh Gregorio thành Nazianzeno, thánh Gioan Kim Khẩu, thánh Girolamo và thánh Agostino, cũng như các thánh sáng lập các dòng tu nam nữ, trong đó có thánh Biển Đức, thánh Đa Minh và thánh Phanxicô thành Assisi. Thánh Bellarmino dậy dỗ một cách rất rõ ràng qua thí dụ cuộc sống riêng của người, và cho thấy rằng không thể cải cách Giáo Hội một cách đích thực, nếu không cải cách cá nhân và hoán cải con tim.
Người kín múc nơi sách Tĩnh Tâm của thánh Ignazio các lời khuyên nhủ và thông truyền một cách sâu sắc, cả cho những người đơn sơ nhất, các vẻ đẹp của mầu nhiệm đức tin. Người viết: ”Nếu bạn có sự khôn ngoan, hãy hiểu rằng bạn được tạo dựng cho vinh quang của Thiên Chúa và cho ơn cứu rỗi đời đời. Đó là cứu cánh của đời bạn, đó là trung tâm của linh hồn bạn, đó là kho tàng của trái tim bạn. Vì thế hãy coi là hạnh phúc thật cho bạn điều dẫn đưa bạn tới mục đích ấy, và coi là sự dữ điều khiến cho bạn đánh mất nó. Các biến cố thuận lợi hay đối nghịch, của cải giầu sang sự nghèo khó, sức khỏe hay bệnh tật, danh giá hay nhục nhã, sống hay chết, người khôn ngoan không được tìm kiếm chúng, cũng không trốn tránh chúng vì chính mình. Nhưng chúng chỉ tốt và đáng ước ao, nếu chúng góp phần vào vinh danh của Thiên Chúa và cho hạnh phúc vĩnh cửu, chúng xấu và cần xa lánh, nếu chúng ngăn cản hạnh phúc vĩnh cửu” (De ascensione mentis in Deum, gra. I).
Đức Thánh Cha đã chào các tín hữu bằng nhiều thứ tiếng khác nhau. Bằng tiếng Anh người đã chia buồn với các nạn nhân trận động đất tại New Dilen và nói: ”Một trận động đất mạnh và tàn phá hơn trận động đất hồi tháng 9 vừa qua đã xảy ra tại Christchurch bên Niu Dilen gây ra các thiệt hại nhân mạng và khiến cho nhiều người bị mất tích cũng như làm cho nhiều dinh thự nhà cửa bị hư hại. Lúc này đây tâm trí tôi hướng tới các anh chị em đang bị thử thách nặng nề vì thảm cảnh này. Chúng ta hãy cầu xin Chúa thoa dịu các khổ đau của họ và nâng đỡ tất cả mọi người đang cứu trợ họ. Tôi cũng xin anh chị em hiệp ý với tôi cầu nguyện cho tất cả những người đã qua đời”.
Ngài đã chào nhóm tín hữu đến với ”Ngọn đuốc biển đức”, trong các ngày tới sẽ được đem sang London cho một lễ nghi đại kết. Các tín hữu được hướng dẫn bởi Đức Cha Renato Boccardo, Tổng Giám Mục Spoleto-Norcia và cha Pietro Vittorelli, Viện phụ Đan viện Biển Đức Montecassino. Ngài cầu mong sáng kiến truyền thống này góp phần khơi dậy ngọn lửa đức tin, đặc biệt tại Âu châu và đem lại hòa thuận và hòa giải.
Chào giới trẻ, các người đau yếu và các cập vỡ chồng mới cưới, Đức Thánh Cha nhắc tới lễ thánh Policarpo Giáo Hội cử hành ngày 23-2 và cầu mong gương trung thành với Chúa Kitô của thánh nhân khơi dậy nơi người trẻ các quyết định can dảm làm chứng cho Tin Mừng. Ngài xin các anh chị em đau yếu dâng các khổ đau hằng ngày lên cho Chúa để cầu nguyện cho nền văn minh tình yêu làn rộng trên thế giới. Ngài xin thánh Policarpo nâng đỡ các cặp vợ chồng mới cưới trong dấn thân lấy sự kết hiệp thân tình với Chúa làm nền cho cuộc sống gia đình.
Sau cùng Đức Thánh Cha chúc tín hữu và du khách những ngày hành hương thánh thiên bổ ích, rồi cất kinh Lậy Cha và ban phép lành tòa thánh cho mọi người.