Cựu ngoại trưởng Mỹ Madeleine Albright hiện đang phải ra làm chứng tại một phiên tòa xử cựu tổng thống người Serb tại Bosnia, bà Biljana Plavsic, tại Tòa án Tội ác chiến tranh của Liên Hiệp Quốc ở La Hay, Hà Lan.

Bà Albright là quan chức cao cấp nhất của Mỹ phải chứng thực trước tòa án La Hay. Những lời chứng thực của bà sẽ giúp quyết định số phận của bà Biljana Plasvic, là lãnh đạo cao cấp nhất của người Serb chấp nhận tội ác chống nhân loại.

Bà Plavsic, năm nay 72 tuổi, đã nhận phạm tội tàn sát những người Hồi giáo và Croatia tại Bosnia - Hercegovina trong cuộc chiến vào đầu thập kỷ 90.

Các thẩm phán tại phiên tòa xét xử kéo dài ba ngày có thể kết án bà Plavsic với nhiều tội danh, thậm chí có thể với mức án chung thân.
Hôm thứ Hai, ngày xét xử đầu tiên, bà Plavsic đã chấp nhận rằng mình đã bao che cho tội ác và đã "công khai hợp thức hóa và biện minh cho việc thanh trừng sắc tộc với những người không phải người Serb".

Tuy nhiên, bà Albright bảo vệ cho bà Plavsic. Bà Albright nói rằng cho tới hồi cuối của cuộc chiến, bà Plavsic đã tách biệt khỏi những người Serb dân tộc chủ nghĩa cứng rắn và đã ủng hộ cho Hiệp định hòa bình Dayton chống lại những kẻ cấp tiến muốn tiêu diệt họ.

Bà Albright là ngoại trưởng Mỹ từ năm 1997 đến năm 2001 và đã từng gặp bà Plavsic vào năm 1998.

Trước khi cân nhắc một bản án cho bà Plavsic, các thẩm phán còn nghe những lời chứng thực từ các nhân vật cấp cao khác, bao gồm cả cựu thủ tướng Thụy Điển Carl Bildt, đặc sứ đầu tiên của cộng đồng quốc tế tại Bosnia sau chiến tranh, và Alex Boraine, cựu phó chủ tịch Ủy ban Sự thực và Hòa giải Nam Phi.

Bà Plavsic, người phụ nữ đầu tiên phải ra trước tòa án này, đã từng là phó cho lãnh đạo người Serb ở Bosnia thời chiến tranh là ông Radovan Karadzic, người hiện đang đứng đầu trong danh sách truy nã của các công tố viên.

Lúc đầu, bà Plavsic bị buộc các tội diệt chủng, tàn sát và trục xuất - nhưng người ta đã bỏ đi một số tội sau khi bà thú nhận mình phạm tội tàn sát.

Các luật sư của bà nói lời cầu xin của bà đã cho thấy "sự ăn năn đầy đủ và vô điều kiện của bà".

Bà Plavsic nói ông Radovan Karadzic và Slobodan Milosevic là những người cầm đầu trong kế hoạch thanh trừng sắc tộc.

Trong lời khai, bà nói các lãnh đạo chính trị người Serb tại Bosnia "thường xuyên tới Belgrade để tham vấn và nhận hướng dẫn hay hỗ trợ từ ông Milosevic".

Tuy nhiên thông tin này không giúp gì cho các công tố viên liên quan đến vụ xử ông Milosevic, khi họ cố thiết lập mối quan hệ giữa ông Milosevic và giới lãnh đạo người Serb tại Bosnia.

Bà Plavsic đã nói rõ rằng bà sẽ không chứng thực tại những tòa án khác. Ngày kết án cụ thể vẫn chưa được lên kế hoạch.

Một thời được biết đến là người đàn bà sắt tại Bosnia, bà Plavsic đã từng nổi tiếng khi đứng ra bảo vệ cho việc thanh trừng sắc tộc với những người không là người Serb rằng đó là một hiện tượng tự nhiên.

Bà đã ủng hộ cho quá trình hòa bình Dayton sau khi rời bỏ ông Karadzic hồi cuối cuộc xung đột tại Bosnia. Trong một động thái bất thường vào tháng Giêng năm 2001, bà Plavsic đã tự nộp mình cho tòa án.

Bà công nhận rằng quân đội Serb tại Bosnia đã hoạt động cùng với các đơn vị quân đội Nam Tư trong cuộc xung đột tại Bosnia. (BBC)