ĐỄ THẤY ĐƯỢC THIÊN ĐÀNG TRONG MỘT BÔNG HOA DẠI

To see a heaven in a wild flower

Ảnh Cao Tường, chụp tại vườn sau nhà đầu xuân 2006.



Để thấy được cả đất trời trong một hạt cát nhỏ,

và thấy được Thiên Đàng trong một bông hoa dại

Hãy ấp ủ Vô Biên trong lòng bàn tay,

và ôm lấy Vĩnh Hằng trong một tiếng đồng hồ.

    William Blake - Cao Tường chuyển ngữ

To see a
world in a grain of sand

and a heaven in a wild flower

Hold Infinity in the palm of your hand

and Eternity in an hour.

William Blake.

Chụp hình đúng là một phương cách chiêm/niệm/thiền: để thấy được cả đất trời trong một hạt cát nhỏ.

Năm 1994 tôi có dịp đi một chương trình linh thao đặc biệt kéo dài sáu tháng với một linh mục dòng Tên vùng New Orleans. Nó đặc biệt ở chỗ thao luyện để biết chiêm nghiệm những gì xem ra không đặc biệt trong cuộc sống thường ngày, tập chụp bắt được Thần Khí Chúa vẫn sinh động hiện ra mỗi phút giây. Nghĩa là linh thao tại gia. Mỗi tuần đến gặp linh hướng một lần để chia sẻ cảm nghiệm bắt gặp gì.

Cứ thế mà sau sáu tháng tôi đi mê chụp hình. Nhìn kĩ, để thấy được những kì thú, và chụp được những phép lạ trong cuộc sống. Và sau khi đi xem triển lãm những bức tranh nổi tiếng của Vincent van Gogh tại Bảo Tàng Viện Tân Thời (MOMA) ở New York về, mình ghi tên theo lớp Học Viện Chụp Hình. Ðể tập chụp bắt được thần Chúa, cảm nhận được dòng thác sinh lực đang tuôn chảy ngày đêm.

Nhà ảnh Gary Braasch đã chụp được những hút hồn của thiên nhiên, những phép lạ qua những tầm thường:

”Ðối với tôi, chụp hình thật là kì diệu. Ngay cả khi diễn những nét thường ngày, hình chụp có thể vén lên những ý nghĩa bất ngờ và huyền nhiệm. Sau vài phút nhìn kĩ một tấm ảnh đẹp, bạn sẽ thấy một cái gì sâu hơn. Tôi thích nhất là khám phá ra những nghĩa tiềm ẩn qua những diễn tiến của thiên nhiên.”

Thiên nhiên có vô vàn đường nét diễn tiến.

Những bức chụp cận ảnh mở ra những chân trời kì thú về vũ trụ khiến ta kinh ngạc.

Dường như ngón tay nhà ảnh đang có quyền sáng tạo trong việc cảm nhận những phép lạ diễn biến không ngừng ngay chung quanh mình.

Những diễn tiến theo một qui trình được nhận ra nơi cây cối, súc vật, hòa nhịp với thiên nhiên.

Những diễn tiến trong nhịp điệu lúc đổi mùa, trên mặt đất, trên cõi trăng sao.

Mọi vật đang hòa vào một dòng sức sống chuyển động không ngừng nhảy múa.

Cỏ cây uốn mình theo gió; sóng nước bãi biển và những làn nước gợn lăn tăn mặt hồ; đàn chim đang bay lượn...

Vẻ đẹp vô biên của vũ trụ thấy được ngay trước mắt, dù trong những phố thị ngột ngạt.

Mình có thể đuổi theo những chiếc lá vàng đang chạy bên đường, hay nhìn ngắm những đường nét và mầu sắc nơi những bông hoa ngay trong vườn.

Cái “nhà máy” nào mà sản xuất màu sắc lạ lùng vậy. Còn “nhà máy” sản xuất chất ngọt, chất chua cho trái cây mới kì thú chứ.

Tất cả đều là những viên kim cương chờ nhà ảnh khám phá ra.

Nghệ sĩ đúng là một người giầu có đúng nghĩa nhất, vì chụp bắt được vẻ đẹp và đào lên được kho tàng giàu sang trong thửa vườn vũ trụ.

Những diễn biến như những nhịp điệu chuyên chở đầy ý nghĩa biểu tượng, nên những tấm hình đều vang lên những bài thơ tiềm ẩn của đất trời, những dòng nhạc trầm bổng nhịp nhàng, mà nếu không để giờ đủ mà nhìn sâu vào thì khó mà thấy được.

“Một trong những chìa khóa chụp được diễn tiến của thiên nhiên là cái nhìn thấy toàn thể trong từng phần. Chẳng hạn như chụp chi tiết một vỏ ốc trên bãi biển là đã có thể diễn tả cả một bãi biển mênh mông đó rồi, cũng như diễn tiến tăng trưởng của loài ốc. Những đường vòng xoáy vào cũng như xoáy ra như cùng diễn tả một lúc. Nó gợi lên những kỉ niệm, và cũng có thể là biểu tượng cho con đường nội tâm. Nó vẽ lên trong mắt mình hình ảnh một đứa trẻ đang lắng nghe tiếng sóng vỗ vớiợ tất cả vẻ kinh ngạc hút hồn.”

Chụp hình đúng là một phương cách chiêm/niệm/thiền, khai mở được con mắt thứ ba, tức là tuệ nhãn hay mắt thần, để nhìn thấy những phép lạ mà trước đây mù tối không thấy được, vì những kì diệu và vẻ hút hồn của Thiên Ðàng đang hiển hiện ngay trước mắt, trong từng hạt cát, từng bông hoa dại. Thi hào William Blake đã hứng khởi diễn lên cái thấy này:

Để thấy được cả đất trời trong một hạt cát nhỏ,

và thấy được Thiên Đàng trong một bông hoa dại

Hãy ấp ủ Vô Biên trong lòng bàn tay,

và ôm lấy Vĩnh Hằng trong một tiếng đồng hồ.

        William Blake

Lm. Trần Cao Tường