Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã cùng với Đức Thượng phụ Đại kết Bartholomew I của Constantinople và các nhà lãnh đạo Kitô giáo khác đến địa điểm diễn ra Công đồng Ni-xê-a (nay là İznik, Thổ Nhĩ Kỳ) để kỷ niệm 1,700 năm kể từ Công đồng Đại kết đầu tiên.
Buổi cầu nguyện đại kết diễn ra tại các cuộc khai quật khảo cổ của Vương cung thánh đường Thánh Neophytus cổ thời, được xây dựng vào năm 380 tại địa điểm diễn ra Công đồng Đại kết Kitô giáo đầu tiên, do Hoàng đế Constantine I triệu tập vào năm 325.
Trong dịp này, Đức Leo XIV đã đọc bài diễn văn sau đây, dựa vào bản tiếng Anh của Tòa Thánh:
Anh chị em thân mến,
Trong một giai đoạn lịch sử được đánh dấu bởi nhiều dấu hiệu bi thảm, trong đó con người phải chịu vô số mối đe dọa đến chính phẩm giá của mình, kỷ niệm 1700 năm Công đồng Ni-xê-a I là một cơ hội quý báu để tự hỏi Chúa Giêsu Kitô là ai trong đời sống nam nữ ngày nay, và Người là ai đối với mỗi người chúng ta.
Câu hỏi này đặc biệt quan trọng đối với các Kitô hữu, những người có nguy cơ giản lược Chúa Giêsu Kitô thành một dạng lãnh đạo lôi cuốn hay siêu nhân, một sự xuyên tạc cuối cùng dẫn đến nỗi buồn và hoang mang (x. Đức Lêô XIV, Bài giảng, Thánh lễ Pro Ecclesia, ngày 9 tháng 5 năm 2025). Bằng cách phủ nhận thiên tính của Chúa Kitô, Ariô đã giản lược Người thành một trung gian giữa Thiên Chúa và nhân loại, phớt lờ thực tại Nhập Thể, đến nỗi thần tính và nhân tính vẫn tách biệt không thể cứu vãn. Nhưng nếu Thiên Chúa không làm người, thì làm sao các tạo vật tử sinh có thể tham dự vào sự sống bất tử của Người? Điều đã được đặt ra tại Công đồng Ni-xê-a, và vẫn đang được đặt ra ngày nay, chính là đức tin của chúng ta vào Thiên Chúa, Đấng, trong Chúa Giêsu Kitô, đã trở nên giống chúng ta để làm cho chúng ta “được thông phần bản tính Thiên Chúa” (2 Pr 1:4; x. Thánh Irênê, Chống Các Lạc Giáo, 3, 19; Thánh Athanasiô, Về Sự Nhập Thể, 54, 3).
Lời tuyên xưng đức tin Kitô học này có tầm quan trọng nền tảng trong hành trình mà các Kitô hữu đang thực hiện hướng đến sự hiệp thông trọn vẹn. Bởi vì nó được chia sẻ bởi tất cả các Giáo hội và Cộng đồng Kitô giáo trên toàn thế giới, bao gồm cả những nơi, vì nhiều lý do khác nhau, không sử dụng Kinh Tin Kính Nix êa-Constantinốp trong phụng vụ của họ. Thật vậy, đức tin “vào một Chúa Giêsu Kitô, Con Một Thiên Chúa, sinh ra bởi Đức Chúa Cha từ trước muôn đời... đồng bản thể với Đức Chúa Cha” (Kinh Tin Kính Ni-xê-a) là một mối dây liên kết sâu sắc đã và đang gắn kết tất cả các Kitô hữu. Theo nghĩa này, trích dẫn Thánh Augustinô, trong bối cảnh đại kết, chúng ta cũng có thể nói rằng, “mặc dù chúng ta là nhiều, nhưng trong một Đức Kitô, chúng ta chỉ là một” (Giải thích Thánh vịnh 127). Do đó, với ý thức rằng chúng ta đã được liên kết bởi một mối dây sâu sắc như vậy, chúng ta có thể tiếp tục hành trình gắn bó ngày càng sâu sắc hơn với Lời Chúa được mặc khải nơi Chúa Giêsu Kitô, dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, trong tình yêu thương và đối thoại lẫn nhau. Bằng cách này, tất cả chúng ta được mời gọi vượt qua nỗi ô nhục của những chia rẽ mà tiếc thay vẫn còn tồn tại và nuôi dưỡng khát vọng hiệp nhất mà vì thế Chúa Giêsu đã cầu nguyện và hy sinh mạng sống. Càng hòa giải, chúng ta, những Kitô hữu, càng có thể làm chứng đáng tin cậy cho Tin Mừng của Chúa Giêsu Kitô, một lời loan báo hy vọng cho tất cả mọi người. Hơn nữa, đó là một sứ điệp hòa bình và tình huynh đệ phổ quát vượt qua ranh giới của các cộng đồng và quốc gia của chúng ta (x. Đức Phanxicô, Diễn văn gửi các tham dự viên Phiên họp Toàn thể của Hội đồng Giáo hoàng về Cổ vũ Hiệp nhất Kitô giáo, ngày 6 tháng 5 năm 2022).
Ngày nay, toàn thể nhân loại đang đau khổ vì bạo lực và xung đột đang kêu gào hòa giải. Khao khát hiệp thông trọn vẹn giữa tất cả những người tin vào Chúa Giêsu Kitô luôn đi kèm với việc tìm kiếm tình huynh đệ giữa mọi người. Trong Kinh Tin Kính Ni-xê-a, chúng ta tuyên xưng đức tin “vào một Thiên Chúa, là Cha”. Tuy nhiên, sẽ không thể gọi Thiên Chúa là Cha nếu chúng ta từ chối nhìn nhận tất cả những người nam và người nữ khác, những người được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa, là anh chị em (x. Công đồng Chung Vatican II, Tuyên ngôn Nostra Aetate, 5). Có một tình huynh đệ phổ quát giữa nam và nữ, bất kể sắc tộc, quốc tịch, tôn giáo hay quan điểm bản thân. Các tôn giáo, tự bản chất, là nơi lưu giữ chân lý này và nên khuyến khích các cá nhân, nhóm và dân tộc nhận ra và thực hành điều này (x. Đức Lêô XIV, Diễn văn bế mạc Cuộc họp Cầu nguyện cho Hòa bình, ngày 28 tháng 10 năm 2025). Hơn nữa, chúng ta phải mạnh mẽ bác bỏ việc sử dụng tôn giáo để biện minh cho chiến tranh, bạo lực, hoặc bất cứ hình thức chính thống hay cuồng tín nào. Thay vào đó, con đường cần theo đuổi là con đường gặp gỡ, đối thoại và hợp tác huynh đệ.
Tôi vô cùng biết ơn Đức Bartholomew, vì với sự khôn ngoan và tầm nhìn xa trông rộng, ngài đã quyết định cùng nhau kỷ niệm 1700 năm Công đồng Ni-xê-a ngay tại nơi công đồng được tổ chức. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các vị Lãnh đạo Giáo hội và Đại diện các Cộng đồng Kitô giáo Thế giới đã nhận lời mời tham dự sự kiện này. Nguyện xin Thiên Chúa Cha, Đấng toàn năng và nhân từ, lắng nghe những lời cầu nguyện tha thiết mà chúng ta dâng lên Người hôm nay, và ban ơn cho dịp kỷ niệm quan trọng này mang lại nhiều hoa trái hòa giải, hiệp nhất và hòa bình.