Thập niên 2010 đã kết thúc vào ngày hôm qua theo giờ Sydney với cuộc bắn pháo bông ngoạn mục tại khu vực Harbour. Hôm nay, người Úc chúng tôi bước sang thập niên 2020, với nhiều khu vực ngập chìm trong khói “bushfire”. Tuy rất gần với khu vực cháy ở nam Nowra, Kiama vẫn tiến hành cuộc bắn pháo bông ở sát bờ biển thành phố trước sự chứng kiến của ít nhất 20,000 người, trong đó, có đại gia đình người viết.
Nhân dịp này, Kevin Clark của tạp chí America duyệt lại 10 biến cố lớn nhất của thập niên qua, dựa vào số độc giả đọc các tường trình của tạp chí này. Các dòng để nguyên chữ Anh là tựa đề các bài đăng trên tạp chí America.
1.Cuộc phỏng vấn (và cuộc từ chức không có tiền lệ trước đó)
Còn có thể nói gì hơn về cuộc phỏng vấn (chung của tờ Civiltà Cattolica và tờ America) mà trong yếu tính đã giới thiệu Đức Giáo Hoàng Phanxicô với thế giới? Nó là bài báo đăng tải trên trang mạng được nhiều người đọc nhất trong 10 năm qua, với 1.25 triệu độc giả.
Những người được hân hạnh kiểm đọc nó trước khi cho công bố từng dành cả tuần lễ rảo khắp New York nhằm quảng cáo cho biến cố này, cũng đã đánh giá thấp vụ bùng nổ do cuộc phỏng vấn này gây ra.
A Big Heart Open to God: An interview with Pope Francis
Benedict’s Resignation Shocks World
Benedict Announces First Papal Resignation in 600 years
2.) Tai tiếng lạm dụng tình dục và che đậy nó lại tái xuất...
Hơn một thập niên sau khi Hiến Chương Dallas của các Giám Mục Hoa Kỳ thiết lập các hệ thống mới để đáp ứng các vụ tấn công tình dục của các linh mục Hoa Kỳ nhằm vào các trẻ em, người Công Giáo lại một lần nữa phải ngỡ ngàng trước tai tiếng lạm dụng tình dục sau khi cuộc khủng hoảng được người ta chú ý tiếp theo một loạt các phúc trình và điều tra của các đại bồi thẩm đoàn.
Pennsylvania report documents over 1,000 victims of priest abuse
2018 Catholic Church Sex Abuse Crisis: What you need to know
3.) … và sau cùng liên lụy tới bình diện cao nhất của Giáo Hội
Hiện tượng #MeToo và các tiết lộ động trời về tác phong và cách cư xử nói là đặc biệt của cựu Hồng Y Theodore McCarrick khiến người ta phải lục lọi tìm hiểu việc lạm dụng các chủng sinh và những người lớn dễ bị tổn thương bởi thành viên hàng giáo phẩm. Xin xem một loạt bài của tạp chí này:
McCarrick kept a robust public presence during years he was allegedly sanctioned
The Editors: The Catholic Church should not be shocked by the McCarrick case—it should be ashamed.
Explainer: Former Cardinal McCarrick faces laicization. What does that mean?
Albany priest describes culture of harassment under McCarrick
Cardinal Pell, top advisor to Pope Francis, found guilty of ‘historical sexual offenses’
4.) Một thông điệp Giáo Hoàng và một tông huấn tạo tin trong Giáo Hội và thế giới
“Laudato Si’” gây một tác động vượt ra ngoài Giáo Hội Công Giáo. Đề cập đến các chủ đề tiêu thụ quá đáng, chăm sóc sáng thế và nền công lý kinh tế và sinh thái hoàn cầu, thông điệp này được thảo luận và trích dẫn bởi các bình luận gia vuợt ra ngoài biên giới văn hóa thông thường của Giáo Hội. Xin xem các bài:
The Great Gift of ‘Laudato Si’’
Top ten takeaways from ‘Laudato si’
‘Laudato Si’’ calls us to ecological conversion. What does that look like?
Một ghi chú về việc chăm sóc mục vụ cho những người sống trong “các cuộc kết hợp không hợp lệ” đã nhận được sự chú ý nhiều nhất, nhưng tông huấn “Amoris Laetitia” thực ra bàn đến nhiều thách đố đang đặt ra cho đời sống gia đình hiện nay rất nhiều. Xin xem các bài:
Top 10 takeaways from “Amoris Laetitia”
Top Vatican Legal Expert: Pope Francis opens the door to Communion for Catholics in irregular marriages
5.) Phản công bắt đầu chống lại Đức Phanxicô
Kevin Clark không đưa ra bình luận nào, chỉ mời độc giả xem lại các bài cũ dưới đây nói về các phản công của các giáo phẩm như Đức Tổng Giám Mục Viganò và Đức Hồng Y Burke.
Viganò’s accusations: What we know and what questions they raise
Why do some Catholics oppose Pope Francis?
Pope Francis to journalist: ‘I am honored that the Americans attack me.’
Cardinal Burke: It is ‘licit’ to call for the resignation of Pope Francis
6.) Chủ nghĩa dân túy và cánh hữu cực đoan lên cao
Tác giả cũng không bình luận gì chỉ giới thiệu các bài nói về chủ nghĩa duy dân tộc, cuộc bầu cử năm 2016 tại Hoa Kỳ, di dân, thay đổi khí hậu, chủ nghĩa khủng bố duy Hồi Giáo, phò sinh, thập tự chinh kiểu Steve Bannon, cựu trưởng cố vấn của Tổng thống Donald Trump.
What is the Catholic response to the rise of nationalism?
Days before the U.S. election, Pope Francis warns against the politics of fear
Pope Francis to activists: Stand with migrants, do not deny climate science, there is no such thing as ‘Islamic terrorism’
I’m unapologetically pro-life, and I’m ashamed that Trump spoke at the March for Life
Steve Bannon’s dubious crusade
7.) Việc nối vòng tay lớn mục vụ với cộng đồng đồng tính vẫn còn là một thách đố đau đầu
Một trong những trang được nhiều người đọc nhất trong thập niên thảo luận một vấn đề từng làm đau đầu nhiều người trong Giáo Hội trong những năm gần đây và hứa hẹn còn tiếp tục làm thế trong tương lai, đó là việc nối vòng tay lớn mục vụ và bao hàm cộng đồng đồng tính, chuyển giới...
What is the official church teaching on homosexuality? Responding to a commonly asked question
I came out as a gay, Catholic priest on the Feast of the Annunciation
Archdiocese pulls ‘Catholic’ label from Jesuit school for refusing to fire teacher in same-sex marriage
8.) Đức Giáo Hoàng Phanxicô và Giáo Hội bênh vực di dân khắp thế giới
Những người đang trốn chạy nghèo đói và tranh chấp khắp thế giới trong những con số chưa từng thấy từ lúc thế chiến II kết thúc. Số phận của họ trở thành nhiên liệu mồi lửa châm tâm thức cánh hữu khắp thế giới đã phát triển, nhưng Giáo Hội hoàn vũ và các Giám Mục Hoa Kỳ nhất quán bênh vực quyền lợi di dân, đòi phải đối xứ với họ một cách cảm thương, hợp nhân phẩm và tạo cơ hội cho những người vượt biên giới bất luận họ là di dân từ Trung Mỹ, tỵ nạn từ Trung Đông hay người trốn đau khổ đủ loại từ vùng Hạ Sahara, Châu Phi.
Were Jesus, Mary and Joseph refugees? Yes.
Why shouldn’t people be deported if they’re ‘illegal’?
Catholic leaders denounce Sessions’s asylum decision: ‘We have truly lost our moral compass.’
What we owe refugees fleeing persecution around the globe
There were 69 million refugees last year. What is being done to help them?
9.) Những người thiên niên kỷ bước ra khỏi thời đại văn hóa
Đúng, hỡi các bạn của thời kỳ bùng nổ bé thơ (boomer), thời đại nổi nang văn hóa của các bạn có thể cuối cùng đã qua đi. Thế hệ thiên niên kỷ xem ra bị đổ lỗi cho việc hạ bệ mọi điều, từ các trung tâm mua sắm lớn (shopping malls) và đường điện thoại đất (landline) tới tác phong ở bàn ăn và nước xốt mayonnaise. Nay khi họ đã khôn lớn, liệu họ có thể nhận công lao gì trong việc cứu Giáo Hội trong một thời đại có những thay đổi nhanh chóng về nhân khẩu học?
Yes, millennials like brunch. But that’s not why they’re skipping Mass.
Can the Catholic Church keep millennials from passing it by?
What can nuns and ‘nones’ learn from one another?
10.) Việc bách hại các Kitô hữu đang gia tăng khắp thế giới, nặng nhất ở Trung Đông, khi cuộc chiến chống khủng bố khai triển
Kevin Clark cũng không bình luận gì, chỉ nhắc lại các bài trước đây nói về Bắc Iraq, tự do tôn giáo, Hồng Kông.
Can Christianity survive in northern Iraq?
Religious freedom around the world under siege; Christian persecution is especially acute
‘Sing Hallelujah to the Lord’ becomes the unofficial anthem in Hong Kong
Các biến cố khác cũng muốn được liệt kê như câu truyện lớn nhất của thập niên
Giáo hội đương đầu với việc thay đổi khí hậu
Phát xuất từ việc lưu ý phổ quát đối với thông điệp “Laudato Si’” và do một số thiên tai chưa từng có, giống như trong các phương tiện truyền thông thế tục, một số không gian kỹ thuật số đáng kể trên tờ America đã được dành để tường trình hay suy tư về đe dọa thay đổi khí hậu.
The Laudato Si’ generation: Why I gave my graduation speech on climate change
Why is climate change a moral issue?
Các cuộc phỏng vấn trên không
Các cuộc họp báo trên không trên đường trở về Rôma của Đức Giáo Hoàng khiến các cây viết túc trực (on-call) của tờ America thức thâu đêm và hầu như lúc nào cũng có thể tạo ra một câu truyện để nói.
Pope on Gays: "Who Am I to Judge?"
The Pope of Mistake(s)
Pope responding to questions on Trump: ‘A person who only thinks of building walls, and not building bridges, is not Christian.’
Pope Francis on plane: ‘I am not afraid of schisms. I pray they do not happen.’
Thượng Hội Đồng Giám Mục về Vùng Amazon tạo các bản tin khắp thế giới
Top 5 takeaways from the Amazon synod
The working document for the Amazon Synod has been controversial—just not in Brazil
As the Amazon Synod nears the end, a Brazilian bishop makes the case for women deacons
Vai trò phụ nữ trong Giáo Hội
Vatican announces commission on women deacons
Pope Francis appoints two laywomen to key positions in Roman Curia
Women in the Life of the Church: A special issue of 'America'
With a church in crisis, why do Catholic women stay?
Proud to be Catholic? A groundbreaking America survey asks women about their lives in the church
We asked Catholic women if they supported the possibility of women deacons. Here is what they said.
Trợ tử và phá thai
The Feminist Case Against Abortion: the pro-life roots of the women’s movement
What some pro-lifers have overlooked in the case of Charlie Gard
Patricia Heaton: ‘Iceland isn’t eliminating Down syndrome—they are just killing everyone who has it.’
Alfie’s last days: a little boy’s life and death stoked a furious debate that will not soon end
Pro-life Millennials Speak Out
Người Công Giáo trong sinh hoạt chính trị
Brett Kavanaugh and toxic masculinity: lessons from another all-male Jesuit high school
The Editors: It is time for the Kavanaugh nomination to be withdrawn
Vice President Biden on Pope Francis, Faith and Public Life
Bạo lực và kiểm soát súng ống tại Hoa Kỳ
Một bài xã luận dường như gây ngỡ ngàng lúc đó đã trở thành lời hô hào tụ tập các người đấu tranh cho một việc kiểm soát súng ống chặt chẽ hơn vì số tử vong lên cao và các vụ thảm sát nội địa bằng súng vẫn tiếp diễn.
Repeal the Second Amendment
We should not raze Sandy Hook from our conscience. We have not earned that mercy.
Các câu truyện chúng ta không thể ngưng đọc lại:
‘Is my dad in heaven,’ little boy asks pope
The Catholic high school that holds funerals for homeless veterans
“Here I Am, Lord”: The little-known story behind a Catholic hit
A Cajun Eucharistic boat procession on the bayou
Meet my dad: The Republican who's hosting Muslim refugees
 |
Nhân dịp này, Kevin Clark của tạp chí America duyệt lại 10 biến cố lớn nhất của thập niên qua, dựa vào số độc giả đọc các tường trình của tạp chí này. Các dòng để nguyên chữ Anh là tựa đề các bài đăng trên tạp chí America.
1.Cuộc phỏng vấn (và cuộc từ chức không có tiền lệ trước đó)
Còn có thể nói gì hơn về cuộc phỏng vấn (chung của tờ Civiltà Cattolica và tờ America) mà trong yếu tính đã giới thiệu Đức Giáo Hoàng Phanxicô với thế giới? Nó là bài báo đăng tải trên trang mạng được nhiều người đọc nhất trong 10 năm qua, với 1.25 triệu độc giả.
Những người được hân hạnh kiểm đọc nó trước khi cho công bố từng dành cả tuần lễ rảo khắp New York nhằm quảng cáo cho biến cố này, cũng đã đánh giá thấp vụ bùng nổ do cuộc phỏng vấn này gây ra.
A Big Heart Open to God: An interview with Pope Francis
Benedict’s Resignation Shocks World
Benedict Announces First Papal Resignation in 600 years
2.) Tai tiếng lạm dụng tình dục và che đậy nó lại tái xuất...
Hơn một thập niên sau khi Hiến Chương Dallas của các Giám Mục Hoa Kỳ thiết lập các hệ thống mới để đáp ứng các vụ tấn công tình dục của các linh mục Hoa Kỳ nhằm vào các trẻ em, người Công Giáo lại một lần nữa phải ngỡ ngàng trước tai tiếng lạm dụng tình dục sau khi cuộc khủng hoảng được người ta chú ý tiếp theo một loạt các phúc trình và điều tra của các đại bồi thẩm đoàn.
Pennsylvania report documents over 1,000 victims of priest abuse
2018 Catholic Church Sex Abuse Crisis: What you need to know
3.) … và sau cùng liên lụy tới bình diện cao nhất của Giáo Hội
Hiện tượng #MeToo và các tiết lộ động trời về tác phong và cách cư xử nói là đặc biệt của cựu Hồng Y Theodore McCarrick khiến người ta phải lục lọi tìm hiểu việc lạm dụng các chủng sinh và những người lớn dễ bị tổn thương bởi thành viên hàng giáo phẩm. Xin xem một loạt bài của tạp chí này:
McCarrick kept a robust public presence during years he was allegedly sanctioned
The Editors: The Catholic Church should not be shocked by the McCarrick case—it should be ashamed.
Explainer: Former Cardinal McCarrick faces laicization. What does that mean?
Albany priest describes culture of harassment under McCarrick
Cardinal Pell, top advisor to Pope Francis, found guilty of ‘historical sexual offenses’
4.) Một thông điệp Giáo Hoàng và một tông huấn tạo tin trong Giáo Hội và thế giới
“Laudato Si’” gây một tác động vượt ra ngoài Giáo Hội Công Giáo. Đề cập đến các chủ đề tiêu thụ quá đáng, chăm sóc sáng thế và nền công lý kinh tế và sinh thái hoàn cầu, thông điệp này được thảo luận và trích dẫn bởi các bình luận gia vuợt ra ngoài biên giới văn hóa thông thường của Giáo Hội. Xin xem các bài:
The Great Gift of ‘Laudato Si’’
Top ten takeaways from ‘Laudato si’
‘Laudato Si’’ calls us to ecological conversion. What does that look like?
Một ghi chú về việc chăm sóc mục vụ cho những người sống trong “các cuộc kết hợp không hợp lệ” đã nhận được sự chú ý nhiều nhất, nhưng tông huấn “Amoris Laetitia” thực ra bàn đến nhiều thách đố đang đặt ra cho đời sống gia đình hiện nay rất nhiều. Xin xem các bài:
Top 10 takeaways from “Amoris Laetitia”
Top Vatican Legal Expert: Pope Francis opens the door to Communion for Catholics in irregular marriages
5.) Phản công bắt đầu chống lại Đức Phanxicô
Kevin Clark không đưa ra bình luận nào, chỉ mời độc giả xem lại các bài cũ dưới đây nói về các phản công của các giáo phẩm như Đức Tổng Giám Mục Viganò và Đức Hồng Y Burke.
Viganò’s accusations: What we know and what questions they raise
Why do some Catholics oppose Pope Francis?
Pope Francis to journalist: ‘I am honored that the Americans attack me.’
Cardinal Burke: It is ‘licit’ to call for the resignation of Pope Francis
6.) Chủ nghĩa dân túy và cánh hữu cực đoan lên cao
Tác giả cũng không bình luận gì chỉ giới thiệu các bài nói về chủ nghĩa duy dân tộc, cuộc bầu cử năm 2016 tại Hoa Kỳ, di dân, thay đổi khí hậu, chủ nghĩa khủng bố duy Hồi Giáo, phò sinh, thập tự chinh kiểu Steve Bannon, cựu trưởng cố vấn của Tổng thống Donald Trump.
What is the Catholic response to the rise of nationalism?
Days before the U.S. election, Pope Francis warns against the politics of fear
Pope Francis to activists: Stand with migrants, do not deny climate science, there is no such thing as ‘Islamic terrorism’
I’m unapologetically pro-life, and I’m ashamed that Trump spoke at the March for Life
Steve Bannon’s dubious crusade
7.) Việc nối vòng tay lớn mục vụ với cộng đồng đồng tính vẫn còn là một thách đố đau đầu
Một trong những trang được nhiều người đọc nhất trong thập niên thảo luận một vấn đề từng làm đau đầu nhiều người trong Giáo Hội trong những năm gần đây và hứa hẹn còn tiếp tục làm thế trong tương lai, đó là việc nối vòng tay lớn mục vụ và bao hàm cộng đồng đồng tính, chuyển giới...
What is the official church teaching on homosexuality? Responding to a commonly asked question
I came out as a gay, Catholic priest on the Feast of the Annunciation
Archdiocese pulls ‘Catholic’ label from Jesuit school for refusing to fire teacher in same-sex marriage
8.) Đức Giáo Hoàng Phanxicô và Giáo Hội bênh vực di dân khắp thế giới
Những người đang trốn chạy nghèo đói và tranh chấp khắp thế giới trong những con số chưa từng thấy từ lúc thế chiến II kết thúc. Số phận của họ trở thành nhiên liệu mồi lửa châm tâm thức cánh hữu khắp thế giới đã phát triển, nhưng Giáo Hội hoàn vũ và các Giám Mục Hoa Kỳ nhất quán bênh vực quyền lợi di dân, đòi phải đối xứ với họ một cách cảm thương, hợp nhân phẩm và tạo cơ hội cho những người vượt biên giới bất luận họ là di dân từ Trung Mỹ, tỵ nạn từ Trung Đông hay người trốn đau khổ đủ loại từ vùng Hạ Sahara, Châu Phi.
Were Jesus, Mary and Joseph refugees? Yes.
Why shouldn’t people be deported if they’re ‘illegal’?
Catholic leaders denounce Sessions’s asylum decision: ‘We have truly lost our moral compass.’
What we owe refugees fleeing persecution around the globe
There were 69 million refugees last year. What is being done to help them?
9.) Những người thiên niên kỷ bước ra khỏi thời đại văn hóa
Đúng, hỡi các bạn của thời kỳ bùng nổ bé thơ (boomer), thời đại nổi nang văn hóa của các bạn có thể cuối cùng đã qua đi. Thế hệ thiên niên kỷ xem ra bị đổ lỗi cho việc hạ bệ mọi điều, từ các trung tâm mua sắm lớn (shopping malls) và đường điện thoại đất (landline) tới tác phong ở bàn ăn và nước xốt mayonnaise. Nay khi họ đã khôn lớn, liệu họ có thể nhận công lao gì trong việc cứu Giáo Hội trong một thời đại có những thay đổi nhanh chóng về nhân khẩu học?
Yes, millennials like brunch. But that’s not why they’re skipping Mass.
Can the Catholic Church keep millennials from passing it by?
What can nuns and ‘nones’ learn from one another?
10.) Việc bách hại các Kitô hữu đang gia tăng khắp thế giới, nặng nhất ở Trung Đông, khi cuộc chiến chống khủng bố khai triển
Kevin Clark cũng không bình luận gì, chỉ nhắc lại các bài trước đây nói về Bắc Iraq, tự do tôn giáo, Hồng Kông.
Can Christianity survive in northern Iraq?
Religious freedom around the world under siege; Christian persecution is especially acute
‘Sing Hallelujah to the Lord’ becomes the unofficial anthem in Hong Kong
Các biến cố khác cũng muốn được liệt kê như câu truyện lớn nhất của thập niên
Giáo hội đương đầu với việc thay đổi khí hậu
Phát xuất từ việc lưu ý phổ quát đối với thông điệp “Laudato Si’” và do một số thiên tai chưa từng có, giống như trong các phương tiện truyền thông thế tục, một số không gian kỹ thuật số đáng kể trên tờ America đã được dành để tường trình hay suy tư về đe dọa thay đổi khí hậu.
The Laudato Si’ generation: Why I gave my graduation speech on climate change
Why is climate change a moral issue?
Các cuộc phỏng vấn trên không
Các cuộc họp báo trên không trên đường trở về Rôma của Đức Giáo Hoàng khiến các cây viết túc trực (on-call) của tờ America thức thâu đêm và hầu như lúc nào cũng có thể tạo ra một câu truyện để nói.
Pope on Gays: "Who Am I to Judge?"
The Pope of Mistake(s)
Pope responding to questions on Trump: ‘A person who only thinks of building walls, and not building bridges, is not Christian.’
Pope Francis on plane: ‘I am not afraid of schisms. I pray they do not happen.’
Thượng Hội Đồng Giám Mục về Vùng Amazon tạo các bản tin khắp thế giới
Top 5 takeaways from the Amazon synod
The working document for the Amazon Synod has been controversial—just not in Brazil
As the Amazon Synod nears the end, a Brazilian bishop makes the case for women deacons
Vai trò phụ nữ trong Giáo Hội
Vatican announces commission on women deacons
Pope Francis appoints two laywomen to key positions in Roman Curia
Women in the Life of the Church: A special issue of 'America'
With a church in crisis, why do Catholic women stay?
Proud to be Catholic? A groundbreaking America survey asks women about their lives in the church
We asked Catholic women if they supported the possibility of women deacons. Here is what they said.
Trợ tử và phá thai
The Feminist Case Against Abortion: the pro-life roots of the women’s movement
What some pro-lifers have overlooked in the case of Charlie Gard
Patricia Heaton: ‘Iceland isn’t eliminating Down syndrome—they are just killing everyone who has it.’
Alfie’s last days: a little boy’s life and death stoked a furious debate that will not soon end
Pro-life Millennials Speak Out
Người Công Giáo trong sinh hoạt chính trị
Brett Kavanaugh and toxic masculinity: lessons from another all-male Jesuit high school
The Editors: It is time for the Kavanaugh nomination to be withdrawn
Vice President Biden on Pope Francis, Faith and Public Life
Bạo lực và kiểm soát súng ống tại Hoa Kỳ
Một bài xã luận dường như gây ngỡ ngàng lúc đó đã trở thành lời hô hào tụ tập các người đấu tranh cho một việc kiểm soát súng ống chặt chẽ hơn vì số tử vong lên cao và các vụ thảm sát nội địa bằng súng vẫn tiếp diễn.
Repeal the Second Amendment
We should not raze Sandy Hook from our conscience. We have not earned that mercy.
Các câu truyện chúng ta không thể ngưng đọc lại:
‘Is my dad in heaven,’ little boy asks pope
The Catholic high school that holds funerals for homeless veterans
“Here I Am, Lord”: The little-known story behind a Catholic hit
A Cajun Eucharistic boat procession on the bayou
Meet my dad: The Republican who's hosting Muslim refugees