Hôm 30/4/2019, đài BBC Tiếng Việt ở London có liên lạc với tôi và muốn phỏng vấn về việc phá dỡ Nhà thờ chính tòa Bùi Chu. Phóng viên muốn tôi trả lời giúp một số vấn nạn như sau: Giáo phận Bùi Chu diễn giải là “hạ giải, đại tu”, nhưng các kiến trúc sư cho rằng thực chất là đập đi xây mới; và cần muốn biết ý kiến của tôi như thế nào về việc trên: Có phải phá đi rồi làm mới lại? Thứ đến đài muốn biết ý kiến và thái độ của tôi thế nào đối với những công trình tôn giáo lâu đời như Nhà thờ chính tòa Bùi Chu?...
Tôi đã trả ngay là vì tôi ở xa cũng chỉ nghe biết vậy chứ không nắm vững vấn đề nên không thể có nhận định chính xác được.
Tiếp đến tôi cho họ số phone và địa chỉ email của Tòa Giám Mục để họ tiếp xức trực tiếp với Giám mục thẩm quyền hay là vị đại diện chính thức thì sẽ có thể có câu trả lời xác đáng.
Sau khi BBC liên lạc được với Tòa Giám Mục Bùi Chu, phóng viên của BBC là ông Bebjamin Ngo lại liên lạc lại với tôi và muốn biết ý kiến và nhận định riêng của tôi. Tôi cũng trả lời là không đủ thẩm quyền và nắm vững vấn đề nên vẫn không thể trả lời được.
Tiếp đến tôi có tìm hiểu và đọc qua một số bài báo, các kiến nghị, các nhận định của một số kiến trúc sư, và nhất là quan điểm của một số các linh mục và giáo dân Bùi Chu… tôi vẫn không biết thực chất của vấn đề như thế nào.
Mấy hôm trước đây tôi có cho đăng trên trang VietCatholic một lá thư của ông Anthony Minh Vũ với tựa đề: “Đừng Bức Xúc, Xin Hãy Bình Tâm! Nhân vụ giáo phận Bùi Chu chuẩn bị gỡ bỏ Nhà thờ Chính toà 134 tuổi để xây dựng nhà thờ Chính toà mới”, mà như ông diễn tả thì có vẻ là tiếng nói phần nào tiêu biểu cho linh mục và giáo dân Bùi Chu. Tuy nhiên thực hư thế nào: Đây có phải là tiếng nói đại diện cho toàn hàng linh mục và giáo dân Bùi Chu thì chưa rõ.
Do vậy tôi gọi telephone cho Linh mục Vũ Hân là người bạn lâu năm và ngài hiện đang là Linh mục Đại diện của Đức Cha Toma Vũ Đình Hiệu của Bùi Chu tại Hoa Kỳ để soi sáng vấn đề.
Qua cuộc nói chuyện tôi cho cha Hân biết vụ dỡ nhà thờ chính tòa Bùi Chu đang nóng lên và sôi động lắm đó, cha Hân có biết rõ vụ này như thế nào không, trùng tu? đại tu? Dỡ đi làm lại hay là phá đi làm lại…?
Cha Hân cho biết Ngài có được Đức Cha Hiệu cho biết đúng là sẽ dỡ đi và xây lại nhà thờ mới, đồng thời Đức Cha Hiệu cũng có một số các chuyên viên kỹ sư, chuyên viên nghệ thuật của Ngài đề đánh giá xem cần phải làm gì… Sau cả vài năm trời suy đi tính lại thì linh mục và giáo dân Bùi Chu cũng như chuyên viên của Đức Cha đống ý là cẫn dỡ đi làm lại.
Tôi cũng nói Cha Hân là tình hình có vẻ xôi động lắm đó, có cách nào liên lạc với Đức Cha Hiệu và xem xét nên chăng cần thêm chút thời gian hoãn lại việc dỡ bỏ nhà thờ trong lúc này không?
Cha Hân cho biết nếu có hoãn thì phải hoãn cả năm chứ không chỉ mấy tháng.
Tôi cũng nêu ra vấn đề khác tuy không có vẻ gì là liên quan trực tiếp nhưng có thể là một yếu tố để cân nhắc: Sở dĩ Nhà thờ Thủ Thiêm và Tu viện Mến Thánh Giá Thủ Thiêm mới đây được giữ lại không bị nhà cầm quyền quy hoạch là chính vì lý do lịch sử gần 200 năm của nơi này. Được chính Tòa Đại sứ Canada và quốc tế lên tiếng vì tính cách lâu đời lịch sử của Nhà thờ Thủ Thiêm và Dòng Mến Thánh Giá!
Thêm vào đó từ trước tới nay chưa bao giờ từng xẩy ra ở Việt Nam là một nhóm trí thức, chuyên gia, nghệ thuật gia, kiến trúc sư không phải là người Công Giáo lại lên tiếng “cứu nguy” một thánh đường Công Giáo!
Rồi tiếp đến Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) có văn bản do ông Trần Đình Thành, Cục phó Di sản văn hóa, ký ngày 2/5 nêu đã nhận được đơn kiến nghị của nhóm kiến trúc sư đề nghị bảo tồn nhà thờ Bùi Chu. Vì vậy, Cục đề nghị tỉnh Nam Định kiểm tra, đề xuất giải pháp về việc này, báo cáo trước 6/5.
Tiếp đến, ngày 3/5, nhóm Bảo vệ di sản Việt Nam (Save Heritage VietNam) gửi thư thỉnh nguyện đến Đức Giáo Hoàng Phanxicô, xin giải cứu nhà thờ Bùi Chu. Trong thư, nhóm cho rằng "không thể mô tả toàn diện vẻ đẹp với lối kiến trúc pha trộn Đông Dương bản địa và Ba Rốc (Tây Ban Nha) và trên hết là các giá trị phi vật thể trong lịch sử của ngôi thánh đường này". Kết cấu của nhà thờ Bùi Chu "có thể đứng vững nhiều thế kỷ".
Trước tình hình như vừa nêu trên, vậy có nên chăng cần thêm chút thì giờ và có cuộc lý giải và bàn luận công khai và minh bạch để sau này khỏi bị kết án là phá đi một công trình lịch sử, mà một khi đã dỡ bỏ đi rồi thì không thể thay thế lại được.
LM. John Trần Công Nghị
Tôi đã trả ngay là vì tôi ở xa cũng chỉ nghe biết vậy chứ không nắm vững vấn đề nên không thể có nhận định chính xác được.
Tiếp đến tôi cho họ số phone và địa chỉ email của Tòa Giám Mục để họ tiếp xức trực tiếp với Giám mục thẩm quyền hay là vị đại diện chính thức thì sẽ có thể có câu trả lời xác đáng.
Sau khi BBC liên lạc được với Tòa Giám Mục Bùi Chu, phóng viên của BBC là ông Bebjamin Ngo lại liên lạc lại với tôi và muốn biết ý kiến và nhận định riêng của tôi. Tôi cũng trả lời là không đủ thẩm quyền và nắm vững vấn đề nên vẫn không thể trả lời được.
Tiếp đến tôi có tìm hiểu và đọc qua một số bài báo, các kiến nghị, các nhận định của một số kiến trúc sư, và nhất là quan điểm của một số các linh mục và giáo dân Bùi Chu… tôi vẫn không biết thực chất của vấn đề như thế nào.
Mấy hôm trước đây tôi có cho đăng trên trang VietCatholic một lá thư của ông Anthony Minh Vũ với tựa đề: “Đừng Bức Xúc, Xin Hãy Bình Tâm! Nhân vụ giáo phận Bùi Chu chuẩn bị gỡ bỏ Nhà thờ Chính toà 134 tuổi để xây dựng nhà thờ Chính toà mới”, mà như ông diễn tả thì có vẻ là tiếng nói phần nào tiêu biểu cho linh mục và giáo dân Bùi Chu. Tuy nhiên thực hư thế nào: Đây có phải là tiếng nói đại diện cho toàn hàng linh mục và giáo dân Bùi Chu thì chưa rõ.
Do vậy tôi gọi telephone cho Linh mục Vũ Hân là người bạn lâu năm và ngài hiện đang là Linh mục Đại diện của Đức Cha Toma Vũ Đình Hiệu của Bùi Chu tại Hoa Kỳ để soi sáng vấn đề.
Qua cuộc nói chuyện tôi cho cha Hân biết vụ dỡ nhà thờ chính tòa Bùi Chu đang nóng lên và sôi động lắm đó, cha Hân có biết rõ vụ này như thế nào không, trùng tu? đại tu? Dỡ đi làm lại hay là phá đi làm lại…?
Cha Hân cho biết Ngài có được Đức Cha Hiệu cho biết đúng là sẽ dỡ đi và xây lại nhà thờ mới, đồng thời Đức Cha Hiệu cũng có một số các chuyên viên kỹ sư, chuyên viên nghệ thuật của Ngài đề đánh giá xem cần phải làm gì… Sau cả vài năm trời suy đi tính lại thì linh mục và giáo dân Bùi Chu cũng như chuyên viên của Đức Cha đống ý là cẫn dỡ đi làm lại.
Tôi cũng nói Cha Hân là tình hình có vẻ xôi động lắm đó, có cách nào liên lạc với Đức Cha Hiệu và xem xét nên chăng cần thêm chút thời gian hoãn lại việc dỡ bỏ nhà thờ trong lúc này không?
Cha Hân cho biết nếu có hoãn thì phải hoãn cả năm chứ không chỉ mấy tháng.
Tôi cũng nêu ra vấn đề khác tuy không có vẻ gì là liên quan trực tiếp nhưng có thể là một yếu tố để cân nhắc: Sở dĩ Nhà thờ Thủ Thiêm và Tu viện Mến Thánh Giá Thủ Thiêm mới đây được giữ lại không bị nhà cầm quyền quy hoạch là chính vì lý do lịch sử gần 200 năm của nơi này. Được chính Tòa Đại sứ Canada và quốc tế lên tiếng vì tính cách lâu đời lịch sử của Nhà thờ Thủ Thiêm và Dòng Mến Thánh Giá!
Thêm vào đó từ trước tới nay chưa bao giờ từng xẩy ra ở Việt Nam là một nhóm trí thức, chuyên gia, nghệ thuật gia, kiến trúc sư không phải là người Công Giáo lại lên tiếng “cứu nguy” một thánh đường Công Giáo!
Rồi tiếp đến Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) có văn bản do ông Trần Đình Thành, Cục phó Di sản văn hóa, ký ngày 2/5 nêu đã nhận được đơn kiến nghị của nhóm kiến trúc sư đề nghị bảo tồn nhà thờ Bùi Chu. Vì vậy, Cục đề nghị tỉnh Nam Định kiểm tra, đề xuất giải pháp về việc này, báo cáo trước 6/5.
Tiếp đến, ngày 3/5, nhóm Bảo vệ di sản Việt Nam (Save Heritage VietNam) gửi thư thỉnh nguyện đến Đức Giáo Hoàng Phanxicô, xin giải cứu nhà thờ Bùi Chu. Trong thư, nhóm cho rằng "không thể mô tả toàn diện vẻ đẹp với lối kiến trúc pha trộn Đông Dương bản địa và Ba Rốc (Tây Ban Nha) và trên hết là các giá trị phi vật thể trong lịch sử của ngôi thánh đường này". Kết cấu của nhà thờ Bùi Chu "có thể đứng vững nhiều thế kỷ".
Trước tình hình như vừa nêu trên, vậy có nên chăng cần thêm chút thì giờ và có cuộc lý giải và bàn luận công khai và minh bạch để sau này khỏi bị kết án là phá đi một công trình lịch sử, mà một khi đã dỡ bỏ đi rồi thì không thể thay thế lại được.
LM. John Trần Công Nghị