Sau đây là nguyên văn văn kiện mới, bản tiếng Anh do chính Tòa Thánh cung cấp:
Hãy Hiến Tặng Hết Mình ‘Một Văn Kiện về Quan Điểm Kitô Giáo đối với Thể Thao và Con Người Nhân Bản’
Chương Một: Các động lực và mục đích
Hãy Hiến Tặng Hết Mình
Hiến tặng hết mình là một chủ đề căn bản trong thể thao, vì các vận động viên, cả trong tư cách cá nhân lẫn trong tư cách tập thể, luôn phấn đấu để đạt được các mục tiêu của họ trong môn chơi của mình. Khi một người hiến tặng hết mình, họ cảm nghiệm được sự hài lòng và niềm vui thành tựu. Điều này cũng đúng trong đời sống con người nói chung và trong việc sống đức tin Kitô giáo. Tất cả chúng ta đều muốn, một ngày kia, có thể nói với Thánh Phaolô, “Tôi đã chiến đấu cho đến cùng cuộc chiến đấu tốt, đã kết thúc cuộc chạy đua của tôi, tôi đã giữ vững đức tin.” (2 Tm 4: 7). Văn kiện này cố gắng giúp người đọc hiểu được mối tương quan giữa việc hiến tặng hết mình ta trong các môn thể thao và trong việc sống đức tin Kitô giáo trong mọi khía cạnh của cuộc sống của chúng ta.
1.1 Động cơ của văn kiện này
Như Dân Thiên Chúa, Giáo Hội có một kinh nghiệm phong phú và sâu sắc về nhân loại. Với lòng khiêm tốn tuyệt vời, Giáo Hội muốn chia sẻ và đặt kinh nghiệm này để phục vụ thể thao. Giáo hội tiếp cận thế giới thể thao vì mong muốn đóng góp vào việc xây dựng một nền thể thao ngày càng chân chính, nhân đạo.
Thật vậy, "không có gì thực sự nhân bản mà không gây một tiếng vang" [1] trong trái tim các người theo Chúa Kitô. Thể thao là một điều phổ quát của con người và đã nhận được một tầm quan trọng mới trong thời đại chúng ta và vì vậy nó cũng đã tìm thấy một tiếng vang trong trái tim của dân Thiên Chúa.
Giáo Hội hiểu con người nhân bản như một đơn vị gồm thân xác, linh hồn và tinh thần, và tìm cách tránh bất cứ loại chủ thuyết duy giản lược nào trong thể thao có thể làm suy yếu nhân phẩm. "Giáo hội quan tâm đến thể thao bởi vì con người nằm trong trái tim Giáo Hội, toàn thể con người, và Giáo Hội nhìn nhận rằng hoạt động thể thao ảnh hưởng đến sự đào tạo, đến các mối tương quan và linh đạo của người ta" [2].
Văn kiện này dự định trình bày ngắn gọn về các quan điểm của Tòa Thánh và của Giáo Hội Công Giáo về thể thao. Một phần vì cách viết lịch sử thể thao, gần đây có xu hướng nghĩ rằng Giáo Hội Công Giáo chỉ có một cái nhìn và tác động tiêu cực đối với thể thao, đặc biệt là trong thời trung cổ và đầu thời hiện đại, vì thái độ tiêu cực của Công Giáo đối với thân xác. Nhưng điều này dựa trên một sự hiểu lầm về các thái độ của Công Giáo đối với thân xác trong những giai đoạn này và nó bỏ lỡ ảnh hưởng tích cực của các truyền thống thần học, tâm linh và giáo dục Công Giáo về thể thao như một khía cạnh của văn hóa [3].
"Thái độ Kitô giáo đối với thể thao cũng như đối với các biểu hiện khác của các khả năng tự nhiên của con người như khoa học, học tập, việc làm, nghệ thuật, tình yêu, và cam kết xã hội và chính trị không phải là một thái độ bác bỏ hay chạy trốn, mà là một thái độ tôn trọng, quí mến, mặc dù điều chỉnh và nâng cao chúng: tóm một lời, là một thái độ cứu chuộc”[4]. Thái độ cứu chuộc hiện diện trong thể thao khi tính ưu việt của nhân phẩm được tôn trọng và thể thao phục vụ con người nhân bản trong sự phát triển toàn diện của họ. Như Đức Giáo Hoàng Phanxicô từng nói, “sợi dây gắn bó giữa Giáo hội và thế giới thể thao là một thực tại đẹp đẽ đã được củng cố theo thời gian, vì trong thể thao, Cộng đồng Giáo hội nhìn thấy một công cụ mạnh mẽ cho sự phát triển toàn diện con người. Thực thế, tham gia vào các môn thể thao kích thích ta vượt quá bản thân ta và lợi ích riêng của ta một cách lành mạnh; nó huấn luyện tinh thần trong sự hy sinh và, nếu được tổ chức tốt, nó nuôi dưỡng lòng trung thành trong các mối tương quan liên ngã, tình bạn và tôn trọng các quy tắc”[5].
Giáo Hội Công Giáo ngỏ văn kiện này với mọi người thiện chí. Đặc biệt, Giáo hội quan tâm đến việc đối thoại với nhiều người và các tổ chức đang khai triển các chương trình để bảo vệ các giá trị nhân bản cố hữu trong thực hành thể thao.
Giáo Hội cũng muốn ngỏ văn kiện này với tất cả các tín hữu Công Giáo, bắt đầu với các giám mục và linh mục, nhưng đặc biệt là với các giáo dân, những người tiếp xúc nhiều nhất với thể thao như một thực tại sống. Nó nhằm trở thành một văn kiện nói với tất cả những người yêu mến và trân trọng thể thao, bất kể là vận động viên, giáo viên, huấn luyện viên, phụ huynh hoặc những người mà đối với thể thao vừa là công việc vừa là ơn gọi. Chúng tôi cũng muốn ngỏ rộng các suy nghĩ này tới các anh chị em của chúng tôi trong đức tin, những người đã và đang truyền giáo và cổ vũ các giá trị Kitô giáo trong thể thao hơn 50 năm nay [6].
Làm thế nào Giáo hội lại có thể không quan tâm cho được?
Giáo hội đã trở thành nhà tài trợ cho cái đẹp trong nghệ thuật, âm nhạc và các lĩnh vực hoạt động khác của con người trong suốt lịch sử của nó. Điều này cuối cùng là vì cái đẹp phát xuất từ Thiên Chúa, và do đó, sự đánh giá cao về nó được khắc ghi vào chúng ta như là những tạo vật yêu quý của Người. Thể thao có thể cho chúng ta cơ hội dự phần vào những khoảnh khắc đẹp đẽ, hoặc để xem chúng diễn ra. Bằng cách này, thể thao có tiềm năng nhắc nhở chúng ta rằng cái đẹp là một trong những phương cách chúng ta có thể gặp gỡ Thiên Chúa.
Tính phổ quát của trải nghiệm thể thao, sức mạnh truyền đạt và biểu tượng của nó, và tiềm năng giáo dục và đào tạo tuyệt vời của nó hiện nay rất hiển hiện. Thể thao hiện nay là một hiện tượng văn minh hoàn toàn nằm trong văn hóa đương đại và bàng bạc trong các phong cách và lựa chọn của cuộc sống nhiều người, nên chúng ta có thể tự hỏi mình như Đức Piô XII đã hỏi: “Do đó, làm thế nào Giáo hội lại có thể không quan tâm đến thể thao cho được?” [7]
Đức Piô XII và Đức Phaolô VI lúc ấy đã mạnh mẽ mở cuộc đối thoại giữa Giáo hội và thế giới thể thao trong thế kỷ 20, cổ vũ các khía cạnh chung cho cả thể thao lẫn đời sống Kitô hữu và nối kết các lý tưởng của phong trào Thế Vận Hội với các lý tưởng của người Công Giáo: nỗ lực thể lý, phẩm tính luân lý, tình yêu hòa bình: dựa trên ba điểm này, cuộc đối thoại được Giáo Hội duy trì với thế giới thể thao hết sức chân thành và thân thiện. Mong muốn của chúng ta là nó ngày càng rộng lớn hơn và có hiệu quả hơn” [8].
Sự cần thiết phải có việc chăm sóc mục vụ trong thể thao: một nhiệm vụ chủ yếu có tính giáo dục
Cuộc đối thoại giữa Giáo hội và thể thao đã phát sinh ra và tiếp tục phát sinh ra một đề xuất nhiều mặt về việc chăm sóc mục vụ, đặc biệt trong các trường học, giáo xứ và các hiệp hội Công Giáo. Đức Gioan Phaolô II ủng hộ diễn trình này, cả trong Huấn Quyền lẫn trong việc quyết định lần đầu tiên mở một Văn Phòng về Giáo Hội và Thể Thao trong Tòa Thánh.
"Giáo hội phải ở hàng ngũ tiên phong trong lãnh vực này, để lên kế hoạch cho một việc tông đồ đặc biệt thích nghi với nhu cầu của các vận động viên và đặc biệt để thúc đẩy các môn thể thao có thể tạo điều kiện cho cuộc sống giàu hy vọng" [9]. Giáo Hội không những chỉ khuyến khích việc thực hành thể thao mà còn muốn ở “trong” thể thao nữa, được coi như một Tiền Đình hiện đại dành cho người Ngoại Giáo và một đồi “areopagus” nơi Tin Mừng được công bố.
Huấn Quyền liên tục đề cập đến sự cần thiết phải cổ vũ "một nền thể thao vì con người" có khả năng mang lại ý nghĩa cho cuộc sống và phát triển con người đầy đủ về mặt luân lý, xã hội, đạo đức và tâm linh. Sự kết nối của Giáo Hội với các môn thể thao mang hình thức hiện diện mục vụ đa dạng và phổ biến lấy cảm hứng từ sự quan tâm của Giáo Hội đối với con người nhân bản.
1.2 Giáo hội và Thể thao cho đến bây giờ
Giáo hội đã dấn thân vào đối thoại với thể thao từ những năm đầu tiên hiện hữu của mình. Giáo Hội biết rõ rằng Thánh Phaolô sử dụng các ẩn dụ về thể thao để giải thích cuộc sống Kitô hữu cho người ngoại giáo. Trong thời trung cổ, giáo dân Công Giáo đã chơi trò chơi và thể thao vào những ngày lễ, chiếm một số lượng lớn trong năm, cũng như vào các Chúa Nhật. Các trò chơi như vậy đã tìm được sự hỗ trợ thần học trong các trước tác của Thánh Tôma Aquinô, người đã lập luận rằng có thể có "một nhân đức về trò chơi" vì nhân đức có liên quan tới sự điều độ, chừng mực. Theo cách giải thích này, người đạo đức không nên lúc nào cũng làm việc, nhưng cũng cần có thời gian để vui chơi và giải trí. Các nhà nhân bản học thời Phục hưng và các tu sĩ Dòng Tên thuở ban đầu đã sử dụng cái hiểu về nhân đức của Thánh Tôma Aquinô khi họ quyết định rằng học sinh cần thời gian để vui chơi và giải trí trong ngày học của chúng. Đây là lý do nguyên thủy của việc bao gồm trò chơi và thể thao vào các định chế giáo dục ở thế giới phương Tây [10].
Hơn nữa, từ đầu kỷ nguyên hiện đại, Giáo hội đã bày tỏ sự quan tâm đến hiện tượng này, khi đánh giá cao tiềm năng giáo dục của nó và cũng chia sẻ nhiều giá trị với thể thao. Giáo hội đã tích cực cổ vũ chính sự phát triển của thể thao qua các hình thức có tổ chức và có cấu trúc.
Thể thao trong thế giới hiện đại phát sinh trong bối cảnh cuộc cách mạng kỹ nghệ mà cơ sở phong phú về mặt xã hội, chính trị và kinh tế đã mang đến cho thể thao những phương tiện để tiến bộ trên toàn thế giới. Thể thao là kết quả của tính hiện đại và đồng thời đã trở thành "người mang" tính hiện đại. Hơn nữa, trong thời đại ta, thể thao đang thay đổi sâu sắc và đang chịu áp lực nặng nề phải thay đổi. Chúng ta hy vọng rằng các chuyên gia thể thao không những chỉ “quản lý” sự thay đổi mà còn làm như vậy bằng cách tìm hiểu và nắm vững các nguyên tắc rất thân thiết với nền thể thao cổ đại và hiện đại: giáo dục và thăng tiến con người.
Năm 1904, Đức Piô X mở màn để Vatican chơi thể thao bằng cách tổ chức một biến cố thể dục cho giới trẻ. Các biên niên sử của thời gian đó không che giấu sự ngạc nhiên của họ đối với cử chỉ này. Một câu chuyện được tường thuật lại rằng đáp lại một câu hỏi từ một linh mục bối rối của giáo triều, “Chúng ta sẽ kết thúc ở đâu đây?” Đức Piô X trả lời, “Con yêu dấu, ở thiên đàng!” [11]
Nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, Thánh Gioan Phaolô II đã đặt việc tham gia và đối thoại với thể thao ở mức quan trọng nhất đối với phẩm trật của Giáo Hội Công Giáo. Sau Năm Thánh 2000, trong đó, ngài đã thuyết giảng trước 80,000 vận động viên trẻ tại Sân vận động Thế Vận ở Rôma, ngài quyết định thành lập văn phòng Giáo hội & Thể thao, một văn phòng từ năm 2004 đã nghiên cứu và cổ vũ một viễn kiến Kitô giáo về thể thao, biết nhấn mạnh tầm quan trọng của nó đối với việc xây dựng một xã hội nhân đạo, hòa bình và công bằng hơn cũng như cho việc truyền giảng Tin Mừng.
Không phải một nền thể thao Kitô giáo mà là một viễn kiến Kitô giáo về thể thao
Cho dù các liên đoàn và hiệp hội thể thao quốc gia hoặc quốc tế được tuyên bố công khai như là có nguồn gốc Công Giáo, mục đích không phải là tạo ra một nền thể thao “Kitô giáo” khác biệt, tách biệt hoặc thay thế, nhưng cung cấp một viễn kiến cho nền thể thao đặt cơ sở trên sự hiểu biết của Kitô giáo về con người nhân bản và một xã hội công bằng.
Tập chú vào một viễn kiến về thể thao này đã lớn mạnh một cách nhanh chóng. Trong một tài liệu về thể thao của họ, Hội đồng Giám mục Ý nói rằng, “nếu không có một nền thể thao Kitô giáo, thì thay vào đó, điều hoàn toàn hợp pháp là có một viễn kiến về nền thể thao; viễn kiến này không những chỉ cung cấp các giá trị đạo đức phổ quát chung cho thể thao mà còn thăng tiến viễn ảnh riêng của mình, một viễn ảnh có tính đổi mới và phục vụ chính thể thao, con người và xã hội”[12].
"Không hề phá hoại và làm mất hiệu lực bản chất chuyên biệt của thể thao, di sản của niềm tin Kitô giáo làm cho hoạt động này thoát khỏi mơ hồ và sai lệch, tạo điều kiện để nó thể hiện trọn vẹn" (13). Do đó, Kitô Giáo không phải là một “nhãn hiệu chỉ phẩm tính đạo đức” của thể thao, một nhãn hiệu được đặt bên cạnh nhưng ở bên ngoài nó. Kitô giáo được đề xuất như là một giá trị gia tăng giúp cho sự viên mãn của trải nghiệm thể thao.
1.3 Mục đích của văn kiện
Giáo hội coi trọng thể thao ngay trong bản chất của nó, như một đấu trường của hoạt động nhân bản, nơi các nhân đức điều độ, khiêm nhường, can cảm, kiên nhẫn có thể được nuôi dưỡng và những cuộc gặp gỡ với vẻ đẹp, lòng tốt, sự thật và niềm vui có thể được chứng kiến. Những loại kinh nghiệm này có thể có được nhờ người dân của tất cả các quốc gia và cộng đồng khắp thế giới bất kể tiêu chuẩn hay bình diện thể thao. Chính chiều kích này làm thể thao trở thành một hiện tượng hoàn cầu thực sự hiện đại và do đó là một điều được Giáo Hội hết sức quan tâm.
Vì thế, Giáo Hội muốn cất cao tiếng nói của mình để phục vụ thể thao. Giáo Hội cảm thấy cùng có trách nhiệm về thể thao và việc bảo vệ nó khỏi những trôi giạt vật vờ vốn đe dọa nó hằng ngày, đặc biệt là tính không trung thực, các thao túng và lạm dụng thương mại.
"Thể thao là niềm vui của cuộc sống, một trò chơi, một cử hành, và như thế nó phải được sử dụng đúng cách [...] và giải thoát khỏi sự hoàn thiện kỹ thuật và tính chuyên nghiệp thái quá nhờ việc tái phục hồi bản chất tự do, khả năng tăng cường các sợi dây bằng hữu, cổ vũ đối thoại và cởi mở đối với người khác, nói lên sự phong phú của việc hiện hữu, có giá trị hơn và được đánh giá cao hơn việc sở hữu, và do đó, vượt xa các định luật khắc nghiệt của sản xuất và tiêu dùng và tất cả những cân nhắc hoàn toàn có tính thực dụng (utilitarian) và duy khoái lạc (hedonistic) khác trong cuộc sống” [14]. Ở bình diện này, đối thoại, hợp tác giữa Giáo hội và thể thao, sẽ là điều đem lại lợi ích.
Giáo hội cũng mong muốn được phục vụ cho tất cả những ai đang làm việc thể thao trong vai trò được trả tiền hoặc đại đa số trong vai trò thiện nguyện viên, như các viên chức, huấn luyện viên, giáo viên, quản trị viên, phụ huynh và chính các vận động viên.
Sau khi đã nói rõ các động lực và mục đích của cuộc đối thoại giữa Giáo hội và thể thao ở Chương 1, văn kiện sẽ khám phá trong Chương 2 thực tại thể thao từ nguồn gốc của nó cho đến các bối cảnh hiện đại của nó. Khi làm như vậy, văn kiện suy tư một định nghĩa về thể thao và sự liên quan của thể thao trong và cho thế giới. Sau đó, trong Chương 3, văn kiện sẽ đào sâu hơn vào khía cạnh nhân học của thể thao và tầm quan trọng của nó đặc biệt đối với con người như một sự thống nhất gồm thân xác, linh hồn và tinh thần. Sau đó, văn kiện bàn tới việc thể thao nói ra sao về việc chúng ta tìm kiếm nhiều hơn ý nghĩa cuối cùng, và cổ vũ quyền tự do và óc sáng tạo của con người. Kinh nghiệm thể thao là một kinh nghiệm liên quan đến công lý, hy sinh, niềm vui, sự hòa hợp, lòng can đảm, sự bình đẳng, tôn trọng và liên đới trong việc tìm kiếm ý nghĩa này. Ý nghĩa tối hậu theo cách hiểu của Kitô giáo là hạnh phúc tối hậu được tìm thấy trong việc cảm nghiệm được tình yêu và lòng thương xót bao la của Thiên Chúa như đã được thể hiện trong mối liên hệ với Chúa Giêsu Kitô trong Chúa Thánh Thần, vốn diễn ra và được sống trong cộng đồng đức tin.
Tiếp theo, trong Chương 4, văn kiện khám phá những thách thức chuyên biệt để cổ vũ một nền thể thao nhân đạo và công chính, trong đó có hạ giá thân xác, dùng chất kích thích (doping), tham nhũng, và đôi khi ảnh hưởng tiêu cực của khán giả. Giáo Hội công nhận trách nhiệm chung của mình với các nhà lãnh đạo thể thao trong việc chỉ ra các định hướng sai lầm và tác phong phi đạo đức và chỉ đạo thể thao theo phương cách cổ vũ sự phát triển của con người. Cuối cùng, trong Chương 5, văn kiện trình bày một tổng quan về các nỗ lực liên tục của Giáo Hội trong việc đóng góp vào việc nhân bản hóa các môn thể thao trong thế giới hiện đại. Trong các bối cảnh khác nhau của nó, chẳng hạn như đấu trường không chuyên nghiệp và chuyên nghiệp, thể thao vẫn có thể và phục vụ như một công cụ hữu hiệu cho việc giáo dục và đào tạo các giá trị nhân bản.
Chắc chắn, có nhiều chủ đề hơn liên quan đến các khả thể và thách đố của thể thao không được thảo luận trong văn kiện này. Bản văn này không nhằm được dùng như một bản tóm tắt đầy đủ các lý thuyết và thực tại liên quan đến thể thao mà đúng hơn tìm cách nói rõ cái hiểu của Giáo Hội về hiện tượng thể thao và mối tương quan của nó với đức tin.
Kỳ sau: Chương Hai: Hiện Tượng Thể Thao
Hãy Hiến Tặng Hết Mình ‘Một Văn Kiện về Quan Điểm Kitô Giáo đối với Thể Thao và Con Người Nhân Bản’
Chương Một: Các động lực và mục đích
Hãy Hiến Tặng Hết Mình
Hiến tặng hết mình là một chủ đề căn bản trong thể thao, vì các vận động viên, cả trong tư cách cá nhân lẫn trong tư cách tập thể, luôn phấn đấu để đạt được các mục tiêu của họ trong môn chơi của mình. Khi một người hiến tặng hết mình, họ cảm nghiệm được sự hài lòng và niềm vui thành tựu. Điều này cũng đúng trong đời sống con người nói chung và trong việc sống đức tin Kitô giáo. Tất cả chúng ta đều muốn, một ngày kia, có thể nói với Thánh Phaolô, “Tôi đã chiến đấu cho đến cùng cuộc chiến đấu tốt, đã kết thúc cuộc chạy đua của tôi, tôi đã giữ vững đức tin.” (2 Tm 4: 7). Văn kiện này cố gắng giúp người đọc hiểu được mối tương quan giữa việc hiến tặng hết mình ta trong các môn thể thao và trong việc sống đức tin Kitô giáo trong mọi khía cạnh của cuộc sống của chúng ta.
 |
1.1 Động cơ của văn kiện này
Như Dân Thiên Chúa, Giáo Hội có một kinh nghiệm phong phú và sâu sắc về nhân loại. Với lòng khiêm tốn tuyệt vời, Giáo Hội muốn chia sẻ và đặt kinh nghiệm này để phục vụ thể thao. Giáo hội tiếp cận thế giới thể thao vì mong muốn đóng góp vào việc xây dựng một nền thể thao ngày càng chân chính, nhân đạo.
Thật vậy, "không có gì thực sự nhân bản mà không gây một tiếng vang" [1] trong trái tim các người theo Chúa Kitô. Thể thao là một điều phổ quát của con người và đã nhận được một tầm quan trọng mới trong thời đại chúng ta và vì vậy nó cũng đã tìm thấy một tiếng vang trong trái tim của dân Thiên Chúa.
Giáo Hội hiểu con người nhân bản như một đơn vị gồm thân xác, linh hồn và tinh thần, và tìm cách tránh bất cứ loại chủ thuyết duy giản lược nào trong thể thao có thể làm suy yếu nhân phẩm. "Giáo hội quan tâm đến thể thao bởi vì con người nằm trong trái tim Giáo Hội, toàn thể con người, và Giáo Hội nhìn nhận rằng hoạt động thể thao ảnh hưởng đến sự đào tạo, đến các mối tương quan và linh đạo của người ta" [2].
Văn kiện này dự định trình bày ngắn gọn về các quan điểm của Tòa Thánh và của Giáo Hội Công Giáo về thể thao. Một phần vì cách viết lịch sử thể thao, gần đây có xu hướng nghĩ rằng Giáo Hội Công Giáo chỉ có một cái nhìn và tác động tiêu cực đối với thể thao, đặc biệt là trong thời trung cổ và đầu thời hiện đại, vì thái độ tiêu cực của Công Giáo đối với thân xác. Nhưng điều này dựa trên một sự hiểu lầm về các thái độ của Công Giáo đối với thân xác trong những giai đoạn này và nó bỏ lỡ ảnh hưởng tích cực của các truyền thống thần học, tâm linh và giáo dục Công Giáo về thể thao như một khía cạnh của văn hóa [3].
"Thái độ Kitô giáo đối với thể thao cũng như đối với các biểu hiện khác của các khả năng tự nhiên của con người như khoa học, học tập, việc làm, nghệ thuật, tình yêu, và cam kết xã hội và chính trị không phải là một thái độ bác bỏ hay chạy trốn, mà là một thái độ tôn trọng, quí mến, mặc dù điều chỉnh và nâng cao chúng: tóm một lời, là một thái độ cứu chuộc”[4]. Thái độ cứu chuộc hiện diện trong thể thao khi tính ưu việt của nhân phẩm được tôn trọng và thể thao phục vụ con người nhân bản trong sự phát triển toàn diện của họ. Như Đức Giáo Hoàng Phanxicô từng nói, “sợi dây gắn bó giữa Giáo hội và thế giới thể thao là một thực tại đẹp đẽ đã được củng cố theo thời gian, vì trong thể thao, Cộng đồng Giáo hội nhìn thấy một công cụ mạnh mẽ cho sự phát triển toàn diện con người. Thực thế, tham gia vào các môn thể thao kích thích ta vượt quá bản thân ta và lợi ích riêng của ta một cách lành mạnh; nó huấn luyện tinh thần trong sự hy sinh và, nếu được tổ chức tốt, nó nuôi dưỡng lòng trung thành trong các mối tương quan liên ngã, tình bạn và tôn trọng các quy tắc”[5].
Giáo Hội Công Giáo ngỏ văn kiện này với mọi người thiện chí. Đặc biệt, Giáo hội quan tâm đến việc đối thoại với nhiều người và các tổ chức đang khai triển các chương trình để bảo vệ các giá trị nhân bản cố hữu trong thực hành thể thao.
Giáo Hội cũng muốn ngỏ văn kiện này với tất cả các tín hữu Công Giáo, bắt đầu với các giám mục và linh mục, nhưng đặc biệt là với các giáo dân, những người tiếp xúc nhiều nhất với thể thao như một thực tại sống. Nó nhằm trở thành một văn kiện nói với tất cả những người yêu mến và trân trọng thể thao, bất kể là vận động viên, giáo viên, huấn luyện viên, phụ huynh hoặc những người mà đối với thể thao vừa là công việc vừa là ơn gọi. Chúng tôi cũng muốn ngỏ rộng các suy nghĩ này tới các anh chị em của chúng tôi trong đức tin, những người đã và đang truyền giáo và cổ vũ các giá trị Kitô giáo trong thể thao hơn 50 năm nay [6].
Làm thế nào Giáo hội lại có thể không quan tâm cho được?
Giáo hội đã trở thành nhà tài trợ cho cái đẹp trong nghệ thuật, âm nhạc và các lĩnh vực hoạt động khác của con người trong suốt lịch sử của nó. Điều này cuối cùng là vì cái đẹp phát xuất từ Thiên Chúa, và do đó, sự đánh giá cao về nó được khắc ghi vào chúng ta như là những tạo vật yêu quý của Người. Thể thao có thể cho chúng ta cơ hội dự phần vào những khoảnh khắc đẹp đẽ, hoặc để xem chúng diễn ra. Bằng cách này, thể thao có tiềm năng nhắc nhở chúng ta rằng cái đẹp là một trong những phương cách chúng ta có thể gặp gỡ Thiên Chúa.
 |
Tính phổ quát của trải nghiệm thể thao, sức mạnh truyền đạt và biểu tượng của nó, và tiềm năng giáo dục và đào tạo tuyệt vời của nó hiện nay rất hiển hiện. Thể thao hiện nay là một hiện tượng văn minh hoàn toàn nằm trong văn hóa đương đại và bàng bạc trong các phong cách và lựa chọn của cuộc sống nhiều người, nên chúng ta có thể tự hỏi mình như Đức Piô XII đã hỏi: “Do đó, làm thế nào Giáo hội lại có thể không quan tâm đến thể thao cho được?” [7]
Đức Piô XII và Đức Phaolô VI lúc ấy đã mạnh mẽ mở cuộc đối thoại giữa Giáo hội và thế giới thể thao trong thế kỷ 20, cổ vũ các khía cạnh chung cho cả thể thao lẫn đời sống Kitô hữu và nối kết các lý tưởng của phong trào Thế Vận Hội với các lý tưởng của người Công Giáo: nỗ lực thể lý, phẩm tính luân lý, tình yêu hòa bình: dựa trên ba điểm này, cuộc đối thoại được Giáo Hội duy trì với thế giới thể thao hết sức chân thành và thân thiện. Mong muốn của chúng ta là nó ngày càng rộng lớn hơn và có hiệu quả hơn” [8].
Sự cần thiết phải có việc chăm sóc mục vụ trong thể thao: một nhiệm vụ chủ yếu có tính giáo dục
Cuộc đối thoại giữa Giáo hội và thể thao đã phát sinh ra và tiếp tục phát sinh ra một đề xuất nhiều mặt về việc chăm sóc mục vụ, đặc biệt trong các trường học, giáo xứ và các hiệp hội Công Giáo. Đức Gioan Phaolô II ủng hộ diễn trình này, cả trong Huấn Quyền lẫn trong việc quyết định lần đầu tiên mở một Văn Phòng về Giáo Hội và Thể Thao trong Tòa Thánh.
"Giáo hội phải ở hàng ngũ tiên phong trong lãnh vực này, để lên kế hoạch cho một việc tông đồ đặc biệt thích nghi với nhu cầu của các vận động viên và đặc biệt để thúc đẩy các môn thể thao có thể tạo điều kiện cho cuộc sống giàu hy vọng" [9]. Giáo Hội không những chỉ khuyến khích việc thực hành thể thao mà còn muốn ở “trong” thể thao nữa, được coi như một Tiền Đình hiện đại dành cho người Ngoại Giáo và một đồi “areopagus” nơi Tin Mừng được công bố.
Huấn Quyền liên tục đề cập đến sự cần thiết phải cổ vũ "một nền thể thao vì con người" có khả năng mang lại ý nghĩa cho cuộc sống và phát triển con người đầy đủ về mặt luân lý, xã hội, đạo đức và tâm linh. Sự kết nối của Giáo Hội với các môn thể thao mang hình thức hiện diện mục vụ đa dạng và phổ biến lấy cảm hứng từ sự quan tâm của Giáo Hội đối với con người nhân bản.
1.2 Giáo hội và Thể thao cho đến bây giờ
Giáo hội đã dấn thân vào đối thoại với thể thao từ những năm đầu tiên hiện hữu của mình. Giáo Hội biết rõ rằng Thánh Phaolô sử dụng các ẩn dụ về thể thao để giải thích cuộc sống Kitô hữu cho người ngoại giáo. Trong thời trung cổ, giáo dân Công Giáo đã chơi trò chơi và thể thao vào những ngày lễ, chiếm một số lượng lớn trong năm, cũng như vào các Chúa Nhật. Các trò chơi như vậy đã tìm được sự hỗ trợ thần học trong các trước tác của Thánh Tôma Aquinô, người đã lập luận rằng có thể có "một nhân đức về trò chơi" vì nhân đức có liên quan tới sự điều độ, chừng mực. Theo cách giải thích này, người đạo đức không nên lúc nào cũng làm việc, nhưng cũng cần có thời gian để vui chơi và giải trí. Các nhà nhân bản học thời Phục hưng và các tu sĩ Dòng Tên thuở ban đầu đã sử dụng cái hiểu về nhân đức của Thánh Tôma Aquinô khi họ quyết định rằng học sinh cần thời gian để vui chơi và giải trí trong ngày học của chúng. Đây là lý do nguyên thủy của việc bao gồm trò chơi và thể thao vào các định chế giáo dục ở thế giới phương Tây [10].
Hơn nữa, từ đầu kỷ nguyên hiện đại, Giáo hội đã bày tỏ sự quan tâm đến hiện tượng này, khi đánh giá cao tiềm năng giáo dục của nó và cũng chia sẻ nhiều giá trị với thể thao. Giáo hội đã tích cực cổ vũ chính sự phát triển của thể thao qua các hình thức có tổ chức và có cấu trúc.
Thể thao trong thế giới hiện đại phát sinh trong bối cảnh cuộc cách mạng kỹ nghệ mà cơ sở phong phú về mặt xã hội, chính trị và kinh tế đã mang đến cho thể thao những phương tiện để tiến bộ trên toàn thế giới. Thể thao là kết quả của tính hiện đại và đồng thời đã trở thành "người mang" tính hiện đại. Hơn nữa, trong thời đại ta, thể thao đang thay đổi sâu sắc và đang chịu áp lực nặng nề phải thay đổi. Chúng ta hy vọng rằng các chuyên gia thể thao không những chỉ “quản lý” sự thay đổi mà còn làm như vậy bằng cách tìm hiểu và nắm vững các nguyên tắc rất thân thiết với nền thể thao cổ đại và hiện đại: giáo dục và thăng tiến con người.
Năm 1904, Đức Piô X mở màn để Vatican chơi thể thao bằng cách tổ chức một biến cố thể dục cho giới trẻ. Các biên niên sử của thời gian đó không che giấu sự ngạc nhiên của họ đối với cử chỉ này. Một câu chuyện được tường thuật lại rằng đáp lại một câu hỏi từ một linh mục bối rối của giáo triều, “Chúng ta sẽ kết thúc ở đâu đây?” Đức Piô X trả lời, “Con yêu dấu, ở thiên đàng!” [11]
Nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, Thánh Gioan Phaolô II đã đặt việc tham gia và đối thoại với thể thao ở mức quan trọng nhất đối với phẩm trật của Giáo Hội Công Giáo. Sau Năm Thánh 2000, trong đó, ngài đã thuyết giảng trước 80,000 vận động viên trẻ tại Sân vận động Thế Vận ở Rôma, ngài quyết định thành lập văn phòng Giáo hội & Thể thao, một văn phòng từ năm 2004 đã nghiên cứu và cổ vũ một viễn kiến Kitô giáo về thể thao, biết nhấn mạnh tầm quan trọng của nó đối với việc xây dựng một xã hội nhân đạo, hòa bình và công bằng hơn cũng như cho việc truyền giảng Tin Mừng.
Không phải một nền thể thao Kitô giáo mà là một viễn kiến Kitô giáo về thể thao
Cho dù các liên đoàn và hiệp hội thể thao quốc gia hoặc quốc tế được tuyên bố công khai như là có nguồn gốc Công Giáo, mục đích không phải là tạo ra một nền thể thao “Kitô giáo” khác biệt, tách biệt hoặc thay thế, nhưng cung cấp một viễn kiến cho nền thể thao đặt cơ sở trên sự hiểu biết của Kitô giáo về con người nhân bản và một xã hội công bằng.
Tập chú vào một viễn kiến về thể thao này đã lớn mạnh một cách nhanh chóng. Trong một tài liệu về thể thao của họ, Hội đồng Giám mục Ý nói rằng, “nếu không có một nền thể thao Kitô giáo, thì thay vào đó, điều hoàn toàn hợp pháp là có một viễn kiến về nền thể thao; viễn kiến này không những chỉ cung cấp các giá trị đạo đức phổ quát chung cho thể thao mà còn thăng tiến viễn ảnh riêng của mình, một viễn ảnh có tính đổi mới và phục vụ chính thể thao, con người và xã hội”[12].
"Không hề phá hoại và làm mất hiệu lực bản chất chuyên biệt của thể thao, di sản của niềm tin Kitô giáo làm cho hoạt động này thoát khỏi mơ hồ và sai lệch, tạo điều kiện để nó thể hiện trọn vẹn" (13). Do đó, Kitô Giáo không phải là một “nhãn hiệu chỉ phẩm tính đạo đức” của thể thao, một nhãn hiệu được đặt bên cạnh nhưng ở bên ngoài nó. Kitô giáo được đề xuất như là một giá trị gia tăng giúp cho sự viên mãn của trải nghiệm thể thao.
1.3 Mục đích của văn kiện
Giáo hội coi trọng thể thao ngay trong bản chất của nó, như một đấu trường của hoạt động nhân bản, nơi các nhân đức điều độ, khiêm nhường, can cảm, kiên nhẫn có thể được nuôi dưỡng và những cuộc gặp gỡ với vẻ đẹp, lòng tốt, sự thật và niềm vui có thể được chứng kiến. Những loại kinh nghiệm này có thể có được nhờ người dân của tất cả các quốc gia và cộng đồng khắp thế giới bất kể tiêu chuẩn hay bình diện thể thao. Chính chiều kích này làm thể thao trở thành một hiện tượng hoàn cầu thực sự hiện đại và do đó là một điều được Giáo Hội hết sức quan tâm.
Vì thế, Giáo Hội muốn cất cao tiếng nói của mình để phục vụ thể thao. Giáo Hội cảm thấy cùng có trách nhiệm về thể thao và việc bảo vệ nó khỏi những trôi giạt vật vờ vốn đe dọa nó hằng ngày, đặc biệt là tính không trung thực, các thao túng và lạm dụng thương mại.
"Thể thao là niềm vui của cuộc sống, một trò chơi, một cử hành, và như thế nó phải được sử dụng đúng cách [...] và giải thoát khỏi sự hoàn thiện kỹ thuật và tính chuyên nghiệp thái quá nhờ việc tái phục hồi bản chất tự do, khả năng tăng cường các sợi dây bằng hữu, cổ vũ đối thoại và cởi mở đối với người khác, nói lên sự phong phú của việc hiện hữu, có giá trị hơn và được đánh giá cao hơn việc sở hữu, và do đó, vượt xa các định luật khắc nghiệt của sản xuất và tiêu dùng và tất cả những cân nhắc hoàn toàn có tính thực dụng (utilitarian) và duy khoái lạc (hedonistic) khác trong cuộc sống” [14]. Ở bình diện này, đối thoại, hợp tác giữa Giáo hội và thể thao, sẽ là điều đem lại lợi ích.
Giáo hội cũng mong muốn được phục vụ cho tất cả những ai đang làm việc thể thao trong vai trò được trả tiền hoặc đại đa số trong vai trò thiện nguyện viên, như các viên chức, huấn luyện viên, giáo viên, quản trị viên, phụ huynh và chính các vận động viên.
Sau khi đã nói rõ các động lực và mục đích của cuộc đối thoại giữa Giáo hội và thể thao ở Chương 1, văn kiện sẽ khám phá trong Chương 2 thực tại thể thao từ nguồn gốc của nó cho đến các bối cảnh hiện đại của nó. Khi làm như vậy, văn kiện suy tư một định nghĩa về thể thao và sự liên quan của thể thao trong và cho thế giới. Sau đó, trong Chương 3, văn kiện sẽ đào sâu hơn vào khía cạnh nhân học của thể thao và tầm quan trọng của nó đặc biệt đối với con người như một sự thống nhất gồm thân xác, linh hồn và tinh thần. Sau đó, văn kiện bàn tới việc thể thao nói ra sao về việc chúng ta tìm kiếm nhiều hơn ý nghĩa cuối cùng, và cổ vũ quyền tự do và óc sáng tạo của con người. Kinh nghiệm thể thao là một kinh nghiệm liên quan đến công lý, hy sinh, niềm vui, sự hòa hợp, lòng can đảm, sự bình đẳng, tôn trọng và liên đới trong việc tìm kiếm ý nghĩa này. Ý nghĩa tối hậu theo cách hiểu của Kitô giáo là hạnh phúc tối hậu được tìm thấy trong việc cảm nghiệm được tình yêu và lòng thương xót bao la của Thiên Chúa như đã được thể hiện trong mối liên hệ với Chúa Giêsu Kitô trong Chúa Thánh Thần, vốn diễn ra và được sống trong cộng đồng đức tin.
Tiếp theo, trong Chương 4, văn kiện khám phá những thách thức chuyên biệt để cổ vũ một nền thể thao nhân đạo và công chính, trong đó có hạ giá thân xác, dùng chất kích thích (doping), tham nhũng, và đôi khi ảnh hưởng tiêu cực của khán giả. Giáo Hội công nhận trách nhiệm chung của mình với các nhà lãnh đạo thể thao trong việc chỉ ra các định hướng sai lầm và tác phong phi đạo đức và chỉ đạo thể thao theo phương cách cổ vũ sự phát triển của con người. Cuối cùng, trong Chương 5, văn kiện trình bày một tổng quan về các nỗ lực liên tục của Giáo Hội trong việc đóng góp vào việc nhân bản hóa các môn thể thao trong thế giới hiện đại. Trong các bối cảnh khác nhau của nó, chẳng hạn như đấu trường không chuyên nghiệp và chuyên nghiệp, thể thao vẫn có thể và phục vụ như một công cụ hữu hiệu cho việc giáo dục và đào tạo các giá trị nhân bản.
Chắc chắn, có nhiều chủ đề hơn liên quan đến các khả thể và thách đố của thể thao không được thảo luận trong văn kiện này. Bản văn này không nhằm được dùng như một bản tóm tắt đầy đủ các lý thuyết và thực tại liên quan đến thể thao mà đúng hơn tìm cách nói rõ cái hiểu của Giáo Hội về hiện tượng thể thao và mối tương quan của nó với đức tin.
Kỳ sau: Chương Hai: Hiện Tượng Thể Thao