Trước đây 8 thế kỷ, Thánh Tôma Aquinô, người tiếp nối công trình của Thánh Augustinô và các luật gia thời trung cổ, đã khai triển chi tiết các tiêu chuẩn đến nay vẫn còn giá trị hay các điều kiện cho một cuộc chiến tranh chính đáng. Đó là: (a) chiến tranh phải được một thẩm quyền hợp pháp tuyên bố, chứ không phải bất cứ công dân hay nhóm riêng rẽ nào; (b) Nguyên cớ phải chính đáng; (c) Chiến tranh phải được tuyên bố với ý hướng ngay lành (“nghĩa là nhằm cổ vũ sự thiện, hay tránh sự ác); điều này loại bỏ bất cứ hành động chiến tranh nào nhằm trả thù, hận thù và bất kỳ lý do tương tực nào”. Điều kiện thứ ba này đòi hỏi cùng đích hay các mục tiêu của chiến tranh phải tốt về phương diện luân lý.

Đức Hồng Y Peter Turson, chủ tịch Hội đồng Giáo hoàng về Công lý và Hòa bình đã kêu gọi một cuộc thảo luận sâu rộng về học thuyết chiến tranh, và ngài cảm thấy rằng cần có một thông điệp Giáo Hoàng về chủ đề này vì câu hỏi gay go hiện nay đối với nhiều người là liệu Giáo Hội có nên từ bỏ học thuyết về chiến tranh chính đáng này không.

Đức Hồng Y nói ra những suy tư này của mình trong một hội nghị ở Vatican đồng tài trợ bởi Hội đồng Giáo hoàng về Công Lý và Hòa Bình và phong trào Pax Christi. Hội nghị đã kết thúc bằng một lời kêu gọi, có thể gây kinh ngạc cho nhiều người, là Giáo Hội nên từ bỏ học thuyết về chiến tranh chính đáng. Đức Hồng Y nói rằng Pax Christi đã thực hiện một hành động “rất hợp pháp” khi đưa ra thách đố đáng kinh ngạc với lập trường truyền thống này của Giáo Hội.

“Thông thường” học thuyết chiến tranh chính đáng “đã được sử dụng để xác nhận chứ không phải là để ngăn chặn hoặc hạn chế chiến tranh”, Đức Hồng Y nói; “Và nó có thể làm suy yếu những nỗ lực nhằm phát triển các khả năng và các khí cụ thay thế cho cuộc xung đột phải được vượt qua và biến đổi.”