Hình ảnh
Đó là chuyện của ba bốn chục năm về trước. Hôm nay thì khác. Các con tôi đã xa lìa tổ ấm để lập nên những gia đình mới cho riêng mình. Hai thân già lận đận lái xe vượt đường trường trong thời tiết khắc nghiệt đầy băng tuyết. Tuy vậy chúng tôi rất vui mừng vì biết mình đang tới tham dự Thánh Lễ Đầu Năm do Đức Tổng Giám Mục Indianapolis chủ tế nhân dịp ngài đến mừng Năm Mới cùng với đoàn chiên tị nạn của mình. Đã gần 39 năm sống trên đất Mỹ nhưng tôi vẫn ưa thích cái căn cước tị nạn hơn là hai tiếng di dân. Thế hệ con cháu của chúng tôi, cũng như giới trẻ trong Cộng Đoàn, được sinh ra và lớn lên tại đây, đã hội nhập vào xã hội này một cách hết sức tốt đẹp nhưng họ không hề quên đi nguồn cội của mình, vì nhờ được giáo huấn chu đáo.
Do một ngăn trở, tôi phải để người bạn đời 55 năm trời gắn bó ở lại nhà một người con gái, cách địa điểm hành lễ nửa giờ lái xe, để một mình đến tham dự Thánh Lễ. Khi đến khuôn viên thánh đường Saint Joseph Catholic Church, tôi thấy xe đậu kín khắp sân. Phải khó khăn lắm mới tìm được một chỗ đậu. Tình cờ tôi đậu ngay vào một chỗ bên cạnh nhà xứ, nơi trước đây tôi từng đậu mỗi khi đến thăm viếng hoặc gặp gỡ cha cố tuyên úy cộng đoàn, cha Mark Trần Xuân Thành. Biết bao kỷ niệm thân thương xa xưa giữa cha cố Thành và các sinh hoạt Cộng Đoàn lại hiện về trong trí nhớ. Tôi thường nghĩ: nếu tôi quên những điều quá khứ một cách dễ dàng thì rồi tôi cũng sẽ mau chóng quên đi những sự việc hiện tại trong một tương lai rất gần.
Vượt qua một sân cỏ rộng lớn ngập đầy tuyết trắng là tôi đã đến sát bên cạnh thánh đường. Trên tường gạch ngay cổng thánh đường là một biểu ngữ lớn ghi hàng chữ "Welcome Archbishop Joseph W. Tobin, C.Ss.R." khiến ai cũng phải chú ý. Bước chân vào bên trong cửa chính tôi thấy một tấm vải lớn màu đỏ (banner). Không biết phải gọi đây là một biểu ngữ hay là một bức tranh vì trên đó có dòng chữ lớn: "CHÚC MỪNG NĂM MỚI - Happy New Year" được lồng vào trong giữa những cành mai, cành đào và nhiều trang trí khác vẽ rất công phu. Bên dưới bức tranh biểu ngữ này là hai câu đối đỏ:
Tổ Tiên tích đức ngàn năm thịnh.
Con cháu ơn nhờ vạn đại vinh.
Đang đứng thăm hỏi và nói chuyện với thầy Tâm, một đại chủng sinh từ Viêt Nam hiện đang tu học tại Saint Meinrad, thì Đức Tổng Giám Mục tới nơi. Tôi vội vàng đứng tránh lui về phía sau đám đông để nhường chỗ cho Cha Quản Nhiêm và cho Đoàn Tiếp Tân trong quốc phục khăn đống áo dài nghênh đón Đức Tổng. Tiếng vỗ tay hoan hô của Cộng Đoàn Dân Chúa vang dội cả một không gian thắm đậm tình người.
Sau khi chào đón Đức Tổng, tôi tiến vào bên trong Thánh Đường để tìm chỗ ngồi. Đây là một Thánh Đường nhỏ có những hàng ghế gỗ cố định đủ cho 236 chỗ ngồi. Những hàng ghế này đã đầy kín người chỉ trừ các chỗ dành riêng cho quan khách. Ban tổ chức đã phải lấy thêm tất cả số ghế sắt cá nhân từ hội trường để tăng thêm chỗ ngồi do số người tham dự quá đông.
Một hồi chiêng trống vang lên. Tất cả những tiếng nói nhỏ xì xào im bặt. Đoàn rước gồm các em giúp lễ, bốn Linh Mục Đồng Tế và Đức Tổng Giám Mục Joseph W. Tobin, C.Ss.R. trong những bộ lễ phục rất sang trọng từ từ tiến vào Cung Thánh. Tiếng ca sốt mến của Bài Ca Nhập Lễ Xuân Hy Vọng do một ca đoàn điêu luyện hợp xướng vang lên giữa làn khói hương nghi ngút.
Sau khi các vị Chủ tế và Đồng Tế an vị, Cha Joseph Dương Quang Minh là Cha Phó Xứ Mỹ (Saint Joseph Parish) và cũng là Tuyên Úy cho Cộng Đoàn Việt Nam (Associate Pastor and Chaplain to Vietnamese Community), thường quen được gọi là Cha Quản Nhiệm ngỏ lời chào mừng Đức Tổng, các Linh Mục Đồng Tế và Quan Khách của Tổng Giáo Phân.
Sau lời giới thiệu về Nghi Thức Tôn Kính Tổ Tiên (Veneration of Ancestors), một đoàn người gồm đủ bốn thế hệ thiếu, thanh, trung và lão niên cả nam lẫn nữ trong quốc phục trang nghiêm, tay chắp lên cao kèm những nén hương, từ cuối thánh đường tiến lên trước bàn thờ Tổ Tiên. Tất cả lần lượt cúi mình bái lậy rất cung kính để dâng lên Tổ Tiên những nén hương trầm khói thơm tỏa bay nghi ngút, tượng trưng cho lòng hiếu thảo của đoàn con cháu lưu lạc xa quê.
Thánh Lễ song ngữ Anh,Việt tiếp tục được đồng tế hết sức sốt sắng ngay sau đó với:
Bài đọc 1: Gen. 1, 14-18 Bài trich sách Sáng Thế (Việt Ngữ, do một bô lão đọc)
Bài đọc 2: Cor 7, 29-31 Bài trích thơ thứ nhất của Thánh Phaolo Tông Đồ gửi tín hữu Côrintô (Anh ngữ do một thiếu nữ đọc rất rõ ràng trúng giọng)
Đáp Ca: Thánh Vịnh 71 Triều Đại Người (Tác phẩm của Lm. Phương Anh)
Phúc Âm: Mt 6, 25-34 Tin tưởng vào Chúa Quan Phòng (Việt ngữ, do Cha Martin Lâm, Giáo sư trường Notre Dame tuyên đọc)
Phần giảng thuyết: Tổng Giám Mục giảng thuyết bằng Anh ngữ. Ngài giảng chậm rãi, dùng những từ ngữ thông thường khiến đa số giáo dân đều hiểu đươc. Tuy vậy, Cha giáo Lâm cũng đã dịch lại sang Việt ngữ để bảo đảm rằng toàn thể số người dự lễ đều hiểu rõ. Và ý chính bài giảng là:
- Bổn phận và trách nhiệm của mỗi thành phần trong gia đình, đặc biệt của gia trưởng là hết sức quan trọng và
- Là con dân nước Việt, mọi người phải luôn biết noi gương Các Đấng Thánh Anh Hùng Tử Đao Cha Ông.
Viết tới đây tôi sực nhớ đến dụ ngôn Người Gieo Giống ( Mt. 13,1-9) mà thương cho những hạt vàng được gieo vào lòng tôi như gieo trên một con đường vắng, đã bị chim trời sà xuống ăn mất.
Phần Phụng Vụ Thánh Thể thật là tôn nghiêm sốt mến. Các lời xướng, đáp bằng hai thứ tiếng Anh,Việt rất mạch lạc rõ ràng. Những bài Thánh Ca được hợp xướng vô cùng réo rắt mà êm dịu. Cả một Thánh Đường đông chặt người như vậy mà không hề có một tiếng động phụ. Giả sử có người nào đó đánh rơi một chiếc kim thì tiếng kêu của chiếc kim ấy cũng có thể nghe thấy đươc. Những tiếng chiêng, trống êm ái nhẹ nhàng vang lên đúng lúc vừa đủ nghe càng làm tăng thêm vẻ linh thánh của giây phút cao điểm trong Thánh Lễ: Truyền Phép Thánh Thể và dâng Mình, Máu Thánh Chúa.
Sau Thánh Lễ, Ban Tổ Chức đã thay mặt Hội Đồng Mục Vụ Cộng Đoàn dâng lên Đức Tổng, các Linh Mục Đồng Tế, các Tu Sĩ nam nữ, và gửi đến tất cả Cộng Đoàn Dân Chúa những lời cám ơn chân thành rất ngắn gọn mà đầy đủ ý nghĩa.
Đức Tổng Giám Mục, các Linh Mục đồng tế cũng đã vui vẻ đón nhận Hoa và Quà Mùng Xuân do Cộng Đoàn dâng tặng. Kế đến, Đức Tổng làm phép Cây Mùa Xuân để giáo dân lên hái lôc. Lộc Xuân là những câu Thánh Kinh giáo dân nhận cho mình để làm kim chỉ nam cho đời sống trong cả năm Giáp Ngọ. Thánh Lễ và các nghi thức phụ thuộc đã xong. Đức Tổng nhắc nhở giáo dân tiết kiệm thì giờ bằng cách xuống ngay hội trường để dùng bữa và cho biết là ngài sẽ xuống sau. Khi xuống hội trường, Đức Tổng làm phép của ăn và tự đi lấy phần ăn cho mình.
Tôi đang chuẩn bị dùng bữa cùng với mấy người bạn ở cuối hội trường thì ông Phó Chủ Tịch Ngoại Vụ đến mời tôi lên dùng bữa bên cạnh Đức Tổng để hầu chuyện ngài vì tôi là một giáo dân cao niên. Từ chối không được nên đã chấp nhận làm theo.
Khi gặp, tôi kính cẩn cúi chào ngài. Đức tổng rất nhân từ. Ngài chìa tay cho tôi bắt và chào lại. Câu đầu tiên ngài nói với tôi là: “Cha có một Dòng Tu rất lớn tại Việt Nam. Đó là Dòng Chúa Cứu thế ở đường Kỳ Đồng, Saigon". Câu nói bằng tiếng Anh nhưng chữ đường Kỳ Đồng, Saigon thì ngài nói tiếng Việt rất rõ. Tôi không ngạc nhiên về sự liên hệ của ngài với Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam vì ngài đã từng là Bề Trên Tổng Quyền Dòng Chúa Cứu Thế Thế Giới 2 nhiệm kỳ trong vòng 12 năm từ 1997 đến 2009. Trong bữa ăn, ngài nói chuyện với tôi rất thân tình như cha con. Một điều kỳ thú là ngài rất vui khi biết tôi là gia trưởng của một gia đình 12 con, trong khi ngài là anh cả của 12 người em. Ngài cũng cho biết là khi phục vụ tại Rôma, ngài có dịp được gặp Đức Hồng Y Phanxicô Nguyễn Văn Thuận một lần. Ngài gọi ĐHY Thuận là một vị Thánh. Rất tiếc là khuôn khổ bài viết không cho phép tôi kể lại những điều lý thứ khác nữa.
Sau bữa ăn là một chương trình văn nghệ do các em nhỏ thực hiện rất vui tươi. Đầu tiên là đội lân tí hon múa chào. Hai con lân nhảy múa từ trên sân khấu, sau đó xuống từng bàn trong hội trường. Một trong hai lân đã đến múa chào Đức Tổng và các Linh Mục. Đức Tổng đã cho lân “ăn” bằng những phong bì đỏ có đựng tiền mới. Một linh mục Mỹ hỏi tôi về Ông Địa là gì. Tôi phịa đại: đó là ông thần tài và cho biết thêm là chúng tôi chỉ làm cho vui chứ không tin tưởng dị đoan vào ông ấy.
Kế đến, một em ra hát bài Xin Chào Việt Nam - Bonjour ViệtNam - Hello Vietnam sau khi đã giải thích về bài hat này. Đức Tổng và mấy Linh Mục đã khen em có giọng hát tuyệt vời. Sau đó là những bài múa nón và vũ trống cơm v…v… rất vui nhộn do các em lớp chuẩn bị Rước Lễ lần đầu và Thêm Sức biểu diễn. Tất cả mọi tiết mục đều được giải thích trước bằng Anh ngữ. Đức Tổng, các Linh Mục và quan khách rất vui vẻ thưởng thức.
Tiếp theo phần văn nghệ, Đức Tổng lên sân khấu để lì xì cho các trẻ em, cho Ca Đoàn và cho một số người khác khi họ lên để được chụp hình lưu niêm. Sau lời cám ơn của ban tổ chức, Đức Tổng và các Linh Mục, quan khách cùng một số giáo dân ra về. Một số khác vẫn hăng say ở lại tiếp tục cuộc Vui Xuân.