Cha Raymond J. de Souza, trong bản tin của National Catholic Register ngày 22 tháng 10, 2025, cho biết: Đức Giáo Hoàng Leo XIV sẽ tuyên bố Thánh John Henry Newman là Tiến sĩ Hội Thánh vào ngày 1 tháng 11, Lễ Các Thánh, khép lại một vài tuần lễ đáng nhớ đối với người Công Giáo tại quê hương Anh của ngài — những tuần lễ cho thấy vị thế hiện tại của họ đã thay đổi như thế nào kể từ giữa thế kỷ 19. Newman được phong Tiến sĩ vì công trình thần học của ngài, nhưng thời điểm này nhấn mạnh những thay đổi lịch sử mà ngài vừa là người tham gia vừa là người chứng kiến.

Ngày 9 tháng 10 là kỷ niệm 180 năm ngày ngài trở lại Công Giáo vào năm 1845. Vài tuần trước đó, ngày 29 tháng 9 là kỷ niệm 175 năm ngày khôi phục hàng giáo phẩm Anh vào năm 1850, ba thế kỷ sau khi Vua Henry VIII tách khỏi Rome.

Tuần này, Vua Charles III và Hoàng hậu Camilla sẽ có chuyến thăm cấp nhà nước tới Tòa thánh nhân dịp Năm Thánh; Nữ hoàng Elizabeth II quá cố cũng đã làm điều tương tự trong Đại Năm Thánh 2000. Rất nhiều sự kiện lịch sử đã được đề cập trong giai đoạn từ năm 1850 đến năm 2025.

Năm 1845, khi Newman trở thành người Công Giáo, ngài phải rời bỏ cuộc sống học thuật của mình tại Oxford; người Công Giáo không đủ điều kiện để làm giáo sư hoặc sinh viên. Vị tiến sĩ tương lai của Giáo hội không được phép giảng dạy tại một trường đại học Kitô giáo (Anh giáo).

Đó là tàn tích của cuộc đàn áp khốc liệt trước đây, nơi các vị tử đạo đã nhận được sự tôn kính lớn lao — trong số đó có Thánh John Fisher, Thomas More, Edmund Campion, Margaret Clitherow và Oliver Plunkett. Người Công Giáo chính thức bị phân biệt đối xử về mặt pháp lý, ngay cả khi không gặp nguy hiểm đến tính mạng.

Đến năm 1829, thời kỳ đàn áp dữ dội đã qua, và Quốc hội Anh đã thông qua Đạo luật Cứu trợ Công Giáo Rôma. "Sự giải phóng Công Giáo" đã xóa bỏ các rào cản pháp lý đối với người Công Giáo, bao gồm cả lệnh cấm giữ chức vụ công. (Yêu cầu tại các trường đại học Cambridge và Oxford phải tuyên xưng đức tin Anh giáo vẫn còn hiệu lực.)

Trong bối cảnh mới này, Tòa thánh quyết định tái lập cấu trúc đúng đắn của đời sống Công Giáo tại Anh: các giáo phận và giám mục. Từ năm 1688, một giám mục truyền giáo, hay còn gọi là "giám mục đại diện tông tòa", đã giám sát người Công Giáo ở London, vì không có giáo phận Công Giáo nào để một giám mục chủ trì. Có các "phái bộ" nhưng không có giáo xứ cố định.

Năm 1850, vào ngày lễ Thánh Michael, Đức Giáo Hoàng Piô IX đã "khôi phục hệ thống phẩm trật" ở Anh và xứ Wales. Các giáo phận mới được thành lập và các giám mục mới được bổ nhiệm. Tổng giáo phận Westminster đã kỷ niệm 175 năm thành lập trong năm nay.

Phản ứng của giới lãnh đạo Anh giáo lúc bấy giờ rất dữ dội. Quốc hội đã thông qua các luật chống Công Giáo, mặc dù chúng không được chấp pháp và đã bị bãi bỏ nhiều thập niên sau đó. Những lời tố cáo về "sự xâm lược của Giáo hoàng" lan rộng.

Bản thân Nữ hoàng Victoria được cho là đã bày tỏ sự thất vọng của mình; điều đó sẽ chỉ còn là ký ức mờ nhạt khi Vua Charles đến thăm Đức Giáo Hoàng Leo XIV. Với tư cách là Hoàng tử xứ Wales, ông đã đích thân tham dự lễ phong thánh cho Hồng Y Newman vào năm 2019.

Bản thân Newman là nạn nhân của làn sóng cuồng tín chống Công Giáo đó, bị buộc tội - và bị kết án oan - vì tội phỉ báng một linh mục Công Giáo bị tước chức vì hành vi vô đạo đức khét tiếng trong một phiên tòa do một thẩm phán chống Công Giáo chủ trì. Newman bị buộc phải chi trả chi phí tòa án khoảng 12,000 bảng Anh (tương đương hơn 1 triệu đô la ngày nay).

Tuy nhiên, đến năm 1852, danh tiếng và sự kính trọng của Newman đã lớn đến mức người Công Giáo trên toàn thế giới đã đóng góp để trang trải chi phí — đến nỗi, với số tiền dư, Newman đã có thể mua Rednal, khu nghỉ dưỡng vùng nông thôn của dòng Oratory, nơi ngài được chôn cất.

Đây chính là bối cảnh mà Newman đã thuyết giảng một trong những bài giảng nổi tiếng nhất của ngài.

Năm 1852, Giáo phận Westminster mới thành lập đã tổ chức công đồng tỉnh đầu tiên, và Newman được mời đến thuyết giảng cho các giám mục được triệu tập. Vị tân tòng này đã thuyết giảng tại hầu hết mọi sự kiện Công Giáo quan trọng cho đến khi qua đời vào năm 1890.

Newman đã thuyết giảng một bài giảng có tựa đề "Mùa xuân thứ hai", so sánh việc phục hồi các giáo phận Công Giáo với sự trở lại của sự sống vào mùa xuân sau một mùa đông dài. Bản thân Newman là bông hoa tươi thắm nhất của sự phát triển mới mẻ đó. Việc một ngày nào đó, thành quả công việc của ngài sẽ được đánh giá xứng đáng để sánh vai cùng các thánh Ambrosiô và Augustinô, Chrysostom và Athanasiô với tư cách là các tiến sĩ của Giáo hội là điều không thể tưởng tượng được vào thời điểm đó.

Newman đã trực tiếp đề cập đến sự bùng nổ của chủ nghĩa bài Công Giáo, đánh dấu sự phục hồi phẩm trật Công Giáo, bằng văn xuôi trữ tình đặc trưng của mình.

Ngài hỏi: “Nhưng thưa các Cha, các Anh, điều gì đã xảy ra ở Anh vào lúc này?. Một điều gì đó kỳ lạ đang diễn ra trên vùng đất này… một cuộc xôn xao toàn quốc, gần như chưa từng có, dữ dội hơn những gì đã xảy ra ở đây trong nhiều thế kỷ – ít nhất là trong những phán đoán và ý định của con người, nếu không muốn nói là trong hành động và việc làm. … Mọi đảng phái trong cơ thể chính trị đều chịu ảnh hưởng của nó — từ Nữ hoàng trên ngai vàng, cho đến những đứa trẻ trong trường mẫu giáo hoặc trường học ban ngày.”

Sự xôn xao náo động là Giáo Hội Công Giáo, vốn bị đánh đập và bỏ mặc cho chết, bằng cách nào đó đã hồi sinh.

Newman lớn tiếng rao giảng: “Vậy thì, đây chính là nguyên nhân của sự vận động toàn quốc này, tiếng kêu toàn quốc này, bao trùm chúng ta. Quá khứ đã trở lại, người chết sống lại. Ngai vàng bị lật đổ, và không bao giờ được phục hồi; các quốc hiện hữu rồi diệt vong, và rồi chỉ còn là vấn đề của lịch sử. Babylon vĩ đại, Tyre, Ai Cập, Nineve, và sẽ không bao giờ vĩ đại nữa. Giáo hội Anh đã từng hiện hữu, và Giáo hội Anh đã từng không hiện hữu, và Giáo hội Anh lại một lần nữa hiện hữu. Đây là điềm báo, đáng được kêu gọi. Đó là sự trở lại của Mùa xuân thứ hai; đó là sự phục hồi trong thế giới đạo đức, giống như những gì diễn ra hàng năm trong thế giới vật chất.”

Từ bài giảng năm 1852 về các sự kiện năm 1850 và hậu quả của chúng, Mùa xuân thứ hai đã mở ra một thời kỳ hưng thịnh mới của Công Giáo Anh, một cuộc diễu hành bao gồm Ronald Knox, G.K. Chesterton, J.R.R. Tolkien và những nhân vật vĩ đại khác, dù nhỏ bé hơn, cũng tỏa sáng rực rỡ.

Việc phong thánh và tuyên bố Newman là Tiến sĩ Hội thánh là tia sáng rực rỡ nhất của ánh sáng đó, mặt trời lên đến đỉnh cao trên bầu trời mùa hè, 175 năm sau khi đời sống Công Giáo chính thức trở lại Anh.