DUBLIN- Tâm điểm của cuộc găp giữa tổng thống Mỹ và thủ tướng Anh vào hôm nay tại Bắc Ai len là khuôn khổ tái thiết Iraq cả về kinh tế lẫn chính trị

Người ta thấy có một số bất đồng giữa các lãnh đạo của Mỹ và lãnh đạo tại Âu châu, đặc biệt là vai trò của LHQ trong vấn đề Iraq hậu chiến.

Bên cạnh vấn đề làm sao đạt được thắng lợi quân sự trọn vẹn, thì vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải quyết.

Mặc dù hai nhà lãnh đạo có thể đưa ra cam kết trước cuộc chiến để có được sự đồng ý của Liên Hiệp Quốc về kế hoạch tái thiết thì người ta thấy vẫn còn đó nhiều câu hỏi lớn xung quanh ba điểm chính.

Thứ nhất là Bộ quốc phòng Mỹ đã mô tả chi tiết về các nhân viên lẫn ứng cử viên sẽ hoạt động dưới quyền tướng về hưu Jay Garner.

Những người này không chỉ đáp ứng các nhu cầu an ninh và cứu trợ mà còn lập nên một chính quyền ban đầu tại Iraq.

Nước Anh, cũng như nhiều nước khác, muốn vai trò của quân đội phải được giới hạn.

Vấn đề thứ hai cần giải quyết là Anh đưa ra đề nghị rằng Liên Hiệp Quốc sẽ tổ chức một hội nghị ở Baghdad trong vòng hai, ba tháng tới để thành lập một chính quyền lâm thời bao gồm nhiều chính trị gia Iraq.

Pháp và Nga đồng ý với Anh rằng chỉ có Liên Hiệp Quốc mới có thể đem lại tính hợp pháp cho tiến trình tái thiết và họ muốn các cơ quan của Liên Hiệp Quốc tham gia đầy đủ.

Tuy nhiên Hoa Kỳ lại muốn Liên Hiệp Quốc đóng vai trò như một “đối tác” mà thôi.

Một số quan chức Hoa Kỳ nói sẽ cần hơn sáu tháng để hình thành một chính quyền do người Iraq phụ trách và cần một năm hay hơn nữa để có một chính quyền dài hạn.

Vấn đề thứ ba, chắc chắn sẽ có các tranh cãi về các hợp đồng thương mại lớn liên quan tới dầu hỏa, xây dựng và nhiều thứ khác tại Iraq sau chiến tranh.

Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell đã nói rõ quan điểm của phía Mỹ là liên quân, chủ yếu là Anh và Mỹ, đã tham chiến và vì thế phải giữ vai trò chủ đạo trong việc phát triển tương lai chính trị và kinh tế của Iraq.

Những nước khác, đặc biệt là Nga và Pháp, sẽ có thể một lần nữa thể hiện sự phản đối xung quanh sự kiểm soát Iraq của Mỹ.

Nhưng sự trớ trêu nằm ở chỗ nếu các nước này không đồng ý với cách Mỹ tái tạo lại xã hội Iraq, các nước sẽ có thể làm tăng nguy cơ bất ổn và căng thẳng trong khu vực.

Vì thế, sau khi bài toán quân sự kết thúc, sẽ lại có một thử thách ngoại giao lớn cho tất cả các bên.(bbc)