1. Quân Nga toàn bị những cú bất ngờ, sĩ diện nên đưa ra lệnh rút lui quá trễ. Chỉ huy Nga báo động về khả năng thảm bại.

Alexander Khodakovsky, chỉ huy quân Vostok của Cộng hòa Nhân dân Donetsk, đã lên tiếng chê bai các dự đoán của Bộ Tổng Tham Mưu Nga lãnh đạo bởi Valery Gerasimov.

Ông than thở với kênh Rybar của Nga “Giao tranh ác liệt đã diễn ra tại Urozhaine từ ngày 6 Tháng Tám và chúng tôi đã biết ngay từ đầu là không thể giữ nổi trước áp lực của đối phương [tức là quân Ukraine]. Nhưng không ai cho chúng tôi rút lui và tôi đã cảnh cáo là chỉ có một con đường rút là T0518. Đến ngày 15 Tháng Tám, mới có lệnh rút. Chúng tôi chạy trước thoát được một phần, không phải là toàn bộ. Anh em lính Dù chạy sau, để che chắn cho chúng tôi, không được may mắn như thế.”

Khodakovsky tuyên bố rằng sau khi Urozhaine thất thủ, quân Vostok của ông ta rút lui về hướng Staromlynivka. Tuy nhiên, Lữ Đoàn 35 Thủy Quân Lục Chiến Ukraine đã tấn công về phía đông, hướng tới làng Kermenchyk thay vì hướng nam tới làng Staromlynivka, như dự báo.

Các nguồn tin của Nga cũng cho rằng Ukraine đã bắt đầu tấn công Zavitne Bazhannia, một thị trấn nằm giữa Urozhaine và Staromlynivka, vào ngày 17 tháng 8, nhưng những cuộc tấn công này chỉ là các cuộc tấn công nghi binh hay thăm dò. Vào ngày 23 tháng 8, Khodakovsky tuyên bố rằng đã có một cuộc tấn công thăm dò của Ukraine vào làng Novodonetske và giao tranh tái diễn ở Pryiutne.

Vào ngày 30 tháng 8, các nguồn tin của Nga cho biết lực lượng Ukraine đã tiến về phía Volodyne, cách Pryiutne 6 km về phía đông nam và cách Urozhaine 7 km về phía tây nam.

Hôm Chúa Nhật 3 tháng 9, Khodakovsky cho biết Remivka bị tấn công dữ dội bằng pháo binh. Ông ta than thở rằng, quân Nga thiếu hai điều nguy hiểm. Thứ nhất, là khả năng dự đoán ý định của đối phương mặc dù có trong tay các phương tiện tác chiến điện tử vượt xa khả năng của quân Ukraine. Thứ hai, Nga đang thiếu khả năng phản pháo. Trước đó, Khodakovsky phàn nàn rằng có ngày không đánh một trận nào cũng có hàng chục tử sĩ vì pháo binh Ukraine. “Khả năng phản pháo không có vì tầm bắn của pháo binh chúng ta ngắn quá”. Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar cho rằng quân Ukraine đã đạt được “tình trạng ngang bằng” về pháo binh với quân Nga. Số đạn pháo quân Nga bắn ra mỗi ngày gấp 5 lần quân Ukraine. Tuy nhiên, trong khi pháo binh Nga có tầm bắn trung bình là 24 km thì vũ khí cung cấp cho Ukraine có thể bắn từ 30 đến 40 km. “Điều này giúp có thể phá hủy hoặc làm hỏng súng của đối phương, cũng như di chuyển pháo binh của đối phương từ tiền tuyến vào sâu và ngăn chặn các nỗ lực phản pháo chống lại pháo binh của chúng ta và ảnh hưởng đến bộ binh của chúng ta”.

Tình hình của quân Nga tại thành phố Bakhmut cũng khá bi quan. Hôm Chúa Nhật 3 tháng 9, các nguồn tin của Nga cho biết lực lượng Ukraine đã tấn công các làng Zaliznyanske và Rozdolivka, và đã chiếm được phần phía nam của Klishchiivka.

Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv sáng thứ Hai mùng 4 tháng Chín, phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Ukraine, Chuẩn tướng Oleksii Hromov cho biết Nga đang có những cuộc chuyển quân rất lớn. Quân đoàn Tổng hợp 41 được chuyển từ Svatove–Kreminna sang chiến trường miền Nam chỉ mới được một tuần đã được thay thế bằng Quân đoàn 25 mới được phục hồi. Vẫn chưa rõ là việc thay quân liên tục như thế là vì ý đồ chiến thuật hay đơn giản là vì tổn thất quá nặng.

Vào ngày 1 tháng 9, Thiếu Tướng John Kirby, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Tòa Bạch Ốc, nói rằng “trong khoảng 72 giờ qua đã ghi nhận một số tiến bộ đáng chú ý của lực lượng vũ trang Ukraine... trong tuyến tiến công phía nam ra khỏi khu vực Zaporizhzhia... Họ đã đạt được một số thành công trước tuyến phòng thủ thứ hai của Nga”. Trong khi Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar xác nhận rằng ở “một số khu vực nhất định”, lực lượng Ukraine đã chọc thủng tuyến phòng thủ đầu tiên ở khu vực Zaporizhzhia.

2. Ukraine thay Bộ trưởng Quốc phòng trong bối cảnh phản công

Hai ký giả Gabriel Gavin và Paul Mcleary của tờ Politico có trụ sở ở Washington DC có bài tường trình nhan đề “Ukraine to replace defense minister amid counteroffensive”, nghĩa là “Ukraine thay Bộ trưởng Quốc phòng trong bối cảnh phản công”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Phương Thảo.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiyy tuyên bố vào cuối Chúa Nhật rằng ông sẽ thay thế bộ trưởng quốc phòng nước này, ngay cả khi cuộc phản công của Kyiv dường như đang có được chỗ đứng khi quân đội của họ tiến vào lãnh thổ do Nga nắm giữ.

Sự ra đi của Oleksiy Reznikov với tư cách là bộ trưởng quốc phòng đánh dấu sự thay đổi cao cấp nhất trong vòng trong của Zelenskiyy kể từ khi bắt đầu cuộc chiến vào tháng 2 năm 2022. Nó xảy ra khi chính phủ Ukraine đang tăng cường nỗ lực giải quyết mạnh mẽ các cáo buộc tham nhũng liên quan đến các quan chức quân đội.

Trong một diễn từ video tối Chúa Nhật, nhà lãnh đạo Ukraine thông báo rằng Bộ trưởng Quốc phòng Reznikov sẽ được thay thế bởi Rustem Umerov, nhà lãnh đạo Quỹ Tài sản Nhà nước của Ukraine.

“Reznikov đã trải qua hơn 550 ngày chiến tranh toàn diện,” Zelenskiyy nói. “Tôi tin rằng Bộ hiện cần những đường lối mới và các hình thức tương tác khác với cả quân đội và xã hội nói chung.”

Đã có tin đồn trong nhiều tuần rằng ngày ra đi của Rezniko đã cận kề. Danh tiếng của ông đã bị ảnh hưởng nặng nề vào đầu năm nay do một số vụ bê bối thời chiến ở Bộ Quốc phòng, trong đó các quan chức bị cáo buộc trục lợi. Mặc dù Reznikov chưa bao giờ bị liên lụy nhưng những tiết lộ này là một vết nhơ không chỉ đối với chức vụ của ông mà còn đối với cá nhân ông.

Zelenskiyy kêu gọi quốc hội nước này phê chuẩn quyết định càng sớm càng tốt.

Reznikov là một trong những gương mặt lãnh đạo quân sự nổi bật nhất của Ukraine kể từ khi Nga xâm lược, và đã đi khắp Âu Châu để tham dự các cuộc họp của NATO và thuyết trình với các đối tác về việc cung cấp thêm vũ khí cũng như chuyển giao các cam kết viện trợ nhanh hơn.

Việc ngồi vào bàn thảo luận của NATO trong 18 tháng qua đã giúp ông có cơ hội tiếp xúc gần gũi với các lãnh đạo quốc phòng trong liên minh NATO, đặc biệt là với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin. Hai người thường xuyên nói chuyện qua điện thoại và trò chuyện trực tiếp tại các cuộc họp hàng tháng của Nhóm Liên hệ Quốc phòng Ukraine, nơi liên minh gồm 50 quốc gia quyết định loại vũ khí mới nào sẽ gửi tới Kyiv.

Cuộc họp tiếp theo của nhóm có thể sẽ diễn ra vào giữa tháng 9 và tùy thuộc vào tốc độ di chuyển của quốc hội Ukraine, đây có thể là lần đầu tiên Umerov tham gia cuộc họp cao cấp với các bộ trưởng quốc phòng.

Theo một người quen thuộc với kế hoạch, Reznikov dự kiến bay tới Mỹ vào đầu tháng này để gặp Austin tại Ngũ Giác Đài, sau đó là gặp gỡ những nhà lãnh đạo các nhà thầu quốc phòng lớn nhất của Mỹ để thảo luận về việc mua và giao thiết bị mới..

Quyết định của Zelenskiyy được đưa ra khi cuộc phản công của Ukraine cuối cùng dường như đã đạt được tiến triển sau nhiều tuần tiến triển chậm chạp.

Phát ngôn nhân Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby hôm thứ Sáu cho biết Washington đã nhận thấy những dấu hiệu cho thấy cuộc phản công đang tăng tốc. Theo Kirby, các quan chức đã “ghi nhận trong khoảng 72 giờ qua một số tiến bộ đáng chú ý của lực lượng vũ trang Ukraine”, đặc biệt là dọc theo mặt trận phía nam trong khu vực xung quanh Zaporizhzhia.

Một tướng hàng đầu của Ukraine hôm thứ Bảy cho biết lực lượng của Kyiv đã chọc thủng tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga gần Zaporizhzhia. Quân đội Ukraine đang củng cố quyền kiểm soát của họ trên lãnh thổ đã được cải tạo trong các cuộc giao tranh gần đây và dự kiến sẽ đạt được những tiến bộ nhanh hơn khi họ tấn công vào tuyến phòng thủ thứ hai yếu hơn, Chuẩn Tướng Oleksandr Tarnavskiy nói với Guardian trong một cuộc phỏng vấn.