Cha Phêrô Trần Lục (1825-1899) Mục Tử Giáo Dục Đức Tin
Cha Trần Lục quan tâm về mặt thiêng liêng cho giáo dân về Giáo Dục Đức Tin. Xưa người Phát Diệm chỉ biết gia đình và nhà thờ. Làm gì có truyền hình hay báo chí. Sáng tối đến nhà thờ xem lễ hay đọc kinh. Về nhà ra đồng cày sâu cuốc bẫm. Rảnh rang trong gia đình chỉ cho nhau học kinh, học bổn hay ngâm ca ca vè Cụ Sáu, không có Karaoke hay băng nhạc CD
Giáo dục về sống đức tin, Cha Trần Lục đã dọn những loại sách nhỏ bỏ túi cho giáo dân chuyền tay nhau. Mỗi xóm có quản giáo (như Giáo Lý Viên) mở lớp tối, mùa trăng, cho trẻ em đến học thuộc lòng. Vì thế các vị bô lão rất thuộc bổn, là vậy.
Chắc Cha Trần Lục viết nhiều sách kinh-bổn, chúng tôi xin tóm lược 4 cuốn hiện có trong tay.
THÁNH GIÁO TỰ LỄ TỔNG GIẢI.
(Explication Sommaire des Gérémonies et fêtes liturgiques
Linh mục Pierre Lục đã soạn, loại bỏ túi, 315 trang, nhà sách Làng Sông, Qui Nhơn (Annam) 1920. Imprimatur: D Grangeon vic.ap, Đại an, die 28 Janvier 1919
ChaTrần Lục đã viết ngay trong Tiểu dẫn về mục đích tác phẩm: Việc gì có căn do, có tường ý vị, mới lưu tâm ham hố, mới toại tình nghĩ ngợi. Vậy, việc thờ phượng Chúa là việc nhứt trong đạo thánh, nếu rõ gốc tích, có biết nghĩa mầu, mới đem lòng thành kính, hứng chí thâm trầm. (P. Lục, Prêtre indigiene. Séminaire Đại an, 1919.
Phần thứ I: Các việc nhà thờ.
Đoạn I: Về nhà thờ
Đoạn II: Về bàn thờ
Đoạn III: Về ba việc khác là:
Khoản I: Về Thánh Giá
Khoản II: Về Chặng Đàng Thánh Giá
Khoản III: Về Nước Thánh
Phần thứ II: Về đồ và Việc làm
Đoạn I: Về các đồ Thầy cả dùng khi làm việc thánh
Đoạn II: Cắt nghĩa chung về các việc trong khi tế lễ
Phần thứ III: Về Lễ Misa
Đoạn I: Từ đầu đến dâng của lễ (Offertorium)
Đoạn II: Từ dâng của lễ đến Sangto (Sanctus)
Đoạn III: Từ Sangto đến Kinh Lạy Cha (Pater)
Đoạn IV: Từ Kinh Lạy Cha đến chịu lễ (Communio)
Đoạn V: Từ chịu lễ đến hết lễ (Postcommunio)
Đoạn VI: Về sự đi xem lễ
Đoạn VII: Chỉ một ít cách xem lễ
Phần thứ IV: Về Phép Thánh Thể và sự đi kiệu
Đoạn I: Về sự để Mình Thánh Chúa
Đoạn II: Về sự viếng Mình Thánh Chúa
Đoạn III: Về Chầu Phép Lành
Đoạn IV: Nói chung về sự đi kiệu
Đoạn V: Về sự đi kiệu Mình Thánh Chúa
Phần thứ V: Về các mùa và các ngày lễ trọng
Đoạn I: Mùa áp ven tô
Đoạn II: Mùa Sinh Nhật
Đoạn III: Từ ch nh 70 đến tuần th
Đoạn IV: Tuần Thánh
Đoạn V: Mùa Phục Sinh
Đoạn VI: Từ lễ Đ.C.T. Ba Ngôi đến hết lễ M. Th Ch
Đoạn VII: Lễ trọng từ Martio đến Junio
Đoạn VIII: Từ Junio đến Octobre
Đoạn I X: Từ Octobre đến cuối năm
Phần phụ thêm
1. Về sự rước Đức Giám Mục
2. Về phép Rửa Tội
3. Về sự tống táng và làm phép mồ
NGHỊ LUẬN KHAI T M
do cha P. Lục soạn, in lần thứ bốn, 71 trang, loại bỏ túi. Imprimatur D. Grangeon, vic. ap. Làng Sông, 31 mars 1928. Imprimerie de Qui Nhơn (Annam) 1928
Tác giả ghi mục đích sách trong Lời Bảo: …Vậy, nay bày ra tập này, có ý giúp các em nhỏ học vần rồi cứ đó mà đọc cho quen; đoạn đem về đọc cho cha mẹ nghe, hầu cha mẹ thấy con đọc giỏi mà ham học, sẽ bằng lòng chịu tốn mà mua sách khác cho con học cho đến khi con nên thông thái. (trang 1-2. P. Lục ký)
Sách nhỏ có các 6 bài giáo lý căn bản, theo hỏi đáp (Nghị - Luận là tên hai người trong tác phẩm):
1. Ai sanh ra ta?
2. Có một Đấng cao cả
Ta sống ở đời này làm chi?
4. Tánh Đấng Tạo hóa
5. Người ta có linh hồn
6. Các vị nước này thờ
Khổng Tử
Phật
Việc cúng quải
Về tiền giấy vàng bạc
7. Bài kết
ẤU HỌC, TRƯỞNG THÀNH NH N
Do cha Trần Lục soạn và nhà in Qui Nhơn xuất bản, 1924. Cha khuyên: Vậy khuyên trẻ nhỏ hãy năng coi sách này mà bắt chước những gương lành thói tốt: còn những đều hư hốt hãy chừa. Nếu luyện tập tánh hạnh nên tốt lành buổi còn thơ, ắt sẽ nhờ khi khôn lớn. Nay khuyên. (P. Lục. Bổn quấc Linh mục)
Tập này kể lại 31 mẩu truyện vui trong đời trẻ em, dễ bắt chước noi theo.
Con nít hai tuổi
Tính con nít 5, 6 tuổi
3. Tính con nít hồi nên chín, mười
4. Lời khuyên con trẻ 13
5. Con Chơn, được trứng gà
6. Con n, thằng Ái
7. Còn nói về thằng n
8. Thấy thì hay chớ rờ
9.Thằng Tâm thằng Đạo
10. Mèo chụp con chim sẻ
11. Con chó trung tín
12. Thằng Úy với tấm gương
13. Nói láo không dám qua cầu
14. Em khôn hơn chị
15. Bài thuốc chữa tật hỗn
16.Thằng May té ra rủi
17. Con Trọng nói tục
18.Thằng Qúi ra hư
19. Bài thuốc chữa bịnh nói hành
20. Chim chóc mào
21. Thằng Tuân trả bạc
22. Tên học trò qua đò
23. Làm ơn chớ trông người trả ơn
24. Lão ngô lão dĩ
25. Ông Luận dạy con
26. Con Lang con Lân
27. Thằng Trung con Ngãi
28. Con dơi hay trở tính
29. Thầy coi số
30. Tích đứa chết trôi
31.Truyện thầy Cử Nhơn
SÁCH KINH
Địa Phận Phát Diệm
Imprimatur, ALEXANDER Ep, Phát Diệm, die 8 Aprilis 1927. HongKong Imprimerie de Nazareth, 1932. 441 trang. Loại bỏ túi.Tựa có ghi: Có lời Đức Chúa Giêsu phán rằng: Phải cầu nguyện liên, đừng bỏ khi nào. Chúng bay hãy tỉnh thức và cầu nguyện cho khỏi sa cơn cám dỗ.
Sách Kinh chia làm 5 phần:
Phần I: Kinh đọc tối sáng ngày thường và Chủ Nhật
Phần II: Các kinh cầu
Phần III: Ngắm các phép Lần Hạt
Phần IV: Kinh đọc khi làm lễ và cám ơn
Phần V: Ngắm Đàng Thánh Gía và ít kinh khác
Cuối bài xin ghi lại KINH CẦU CHO GIÁO PHẬN TRONG NĂM KỶ NIỆM 100 NĂM
THÀNH LẬP 1901-2001
Lạy Thiên Chúa là Cha từ bi nhân hậu. Chúng con xin hết lòng chúc tụng ngợi khen Cha đã cho chúng con được mừng kỷ niệm 100 năm thành lập giáo phận chúng con.
Xin cảm tạ Cha đã ban cho chúng con những nhà truyền giáo nhiệt tâm, sẵn sàng lìa bỏ quê hương xứ sở, liều thân đem hạt giống Tin Mừng đến gieo tại miền đất xa xôi này
Xin cảm tạ Cha đã ban cho chúng con những vị tử đạo dũng cảm đổ máu mình ra để làm chứng cho Chúa Kitô và làm cho hạt giống Tin Mừng nảy sinh nhiều Kitô hữu
Xin cảm tạ Cha đã ban cho tổ tiên ông bà chúng con trung thành giữ đức tin qua mọi thăng trầm của lịch sử, để truyền đức tin lại cho chúng con
Cha đã ban cho chúng con được thừa hưởng một di sản vật chất và tinh thần cao qúi. Xin cho chúng con biết giữ vững truyền thống tốt đẹp của tiền nhân đồng thời cũng biết thích nghi và sáng tạo để có thể đáp ứng nhu cầu của thời đại ngày nay.
Xin cho toàn thể giáo phận chúng con là linh mục tu sỹ và giáo dân được liên kết chung quanh Đức Giám Mục giáo phận luôn hiệp thông với Đức Thánh Cha và Hội Thánh toàn cầu.
Xin cho các gia đình chúng con được luôn biết sống theo Tin Mừng mà tích cực thực hành Bác Ái nhất là đối với những người gặp gian truân đau khổ để làm chứng cho đạo yêu thương của Chúa Kitô.
Đặc biệt xin cho các thanh thiếu niên được giáo dục hẳn hoi và có đức tin vững vàng để luôn sống xứng đáng là con cái Cha trong mọi hòan cảnh của cuộc đời.
Lạy Đức Mẹ Mân Côi, xưa Mẹ hằng vâng theo thánh ý Chúa và gắn bó với Chúa Giêsu. Xin cầu cho chúng con biết noi gương Mẹ mà luôn sống hết tình với Chúa và thành tâm yêu mến mọi người.
Lạy hai Tông Đồ Phêrô và Phaolô, giáo phận chúng con đã nhận các Ngài là Đấng Bảo Trợ, xin cho chúng con được noi gương các ngàu, luôn trung thành theo chân Chúa Kitô, và đem Tin Mừng đến cho những người chưa biết Chúa, để giáo phận chúng con xứng đáng với tên gọi của mình là ‘tỏa ra vẻ đẹp’ của Thiên Chúa trước mặt mọi người. Amen
(Được phép đọc trong nhà thờ
Giám Mục Giuse Nguyễn Văn Yến
Phát Diệm 19.4.2001)
Tài Liệu Tham Khảo
-Thánh Giáo Tư Lễ Tổng Giải. Nhà in Qui Nhơn, 1920
- Nghị Luận Khai Tâm. Nhà in Qui Nhơn, 1928
-Ấu Học, Trưởng Thành Nhân. Nhà in Qui Nhơn, 1924
- Sách Kinh Địa Phận Phát Diệm. Nhà in HongKong, 1932
Giáo dục về sống đức tin, Cha Trần Lục đã dọn những loại sách nhỏ bỏ túi cho giáo dân chuyền tay nhau. Mỗi xóm có quản giáo (như Giáo Lý Viên) mở lớp tối, mùa trăng, cho trẻ em đến học thuộc lòng. Vì thế các vị bô lão rất thuộc bổn, là vậy.
Chắc Cha Trần Lục viết nhiều sách kinh-bổn, chúng tôi xin tóm lược 4 cuốn hiện có trong tay.
THÁNH GIÁO TỰ LỄ TỔNG GIẢI.
(Explication Sommaire des Gérémonies et fêtes liturgiques
Linh mục Pierre Lục đã soạn, loại bỏ túi, 315 trang, nhà sách Làng Sông, Qui Nhơn (Annam) 1920. Imprimatur: D Grangeon vic.ap, Đại an, die 28 Janvier 1919
ChaTrần Lục đã viết ngay trong Tiểu dẫn về mục đích tác phẩm: Việc gì có căn do, có tường ý vị, mới lưu tâm ham hố, mới toại tình nghĩ ngợi. Vậy, việc thờ phượng Chúa là việc nhứt trong đạo thánh, nếu rõ gốc tích, có biết nghĩa mầu, mới đem lòng thành kính, hứng chí thâm trầm. (P. Lục, Prêtre indigiene. Séminaire Đại an, 1919.
Phần thứ I: Các việc nhà thờ.
Đoạn I: Về nhà thờ
Đoạn II: Về bàn thờ
Đoạn III: Về ba việc khác là:
Khoản I: Về Thánh Giá
Khoản II: Về Chặng Đàng Thánh Giá
Khoản III: Về Nước Thánh
Phần thứ II: Về đồ và Việc làm
Đoạn I: Về các đồ Thầy cả dùng khi làm việc thánh
Đoạn II: Cắt nghĩa chung về các việc trong khi tế lễ
Phần thứ III: Về Lễ Misa
Đoạn I: Từ đầu đến dâng của lễ (Offertorium)
Đoạn II: Từ dâng của lễ đến Sangto (Sanctus)
Đoạn III: Từ Sangto đến Kinh Lạy Cha (Pater)
Đoạn IV: Từ Kinh Lạy Cha đến chịu lễ (Communio)
Đoạn V: Từ chịu lễ đến hết lễ (Postcommunio)
Đoạn VI: Về sự đi xem lễ
Đoạn VII: Chỉ một ít cách xem lễ
Phần thứ IV: Về Phép Thánh Thể và sự đi kiệu
Đoạn I: Về sự để Mình Thánh Chúa
Đoạn II: Về sự viếng Mình Thánh Chúa
Đoạn III: Về Chầu Phép Lành
Đoạn IV: Nói chung về sự đi kiệu
Đoạn V: Về sự đi kiệu Mình Thánh Chúa
Phần thứ V: Về các mùa và các ngày lễ trọng
Đoạn I: Mùa áp ven tô
Đoạn II: Mùa Sinh Nhật
Đoạn III: Từ ch nh 70 đến tuần th
Đoạn IV: Tuần Thánh
Đoạn V: Mùa Phục Sinh
Đoạn VI: Từ lễ Đ.C.T. Ba Ngôi đến hết lễ M. Th Ch
Đoạn VII: Lễ trọng từ Martio đến Junio
Đoạn VIII: Từ Junio đến Octobre
Đoạn I X: Từ Octobre đến cuối năm
Phần phụ thêm
1. Về sự rước Đức Giám Mục
2. Về phép Rửa Tội
3. Về sự tống táng và làm phép mồ
NGHỊ LUẬN KHAI T M
do cha P. Lục soạn, in lần thứ bốn, 71 trang, loại bỏ túi. Imprimatur D. Grangeon, vic. ap. Làng Sông, 31 mars 1928. Imprimerie de Qui Nhơn (Annam) 1928
Tác giả ghi mục đích sách trong Lời Bảo: …Vậy, nay bày ra tập này, có ý giúp các em nhỏ học vần rồi cứ đó mà đọc cho quen; đoạn đem về đọc cho cha mẹ nghe, hầu cha mẹ thấy con đọc giỏi mà ham học, sẽ bằng lòng chịu tốn mà mua sách khác cho con học cho đến khi con nên thông thái. (trang 1-2. P. Lục ký)
Sách nhỏ có các 6 bài giáo lý căn bản, theo hỏi đáp (Nghị - Luận là tên hai người trong tác phẩm):
1. Ai sanh ra ta?
2. Có một Đấng cao cả
Ta sống ở đời này làm chi?
4. Tánh Đấng Tạo hóa
5. Người ta có linh hồn
6. Các vị nước này thờ
Khổng Tử
Phật
Việc cúng quải
Về tiền giấy vàng bạc
7. Bài kết
ẤU HỌC, TRƯỞNG THÀNH NH N
Do cha Trần Lục soạn và nhà in Qui Nhơn xuất bản, 1924. Cha khuyên: Vậy khuyên trẻ nhỏ hãy năng coi sách này mà bắt chước những gương lành thói tốt: còn những đều hư hốt hãy chừa. Nếu luyện tập tánh hạnh nên tốt lành buổi còn thơ, ắt sẽ nhờ khi khôn lớn. Nay khuyên. (P. Lục. Bổn quấc Linh mục)
Tập này kể lại 31 mẩu truyện vui trong đời trẻ em, dễ bắt chước noi theo.
Con nít hai tuổi
Tính con nít 5, 6 tuổi
3. Tính con nít hồi nên chín, mười
4. Lời khuyên con trẻ 13
5. Con Chơn, được trứng gà
6. Con n, thằng Ái
7. Còn nói về thằng n
8. Thấy thì hay chớ rờ
9.Thằng Tâm thằng Đạo
10. Mèo chụp con chim sẻ
11. Con chó trung tín
12. Thằng Úy với tấm gương
13. Nói láo không dám qua cầu
14. Em khôn hơn chị
15. Bài thuốc chữa tật hỗn
16.Thằng May té ra rủi
17. Con Trọng nói tục
18.Thằng Qúi ra hư
19. Bài thuốc chữa bịnh nói hành
20. Chim chóc mào
21. Thằng Tuân trả bạc
22. Tên học trò qua đò
23. Làm ơn chớ trông người trả ơn
24. Lão ngô lão dĩ
25. Ông Luận dạy con
26. Con Lang con Lân
27. Thằng Trung con Ngãi
28. Con dơi hay trở tính
29. Thầy coi số
30. Tích đứa chết trôi
31.Truyện thầy Cử Nhơn
SÁCH KINH
Địa Phận Phát Diệm
Imprimatur, ALEXANDER Ep, Phát Diệm, die 8 Aprilis 1927. HongKong Imprimerie de Nazareth, 1932. 441 trang. Loại bỏ túi.Tựa có ghi: Có lời Đức Chúa Giêsu phán rằng: Phải cầu nguyện liên, đừng bỏ khi nào. Chúng bay hãy tỉnh thức và cầu nguyện cho khỏi sa cơn cám dỗ.
Sách Kinh chia làm 5 phần:
Phần I: Kinh đọc tối sáng ngày thường và Chủ Nhật
Phần II: Các kinh cầu
Phần III: Ngắm các phép Lần Hạt
Phần IV: Kinh đọc khi làm lễ và cám ơn
Phần V: Ngắm Đàng Thánh Gía và ít kinh khác
Cuối bài xin ghi lại KINH CẦU CHO GIÁO PHẬN TRONG NĂM KỶ NIỆM 100 NĂM
THÀNH LẬP 1901-2001
Lạy Thiên Chúa là Cha từ bi nhân hậu. Chúng con xin hết lòng chúc tụng ngợi khen Cha đã cho chúng con được mừng kỷ niệm 100 năm thành lập giáo phận chúng con.
Xin cảm tạ Cha đã ban cho chúng con những nhà truyền giáo nhiệt tâm, sẵn sàng lìa bỏ quê hương xứ sở, liều thân đem hạt giống Tin Mừng đến gieo tại miền đất xa xôi này
Xin cảm tạ Cha đã ban cho chúng con những vị tử đạo dũng cảm đổ máu mình ra để làm chứng cho Chúa Kitô và làm cho hạt giống Tin Mừng nảy sinh nhiều Kitô hữu
Xin cảm tạ Cha đã ban cho tổ tiên ông bà chúng con trung thành giữ đức tin qua mọi thăng trầm của lịch sử, để truyền đức tin lại cho chúng con
Cha đã ban cho chúng con được thừa hưởng một di sản vật chất và tinh thần cao qúi. Xin cho chúng con biết giữ vững truyền thống tốt đẹp của tiền nhân đồng thời cũng biết thích nghi và sáng tạo để có thể đáp ứng nhu cầu của thời đại ngày nay.
Xin cho toàn thể giáo phận chúng con là linh mục tu sỹ và giáo dân được liên kết chung quanh Đức Giám Mục giáo phận luôn hiệp thông với Đức Thánh Cha và Hội Thánh toàn cầu.
Xin cho các gia đình chúng con được luôn biết sống theo Tin Mừng mà tích cực thực hành Bác Ái nhất là đối với những người gặp gian truân đau khổ để làm chứng cho đạo yêu thương của Chúa Kitô.
Đặc biệt xin cho các thanh thiếu niên được giáo dục hẳn hoi và có đức tin vững vàng để luôn sống xứng đáng là con cái Cha trong mọi hòan cảnh của cuộc đời.
Lạy Đức Mẹ Mân Côi, xưa Mẹ hằng vâng theo thánh ý Chúa và gắn bó với Chúa Giêsu. Xin cầu cho chúng con biết noi gương Mẹ mà luôn sống hết tình với Chúa và thành tâm yêu mến mọi người.
Lạy hai Tông Đồ Phêrô và Phaolô, giáo phận chúng con đã nhận các Ngài là Đấng Bảo Trợ, xin cho chúng con được noi gương các ngàu, luôn trung thành theo chân Chúa Kitô, và đem Tin Mừng đến cho những người chưa biết Chúa, để giáo phận chúng con xứng đáng với tên gọi của mình là ‘tỏa ra vẻ đẹp’ của Thiên Chúa trước mặt mọi người. Amen
(Được phép đọc trong nhà thờ
Giám Mục Giuse Nguyễn Văn Yến
Phát Diệm 19.4.2001)
Tài Liệu Tham Khảo
-Thánh Giáo Tư Lễ Tổng Giải. Nhà in Qui Nhơn, 1920
- Nghị Luận Khai Tâm. Nhà in Qui Nhơn, 1928
-Ấu Học, Trưởng Thành Nhân. Nhà in Qui Nhơn, 1924
- Sách Kinh Địa Phận Phát Diệm. Nhà in HongKong, 1932