Xưa nay khi thắc mắc đến nơi sinh ra của Chúa Giêsu, lịch sử có câu trả lời: ở Bethlehem bên nước Do Thái!
Tại sao có câu trả lời như thế ?
Thánh sử Mattheo viết thuật về lịch sử thời thơ ấu của Chúa Giêsu ( Mt 2,6) đã theo lời ngôn sứ Micha để qủa quyết Bethlehem là nơi sinh ra của Người:
„Phần ngươi, hỡi Bê-lem Ép-ra-tha,ngươi nhỏ bé nhất trong các thị tộc Giu-đa, từ nơi ngươi, Ta sẽ cho xuất hiện một vị có sứ mạng thống lãnh Ít-ra-en. Nguồn gốc của Người có từ thời trước, từ thuở xa xưa.“( Micha 5,1)
Thánh sử Luca viết tường thuật theo chi tiết lịch sử cùng đạo đức thần học cũng nói đến Bethlehem là nơi sinh ra của Chúa Giêsu:
“ Thời ấy, hoàng đế Au-gút-tô ra chiếu chỉ, truyền kiểm tra dân số trong khắp cả thiên hạ.2 Đây là cuộc kiểm tra đầu tiên, được thực hiện thời ông Qui-ri-ni-ô làm tổng trấn xứ Xy-ri.3 Ai nấy đều phải về nguyên quán mà khai tên tuổi.4 Bởi thế, ông Giu-se từ thành Nazareth, miền Galilê lên thành vua David tức là Bethlehem miền Giu-đê, vì ông thuộc gia đình dòng tộc vua Đa-vít.5 Ông lên đó khai tên cùng với người đã thành hôn với ông là bà Ma-ri-a, lúc ấy đang có thai.6 Khi hai người đang ở đó, thì bà Ma-ri-a đã tới ngày mãn nguyệt khai hoa.“ ( Lc 2,1-6).
Thánh sử Gioan tông đồ của Chúa Giêsu cũng viết trong phúc âm:
„ Nào kinh thánh đã chẳng nói Đức Kitô xuất thân từ dòng dõi vua David và từ Bethlehem làng của vua David sao?“ ( Ga 7,42).
Hài nhi Giesu mở mắt chào đời ở quê hương vua David làng Bethlehem , nhưng trong một hòan cảnh nghèo khó thương tâm:
„ Bà sinh con trai đầu lòng, lấy tã bọc con, rồi đặt nằm trong máng cỏ, vì hai ông bà không tìm được chỗ trong nhà trọ. ( Lc 2,7).
Vào thời Thánh Justin, tử đạo năm 165, và Thánh Origines tử đạo năm 245, có lưu truyền để lại nói đến Đức Mẹ sinh Chúa Giêsu trong một hang động ở vùng Bethlehem.
Thế kỷ thứ hai người Roma đã đến biến hang động nơi đó thành nơi thờ kính thần Tammuz Adonis để thay thế khai trừ sự thờ tự kính nhớ của người Kytô gíao. Điều này chứng minh nơi thờ tự này đã có từ xa xưa, và được nhìn nhận đánh gía cao về phía người Roma.
Ngày nay sang hành hương kính viếng Bethlehem, nơi Chúa giáng sinh, không còn thấy hang động. Nhưng thay vào đó là một đền thờ to lớn được xây bao phủ bên trên hang động nơi Chúa Giêsu đã sinh ra.
Ngay chỗ hài nhi Giêsu sinh ra bây giờ có hình ngôi sao 14 cánh chạm khắc bằng đá cẩm thạch trên nền nhà dưới tầng hầm. Ngôi sao 14 cánh muốn nhắc đến từ vua Davis tới thời lưu đầy ở Babylon có 14 đời, và từ thời lưu đầy Babylon đến Chúa Giêsu Kitô cũng có 14 đời, như gia phả của Chúa Giêsu theo thánh sử Mattheus viết lại ( Mt 1,1-17)
Năm 386 sau Chúa giáng sinh Thánh giáo phụ Hieronimus tới sống trong một hang động ở Bethlehem ngay bên cạnh hang động ngày xưa Chúa Giêsu sinh ra. Ở đó Thánh nhân đã dịch bản Kinh Thánh Vulgata từ tiếng Hylạp, Do Thái sang tiếng latinh. Thánh nhân trong thư số 46. chương 11 đã nói đến hang động Chúa Giêsu sinh ra:“ Nơi đây trong một phần đất nhỏ của trái đất, Đấng Tạo Hoá trời đất đã sinh ra - Ecce in hoc terrae formine caelorum conditor natus est.“.
Nơi sinh ra của Chúa Giêsu ở Bethlehem. Nhưng thành Bethlhem nào vì có hai thành Bethlehem ở nước Do Thái một ở phía bắc miền Galilea và một ở phía nam vùng Juda gần Jerusalem.
Bethlehem miền Galilea nằm cách Nazareth khoảng 15 cây số. Đang khi Bethlehem miền nam vùng Judea xa Nazareth khoảng 150 cây số.
Bethlehem ở miền bắc nước Do Thái vùng Galilea là một vùng dân cư nhỏ thưa thớt nằm ở giữa thành phố Haifa và Nazareth.
Bethlehem này là một vùng của dân cư Do Thái ngày xưa đã đến cư ngụ sinh sống, như sách Josua nói đến: „Ngoài ra, còn có Cát-tát, Na-ha-lan, Sim-rôn, Gít-a-la và Bê-lem: đó là mười hai thành và làng mạc của các thành ấy.16 Các thành ấy và làng mạc của các thành ấy là phần gia nghiệp của con cái Dơ-vu-lun, chia theo các thị tộc của họ.“ ( Josua 19,15-16).
Cũng có thể từ vùng Bethlehem của chi tộc Sebulon phía bắc Do Thái vị Thủ lãnh Ibzan đã xuất thân: „ Sau ông Gíp-tác, thì có ông Íp-xan, người Bê-lem, làm thủ lãnh Ít-ra-en.9 Ông có ba mươi người con trai và ba mươi người con gái. Ông gả các cô cho người ngoại bang, và hỏi ba mươi người vợ cho các con trai ông, cũng người ngoại bang. Ông làm thủ lãnh Ít-ra-en bảy năm.10 Rồi ông Íp-xan qua đời và được chôn cất tại Bê-lem.“ ( Sách Thủ lãnh 12,8-10).
Vì thế có một số nhà khảo cứu lịch sử đã đưa ra giả thuyết cho rằng Chúa Giêsu thành Nazareth sinh ra ở thành Bethlem vùng Galileo.
Nhưng giả thuyết này không có chứng cớ lịch sử cũng như trong kinh thánh. Nên không được công nhận là nơi sinh ra của Chúa Giêsu.
Theo tường thuật lịch sử cùng mang tính cách đạo đức thần học của thánh sử Mattheo về đời thơ ấu của Chúa GFiêsu, của Thánh sử Luca chi tiết hơn về sự sinh ra của Chúa Giêsu, nơi sinh ra của Chúa Giêsu là thành Bethlehem ở miền nam nước Do Thái vùng Judea .
Thành Bethlehem miền nam vùng Judea nằm cách thành lreusalem khoảng hơn kém 10 cây số. Bethlehem từ hơn 5000 năm trước Chúa giáng sinh đã có dân chúng đến cư ngụ sinh sống, và luôn luôn có những diễn biến thay đổi về chính trị kinh tế. Những người Cananien là những người từ 3000 năm trước Chúa giáng sinh đã đi cư đến đây sinh sống lập nghiệp. Những thế kỷ tíếp sau đó người Aicập đến chiếm cai trị Bethlehem, và dần dần người Philistin cũng di cư đến đây sinh sống và vào khoảng 1200 trước Chúa giáng sinh họ đã thủ lãnh vùng Bethlehem.
Bethlehem miền nam nước Do Thái được công nhận cho là nơi sinh ra của Chúa Giêsu. Kinh thánh cựu ước trong sách Sáng Thế nói đến ở Bethlehem Efratha có mộ của bà Rahel vợ của tổ phụ Giacóp ( St 35,19). Sách Rut cũng nói đến điạ danh Bethlehem Efratha ( Rut 1,1-2). Ngôn sứ Micha diễn tả chi ntiết dòng dõi vua David xuất thân từ Bethlehem Efratha ( Micha 5,1).
Các Thánh sử viết phúc âm Chúa Giêsu, Mattheus (2,1-17) và Luca (2,4-11) đã ghi thuật lại Bethlehem vùng miền Judea là nơi Chúa Giêsu sinh ra rất có thể trong một hang động, và từ thế kỷ 2. sau Chúa giáng sinh, nơi này đã trở thành địa điểm hành hương của người tín hữu Chúa Kitô. Ngày nay có ngôi đền thờ Chúa giáng sinh to lớn được xây dựng trên nơi đó.
Đền thờ Chúa giáng sinh ngày nay ở Bethlehem lả nơi hành hương và cũng là địa điểm lịch sử về danh lam thắng cảnh cho du khách đến thăm viếng chiêm ngắm khảo cứu.
Theo Kinh thánh Kitô giáo, Chúa Giêsu mở mắt chào đời ở Bethlehem trong một hang động dành cho thú vật ngoài cánh đồng. Từ năm 325 tới năm 330 sau Chúa giáng sinh ,dưới thời hoànng đế Constantino của đế quốc Roma, ngôi đền thờ Chúa giánng sinh được xây dựng ngay trên nơi Chúa sinh ra. Ngôi đền thờ này dài 27 mét với 5 cánh . Trong đền thờ có một lối mở ra đi vào hang Chúa sinh ra. Vào thế kỷ 5. sau Chúa giáng sinh, ngôi đền thờ này được tu sửa hoàn toàn mới lại. Nền nhà được lát gạch đá thay vì những bức tranh Mosaik và hang động Chúa sinh ra được nối liền bằng một cầu thang với nền nhà đền thờ ở phần trên, để người đến thăm viếng có thể đi xuống hang và ở đó cầu nguyện.
Ngôi đền thờ này vào thế kỷ 12. do Thập tự quân, và vào thế kỷ 17. do Giáo hội Chính thống Hylạp tu sửa lại cho mới khang trang. Đền thờ từ năm 1757 được chia làm ba cho Giáo hội chính thống Armenien, Chính thồng Hylạp và Giáo hội Công gíao cùng được sử dụng, mỗi Giáo hội có khu riêng của mình. Nơi bàn thờ chính của đền thờ dành Chính thống giáo Hylạp, những bàn thờ phụ dành cho Chính thống giáo Armenien, và bàn thờ kính Ba Vua cũng như bàn thờ nơi hang động Chúa sinh ra dành cho Giáo Hội Công Giáo.
Duy chỉ có một cửa chính vào đền thờ giáng sinh là một cổng nhò, còn được gọi là khiêm nhượng, có chiều cao 1,20 mét. Vì thế khách hành hương khi bước vào phải cúi mình mới đi qua cửa lọt vào được.
Đền thờ Chúa giáng sinh ở Bethlehem là một trong những ngôi đền thờ cổ xưa nhất của Kitô giáo và là địa điểm hành hương quan trọng nổi tiếng của người tín hữu Chúa Kitô. Hằng năm có hàng triệu người khắp nơi trên thế giới đến đây hành hương cầu nguyện.
Các Tu sĩ dòng Phanxico đã dấn thân đến đất thánh đi tìm kiếm và xây dựng bảo trì cùng cai quản những nơi di tích lịch sử thánh của Chúa Giêsu. Đền thờ Chúa giáng sinh ở Bethlehem do các Tu sĩ dòng Phanxico cùng với những Giáo hội khác chăm sóc gìn giữ. Họ cũng đã xây dựng một thánh đường rộng lớn cho người Công Giáo mang thánh hiệu Catharina ngay sát bên thông sang đền thờ Chúa giáng sinh. Nơi cửa ra vào thánh đường Thánh Catharina có dòng chữ bằng tiếng Anh“
„We are hoping that:
If you enter here as a tourist, you would exit as a pilgrim.
If you enter here as a pilgrim, you would exit as a holier one.“
Chúng tôi hy vọng rằng:
Nếu Bạn đi vào nơi đây như một khách du lịch, ước gì khi ra Bạn là một người hành hương.
Nếu bạn đi vào nơi đây là một người hành hương, ước gì khi ra Bạn là một người thánh thiện hơn.“
Khom lưng cúi mình bước chui qua cửa nhỏ hẹp vào đền thờ Chúa giáng sinh với cung cách lòng khiêm nhượng trước Đấng tối cao là ánh sáng ơn cứu chuộc.
Và bước vào đền thờ Chúa nơi thánh đường Catharina cũng với lòng khiêm cung xin ân sủng Chúa biến cải đời sống tâm hồn.
Lm. Daminh Nguyễn Ngọc Long
Tại sao có câu trả lời như thế ?
Thánh sử Mattheo viết thuật về lịch sử thời thơ ấu của Chúa Giêsu ( Mt 2,6) đã theo lời ngôn sứ Micha để qủa quyết Bethlehem là nơi sinh ra của Người:
„Phần ngươi, hỡi Bê-lem Ép-ra-tha,ngươi nhỏ bé nhất trong các thị tộc Giu-đa, từ nơi ngươi, Ta sẽ cho xuất hiện một vị có sứ mạng thống lãnh Ít-ra-en. Nguồn gốc của Người có từ thời trước, từ thuở xa xưa.“( Micha 5,1)
Thánh sử Luca viết tường thuật theo chi tiết lịch sử cùng đạo đức thần học cũng nói đến Bethlehem là nơi sinh ra của Chúa Giêsu:
“ Thời ấy, hoàng đế Au-gút-tô ra chiếu chỉ, truyền kiểm tra dân số trong khắp cả thiên hạ.2 Đây là cuộc kiểm tra đầu tiên, được thực hiện thời ông Qui-ri-ni-ô làm tổng trấn xứ Xy-ri.3 Ai nấy đều phải về nguyên quán mà khai tên tuổi.4 Bởi thế, ông Giu-se từ thành Nazareth, miền Galilê lên thành vua David tức là Bethlehem miền Giu-đê, vì ông thuộc gia đình dòng tộc vua Đa-vít.5 Ông lên đó khai tên cùng với người đã thành hôn với ông là bà Ma-ri-a, lúc ấy đang có thai.6 Khi hai người đang ở đó, thì bà Ma-ri-a đã tới ngày mãn nguyệt khai hoa.“ ( Lc 2,1-6).
Thánh sử Gioan tông đồ của Chúa Giêsu cũng viết trong phúc âm:
„ Nào kinh thánh đã chẳng nói Đức Kitô xuất thân từ dòng dõi vua David và từ Bethlehem làng của vua David sao?“ ( Ga 7,42).
Hài nhi Giesu mở mắt chào đời ở quê hương vua David làng Bethlehem , nhưng trong một hòan cảnh nghèo khó thương tâm:
„ Bà sinh con trai đầu lòng, lấy tã bọc con, rồi đặt nằm trong máng cỏ, vì hai ông bà không tìm được chỗ trong nhà trọ. ( Lc 2,7).
Vào thời Thánh Justin, tử đạo năm 165, và Thánh Origines tử đạo năm 245, có lưu truyền để lại nói đến Đức Mẹ sinh Chúa Giêsu trong một hang động ở vùng Bethlehem.
Thế kỷ thứ hai người Roma đã đến biến hang động nơi đó thành nơi thờ kính thần Tammuz Adonis để thay thế khai trừ sự thờ tự kính nhớ của người Kytô gíao. Điều này chứng minh nơi thờ tự này đã có từ xa xưa, và được nhìn nhận đánh gía cao về phía người Roma.
Ngày nay sang hành hương kính viếng Bethlehem, nơi Chúa giáng sinh, không còn thấy hang động. Nhưng thay vào đó là một đền thờ to lớn được xây bao phủ bên trên hang động nơi Chúa Giêsu đã sinh ra.
Ngay chỗ hài nhi Giêsu sinh ra bây giờ có hình ngôi sao 14 cánh chạm khắc bằng đá cẩm thạch trên nền nhà dưới tầng hầm. Ngôi sao 14 cánh muốn nhắc đến từ vua Davis tới thời lưu đầy ở Babylon có 14 đời, và từ thời lưu đầy Babylon đến Chúa Giêsu Kitô cũng có 14 đời, như gia phả của Chúa Giêsu theo thánh sử Mattheus viết lại ( Mt 1,1-17)
Năm 386 sau Chúa giáng sinh Thánh giáo phụ Hieronimus tới sống trong một hang động ở Bethlehem ngay bên cạnh hang động ngày xưa Chúa Giêsu sinh ra. Ở đó Thánh nhân đã dịch bản Kinh Thánh Vulgata từ tiếng Hylạp, Do Thái sang tiếng latinh. Thánh nhân trong thư số 46. chương 11 đã nói đến hang động Chúa Giêsu sinh ra:“ Nơi đây trong một phần đất nhỏ của trái đất, Đấng Tạo Hoá trời đất đã sinh ra - Ecce in hoc terrae formine caelorum conditor natus est.“.
Nơi sinh ra của Chúa Giêsu ở Bethlehem. Nhưng thành Bethlhem nào vì có hai thành Bethlehem ở nước Do Thái một ở phía bắc miền Galilea và một ở phía nam vùng Juda gần Jerusalem.
Bethlehem miền Galilea nằm cách Nazareth khoảng 15 cây số. Đang khi Bethlehem miền nam vùng Judea xa Nazareth khoảng 150 cây số.
Bethlehem ở miền bắc nước Do Thái vùng Galilea là một vùng dân cư nhỏ thưa thớt nằm ở giữa thành phố Haifa và Nazareth.
Bethlehem này là một vùng của dân cư Do Thái ngày xưa đã đến cư ngụ sinh sống, như sách Josua nói đến: „Ngoài ra, còn có Cát-tát, Na-ha-lan, Sim-rôn, Gít-a-la và Bê-lem: đó là mười hai thành và làng mạc của các thành ấy.16 Các thành ấy và làng mạc của các thành ấy là phần gia nghiệp của con cái Dơ-vu-lun, chia theo các thị tộc của họ.“ ( Josua 19,15-16).
Cũng có thể từ vùng Bethlehem của chi tộc Sebulon phía bắc Do Thái vị Thủ lãnh Ibzan đã xuất thân: „ Sau ông Gíp-tác, thì có ông Íp-xan, người Bê-lem, làm thủ lãnh Ít-ra-en.9 Ông có ba mươi người con trai và ba mươi người con gái. Ông gả các cô cho người ngoại bang, và hỏi ba mươi người vợ cho các con trai ông, cũng người ngoại bang. Ông làm thủ lãnh Ít-ra-en bảy năm.10 Rồi ông Íp-xan qua đời và được chôn cất tại Bê-lem.“ ( Sách Thủ lãnh 12,8-10).
Vì thế có một số nhà khảo cứu lịch sử đã đưa ra giả thuyết cho rằng Chúa Giêsu thành Nazareth sinh ra ở thành Bethlem vùng Galileo.
Nhưng giả thuyết này không có chứng cớ lịch sử cũng như trong kinh thánh. Nên không được công nhận là nơi sinh ra của Chúa Giêsu.
Theo tường thuật lịch sử cùng mang tính cách đạo đức thần học của thánh sử Mattheo về đời thơ ấu của Chúa GFiêsu, của Thánh sử Luca chi tiết hơn về sự sinh ra của Chúa Giêsu, nơi sinh ra của Chúa Giêsu là thành Bethlehem ở miền nam nước Do Thái vùng Judea .
Thành Bethlehem miền nam vùng Judea nằm cách thành lreusalem khoảng hơn kém 10 cây số. Bethlehem từ hơn 5000 năm trước Chúa giáng sinh đã có dân chúng đến cư ngụ sinh sống, và luôn luôn có những diễn biến thay đổi về chính trị kinh tế. Những người Cananien là những người từ 3000 năm trước Chúa giáng sinh đã đi cư đến đây sinh sống lập nghiệp. Những thế kỷ tíếp sau đó người Aicập đến chiếm cai trị Bethlehem, và dần dần người Philistin cũng di cư đến đây sinh sống và vào khoảng 1200 trước Chúa giáng sinh họ đã thủ lãnh vùng Bethlehem.
Bethlehem miền nam nước Do Thái được công nhận cho là nơi sinh ra của Chúa Giêsu. Kinh thánh cựu ước trong sách Sáng Thế nói đến ở Bethlehem Efratha có mộ của bà Rahel vợ của tổ phụ Giacóp ( St 35,19). Sách Rut cũng nói đến điạ danh Bethlehem Efratha ( Rut 1,1-2). Ngôn sứ Micha diễn tả chi ntiết dòng dõi vua David xuất thân từ Bethlehem Efratha ( Micha 5,1).
Các Thánh sử viết phúc âm Chúa Giêsu, Mattheus (2,1-17) và Luca (2,4-11) đã ghi thuật lại Bethlehem vùng miền Judea là nơi Chúa Giêsu sinh ra rất có thể trong một hang động, và từ thế kỷ 2. sau Chúa giáng sinh, nơi này đã trở thành địa điểm hành hương của người tín hữu Chúa Kitô. Ngày nay có ngôi đền thờ Chúa giáng sinh to lớn được xây dựng trên nơi đó.
Đền thờ Chúa giáng sinh ngày nay ở Bethlehem lả nơi hành hương và cũng là địa điểm lịch sử về danh lam thắng cảnh cho du khách đến thăm viếng chiêm ngắm khảo cứu.
Theo Kinh thánh Kitô giáo, Chúa Giêsu mở mắt chào đời ở Bethlehem trong một hang động dành cho thú vật ngoài cánh đồng. Từ năm 325 tới năm 330 sau Chúa giáng sinh ,dưới thời hoànng đế Constantino của đế quốc Roma, ngôi đền thờ Chúa giánng sinh được xây dựng ngay trên nơi Chúa sinh ra. Ngôi đền thờ này dài 27 mét với 5 cánh . Trong đền thờ có một lối mở ra đi vào hang Chúa sinh ra. Vào thế kỷ 5. sau Chúa giáng sinh, ngôi đền thờ này được tu sửa hoàn toàn mới lại. Nền nhà được lát gạch đá thay vì những bức tranh Mosaik và hang động Chúa sinh ra được nối liền bằng một cầu thang với nền nhà đền thờ ở phần trên, để người đến thăm viếng có thể đi xuống hang và ở đó cầu nguyện.
Ngôi đền thờ này vào thế kỷ 12. do Thập tự quân, và vào thế kỷ 17. do Giáo hội Chính thống Hylạp tu sửa lại cho mới khang trang. Đền thờ từ năm 1757 được chia làm ba cho Giáo hội chính thống Armenien, Chính thồng Hylạp và Giáo hội Công gíao cùng được sử dụng, mỗi Giáo hội có khu riêng của mình. Nơi bàn thờ chính của đền thờ dành Chính thống giáo Hylạp, những bàn thờ phụ dành cho Chính thống giáo Armenien, và bàn thờ kính Ba Vua cũng như bàn thờ nơi hang động Chúa sinh ra dành cho Giáo Hội Công Giáo.
Duy chỉ có một cửa chính vào đền thờ giáng sinh là một cổng nhò, còn được gọi là khiêm nhượng, có chiều cao 1,20 mét. Vì thế khách hành hương khi bước vào phải cúi mình mới đi qua cửa lọt vào được.
Đền thờ Chúa giáng sinh ở Bethlehem là một trong những ngôi đền thờ cổ xưa nhất của Kitô giáo và là địa điểm hành hương quan trọng nổi tiếng của người tín hữu Chúa Kitô. Hằng năm có hàng triệu người khắp nơi trên thế giới đến đây hành hương cầu nguyện.
Các Tu sĩ dòng Phanxico đã dấn thân đến đất thánh đi tìm kiếm và xây dựng bảo trì cùng cai quản những nơi di tích lịch sử thánh của Chúa Giêsu. Đền thờ Chúa giáng sinh ở Bethlehem do các Tu sĩ dòng Phanxico cùng với những Giáo hội khác chăm sóc gìn giữ. Họ cũng đã xây dựng một thánh đường rộng lớn cho người Công Giáo mang thánh hiệu Catharina ngay sát bên thông sang đền thờ Chúa giáng sinh. Nơi cửa ra vào thánh đường Thánh Catharina có dòng chữ bằng tiếng Anh“
„We are hoping that:
If you enter here as a tourist, you would exit as a pilgrim.
If you enter here as a pilgrim, you would exit as a holier one.“
Chúng tôi hy vọng rằng:
Nếu Bạn đi vào nơi đây như một khách du lịch, ước gì khi ra Bạn là một người hành hương.
Nếu bạn đi vào nơi đây là một người hành hương, ước gì khi ra Bạn là một người thánh thiện hơn.“
Khom lưng cúi mình bước chui qua cửa nhỏ hẹp vào đền thờ Chúa giáng sinh với cung cách lòng khiêm nhượng trước Đấng tối cao là ánh sáng ơn cứu chuộc.
Và bước vào đền thờ Chúa nơi thánh đường Catharina cũng với lòng khiêm cung xin ân sủng Chúa biến cải đời sống tâm hồn.
Lm. Daminh Nguyễn Ngọc Long