LOS ANGELES -- Khoa học gia Edward Teller, người tiên phong trong ngành vật lý nguyên tử, ông còn được mệnh danh là 'cha đẻ của bom nguyên tử' (bom H) đã qua đời hôm 9-9-2003 tại California, hưởng thọ 95 tuổi.

Ông Teller nguyên gốc người Hungary, sau sang định cư tại Hoa Kỳ và có quốc tịch Hoa Kỳ. Ông Teller là khoa học hàng đầu chạy trốn khỏi nước Đức thời Hitler và sau được thâu nhận làm việc trong dự án Manhattan - chương trình bí mật phát triển bom nguyên tử của Hoa Kỳ.

Sau chiến tranh, Teller rất quan tâm đến việc xây dựng một hệ thống phòng thủ quốc gia mạnh, nên chính ông đã thuyết phục Tổng thống Hoa Lỳ lúc đó là TT Harry Truman về việc cần thiết phải phát triển xa nữa hơn loại bom khinh khí.

Vào tháng 11/1952, quả bôm H đầu tiên đã được cho nổ tung trên đảo san hô Elugelab ở Thái Bình Dương. Bom này có sức công phá mạnh gấp 2.500 lần những quả bom nguyên tử thả xuống Hiroshima và Nagasaki vào năm 1945 đưa đến chung cuộc chấm dứt Đại chiến thế giới lần 2.

Bom H là loại bom nhiệt hạch, năng lượng xuất hiện từ sự bùng nổ của các hạt nhân chất (khí nước) hydro khi chúng chuyển thành hơi helium. Bởi vì nhiên liệu của bom H nhẹ hơn nhiên liệu của bom nguyên tử jạch nhân loại A rất nhiều, và phản ứng nhiệt hạch có hiệu suất cao hơn hẳn phản ứng nguyên tử, nên bom H có sức công phá mạnh hơn nhiều lần bom A.