Mikhail Gorbachev, người đã kết thúc Chiến tranh Lạnh không đổ máu nhưng không ngăn chặn được sự sụp đổ của Liên Xô, đã qua đời hôm thứ Ba ở tuổi 91, các quan chức bệnh viện ở Mạc Tư Khoa cho biết.
Gorbachev, tổng thống cuối cùng của Liên Xô, đã tạo ra các thỏa thuận cắt giảm vũ khí với Hoa Kỳ và quan hệ đối tác với các cường quốc phương Tây để xóa bỏ Bức màn sắt đã chia cắt Âu Châu kể từ Thế chiến thứ hai và đưa nước Đức đến chỗ thống nhất.
Nhưng những cải cách nội bộ rộng rãi của ông đã làm cho Liên Xô suy yếu đến mức tan rã. Tổng thống Vladimir Putin gọi đó là “thảm họa địa chính trị lớn nhất” của thế kỷ 20.
“Mikhail Gorbachev đã qua đời đêm nay sau một căn bệnh nguy hiểm và kéo dài”, Bệnh viện Lâm sàng Trung ương Nga cho biết trong một thông báo.
Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov nói với hãng thông tấn Interfax rằng tổng thống Putin gởi “lời chia buồn sâu sắc nhất đến gia đình ông”.
“Ngày mai tổng thống sẽ gửi một bức điện chia buồn tới gia đình và bạn bè,” Dmitry Peskov nói.
Vào năm 2018, Putin cho biết ông sẽ đảo ngược sự sụp đổ của Liên Xô nếu có thể.
Các nhà lãnh đạo thế giới đã nhanh chóng bày tỏ lòng kính trọng. Người đứng đầu Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen nói rằng Gorbachev đã mở ra con đường cho một Âu Châu tự do.
Thủ tướng Anh Boris Johnson, đã nhắc đến cuộc xâm lược Ukraine của Putin, và cho biết “cam kết không mệt mỏi của Gorbachev trong việc mở cửa xã hội Xô Viết vẫn là một tấm gương cho tất cả chúng ta”.
Sau nhiều thập kỷ căng thẳng và đối đầu trong Chiến tranh Lạnh, Gorbachev đã đưa Liên Xô đến gần phương Tây hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ Thế chiến thứ hai.
Nhưng ông đã chứng kiến di sản đó bị phá hủy trong những tháng cuối đời, khi cuộc xâm lược Ukraine kéo theo các lệnh trừng phạt của phương Tây giáng xuống Mạc Tư Khoa, và các chính trị gia ở cả Nga và phương Tây bắt đầu nói về một cuộc Chiến tranh Lạnh mới.
Andrei Kolesnikov, thành viên cấp cao của Carnegie Endowment for International Peace, cho biết: “Gorbachev đã chết trong đau lòng khi chứng kiến công việc cả đời của ông ấy, và tự do mà ông mang lại cho người Nga, đã bị Putin phá hủy tan tành”.
Gorbachev đoạt giải Nobel Hòa bình năm 1990.
Thông tấn xã Tass cho biết ông sẽ được chôn cất tại Nghĩa trang Novodevichy ở Mạc Tư Khoa, bên cạnh người vợ Raisa, là người đã qua đời vào năm 1999, theo hiệp hội mà nhà lãnh đạo Liên Xô cũ đã thiết lập sau khi ông rời nhiệm sở.
Khi các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tràn qua các quốc gia Đông Âu cộng sản thuộc khối Liên Xô vào năm 1989, ông đã cấm quân Liên Xô không được sử dụng vũ lực - không giống như các nhà lãnh đạo Điện Cẩm Linh trước đây, những người đã điều xe tăng đến để dập tắt các cuộc nổi dậy ở Hung Gia Lợi vào năm 1956 và Tiệp Khắc vào năm 1968.
Các cuộc biểu tình đã thúc đẩy khát vọng tự trị ở 15 nước cộng hòa thuộc Liên bang Xô viết, và các nước này đã tách dần ra khỏi Liên Xô.
“Kỷ nguyên của Gorbachev là kỷ nguyên của perestroika, kỷ nguyên của hy vọng, kỷ nguyên của việc chúng ta tiến vào một thế giới không có hỏa tiễn” Vladimir Shevchenko, người đứng đầu văn phòng công chúng sự vụ của Gorbachev khi ông còn là lãnh đạo Liên Xô, đã cho biết như trên.
Khi trở thành tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô năm 1985, khi mới 54 tuổi, ông đã đặt ra mục tiêu phục hồi các quyền tự do chính trị và kinh tế.
“Ông ấy là một người đàn ông tốt - ông ấy là một người đàn ông tử tế. Tôi nghĩ bi kịch của ông ấy là ông ấy đã quá đàng hoàng và tử tế đối với đất nước mà ông ấy đang lãnh đạo,” William Taubman, người viết tiểu sử về Gorbachev, giáo sư danh dự tại Đại học Amherst ở Massachusetts, nói.
Chính sách “glasnost” - tự do ngôn luận của Gorbachev đã cho phép những lời chỉ trích không thể tưởng tượng trước đây đối với đảng và nhà nước, nhưng cũng khuyến khích những người theo chủ nghĩa dân tộc bắt đầu đòi độc lập ở các nước cộng hòa Baltic gồm Latvia, Lithuania, Estonia và những nơi khác.
Nhiều người Nga, như Putin, sẽ không bao giờ tha thứ cho Gorbachev vì những xáo trộn mà các cải cách của ông đã gây ra.
Vladimir Rogov, một quan chức do Nga bổ nhiệm ở một phần của Ukraine hiện bị lực lượng thân Mạc Tư Khoa chiếm đóng, cho biết Gorbachev đã “cố tình dẫn dắt Liên Xô đến sự sụp đổ” và gọi ông là kẻ phản bội.
“Ông ấy đã cho chúng tôi tất cả tự do - nhưng chúng tôi không biết phải làm gì với nó,” nhà kinh tế tự do Ruslan Grinberg nói với hãng tin lực lượng vũ trang Zvezda sau khi đến thăm Gorbachev trong bệnh viện vào tháng Sáu.
Nhưng nhà sử học Sergey Radchenko nói: “Gorbachev đã sống để chứng kiến một số nỗi sợ hãi tồi tệ nhất của mình được hiện thực hóa và những giấc mơ tươi sáng nhất của ông ấy bị Putin dìm trong máu và rác rưởi. Nhưng ông ấy sẽ được các nhà sử học ghi nhớ một cách trìu mến, vào một ngày nào đó - tôi tin điều đó”
Source:ReutersLast Soviet leader Mikhail Gorbachev, who ended the Cold War, dies aged 91
Gorbachev, tổng thống cuối cùng của Liên Xô, đã tạo ra các thỏa thuận cắt giảm vũ khí với Hoa Kỳ và quan hệ đối tác với các cường quốc phương Tây để xóa bỏ Bức màn sắt đã chia cắt Âu Châu kể từ Thế chiến thứ hai và đưa nước Đức đến chỗ thống nhất.
Nhưng những cải cách nội bộ rộng rãi của ông đã làm cho Liên Xô suy yếu đến mức tan rã. Tổng thống Vladimir Putin gọi đó là “thảm họa địa chính trị lớn nhất” của thế kỷ 20.
“Mikhail Gorbachev đã qua đời đêm nay sau một căn bệnh nguy hiểm và kéo dài”, Bệnh viện Lâm sàng Trung ương Nga cho biết trong một thông báo.
Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov nói với hãng thông tấn Interfax rằng tổng thống Putin gởi “lời chia buồn sâu sắc nhất đến gia đình ông”.
“Ngày mai tổng thống sẽ gửi một bức điện chia buồn tới gia đình và bạn bè,” Dmitry Peskov nói.
Vào năm 2018, Putin cho biết ông sẽ đảo ngược sự sụp đổ của Liên Xô nếu có thể.
Các nhà lãnh đạo thế giới đã nhanh chóng bày tỏ lòng kính trọng. Người đứng đầu Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen nói rằng Gorbachev đã mở ra con đường cho một Âu Châu tự do.
Thủ tướng Anh Boris Johnson, đã nhắc đến cuộc xâm lược Ukraine của Putin, và cho biết “cam kết không mệt mỏi của Gorbachev trong việc mở cửa xã hội Xô Viết vẫn là một tấm gương cho tất cả chúng ta”.
Sau nhiều thập kỷ căng thẳng và đối đầu trong Chiến tranh Lạnh, Gorbachev đã đưa Liên Xô đến gần phương Tây hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ Thế chiến thứ hai.
Nhưng ông đã chứng kiến di sản đó bị phá hủy trong những tháng cuối đời, khi cuộc xâm lược Ukraine kéo theo các lệnh trừng phạt của phương Tây giáng xuống Mạc Tư Khoa, và các chính trị gia ở cả Nga và phương Tây bắt đầu nói về một cuộc Chiến tranh Lạnh mới.
Andrei Kolesnikov, thành viên cấp cao của Carnegie Endowment for International Peace, cho biết: “Gorbachev đã chết trong đau lòng khi chứng kiến công việc cả đời của ông ấy, và tự do mà ông mang lại cho người Nga, đã bị Putin phá hủy tan tành”.
Gorbachev đoạt giải Nobel Hòa bình năm 1990.
Thông tấn xã Tass cho biết ông sẽ được chôn cất tại Nghĩa trang Novodevichy ở Mạc Tư Khoa, bên cạnh người vợ Raisa, là người đã qua đời vào năm 1999, theo hiệp hội mà nhà lãnh đạo Liên Xô cũ đã thiết lập sau khi ông rời nhiệm sở.
Khi các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tràn qua các quốc gia Đông Âu cộng sản thuộc khối Liên Xô vào năm 1989, ông đã cấm quân Liên Xô không được sử dụng vũ lực - không giống như các nhà lãnh đạo Điện Cẩm Linh trước đây, những người đã điều xe tăng đến để dập tắt các cuộc nổi dậy ở Hung Gia Lợi vào năm 1956 và Tiệp Khắc vào năm 1968.
Các cuộc biểu tình đã thúc đẩy khát vọng tự trị ở 15 nước cộng hòa thuộc Liên bang Xô viết, và các nước này đã tách dần ra khỏi Liên Xô.
“Kỷ nguyên của Gorbachev là kỷ nguyên của perestroika, kỷ nguyên của hy vọng, kỷ nguyên của việc chúng ta tiến vào một thế giới không có hỏa tiễn” Vladimir Shevchenko, người đứng đầu văn phòng công chúng sự vụ của Gorbachev khi ông còn là lãnh đạo Liên Xô, đã cho biết như trên.
Khi trở thành tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô năm 1985, khi mới 54 tuổi, ông đã đặt ra mục tiêu phục hồi các quyền tự do chính trị và kinh tế.
“Ông ấy là một người đàn ông tốt - ông ấy là một người đàn ông tử tế. Tôi nghĩ bi kịch của ông ấy là ông ấy đã quá đàng hoàng và tử tế đối với đất nước mà ông ấy đang lãnh đạo,” William Taubman, người viết tiểu sử về Gorbachev, giáo sư danh dự tại Đại học Amherst ở Massachusetts, nói.
Chính sách “glasnost” - tự do ngôn luận của Gorbachev đã cho phép những lời chỉ trích không thể tưởng tượng trước đây đối với đảng và nhà nước, nhưng cũng khuyến khích những người theo chủ nghĩa dân tộc bắt đầu đòi độc lập ở các nước cộng hòa Baltic gồm Latvia, Lithuania, Estonia và những nơi khác.
Nhiều người Nga, như Putin, sẽ không bao giờ tha thứ cho Gorbachev vì những xáo trộn mà các cải cách của ông đã gây ra.
Vladimir Rogov, một quan chức do Nga bổ nhiệm ở một phần của Ukraine hiện bị lực lượng thân Mạc Tư Khoa chiếm đóng, cho biết Gorbachev đã “cố tình dẫn dắt Liên Xô đến sự sụp đổ” và gọi ông là kẻ phản bội.
“Ông ấy đã cho chúng tôi tất cả tự do - nhưng chúng tôi không biết phải làm gì với nó,” nhà kinh tế tự do Ruslan Grinberg nói với hãng tin lực lượng vũ trang Zvezda sau khi đến thăm Gorbachev trong bệnh viện vào tháng Sáu.
Nhưng nhà sử học Sergey Radchenko nói: “Gorbachev đã sống để chứng kiến một số nỗi sợ hãi tồi tệ nhất của mình được hiện thực hóa và những giấc mơ tươi sáng nhất của ông ấy bị Putin dìm trong máu và rác rưởi. Nhưng ông ấy sẽ được các nhà sử học ghi nhớ một cách trìu mến, vào một ngày nào đó - tôi tin điều đó”
Source:Reuters