Mười ba năm sau khi chấp nhận đưa Miến Điện vào con đường dân chủ và chỉ ba tháng sau cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11, quân đội nước này đã đảo ngược hướng đi bằng cách thực hiện một cuộc đảo chính vào tảng sáng thứ Hai 1 tháng Hai.

Hàng chục lãnh đạo chính phủ bao gồm Tổng thống Win Mynt, Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi, bộ trưởng của tất cả bảy tiểu bang và bảy khu vực, các nghị sĩ, nhà hoạt động nhân quyền và lãnh đạo sinh viên đã bị bắt giữ trong các cuộc đột kích vào sáng sớm ngày 1 tháng 2 khi lãnh đạo quân đội Tướng Min Aung Hlaing nắm quyền kiểm soát đất nước sau khi ban hành tình trạng khẩn cấp trong một năm.

Chủ mưu đảo chính: Tướng Min Aung Hlaing.
“Các hành động của quân đội đang đưa đất nước trở lại dưới chế độ độc tài”, Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ, gọi tắt là NLD, cho biết như trên trong một tuyên bố nhân danh nhà lãnh đạo Suu Kyi. “Tôi kêu gọi mọi người không chấp nhận điều này, hãy hưởng ứng và toàn tâm toàn ý phản đối cuộc đảo chính của quân đội”.

Mạng lưới điện thoại, truyền hình và internet đã bị đóng trên khắp Miến Điện khi các binh sĩ xuống đường ở thủ đô Naypyitaw, trung tâm thương mại Yangon và các trung tâm lớn khác.

“Vụ bắt giữ bà Aung San Suu Kyi, các quan chức cấp cao và các nhân vật chính trị khác là cực kỳ đáng báo động. Trừ khi những người bị bắt giữ có thể bị buộc tội hình sự theo các quy tắc được luật pháp quốc tế công nhận, họ phải được trả tự do ngay lập tức”, Phó giám đốc khu vực của Tổ chức Ân xá Quốc tế Ming Yu Hah cho biết trong một tuyên bố.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nói: “Những diễn biến này là một đòn giáng nghiêm trọng vào các cải cách dân chủ”.

Trong khi Trung Quốc vẫn chưa đưa ra bình luận chính thức nào về cuộc đảo chính, phó giáo sư Đại học Deakin và chuyên gia về Miến Điện Antony Ware tin rằng sự hậu thuẫn của Trung Quốc là một con át chủ bài đối với quân đội.

“Nếu quốc tế áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với họ, điều đó không tạo ra bao nhiêu khác biệt. Đơn giản là họ sẽ chuyển sang Trung Quốc nhiều hơn”, ông nói.

Bộ Trưởng Ngoại Giao Trung Quốc là Vương Nghị đã viếng thăm Miến Điện chỉ hai tuần trước.

Không chỉ nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ của Trung Quốc, là nước duy nhất ủng hộ giới quân nhân bị ảnh hưởng nặng bởi chủ nghĩa cộng sản Mao Trạch Đông từ năm 1962 cho đến nay, các thế lực quân phiệt nước này còn có sự hậu thuẫn mạnh của giới Phật Giáo cực đoan tại quốc gia này.

Theo thông tấn xã Công Giáo UCANews, nhà sư theo chủ nghĩa cực đoan Ashin Wirathu, người nổi tiếng với những luận điệu chống Hồi giáo, gần đây đã xuất hiện trở lại trước công chúng ở Miến Điện sau khi lẩn trốn trong 18 tháng.

Nhà sư này đã bị truy nã với tội danh kích động bằng lời nói các cuộc tấn công vào nhà lãnh đạo của Miến Điện, Aung San Suu Kyi và chính phủ của bà sau một lệnh truy nã được đưa ra vào tháng 7 năm 2019.

Năm ngoái, Wirathu nói rằng ông ta sẽ đối mặt với vụ kiện nhưng rồi đã lẩn trốn kể từ đó cho đến khi ông ta xuất hiện tại đồn cảnh sát ở Yangon vào ngày 2 tháng 11.

Sự xuất hiện trở lại của Wirathu diễn ra chỉ sáu ngày trước cuộc tổng tuyển cử quan trọng vào ngày 8 tháng 11 của Miến Điện. Cuộc tổng tuyển cử này được coi là một phép thử cho quá trình chuyển đổi sang dân chủ của đất nước.

Các nhà quan sát địa phương cho rằng động thái này không phải là ngẫu nhiên nhưng là một nỗ lực nhằm làm tăng sức nóng chính trị đối với chính phủ của bà Suu Kyi và đảng NLD của bà.

Sau khi xuất hiện trở lại, Wirathu tích cực sử dụng các mạng truyền thông xã hội cáo buộc chính phủ của bà Suu Kyi buộc ông phải bỏ trốn và ông nói với những người ủng hộ ông đừng bỏ phiếu cho đảng “chim ác”, tức là đảng NLD của bà Suu Kyi. Đảng kỳ của NLD có biểu tượng là một con công, mà ông ta gọi là con “chim ác”.

Cùng ngày với sự xuất hiện trở lại của nhà sư ở Yangon, những người theo chủ nghĩa dân tộc ở Mandalay và Yangon đã phát truyền đơn kêu gọi công chúng bỏ phiếu cho Đảng Đoàn kết và Phát triển có chủ trương kỳ thị những người không phải gốc Miến Điện hay không theo Phật Giáo.

Ashin Wirathu là ai?

Ashin Wirathu, sinh năm 1968, đến năm 14 tuổi thì bỏ học để đi tu, là nhân vật đã được tờ Times trong số ra ngày 20 tháng Sáu năm 2013, đưa lên trang bìa với nhan đề “The Face of Buddhist Terror”, nghĩa là “Bộ mặt của khủng bố Phật giáo”; trong đó tờ này cáo buộc ông là người đứng đằng sau tất cả những biến loạn đang diễn ra tại Miến Điện.

Nhà sư Ashin Wirathu là người nổi tiếng tại Miến Điện với những bài phát biểu nẩy lửa đầy hận thù kêu gọi các Phật tử nước này hãy thức tỉnh trước nguy cơ bị Hồi Giáo hóa, mặc dù trong tổng số 57 triệu dân 88% là Phật tử và người Hồi Giáo chỉ có 4.3%. Các Kitô hữu chiếm 6.3%.

Ông là nhà lãnh đạo của phong trào 969, ngày càng có ảnh hưởng lớn tại một quốc gia với 90% dân số theo đạo Phật. Phong trào đã được hình thành từ năm 2001 sau khi quân Hồi giáo Taliban tàn phá những pho tượng Phật cổ ở Bamiyan, Afghanistan và nhất là sau hai vụ khủng bố tấn công ở New York 11 tháng 9 năm đó.

Tên gọi của phong trào, 969, là một chuỗi số tương ứng với Tam bảo của đạo Phật. Đó là Phật - Pháp -Tăng. Người Miến Điện rất mê số học, tu sĩ Wirathu xem chuỗi số này là biểu tượng đoàn kết của những người theo đạo Phật để đối kháng với cộng đồng người theo đạo Hồi.

Vào năm 2001, nhà sư Wirathu đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình ở Mandalay và nhiều người đã là nạn nhân của những đợt biểu dương lực lượng đó. Nhà sư này đã bị chính quyền quân sự Miến Điện thời bấy giờ bắt giam và bị kết án 25 năm tù. Năm 2011 tu sĩ Wirathu được trả tự do trong khuôn khổ tiến trình cải tổ chính trị do tổng thống dân sự Thein Sein khởi xướng. Thế là Wirathu lại tiếp tục huy động các phật tử biểu tình chống lại người theo đạo Hồi. Xung đột tôn giáo đẫm máu vào mùa hè 2001 ở miền Tây Miến Điện đã xảy ra giữa người Rakhine theo đạo Phật và người Hồi giáo Rohingya lại càng tạo thêm uy tín cho phong trào 969.

Năm 2003, ông đã bị kết án 25 năm tù giam vì chủ xướng ra vụ xung đột chống lại người Hồi Giáo này, nhưng được trả tự do vào năm 2010 cùng với các tù nhân chính trị khác.

Sau khi ra tù, Wirathu sử dụng rất thành công các phương tiện truyền thông xã hội. Ông truyền bá thông điệp chống Hồi Giáo của mình bằng cách đăng các bài giảng trên YouTube và Facebook, thu hút hàng trăm ngàn người theo dõi và nhanh chóng được tôn vinh là nhà lãnh đạo tinh thần cao nhất của tất cả các nhóm bảo vệ Phật pháp.

Bài giảng của ông chủ yếu dọa các Phật tử về nguy cơ bị Hồi Giáo hóa. Ông lặp đi lặp lại các tuyên bố vô căn cứ về tỷ lệ sinh sản của người Hồi Giáo và tổ chức các cuộc biểu tình kêu gọi tống cổ người Rohingya sang một nước thứ ba.

Ông cũng tuyên bố rằng phụ nữ Phật giáo đang bị người Hồi Giáo buộc cải đạo bằng vũ lực và dẫn đầu các cuộc biểu tình rầm rộ đòi sửa đổi hiến pháp nhằm ngăn chặn phụ nữ Phật giáo Miến Điện không được kết hôn với nam giới thuộc các tôn giáo khác mà không có sự cho phép chính thức của các nhà sư.

Ít ai dám chống lại ông vì ông chủ trì một tu viện Phật giáo có tới 2,500 nhà sư tại Mandalay; và được sự hậu thuẫn tuyệt đối của quân đội, của những tướng tá cùng một quan điểm với ông là Phật giáo tại Miến Điện đang bị lâm nguy, và người dân Miến Điện cần phải có một quân đội hùng mạnh để bảo vệ Phật pháp.

Một chính phủ trên danh nghĩa là dân sự nhưng sau gần nửa thế kỷ bị cai trị bởi quân đội, vẫn chưa hoàn toàn tự chủ, nên nếu quân đội ủng hộ ông thì chính quyền cũng chẳng có ai dám chống lại ông. Hơn thế nữa, nhiều người tin rằng chính quyền Miến Điện để yên cho Wirathu, vì ông nói lên chính quan điểm của họ, về người Rohingya, và về đạo Hồi, mà họ không thể tự mình nói lên vì những lý do ngoại giao.

Không những nổi tiếng tại Miến Điện, Nhà sư Wirathu còn nổi tiếng trên thế giới vì đã dám chửi đặc phái viên nhân quyền Liên Hiệp Quốc là bà Yanghee Lee bằng những từ rất hạ cấp.

Việc bắt giữ các chính trị gia và cắt giảm các dịch vụ thông tin liên lạc vào sáng sớm thứ Hai 1 tháng Hai là những tín hiệu đầu tiên cho thấy kế hoạch cướp chính quyền đã bắt đầu. Tuy nhiên, trước đó những dấu hiệu đảo chính đã có thể thấy rõ trong cuộc biểu tình của giới Phật Giáo thân quân đội tại chùa Shwedagon.

Ngay buổi sáng, khi xảy ra cuộc đảo chính, các lực lượng Phật Giáo đã xuống đường biểu tình ủng hộ quân đội và ca ngợi hành động này là bảo vệ dân tộc và Phật pháp. Đó có thể là một phần trong các tính toán của giới quân nhân Miến Điện. Tuy nhiên, chắc chắn rằng Trung Quốc không quan tâm gì đến chuyện bảo vệ Phật pháp của các chư tăng Miến Điện. Họ chỉ muốn thao túng quốc gia này để mở con đường chạy thẳng từ Vân Nam ra Ấn Độ Dương trong ước mơ hình thành con đường tơ lụa vòng quanh thế giới của họ

Source:UCANews