Các hãng tin Công Giáo vừa loan tin ngày 10 tháng 11 này, Tòa Thánh sẽ cho công bố phúc trình về cuộc điều tra cựu Hồng Y McCarrick.
Theo hãng tin Catholic News Service, thông cáo báo chí của Tòa Thánh nói rõ: “Thứ ba này, ngày 10 tháng 11 năm 2020, lúc 2 giờ chiều (giờ Rôma), Tòa Thánh sẽ cho công bố phúc trình về nhận thức định chế và diễn trình ra quyết định của Tòa Thánh liên quan đến cựu Hồng Y Theodore Edgar McCarrick (từ 1930 tới 2017), do Phủ Quốc Khanh soạn thảo với sự ủy nhiệm của Đức Giáo Hoàng”.
Đây là phúc trình được công luận chờ đợi đã lâu. Nhiều cơ quan tin tức từng thông báo về nó từ đầu tháng 11. Đức Hồng Y Dolan của Tổng giáo phận New York, trong một e-mail ngày 5 tháng 11, gửi cho tổng giáo phận, trực tiếp nói tới việc này: “chúng ta cũng đang chờ đợi Tòa Thánh công bố điều gọi là ‘Phúc Trình McCarrick’, cho biết chi tiết câu truyện đáng nguyền rủa về cựu Hồng Y Theodore McCarrick. Đây sẽ là một cú xám mặt cho Giáo Hội”.
Nhưng theo ngài cần phải đối chất với sự thật. Ngài viết “Tốt hơn, câu chuyện nên vỡ lẽ, trong mọi chi tiết kinh khủng của nó, để vừa mang lại một chút bình an nào đó cho các nạn nhân sống sót, vừa dùng như một bài học phải làm sao ngăn ngừa việc tương tự xẩy ra một lần nữa trong tương lai. Chúng ta nên cảm ơn Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã giữ lời hứa sẽ thực hiện và công bố phúc trình này”.
Catholic News Service nhận xét rằng phúc trình này vốn là cái gai đâm cạnh sườn các Giám Mục Hoa Kỳ trong các kỳ họp toàn thể trước đây với nhiều vị Giám Mục thúc giục phải công bố nó ngay.
Trong một trình bày ngắn ngày 11 tháng 11 năm 2019, Đức Hồng Y Sean P. O’Malley của Boston nói với các Giám Mục tụ họp ở Baltimore rằng Vatican sẽ công bố phúc trình vào Lễ Giáng Sinh năm 2019 hay đầu năm 2020. Nhưng chuyện đó đã không diễn ra.
McCarrick bị Tòa Thánh hoàn tục vào tháng Hai, 2019 sau một cuộc điều tra các lời tố cáo cho rằng ông đã lạm dụng các trẻ em ngay từ hồi mới chịu chức cách nay 60 năm và ông cũng đã lạm dụng các chủng sinh lúc làm Giám Mục.
Ông vốn là một trong các Giám Mục hàng đầu của Hoa Kỳ, du hành khắp thế giới nhân danh Giáo Hội trong tư cách một thành viên được qúy trọng của Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ. Sau khi các lời tố cáo được đưa ra ánh sáng qua các phúc trình báo chí, nhiều người thắc mắc tại sao ông lại có thể lên như diều trong Giáo Hội trong khi nhiều người vốn biết các lạm dụng của ông.
Tòa Thánh cho hay sẽ phát động một cuộc điều tra. Tại cuộc hội họp các Giám Mục Hoa Kỳ tại Baltimore, Đức Hồng Y O’Malley cho hay: “chúng ta nói rõ với Đức Hồng Y Parolin, đứng đầu Giáo Triều, rằng các linh mục và giáo dân của nước ta nôn nóng nhận được lời giải thích của Tòa Thánh về tình huống bi đát này, làm sao ông ta lại trở thành Tổng Giám Mục và Hồng Y, ai biết gì và biết khi nào”.
Ngài có ý nói tới cuộc gặp gỡ với Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh đầu tháng 11 năm 2019. Tại phiên họp trực diện của các Giám Mục Hoa Kỳ ở Baltimore, ngài cho hay “việc chờ đợi lâu dài khiến các Giám Mục và giáo dân của ta rất thất vọng và quả rất khó khăn và đầy hoài nghi phải giải thích việc im lặng bề ngoài này”.
Đức Hồng Y O’Malley nói thêm rằng Đức Hồng Y Parolin cho biết ý định của Tòa Thánh là công bố phúc trình trước phiên họp của các Giám Mục Hoa Kỳ hồi tháng 11 năm 2019, “nhưng cuộc điều tra liên hệ tới một vài giáo phận ở Hoa Kỳ và nhiều cơ sở khác tại Vatican cũng như số lượng thông tin bất ngờ hơn dự tính”, nên đã có sự trì hoãn.
Theo Edward Pentin, thì cuộc điều tra này đã kéo dài cả 2 năm nay. Ông cho hay: “Tháng 10 năm 2018, Tòa Thánh thông báo Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã ra lệnh “nghiên cứu tường tận” một tài liệu trong các văn khố của Tòa Thánh để “biết chắc mọi sự kiện có liên quan” chung quanh trường hợp của Theodore McCarrick.
Cuộc điều tra dựa này vào “cuộc điều tra sơ khởi nhưng thấu đáo” của tổng giáo phận New York. Tài liệu của cuộc điều tra sơ khởi ấy đã được gửi về Bộ Giáo Lý Đức Tin, cơ quan phụ trách điều tra đầy đủ mà các kết luận, ngay năm 2018, Tòa Thánh đã thông báo là sẽ cho công bố “kịp thời”.
Tháng hai năm 2019, với kết luận của Bộ Giáo Lý Đức Tin rằng McCarrick “phạm các vi phạm nặng nề [delicts] sau đây khi là một giáo sĩ: gạ gẫm trong Tòa Giải Tội, và phạm tội ngược với Điều Răn Thứ Sáu với các vị thành niên và người trưởng thành, với nhân tố gia trọng là lạm dụng quyền hành”, McCarrick đã bị hoàn tục.
Trước đó, hồi tháng Bẩy năm 2018, ông đã bị ra khỏi hàng ngũ Hồng Y, giáo phẩm đầu tiên bị như vậy.
Tiến sĩ JD Flynn của CNA thì cho rằng trong hai năm kể từ khi vụ tai tiếng của McCarrick ra ánh sáng, đáp ứng của các Giám Mục Hoa Kỳ khá đa dạng. Có lúc, các ngài tỏ ra muốn có câu trả lời về McCarrick; có lúc, các ngài tỏ ra không muốn thúc ép Tòa Thánh để có câu trả lời. Có lúc các ngài hứa sự minh bạch, nhưng có lúc lại bác bỏ việc trả lời các câu hỏi.
Tổng giáo phận Washington, chẳng hạn, chưa công bố các chương mục riêng của McCarrick mà với chúng, ông đã tặng nhiều món quà hậu hĩnh cho các Giám Mục Hoa Kỳ và các viên chức Vatican. Tổng giáo phận Newark chưa công bố hồ sơ của họ về các căn nhà ở bãi biển của McCarrick và những sự việc xẩy ra tại đó.
Người Công Giáo vốn yêu cầu để các tiêu chuẩn căn bản của việc giải trình phải được áp dụng vào trường hợp McCarrick: nghĩa là phải giải thích rõ những ai làm ngơ, giúp đỡ hay che đậy hành vi tội ác của McCarrick.
Các người Công Giáo nổi giận đôi khi đòi hỏi quá đáng và trong nhiều trường hợp, nói năng của họ đầy tính chống báng giáo sĩ. Điều này không giúp ích chi và không phản ảnh dư luận chính dòng. Nhiều tín hữu Công Giáo khác chỉ yêu cầu được thấy các nhà lãnh họ chịu trách nhiệm giải trình vì họ muốn Giáo Hội của họ thánh thiện.
Phúc Trình McCarrick, theo tiến sĩ Flynn, có thể là bước đầu tiên để bảo đảm trách nhiệm giải trình đó.