 |
Cuộc bầu cử 2020 ở Mỹ đến hồi kết thúc, nhưng mà những người đang lo lắng nhất không phải là ông Trump hay ông Biden, mà là các nhà báo ở Hoa Kỳ!
Bình luận gia và chuyên viên thăm dò tên là Frank Luntz, đang làm việc cho Cộng Hoà, than thở rằng:”nghề cuả tôi sẽ tiêu tùng, nếu mà ông Trump lại thắng một lần nữa!”
"Tôi đau đớn mà thừa nhận rằng, công chúng sẽ mất hẳn niềm tin. Không còn tin cậy nào nữa. Ngay bây giờ, vấn đề lớn nhất là thiếu niềm tin ở quần chúng."
"Những (hãng) thăm dò đã không làm việc tốt trong năm 2016. Vì vậy, nếu mà ông Donald Trump lại gây ra một bất ngờ nữa, trong khi (thăm dò cho thấy) ông Joe Biden vẫn dẫn trước 5 hoặc 6 điểm, thì nghề của tôi là xong".
Các cuộc thăm dò dư luận phần lớn kết luận ông Biden đang dẫn đầu toàn quốc. Sự tổng hợp cuả RealClearPolitics cho thấy ông Biden dẫn trước 8 điểm, kể là ăn chắc.
Những cái sai:
Nhưng có hai cái sai trong việc tính toán nói trên.
Cái sai thứ nhất là các cuộc thăm dò đã không trải rộng ra toàn quốc, không có ở 6 TB Cộng hoà (AK,ID,MS,ND, TN,WY ) và 4 TB Dân chủ (CT,HI,IL,RI). Vì các TB trên được cho là ‘chắc ăn’ cho nên không ai muốn thăm dò nữa. Nhưng như vậy thì số trung bình sẽ không thể đại diện cho ‘cấp quốc gia’ được, vì có một lỗ hổng quá lớn (20% các tiểu bang.)
Người ta còn có thể thêm rằng cuộc thăm dò là thiếu cân đối giữa nông thôn và thành thị. Vì lý do đại dịch, người ta không có đủ nhân lực để đi về những vùng nông thôn rộng lớn và thiếu phương tiện truyền thông.
Cái sai thứ hai là việc tính toán không có sự quân bình, có lẽ nhiều nhà báo đã cố tình làm như vậy để thổi phồng cho ông Biden. Người ta đã dùng phép tính ‘trung bình cộng’ (means), nhưng bởi vì các tiểu bang là những đối tượng khác nhau rất nhiều cho nên cách tính ấy thiếu sự cân đối.
Hãy lấy một ví dụ đơn giàn cho dễ hiểu, cách đây 2 ngày, thăm dò cho thấy ông Biden thắng ông Trump ở Vermont (VT) với tỷ số rất lớn 54/32, nhưng ông lại thua ở Texas (TX) với tỷ số nhỏ hơn 44/49.
Trung bình công là ông Biden được 49% và ông Trump được 40%. Ông Biden thắng 9 điểm.
Nhưng…dân số cuả VT chỉ có 600 ngàn người mà thôi, trong khi đó TX có tới 29 triệu. Số 5% mà ông Trump hơn ở TX đại diện cho 1.45 triệu người, gấp hơn 2 lần dân số VT. Như vậy nếu ông Trump có chấp toàn thể số phiếu ở Vermont thì ông vẫn thắng!
Cho nên muốn có công bình một cách tương đối thì người ta dùng một cách tính gọi là ‘Số bình quân gia quyền’ (weighted average), nghiã là người ta đưa thêm trọng lượng vào mỗi đối tượng, (thí dụ nhân mỗi tiểu bangvới số cử tri đòan,) rồi sau đó mới áp dụng phép trung bình cộng.
Theo ví dụ trên, thì phải nhân con số cuả TX lên 38, nhân con số cuả VT lên 3, sau đó cộng lại và chia cho 41 để có số ‘Bình Quân’.
Nếu làm như thế thì ông Trump được 47.75% và ông Biden được 44.73%. Ông Trump thắng hơn 3 điểm.
Ví dụ trên chỉ là để cho dễ hiểu mà thôi, trong thực tế thì vào ngày hôm nay (25-10-2020), ‘Bình Quân’ cuả tất cả 12 tiểu bang xôi đậu cho thấy ông Biden dẫn đầu với 48.21% và ông Trump được 46.35%.
Chỉ cách nhau có 1.86 %, theo kinh nghiệm thăm dò thì đó là ‘không thể xác định được’ vì ở trong vòng nghi ngờ (thường là 3%.)
Tạm kết
Từ nay tới ngày bầu cử chỉ còn 1 tuần lễ mà thôi, cho tới lúc đó nếu không có tin sốt dẻo nào khác thì có thể đây là lần cuối cho loạt bài “Bầu cử 2020’ cuả chúng tôi. Trước khi kết thúc loại bài này, thì cái ‘cơn cám dỗ’ phải ‘tiện đoán một điều gì đó’ là lớn lắm, nhưng bởi vì đã được ông Frank Luntz nói trên báo động ‘sẽ bị thất nghiệp’ cho nên chúng tôi đành nói nước đôi vậy:
“Theo các cuộc thăm dò thì ông Trump đang đi sau 1.86%, nhưng chúng ta hiểu rằng lần trước ông ta đã sau tới 4% mà vẫn thắng.
Vậy thì chỉ có Trời mới biết được.”