Trên một khoang thuyền
Sáng sớm ngày thứ ba của cuộc hải trình, trời cao tiếp tục giơ cao đập xuống biển đông những làn roi săn chắc lạnh buốt. Nguyên một đêm dài vừa qua người ta chập chờn thoáng tỉnh thoáng mê. Giờ này ngột ngạt và nặng nề phủ chụp những mảng tóc đen khô khốc bởi nắng đại dương và nước biển mặn. Bây giờ mệt mỏi và lăn lóc ngập tràn khoang thuyền khắc ghi bảng số KG 0603. Tiếng máy nổ ròn tan chen kẽ tiếng sóng đập đì đùng. Trời bão, bão tố xịt mực đen kịt bầu trời. Trời mây, mây đen ẩm thấp oằn cong trĩu nặng. Trời mưa, mưa trời bong bóng vỡ tan trên những mảng da mốc trắng. Trời gió, gió thổi quăn tít xơ xác sợi tóc màu đen.
Thằng Minh vươn người nhìn ra đại dương bao la. Trời cao tiếp tục mênh mông bát ngát. Bầu trời tiếp tục tối đen xám xịt đe dọa. Sóng biển tiếp tục nhấp nhô lợn cợn bao tử của thằng Minh. Thằng Minh ôm bụng, ngồi sụp xuống sàn tàu, mặt xây xẩm, mắt nổ tung đom đóm. Cong vòng xương sống, nó há to cổ họng, miệng nôn thốc nôn tháo xuống sàn gỗ của con thuyền những dòng nước nhơn nhớt sền sệt màu vàng. Dựa lưng vào khoang thuyền, mặt tái xanh, thằng Minh ngửa cổ lên trời, thở hắt ra. Một tay lau lau những dòng nhớt còn dính bên mép, tay kia thằng Minh lôi ra chai dầu gió bôi lên cổ họng nổi chấm da gà. Trước khi kịp thời đóng lại nắp chai dầu gió, thằng con trai mười chín tuổi lại cúi gập người xuống. Nhưng lần này, nó chỉ ợ khan ra hơi! Ôm bụng, thằng Minh cố gắng đứng dậy, hy vọng trấn áp được những lợn cợn trong bao tử bằng cách hít sâu vào buồng ngực làn gió dịu mát và bầu không khí trong lành của đại dương.
Thuyền đi được hơn hai ngày rồi. Từ cửa Rạch Sỏi của tỉnh Rạch Giá, con thuyền chầm chậm vượt qua ngọn hải đăng. Người da vàng tóc đen mắt nâu nín thở nhìn đèn trắng toát quay tròn chiếu sáng một khoảng trời tối đen. Vượt qua được trạm kiểm soát, con thuyền nhắm hướng biển quyết liệt bỏ đi. Nửa tiếng sau thuyền đâm đầu vào cồn cát dấu mình dưới làn nước tối đen. Xa xa ngọn đèn hải đăng đều đặn tung vãi trắng toát quẳng ném băng sơn, băng sơn lạnh ngắt, lạnh lùng, và đe dọa. Mọi người, con trai cũng như con gái, đàn ông cũng như đàn bà, theo lệnh của tài công nhảy ra khỏi khoang thuyền. Đẩy! Thuyền không xê dịch. Tiếp tục đẩy! Thuyền vẫn im lìm! Đẩy tới nữa! Khối gỗ cồng kềnh không rung rinh! Thuyền không chuyển động, trong đêm đen và bóng tối, mọi người thở dài cúi xuống đẩy nữa! Nặng nề rùng mình nhè nhẹ. Cúi đầu! Nín thở! Đẩy nữa! Con thuyền thoang thoáng lay động. Tiếp tục đẩy tới! Thuyền gỗ thở dài trượt mình ra khỏi cồn cát. Mười lăm phút cực nhọc trôi qua, thuyền lại nhẹ tênh. Thoát khỏi cồn cát, tài công nhả hết ga, nhắm hướng biển Đông lao tới.
Xế trưa ngày thứ nhất, hai chấm đen nắm tay rủ nhau xuất hiện cuối đường chân trời. Người người thở dài chờ đợi. Nhưng vận áo xám bỏ rơi, ngưng, không đuổi theo thuyền. Cho nên khoảng một tiếng sau hai chấm đen nhạt nhòe, chầm chậm tan loãng biến mất vào trong hư vô. Đêm khuya đầu tiên của cuộc hải trình buông rơi với một đốm đèn le lói xa tít. Đốm sáng to dần, to dần, rồi bừng sáng lấp lánh trong đêm đen đậm đặc. Người người yên lặng xăm soi đốm sáng rực rỡ. Một người thanh niên cất giọng,
- Chắc là tàu vớt.
Người đàn ông đứng bên cạnh thằng Minh càu nhàu,
- Vớt, có mà vớt xác về nhà tù. Giờ này chưa ra tới hải phận quốc tế mà vớt mới vát. Tàu đánh cá quốc doanh đó cha nội.
- Nói bậy nói bạ không à! Đừng quên đất có thổ thần, sông có hà bá.
Cả hai, người thanh niên và người đàn ông, không ai dám nói gì thêm sau lời cằn nhằn của một ông trung niên mặt xương xương khắc khổ. Yên lặng buông phủ tô đậm lời kinh thầm thì to nhỏ. Tài công hạ ga vặn nhỏ tiếng máy. Tiếng máy nho nhỏ nhún nhường tiếng gió thì thào. Thêm một tiếng đồng hồ trôi qua, đốm sáng mờ dần, mờ dần, sau cùng tan loãng vào trong màn đêm dầy đặc.
Ngày thứ hai của cuộc hải trình đã trôi qua trong mệt nhọc và bão tố.
Sáng sớm ngày thứ ba đã tới, thuyền vượt biên đang tiến ngang qua Vịnh Thái Lan trong mưa bão.
Mưa tiếp tục nặng hạt buông rơi. Sóng tiếp tục gầm gừ đe dọa. Thằng Minh cúi xuống nhìn đứa em trai lên mười, mặt mũi hốc hác, đen thui xám xịt, quần áo dơ dáy đang nằm bên cạnh nhấp nhô hơi thở. Tất cả sức lực của tuổi lên mười liến thoắng nghịch ngợm giờ đã khô ran bóc vảy sau gần ba ngày lang thang trên biển. Thằng Minh nhớ lại giây phút rời nhà, nó mang theo giỏ cói căng phồng lương khô. Khi xuống tới bãi, hai anh em ùa theo đám đông leo lên thuyền lớn. Một tay nắm chặt đứa em, tay kia thằng Minh ôm ghì giỏ cói. Sau một hồi chen lấn, đẩy được thằng em lên sàn thuyền, nó nhận ra hai lòng bàn tay trắng toát, giỏ cói biến mất. Ngày đầu tiên của cuộc hải trình, hai anh em uống nước sông thùng phi, thằng em ngậm tán đường vàng nho nhỏ xin người đàn bà ngồi bên cạnh. Sang ngày thứ hai, anh nhìn em, em nhìn anh, cả hai anh em cùng nhịn đói như nhau.
Sang ngày thứ ba, hết rồi hồi hộp đứng tim khi vượt qua ngọn đèn hải đăng, mất rồi những căng cứng nghẹt thở khi bị cồn cát cầm chân níu kéo, xa rồi hụt một nhịp tim mắt căng tròn mắt khi bị đốm đen ban ngày và đốm sáng ban đêm săn đuổi. Giờ này là mệt mỏi. Nơi đây là im lìm. Mọi hoạt động trên chiếc thuyền mỏng manh nhỏ bé rơi rớt đọng lại trên cabin với tài công và hai ba người thanh niên da rám nắng, môi ngậm thuốc, mắt đăm chiêu dõi nhìn xa xa. Trên trời, mây tiếp tục đen xám đe dọa. Dưới biển, sóng nước nhấp nhổm dâng cao.
Cúi xuống, thằng Minh nhận ra người thanh niên chia chung căn phòng tại khách sạn Cần Thơ trong khi chờ đợi xuống bến. Sau một ngày vật vờ ngỡ ngàng trong căn phòng lạ, người thanh niên rủ thằng Minh ra quán uống café. Trời buổi tối tháng Mười Hai gió bấc thổi xôn xao. Bên ly café, người thanh niên trầm trầm cất giọng,
- Làm người Việt Nam trong vòng một trăm năm vừa qua thật là một điều cực nhọc.
Gọng kiếng trắng trên khuôn mặt gầy gầy xương xương cúi xuống lơ đãng nhìn nền quán café, thở dài,
- Hồi đó, năm 76 tụi tớ thi đậu vào lớp Mười. Lớp hơn bốn mươi học sinh, cả trai lẫn gái. Sau hai tuần khai giảng, cô bạn gái từ hồi lớp Sáu đẹp như tranh vẽ chết trên biển Đông.
Người thanh niên nhìn thằng Minh, giọng nhỏ lại,
- Bị cưỡng ép, cô gái lao mình xuống làn nước xanh đậm đặc của vịnh Thái Lan.
Khói thuốc trong quán café tiếp tục quyện bay điểm trang âm giọng trầm buồn,
- Lớp Mười Một thuyền vượt biên của cô giáo dậy Vật Lý bị tàu Thái Lan húc chìm. Cũng lớp Mười Một, thầy dậy Triết vượt thoát tới Singapore sau hơn một tháng lênh đênh trên biển. Thuyền của thầy Triết nhổ neo với hơn một trăm người. Khi con thuyền được vớt, mùi hôi xác chết bốc cao thấu trời xanh. Trời đang xanh lơ bỗng dưng tối sầm khi tàu dầu Hòa Lan ghé ngang nhìn xuống. Người ngoại quốc mắt xanh nhỏ lệ khóc thương cho những làn da vàng giờ này thối đen. Cô bạn sống sót trong chuyến tàu nói mắt ông thầy đổi màu, không còn nâu nữa nhưng pha đậm màu vàng bởi những miếng thịt màu đỏ tươi trên một khoang thuyền.
Bản đàn giao hưởng của bất hạnh cuối cùng thôi ngân dấu giáng (b) đổi sang dấu thăng (#) trên con đường dẫn về khách sạn. Người bạn mới nói,
- Sang đó, tớ đi học tiếp.
Thằng Minh gật đầu, vỗ vai người bạn,
- Ừ! Trên vùng đất mới, tụi mình làm lại.
Tối hôm đó, từ khách sạn, người thanh niên và hai anh em thằng Minh được đưa lên hai chiếc ghe nhỏ riêng biệt. Trên mặt biển, thằng Minh gặp lại người bạn đang nôn ọe trong hầm thuyền chật chội, nóng nực, ngột ngạt hơi người và hơi dầu. Người thanh niên mặt trắng nằm dài ngã quỵ. Màu trắng biến mất. Màu xanh xam xám héo hắt trên khuôn mặt vàng úa bệnh hoạn! Thằng Minh nhớ lại những xác chết èo uột nằm vắt ngang ngửa trên người trong chuyến hải trình của hai tháng trước. Nắm cánh tay khẳng khiu của người thanh niên mặt vàng, thằng Minh lay lay, lắc mạnh. Cặp mắt tròng vàng lờ đờ hé mở, liếc nhìn, rồi tiếp tục nhắm lại.
- Có tàu lạ.
Trong bầu không khí yên lặng, tiếng hét từ phía phòng máy vang vọng quyện tròn xoáy tan không trung,
- Có chiếc tàu bên tay phải.
Nhiều người đứng nhỏm dậy nhìn ra xa xa. Theo hướng tay chỉ của tài công, người người nhận ra chấm đen chênh chếch phía bên tay phải đang thoáng hiện thoáng mất. Tiếng kinh trầm trầm trên khoang thuyền ngưng ngang rồi lại tiếp nối cung điệu. Lời kinh nhật tụng càng thêm ngân nga, chấm đen càng lúc càng thêm đậm nét. Người tài công bật giọng chửi thề,
- Chết rồi! Tàu Thái!
Ngay lúc chữ Thái vừa chấm dứt ngân vang, khoang thuyền nhỏ bé biến dạng. Phụ nữ bế xốc con nhỏ ấn sâu vào trong lòng, tay cởi tháo giây chuyền trên cổ. Đàn ông loay hoay ôm chặt xách tay, tay kia nắn tìm gấu quần viền áo. Thanh niên nhấp nhổm, đứng lên ngồi xuống, ngớ ngẩn nhìn trời. Con gái ngơ ngác nhìn nhau, nước mắt loang lổ ngắn dài. Thiếu nữ chuyền tay những vốc nhớt. Họ trét vào mặt, bôi vào tay, xoa vào ngực, và đắp vào cổ.
Mặc cho sóng biển vẫn đang dâng cao, thuyền tỵ nạn tăng tốc độ, ào ào phóng chạy. Sóng biển vươn vai đứng dậy. Gió trời chu môi thổi mạnh. Phía trước, sóng nhấp nhổm vươn mình lao tới chận đầu con thuyền.
- Bẻ xiên góc trái!
Tiếng hét nổi lên,
- Tát nước! Tát nước bà con ơi!
Tiếng la hét, tiếng chửi rủa, tiếng khóc lóc trên khoang thuyền cùng một lúc rủ nhau mở miệng hét to. Tàu vẫn chạy. Bay? Phóng? Nước biển trắng xóa tung tóe văng lên ướt đẫm cả một lòng khoang thuyền chật hẹp. Ầm! Ầm! Con thuyền nhỏ bé chúi lên hụp xuống. Giông bão thổi toang rách nát tan thương. Mưa gió ồn ào tô đậm bất hạnh. Biển bao la vẫn nhuộm màu đen xám. Gió trời góp mây đen kịt lơ lửng không trung. Chớp sáng ngoằn ngoèo chạy ngang chạy dọc. Những tiếng sấm. Những cơn gió. Những cơn sóng. Tàu Thái Lan. Giờ này thiên nhiên rủ nhau quay cuồng, nhào lộn chung quanh con thuyền nhỏ bé.
Bên kia, tàu Thái vẫn phóng tới. Bên này, người người nhận ra hình dạng săn đuổi lô nhô trên boong tàu đánh cá. Bên kia, những người con xứ Phật chùa vàng nhảy lên hét to. Bên này, nơi cuối mũi, thuyền tị nạn tắt máy buông tay đầu hàng; nơi đầu mũi, những người con gái cuống cuồng bôi thêm dầu mỡ; giữa lòng thuyền, tiếng kinh trầm trầm ngân nga, vẫn là kinh Phật, vẫn là tràng hạt Mân Côi.
Tàu Thái sáp lại. Những thân thể đen bóng dầu mỡ phóng qua với dao dài nhọn hoắc và súng ngắn khạc lửa. Tay cầm dao, tay cầm súng, ngư phủ Xiêm La tóc dài quăn tít hằn học xăm soi khuôn mặt lân bang. Hai giống người được phân chia. Đàn ông, thanh niên ngồi tụ lại ở đầu mũi thuyền. Đàn bà, con gái, và con nít bị xua đẩy về phòng máy. Ngư phủ Thái tiến đến đám thanh niên. Áo dài tay, áo sơ-mi, áo thung, lột ra. Quần dài, quần tây, quần jean, cởi xuống. Ngư phủ Thái Lan tiến đến người đàn ông đứng bên cạnh thằng Minh, tay trái giơ ra táng mạnh vào mặt ông ta, tay phải giựt đứt sợi dây chuyền vàng lóng lánh trên cổ. Nhét sợi dây chuyền vàng vào túi áo, người ngư phủ quay sang anh chàng thanh niên với áo jean xanh còn khoác lùm xùm trên người. Một tay nắm cổ áo jean xanh, tay còn lại, ngư phủ Thái co cụm giáng mạnh vào mặt người thanh niên. Mũ đội lùm xùm trên đầu của anh chàng rớt xuống sàn khoang thuyền. Cô gái Việt Nam hiện nguyên hình với tóc dài đen nhánh, nước da trắng xanh, và cặp mắt lạc thần. Ngơ ngác nhìn quanh, cô gái mếu máo, ngồi sụp xuống, ôm mặt khóc. Trước cảnh tượng bất ngờ, ngư phủ xứ Thái đứng cười, cười to, cười hô hố. Tiếng cười mồi chài lôi kéo thêm nhiều người ngư phủ khác. Một, rồi hai, và sau cùng bao nhiêu ngư phủ của xứ chùa vàng cùng nhào đến. Người nắm áo, kẻ lôi chân.
- Buông tao ra! Buông tao ra!
Mặc cho cô gái la hét, giãy giụa, ngư phủ Thái Lan tiếp tục xúm lại lôi kéo thiếu nữ Việt Nam tới cabin phòng máy. Một cô gái còn trẻ lắm, em bé mười hai tuổi giãy giụa trong khi bốn người ngư phủ Thái, người nắm tay, người ôm chân, hai người còn lại trì kéo xô đẩy ngây thơ vào phòng máy. Tiếng van xin và những tiếng khóc, tiếng nấc và những sụt sùi chen lẫn tiếng kêu riu ríu lạ tai trộn lẫn tiếng sóng vỗ mạnh.
Hai tiếng đồng hồ sau đó, tàu Thái hững hờ mờ bóng xa xa để lại thuyền tỵ nạn trôi nổi bồng bềnh trên mặt nước.
Thằng Minh cúi xuống nhìn. Người thanh niên của làm người Việt Nam trong vòng một trăm năm vừa qua thật là cực khổ vẫn đang nằm yên. Anh ta không còn động đậy nữa. Mảnh thân xác Việt Nam đó đang im lìm say ngủ. Trời vẫn tối đen●
Sáng sớm ngày thứ ba của cuộc hải trình, trời cao tiếp tục giơ cao đập xuống biển đông những làn roi săn chắc lạnh buốt. Nguyên một đêm dài vừa qua người ta chập chờn thoáng tỉnh thoáng mê. Giờ này ngột ngạt và nặng nề phủ chụp những mảng tóc đen khô khốc bởi nắng đại dương và nước biển mặn. Bây giờ mệt mỏi và lăn lóc ngập tràn khoang thuyền khắc ghi bảng số KG 0603. Tiếng máy nổ ròn tan chen kẽ tiếng sóng đập đì đùng. Trời bão, bão tố xịt mực đen kịt bầu trời. Trời mây, mây đen ẩm thấp oằn cong trĩu nặng. Trời mưa, mưa trời bong bóng vỡ tan trên những mảng da mốc trắng. Trời gió, gió thổi quăn tít xơ xác sợi tóc màu đen.
Thằng Minh vươn người nhìn ra đại dương bao la. Trời cao tiếp tục mênh mông bát ngát. Bầu trời tiếp tục tối đen xám xịt đe dọa. Sóng biển tiếp tục nhấp nhô lợn cợn bao tử của thằng Minh. Thằng Minh ôm bụng, ngồi sụp xuống sàn tàu, mặt xây xẩm, mắt nổ tung đom đóm. Cong vòng xương sống, nó há to cổ họng, miệng nôn thốc nôn tháo xuống sàn gỗ của con thuyền những dòng nước nhơn nhớt sền sệt màu vàng. Dựa lưng vào khoang thuyền, mặt tái xanh, thằng Minh ngửa cổ lên trời, thở hắt ra. Một tay lau lau những dòng nhớt còn dính bên mép, tay kia thằng Minh lôi ra chai dầu gió bôi lên cổ họng nổi chấm da gà. Trước khi kịp thời đóng lại nắp chai dầu gió, thằng con trai mười chín tuổi lại cúi gập người xuống. Nhưng lần này, nó chỉ ợ khan ra hơi! Ôm bụng, thằng Minh cố gắng đứng dậy, hy vọng trấn áp được những lợn cợn trong bao tử bằng cách hít sâu vào buồng ngực làn gió dịu mát và bầu không khí trong lành của đại dương.
Thuyền đi được hơn hai ngày rồi. Từ cửa Rạch Sỏi của tỉnh Rạch Giá, con thuyền chầm chậm vượt qua ngọn hải đăng. Người da vàng tóc đen mắt nâu nín thở nhìn đèn trắng toát quay tròn chiếu sáng một khoảng trời tối đen. Vượt qua được trạm kiểm soát, con thuyền nhắm hướng biển quyết liệt bỏ đi. Nửa tiếng sau thuyền đâm đầu vào cồn cát dấu mình dưới làn nước tối đen. Xa xa ngọn đèn hải đăng đều đặn tung vãi trắng toát quẳng ném băng sơn, băng sơn lạnh ngắt, lạnh lùng, và đe dọa. Mọi người, con trai cũng như con gái, đàn ông cũng như đàn bà, theo lệnh của tài công nhảy ra khỏi khoang thuyền. Đẩy! Thuyền không xê dịch. Tiếp tục đẩy! Thuyền vẫn im lìm! Đẩy tới nữa! Khối gỗ cồng kềnh không rung rinh! Thuyền không chuyển động, trong đêm đen và bóng tối, mọi người thở dài cúi xuống đẩy nữa! Nặng nề rùng mình nhè nhẹ. Cúi đầu! Nín thở! Đẩy nữa! Con thuyền thoang thoáng lay động. Tiếp tục đẩy tới! Thuyền gỗ thở dài trượt mình ra khỏi cồn cát. Mười lăm phút cực nhọc trôi qua, thuyền lại nhẹ tênh. Thoát khỏi cồn cát, tài công nhả hết ga, nhắm hướng biển Đông lao tới.
Xế trưa ngày thứ nhất, hai chấm đen nắm tay rủ nhau xuất hiện cuối đường chân trời. Người người thở dài chờ đợi. Nhưng vận áo xám bỏ rơi, ngưng, không đuổi theo thuyền. Cho nên khoảng một tiếng sau hai chấm đen nhạt nhòe, chầm chậm tan loãng biến mất vào trong hư vô. Đêm khuya đầu tiên của cuộc hải trình buông rơi với một đốm đèn le lói xa tít. Đốm sáng to dần, to dần, rồi bừng sáng lấp lánh trong đêm đen đậm đặc. Người người yên lặng xăm soi đốm sáng rực rỡ. Một người thanh niên cất giọng,
- Chắc là tàu vớt.
Người đàn ông đứng bên cạnh thằng Minh càu nhàu,
- Vớt, có mà vớt xác về nhà tù. Giờ này chưa ra tới hải phận quốc tế mà vớt mới vát. Tàu đánh cá quốc doanh đó cha nội.
- Nói bậy nói bạ không à! Đừng quên đất có thổ thần, sông có hà bá.
Cả hai, người thanh niên và người đàn ông, không ai dám nói gì thêm sau lời cằn nhằn của một ông trung niên mặt xương xương khắc khổ. Yên lặng buông phủ tô đậm lời kinh thầm thì to nhỏ. Tài công hạ ga vặn nhỏ tiếng máy. Tiếng máy nho nhỏ nhún nhường tiếng gió thì thào. Thêm một tiếng đồng hồ trôi qua, đốm sáng mờ dần, mờ dần, sau cùng tan loãng vào trong màn đêm dầy đặc.
Ngày thứ hai của cuộc hải trình đã trôi qua trong mệt nhọc và bão tố.
Sáng sớm ngày thứ ba đã tới, thuyền vượt biên đang tiến ngang qua Vịnh Thái Lan trong mưa bão.
Mưa tiếp tục nặng hạt buông rơi. Sóng tiếp tục gầm gừ đe dọa. Thằng Minh cúi xuống nhìn đứa em trai lên mười, mặt mũi hốc hác, đen thui xám xịt, quần áo dơ dáy đang nằm bên cạnh nhấp nhô hơi thở. Tất cả sức lực của tuổi lên mười liến thoắng nghịch ngợm giờ đã khô ran bóc vảy sau gần ba ngày lang thang trên biển. Thằng Minh nhớ lại giây phút rời nhà, nó mang theo giỏ cói căng phồng lương khô. Khi xuống tới bãi, hai anh em ùa theo đám đông leo lên thuyền lớn. Một tay nắm chặt đứa em, tay kia thằng Minh ôm ghì giỏ cói. Sau một hồi chen lấn, đẩy được thằng em lên sàn thuyền, nó nhận ra hai lòng bàn tay trắng toát, giỏ cói biến mất. Ngày đầu tiên của cuộc hải trình, hai anh em uống nước sông thùng phi, thằng em ngậm tán đường vàng nho nhỏ xin người đàn bà ngồi bên cạnh. Sang ngày thứ hai, anh nhìn em, em nhìn anh, cả hai anh em cùng nhịn đói như nhau.
Sang ngày thứ ba, hết rồi hồi hộp đứng tim khi vượt qua ngọn đèn hải đăng, mất rồi những căng cứng nghẹt thở khi bị cồn cát cầm chân níu kéo, xa rồi hụt một nhịp tim mắt căng tròn mắt khi bị đốm đen ban ngày và đốm sáng ban đêm săn đuổi. Giờ này là mệt mỏi. Nơi đây là im lìm. Mọi hoạt động trên chiếc thuyền mỏng manh nhỏ bé rơi rớt đọng lại trên cabin với tài công và hai ba người thanh niên da rám nắng, môi ngậm thuốc, mắt đăm chiêu dõi nhìn xa xa. Trên trời, mây tiếp tục đen xám đe dọa. Dưới biển, sóng nước nhấp nhổm dâng cao.
Cúi xuống, thằng Minh nhận ra người thanh niên chia chung căn phòng tại khách sạn Cần Thơ trong khi chờ đợi xuống bến. Sau một ngày vật vờ ngỡ ngàng trong căn phòng lạ, người thanh niên rủ thằng Minh ra quán uống café. Trời buổi tối tháng Mười Hai gió bấc thổi xôn xao. Bên ly café, người thanh niên trầm trầm cất giọng,
- Làm người Việt Nam trong vòng một trăm năm vừa qua thật là một điều cực nhọc.
Gọng kiếng trắng trên khuôn mặt gầy gầy xương xương cúi xuống lơ đãng nhìn nền quán café, thở dài,
- Hồi đó, năm 76 tụi tớ thi đậu vào lớp Mười. Lớp hơn bốn mươi học sinh, cả trai lẫn gái. Sau hai tuần khai giảng, cô bạn gái từ hồi lớp Sáu đẹp như tranh vẽ chết trên biển Đông.
Người thanh niên nhìn thằng Minh, giọng nhỏ lại,
- Bị cưỡng ép, cô gái lao mình xuống làn nước xanh đậm đặc của vịnh Thái Lan.
Khói thuốc trong quán café tiếp tục quyện bay điểm trang âm giọng trầm buồn,
- Lớp Mười Một thuyền vượt biên của cô giáo dậy Vật Lý bị tàu Thái Lan húc chìm. Cũng lớp Mười Một, thầy dậy Triết vượt thoát tới Singapore sau hơn một tháng lênh đênh trên biển. Thuyền của thầy Triết nhổ neo với hơn một trăm người. Khi con thuyền được vớt, mùi hôi xác chết bốc cao thấu trời xanh. Trời đang xanh lơ bỗng dưng tối sầm khi tàu dầu Hòa Lan ghé ngang nhìn xuống. Người ngoại quốc mắt xanh nhỏ lệ khóc thương cho những làn da vàng giờ này thối đen. Cô bạn sống sót trong chuyến tàu nói mắt ông thầy đổi màu, không còn nâu nữa nhưng pha đậm màu vàng bởi những miếng thịt màu đỏ tươi trên một khoang thuyền.
Bản đàn giao hưởng của bất hạnh cuối cùng thôi ngân dấu giáng (b) đổi sang dấu thăng (#) trên con đường dẫn về khách sạn. Người bạn mới nói,
- Sang đó, tớ đi học tiếp.
Thằng Minh gật đầu, vỗ vai người bạn,
- Ừ! Trên vùng đất mới, tụi mình làm lại.
Tối hôm đó, từ khách sạn, người thanh niên và hai anh em thằng Minh được đưa lên hai chiếc ghe nhỏ riêng biệt. Trên mặt biển, thằng Minh gặp lại người bạn đang nôn ọe trong hầm thuyền chật chội, nóng nực, ngột ngạt hơi người và hơi dầu. Người thanh niên mặt trắng nằm dài ngã quỵ. Màu trắng biến mất. Màu xanh xam xám héo hắt trên khuôn mặt vàng úa bệnh hoạn! Thằng Minh nhớ lại những xác chết èo uột nằm vắt ngang ngửa trên người trong chuyến hải trình của hai tháng trước. Nắm cánh tay khẳng khiu của người thanh niên mặt vàng, thằng Minh lay lay, lắc mạnh. Cặp mắt tròng vàng lờ đờ hé mở, liếc nhìn, rồi tiếp tục nhắm lại.
- Có tàu lạ.
Trong bầu không khí yên lặng, tiếng hét từ phía phòng máy vang vọng quyện tròn xoáy tan không trung,
- Có chiếc tàu bên tay phải.
Nhiều người đứng nhỏm dậy nhìn ra xa xa. Theo hướng tay chỉ của tài công, người người nhận ra chấm đen chênh chếch phía bên tay phải đang thoáng hiện thoáng mất. Tiếng kinh trầm trầm trên khoang thuyền ngưng ngang rồi lại tiếp nối cung điệu. Lời kinh nhật tụng càng thêm ngân nga, chấm đen càng lúc càng thêm đậm nét. Người tài công bật giọng chửi thề,
- Chết rồi! Tàu Thái!
Ngay lúc chữ Thái vừa chấm dứt ngân vang, khoang thuyền nhỏ bé biến dạng. Phụ nữ bế xốc con nhỏ ấn sâu vào trong lòng, tay cởi tháo giây chuyền trên cổ. Đàn ông loay hoay ôm chặt xách tay, tay kia nắn tìm gấu quần viền áo. Thanh niên nhấp nhổm, đứng lên ngồi xuống, ngớ ngẩn nhìn trời. Con gái ngơ ngác nhìn nhau, nước mắt loang lổ ngắn dài. Thiếu nữ chuyền tay những vốc nhớt. Họ trét vào mặt, bôi vào tay, xoa vào ngực, và đắp vào cổ.
Mặc cho sóng biển vẫn đang dâng cao, thuyền tỵ nạn tăng tốc độ, ào ào phóng chạy. Sóng biển vươn vai đứng dậy. Gió trời chu môi thổi mạnh. Phía trước, sóng nhấp nhổm vươn mình lao tới chận đầu con thuyền.
- Bẻ xiên góc trái!
Tiếng hét nổi lên,
- Tát nước! Tát nước bà con ơi!
Tiếng la hét, tiếng chửi rủa, tiếng khóc lóc trên khoang thuyền cùng một lúc rủ nhau mở miệng hét to. Tàu vẫn chạy. Bay? Phóng? Nước biển trắng xóa tung tóe văng lên ướt đẫm cả một lòng khoang thuyền chật hẹp. Ầm! Ầm! Con thuyền nhỏ bé chúi lên hụp xuống. Giông bão thổi toang rách nát tan thương. Mưa gió ồn ào tô đậm bất hạnh. Biển bao la vẫn nhuộm màu đen xám. Gió trời góp mây đen kịt lơ lửng không trung. Chớp sáng ngoằn ngoèo chạy ngang chạy dọc. Những tiếng sấm. Những cơn gió. Những cơn sóng. Tàu Thái Lan. Giờ này thiên nhiên rủ nhau quay cuồng, nhào lộn chung quanh con thuyền nhỏ bé.
Bên kia, tàu Thái vẫn phóng tới. Bên này, người người nhận ra hình dạng săn đuổi lô nhô trên boong tàu đánh cá. Bên kia, những người con xứ Phật chùa vàng nhảy lên hét to. Bên này, nơi cuối mũi, thuyền tị nạn tắt máy buông tay đầu hàng; nơi đầu mũi, những người con gái cuống cuồng bôi thêm dầu mỡ; giữa lòng thuyền, tiếng kinh trầm trầm ngân nga, vẫn là kinh Phật, vẫn là tràng hạt Mân Côi.
Tàu Thái sáp lại. Những thân thể đen bóng dầu mỡ phóng qua với dao dài nhọn hoắc và súng ngắn khạc lửa. Tay cầm dao, tay cầm súng, ngư phủ Xiêm La tóc dài quăn tít hằn học xăm soi khuôn mặt lân bang. Hai giống người được phân chia. Đàn ông, thanh niên ngồi tụ lại ở đầu mũi thuyền. Đàn bà, con gái, và con nít bị xua đẩy về phòng máy. Ngư phủ Thái tiến đến đám thanh niên. Áo dài tay, áo sơ-mi, áo thung, lột ra. Quần dài, quần tây, quần jean, cởi xuống. Ngư phủ Thái Lan tiến đến người đàn ông đứng bên cạnh thằng Minh, tay trái giơ ra táng mạnh vào mặt ông ta, tay phải giựt đứt sợi dây chuyền vàng lóng lánh trên cổ. Nhét sợi dây chuyền vàng vào túi áo, người ngư phủ quay sang anh chàng thanh niên với áo jean xanh còn khoác lùm xùm trên người. Một tay nắm cổ áo jean xanh, tay còn lại, ngư phủ Thái co cụm giáng mạnh vào mặt người thanh niên. Mũ đội lùm xùm trên đầu của anh chàng rớt xuống sàn khoang thuyền. Cô gái Việt Nam hiện nguyên hình với tóc dài đen nhánh, nước da trắng xanh, và cặp mắt lạc thần. Ngơ ngác nhìn quanh, cô gái mếu máo, ngồi sụp xuống, ôm mặt khóc. Trước cảnh tượng bất ngờ, ngư phủ xứ Thái đứng cười, cười to, cười hô hố. Tiếng cười mồi chài lôi kéo thêm nhiều người ngư phủ khác. Một, rồi hai, và sau cùng bao nhiêu ngư phủ của xứ chùa vàng cùng nhào đến. Người nắm áo, kẻ lôi chân.
- Buông tao ra! Buông tao ra!
Mặc cho cô gái la hét, giãy giụa, ngư phủ Thái Lan tiếp tục xúm lại lôi kéo thiếu nữ Việt Nam tới cabin phòng máy. Một cô gái còn trẻ lắm, em bé mười hai tuổi giãy giụa trong khi bốn người ngư phủ Thái, người nắm tay, người ôm chân, hai người còn lại trì kéo xô đẩy ngây thơ vào phòng máy. Tiếng van xin và những tiếng khóc, tiếng nấc và những sụt sùi chen lẫn tiếng kêu riu ríu lạ tai trộn lẫn tiếng sóng vỗ mạnh.
Hai tiếng đồng hồ sau đó, tàu Thái hững hờ mờ bóng xa xa để lại thuyền tỵ nạn trôi nổi bồng bềnh trên mặt nước.
Thằng Minh cúi xuống nhìn. Người thanh niên của làm người Việt Nam trong vòng một trăm năm vừa qua thật là cực khổ vẫn đang nằm yên. Anh ta không còn động đậy nữa. Mảnh thân xác Việt Nam đó đang im lìm say ngủ. Trời vẫn tối đen●