Quan hệ ngoại giao giữa Tehran và Vatican đã được manh nha dưới triều đại của Vua Abbas I khi các đại sứ Iran, hay còn gọi là Ba Tư, tại Ý lần lượt đến thăm Đức Giáo Hoàng Piô XII.
Năm 1953, CIA ủng hộ một cuộc đảo chính lật đổ thủ tướng Mohammed Mossadegh, rất được ưa chuộng, để mở rộng và củng cố quyền lực của Vua Mohammad Reza Pahlavi. 10 năm sau đó, CIA cũng làm một trò tương tự như thế tại Việt Nam đối với tổng thống Ngô Đình Diệm.
Vua Pahlavi đã thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Vatican từ năm 1954, có thể có các lý do khác, nhưng chắc chắn một phần là vì muốn được thế giới công nhận rộng rãi. Ngay từ đầu và đến tận ngày nay, Iran có một đoàn ngoại giao lớn thứ hai tại Vatican chỉ sau Cộng hòa Dominican.
Những cuộc biểu tình trong cuộc Cách mạng Hồi Giáo diễn ra suốt năm 1978 đã khiến Vua Pahlavi phải bỏ chạy sang Hoa Kỳ. Nghiêm trọng hơn, ngày 4 tháng 11, 1979 các sinh viên Hồi Giáo đã chiếm toà Đại sứ Hoa Kỳ tại Tehran để buộc Hoa Kỳ phải dẫn độ Pahlavi về nước. Khi Hoa Kỳ từ chối, họ bắt giữ 52 nhân viên sứ quán làm con tin. Đáp lại, Hoa Kỳ cắt đứt quan hệ ngoại giao với Iran và tịch thu tất cả tài sản của quốc gia này trên đất Mỹ. Năm 1979, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã phái sứ thần đến Iran để giúp giải quyết cuộc khủng hoảng con tin. Tuy nhiên, hai bên khăng khăng giữ quan điểm của mình. Một chiến dịch quân sự của Hoa Kỳ nhằm giải cứu con tin đã được thực hiện nhưng thất bại.
52 nhân viên sứ quán bị bắt làm con tin trong suốt 444 ngày. Họ chỉ được trả tự do sau khi tổng thống Jimmy Carter rời khỏi chức vụ và tổng thống Ronald Reagan tuyên thệ nhậm chức.
Sau cuộc cách mạng Hồi giáo, Tehran cắt đứt quan hệ ngoại giao với nhiều quốc gia Âu châu. Tuy nhiên, quan hệ giữa Tehran và Vatican vẫn được duy trì, và thực tế càng có vẻ mặn mà hơn.
Sau cuộc khủng hoảng con tin, Hoa Kỳ luôn coi Iran là quốc gia thù địch và nguy hiểm vì Iran thủ đắc vũ khí hạt nhân và tài trợ cho các nhóm khủng bố Hồi Giáo Shiite. Năm 1984, Hoa Kỳ chính thức liệt kê Iran là quốc gia tài trợ cho khủng bố Hồi Giáo.
Tình hình càng căng thẳng hơn khi tàu chiến Vincennes của Mỹ bắn nhầm vào một chiếc máy bay chở hành khách của Iran giết chết 290 người vào tháng 7, 1988.
Tháng 6, 2007, tổng thống George Bush được Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô thứ 16 tiếp tại Vatican. Ngài nêu lên mong muốn Hoa Kỳ và Iran chấm dứt cuộc chạy đua vũ khí nguyên tử là mối đe dọa toàn cầu. Một năm sau đó, Hoa Kỳ bắt đầu thương thảo với Iran về các hiệp ước hạn chế vũ khí hạt nhân.
Cho nên, vào năm 2008 mối quan hệ giữa Iran và Tòa thánh đã “ấm lên” rất nhiều. Tiêu biểu là phát biểu của tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad. Ông nói rằng “Vatican là một lực lượng tích cực cho công lý và hòa bình” khi tiếp tân Sứ thần Tòa Thánh tại Iran, là Đức Tổng Giám Mục Jean-Paul Gobel, đến trình quốc thư.
Theo một bài báo của Carol Glatz đăng trên Catholic News Service vào ngày 7 tháng 10 năm 2010, Tổng thống Ahmadinejad nói với Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô thứ 16 rằng ông muốn hợp tác chặt chẽ hơn với Vatican trong nỗ lực ngăn chặn sự bất khoan dung tôn giáo và sự tan vỡ của các gia đình. Tổng thống cũng kêu gọi các tôn giáo trên thế giới hợp tác trong cuộc chiến chống chủ nghĩa thế tục và chủ nghĩa duy vật. Tuyên bố này được đích thân Phó Chủ tịch Quốc hội Iran, Mohammad-Reza Mir-Tajeddini, trình lên Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô thứ 16 vào ngày 6 tháng 10, 2010.
Một tuyên bố quá hay như thế gây ngạc nhiên đến mức khó tin đối với nhiều người. Cho nên, vào ngày 7 tháng 10, Cha Federico Lombardi, Giám đốc Phòng Báo chí Tòa Thánh lúc bấy giờ, phải chính thức xác nhận với Catholic News Service và nhiều thông tấn xã Công Giáo khác rằng bức thư đã được gửi cho Đức Giáo Hoàng và nội dung của nó đúng hệt như những gì đã được các phương tiện truyền thông Iran công bố.
Ngăn chặn sự bất khoan dung tôn giáo và sự tan vỡ của các gia đình là những mối quan tâm rất lớn của Tòa Thánh. Do đó, vào ngày 3 tháng 11, Đức Bênêđíctô thứ 16 đã gửi thư cho Tổng thống Iran để trả lời, trong đó ngài tuyên bố rằng việc thành lập một ủy ban song phương của Vatican-Iran sẽ là một bước mong muốn để giải quyết các vấn đề của Giáo Hội Công Giáo ở Iran. Đến nay Iran vẫn chưa xúc tiến đề nghị này. Tuy nhiên, Giáo Hội Công Giáo ở Iran có phần dễ thở hơn.
Tháng 7, 2015, Đức Thánh Cha Phanxicô hoan nghênh diễn biến Hoa Kỳ và Iran đạt được hiệp ước hạn chế vũ khí hạt nhân.
Tuy nhiên, tháng 5, 2018 tổng thống Trump quyết định đơn phương rút khỏi hiệp ước này vì Hoa Kỳ, Pháp và Anh cho rằng Iran vẫn bí mật nghiên cứu cách làm giàu Uranium và các vũ khí hạt nhân. Lệnh trừng phạt kinh tế được tái lập.
Trong tháng 5 và tháng 6 năm ngoái, các tầu chở dầu bị tấn công trong vùng Vịnh. Hoa Kỳ đổ lỗi cho Iran nhưng quốc gia này phủ nhận và bắn rớt một chiếc máy bay không người lái của Hoa Kỳ.
Căng thẳng gần đây lại rộ lên sau khi một nhà thầu Mỹ bị giết gần Kirkuk, Iraq, hôm 27 tháng 12, và bốn thành viên quân sự đã bị thương trong một cuộc tấn công của dân quân Kataib Hezbollah do Iran hậu thuẫn.
Một cuộc tấn công trả đũa của Hoa Kỳ đã giết chết 25 thành viên của dân quân và làm bị thương hơn 50 người khác.
Hôm 31 tháng 12, những người biểu tình do nhóm dân quân này ủng hộ đã tấn công Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Baghdad.
Ngày 3 tháng Giêng, Hoa Kỳ đã dùng một chiếc máy bay không người lái MQ-9 tấn công vào một đoàn xe, giết chết Qasem Soleimani, một vị tướng hàng đầu của Iran. Đó là một sự leo thang lớn giữa hai nước.
Tướng Qasem Soleimani là kiến trúc sư của Iran trong việc mở rộng thế lực của nước này ở Trung Đông. Ông sinh năm 1957 tại tỉnh Kerman, Iran. Ông bỏ học vào năm 13 tuổi để làm công nhân xây dựng. Sự nghiệp quân sự của ông bắt đầu trong cuộc chiến tranh Iran-Iraq vào thập niên 1980. Tám năm chiến tranh với Iraq đã mang lại cho ông nhiều kinh nghiệm chiến trường. Ông trở thành người đứng đầu Lực lượng Quds của Vệ binh Cách mạng Iran vào năm 1998. Trong nhiều năm, Soleimani đã giúp củng cố các thế lực ngoại vi của Iran tại Trung Đông. Ông đã trở nên nổi bật hơn khi áp dụng bạo lực thẳng tay trong cuộc Nổi dậy Ả Rập, chống lại các chế độ độc tài trong vùng. Tháng Tư 2019, Hoa Kỳ đã liệt kê Lực lượng Quds của Vệ binh Cách mạng Iran, được hình thành vào năm 1998, là một nhóm khủng bố. Hoa Kỳ đổ lỗi cho Soleimani về cái chết và thương tích của hàng trăm người Mỹ. Các quan chức Hoa Kỳ nói rằng ông ta đang âm mưu tấn công nhiều hơn vào các quyền lợi của Hoa Kỳ trong khu vực. Một cuộc không kích của Hoa Kỳ đã tấn công đoàn xe của ông tại Sân bay Bagadad của Iraq vào ngày 3 tháng Giêng. Soleimani, một số phụ tá của ông và các thủ lĩnh dân quân chủ chốt khác đã thiệt mạng trong vụ tấn công. Iran đã thề sẽ trả thù mạnh mẽ cho cái chết của ông ta.
Một cuộc tấn công khác đã được tiến hành ở Iraq, lần này nhắm vào các thành viên của lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn ở nước này.
Sáng sớm thứ Bảy theo giờ địa phương, một đoàn xe hai chiếc chở các thành viên của Lực lượng dân quân PMF của Hồi Giáo Shiite, được Iran hậu thuẫn, đã bị tấn công, ít nhất năm người bị giết chết.
Source:WikiHoly See–Iran relations
Năm 1953, CIA ủng hộ một cuộc đảo chính lật đổ thủ tướng Mohammed Mossadegh, rất được ưa chuộng, để mở rộng và củng cố quyền lực của Vua Mohammad Reza Pahlavi. 10 năm sau đó, CIA cũng làm một trò tương tự như thế tại Việt Nam đối với tổng thống Ngô Đình Diệm.
Vua Pahlavi đã thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Vatican từ năm 1954, có thể có các lý do khác, nhưng chắc chắn một phần là vì muốn được thế giới công nhận rộng rãi. Ngay từ đầu và đến tận ngày nay, Iran có một đoàn ngoại giao lớn thứ hai tại Vatican chỉ sau Cộng hòa Dominican.
Những cuộc biểu tình trong cuộc Cách mạng Hồi Giáo diễn ra suốt năm 1978 đã khiến Vua Pahlavi phải bỏ chạy sang Hoa Kỳ. Nghiêm trọng hơn, ngày 4 tháng 11, 1979 các sinh viên Hồi Giáo đã chiếm toà Đại sứ Hoa Kỳ tại Tehran để buộc Hoa Kỳ phải dẫn độ Pahlavi về nước. Khi Hoa Kỳ từ chối, họ bắt giữ 52 nhân viên sứ quán làm con tin. Đáp lại, Hoa Kỳ cắt đứt quan hệ ngoại giao với Iran và tịch thu tất cả tài sản của quốc gia này trên đất Mỹ. Năm 1979, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã phái sứ thần đến Iran để giúp giải quyết cuộc khủng hoảng con tin. Tuy nhiên, hai bên khăng khăng giữ quan điểm của mình. Một chiến dịch quân sự của Hoa Kỳ nhằm giải cứu con tin đã được thực hiện nhưng thất bại.
52 nhân viên sứ quán bị bắt làm con tin trong suốt 444 ngày. Họ chỉ được trả tự do sau khi tổng thống Jimmy Carter rời khỏi chức vụ và tổng thống Ronald Reagan tuyên thệ nhậm chức.
Sau cuộc cách mạng Hồi giáo, Tehran cắt đứt quan hệ ngoại giao với nhiều quốc gia Âu châu. Tuy nhiên, quan hệ giữa Tehran và Vatican vẫn được duy trì, và thực tế càng có vẻ mặn mà hơn.
Sau cuộc khủng hoảng con tin, Hoa Kỳ luôn coi Iran là quốc gia thù địch và nguy hiểm vì Iran thủ đắc vũ khí hạt nhân và tài trợ cho các nhóm khủng bố Hồi Giáo Shiite. Năm 1984, Hoa Kỳ chính thức liệt kê Iran là quốc gia tài trợ cho khủng bố Hồi Giáo.
Tình hình càng căng thẳng hơn khi tàu chiến Vincennes của Mỹ bắn nhầm vào một chiếc máy bay chở hành khách của Iran giết chết 290 người vào tháng 7, 1988.
Tháng 6, 2007, tổng thống George Bush được Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô thứ 16 tiếp tại Vatican. Ngài nêu lên mong muốn Hoa Kỳ và Iran chấm dứt cuộc chạy đua vũ khí nguyên tử là mối đe dọa toàn cầu. Một năm sau đó, Hoa Kỳ bắt đầu thương thảo với Iran về các hiệp ước hạn chế vũ khí hạt nhân.
Cho nên, vào năm 2008 mối quan hệ giữa Iran và Tòa thánh đã “ấm lên” rất nhiều. Tiêu biểu là phát biểu của tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad. Ông nói rằng “Vatican là một lực lượng tích cực cho công lý và hòa bình” khi tiếp tân Sứ thần Tòa Thánh tại Iran, là Đức Tổng Giám Mục Jean-Paul Gobel, đến trình quốc thư.
Theo một bài báo của Carol Glatz đăng trên Catholic News Service vào ngày 7 tháng 10 năm 2010, Tổng thống Ahmadinejad nói với Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô thứ 16 rằng ông muốn hợp tác chặt chẽ hơn với Vatican trong nỗ lực ngăn chặn sự bất khoan dung tôn giáo và sự tan vỡ của các gia đình. Tổng thống cũng kêu gọi các tôn giáo trên thế giới hợp tác trong cuộc chiến chống chủ nghĩa thế tục và chủ nghĩa duy vật. Tuyên bố này được đích thân Phó Chủ tịch Quốc hội Iran, Mohammad-Reza Mir-Tajeddini, trình lên Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô thứ 16 vào ngày 6 tháng 10, 2010.
Một tuyên bố quá hay như thế gây ngạc nhiên đến mức khó tin đối với nhiều người. Cho nên, vào ngày 7 tháng 10, Cha Federico Lombardi, Giám đốc Phòng Báo chí Tòa Thánh lúc bấy giờ, phải chính thức xác nhận với Catholic News Service và nhiều thông tấn xã Công Giáo khác rằng bức thư đã được gửi cho Đức Giáo Hoàng và nội dung của nó đúng hệt như những gì đã được các phương tiện truyền thông Iran công bố.
Ngăn chặn sự bất khoan dung tôn giáo và sự tan vỡ của các gia đình là những mối quan tâm rất lớn của Tòa Thánh. Do đó, vào ngày 3 tháng 11, Đức Bênêđíctô thứ 16 đã gửi thư cho Tổng thống Iran để trả lời, trong đó ngài tuyên bố rằng việc thành lập một ủy ban song phương của Vatican-Iran sẽ là một bước mong muốn để giải quyết các vấn đề của Giáo Hội Công Giáo ở Iran. Đến nay Iran vẫn chưa xúc tiến đề nghị này. Tuy nhiên, Giáo Hội Công Giáo ở Iran có phần dễ thở hơn.
Tháng 7, 2015, Đức Thánh Cha Phanxicô hoan nghênh diễn biến Hoa Kỳ và Iran đạt được hiệp ước hạn chế vũ khí hạt nhân.
Tuy nhiên, tháng 5, 2018 tổng thống Trump quyết định đơn phương rút khỏi hiệp ước này vì Hoa Kỳ, Pháp và Anh cho rằng Iran vẫn bí mật nghiên cứu cách làm giàu Uranium và các vũ khí hạt nhân. Lệnh trừng phạt kinh tế được tái lập.
Trong tháng 5 và tháng 6 năm ngoái, các tầu chở dầu bị tấn công trong vùng Vịnh. Hoa Kỳ đổ lỗi cho Iran nhưng quốc gia này phủ nhận và bắn rớt một chiếc máy bay không người lái của Hoa Kỳ.
Căng thẳng gần đây lại rộ lên sau khi một nhà thầu Mỹ bị giết gần Kirkuk, Iraq, hôm 27 tháng 12, và bốn thành viên quân sự đã bị thương trong một cuộc tấn công của dân quân Kataib Hezbollah do Iran hậu thuẫn.
Một cuộc tấn công trả đũa của Hoa Kỳ đã giết chết 25 thành viên của dân quân và làm bị thương hơn 50 người khác.
Hôm 31 tháng 12, những người biểu tình do nhóm dân quân này ủng hộ đã tấn công Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Baghdad.
Ngày 3 tháng Giêng, Hoa Kỳ đã dùng một chiếc máy bay không người lái MQ-9 tấn công vào một đoàn xe, giết chết Qasem Soleimani, một vị tướng hàng đầu của Iran. Đó là một sự leo thang lớn giữa hai nước.
Tướng Qasem Soleimani là kiến trúc sư của Iran trong việc mở rộng thế lực của nước này ở Trung Đông. Ông sinh năm 1957 tại tỉnh Kerman, Iran. Ông bỏ học vào năm 13 tuổi để làm công nhân xây dựng. Sự nghiệp quân sự của ông bắt đầu trong cuộc chiến tranh Iran-Iraq vào thập niên 1980. Tám năm chiến tranh với Iraq đã mang lại cho ông nhiều kinh nghiệm chiến trường. Ông trở thành người đứng đầu Lực lượng Quds của Vệ binh Cách mạng Iran vào năm 1998. Trong nhiều năm, Soleimani đã giúp củng cố các thế lực ngoại vi của Iran tại Trung Đông. Ông đã trở nên nổi bật hơn khi áp dụng bạo lực thẳng tay trong cuộc Nổi dậy Ả Rập, chống lại các chế độ độc tài trong vùng. Tháng Tư 2019, Hoa Kỳ đã liệt kê Lực lượng Quds của Vệ binh Cách mạng Iran, được hình thành vào năm 1998, là một nhóm khủng bố. Hoa Kỳ đổ lỗi cho Soleimani về cái chết và thương tích của hàng trăm người Mỹ. Các quan chức Hoa Kỳ nói rằng ông ta đang âm mưu tấn công nhiều hơn vào các quyền lợi của Hoa Kỳ trong khu vực. Một cuộc không kích của Hoa Kỳ đã tấn công đoàn xe của ông tại Sân bay Bagadad của Iraq vào ngày 3 tháng Giêng. Soleimani, một số phụ tá của ông và các thủ lĩnh dân quân chủ chốt khác đã thiệt mạng trong vụ tấn công. Iran đã thề sẽ trả thù mạnh mẽ cho cái chết của ông ta.
Một cuộc tấn công khác đã được tiến hành ở Iraq, lần này nhắm vào các thành viên của lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn ở nước này.
Sáng sớm thứ Bảy theo giờ địa phương, một đoàn xe hai chiếc chở các thành viên của Lực lượng dân quân PMF của Hồi Giáo Shiite, được Iran hậu thuẫn, đã bị tấn công, ít nhất năm người bị giết chết.
Source:Wiki