Lời cầu nguyện thống hối của Đavít: Thánh Vịnh 51:
Lạy Thiên Chúa, xin xót thương con
Phần nhạc trưởng. Thánh vịnh. Của vua Đa-vít. Ngôn sứ Na-than đến gặp vua vì vua đã đến với bà Bát Se-va.
Lạy Thiên Chúa, xin lấy lòng nhân hậu xót thương con,
mở lượng hải hà xoá tội con đã phạm.
Xin rửa con sạch hết lỗi lầm
tội lỗi con, xin Ngài thanh tẩy.
Vâng, con biết tội mình đã phạm, lỗi lầm cứ ám ảnh ngày đêm.
Con đắc tội với Chúa, với một mình Chúa,
dám làm điều dữ trái mắt Ngài.
Như vậy, Ngài thật công bình khi tuyên án,
liêm chính khi xét xử.
Ngài thấy cho: lúc chào đời con đã vương lầm lỗi,
đã mang tội khi mẹ mới hoài thai.
Nhưng Ngài yêu thích tâm hồn chân thật,
dạy con thấu triệt lẽ khôn ngoan.
Xin dùng cành hương thảo
rảy nước thanh tẩy con, con sẽ được tinh tuyền;
xin rửa con cho sạch, con sẽ trắng hơn tuyết.
Xin cho con được nghe tiếng reo mừng hoan hỷ,
để xương cốt bị Ngài nghiền nát được nhảy múa tưng bừng.
Xin ngoảnh mặt đừng nhìn bao tội lỗi
và xoá bỏ hết mọi lỗi lầm.
Lạy Chúa Trời, xin tạo cho con một tấm lòng trong trắng,
đổi mới tinh thần cho con nên chung thuỷ.
Xin đừng nỡ đuổi con không cho gần Nhan Thánh,
đừng cất khỏi lòng con thần khí thánh của Ngài.
Xin ban lại cho con niềm vui vì được Ngài cứu độ,
và lấy tinh thần quảng đại đỡ nâng con;
đường lối Ngài, con sẽ dạy cho người tội lỗi,
ai lạc bước sẽ trở lại cùng Ngài.
Lạy Thiên Chúa con thờ là Thiên Chúa cứu độ,
xin tha chết cho con, con sẽ tung hô Ngài công chính.
Lạy Chúa Trời, xin mở miệng con,
cho con cất tiếng ngợi khen Ngài.
Chúa chẳng ưa thích gì tế phẩm,
con có thượng tiến lễ toàn thiêu,
Ngài cũng không chấp nhận.
Lạy Thiên Chúa, tế phẩm dâng Ngài là tâm thần tan nát,
một tấm lòng tan nát giày vò, Ngài sẽ chẳng khinh chê.
Xin rộng lòng tuôn đổ hồng phúc xuống Xi-on,
thành luỹ Giê-ru-sa-lem, xin Ngài xây dựng lại.
Bấy giờ Ngài vui nhận tế phẩm luật truyền,
lễ vật toàn thiêu, lễ vật hiến tế.
Bấy giờ thiên hạ giết bò tơ dâng trên bàn thờ Chúa.(Bản dịch của Nhóm Các Giờ Kinh Phụng Vụ)
Vụ lăng nhăng của Đavít với Bátseva cho thấy khía cạnh phản trắc nơi bản chất Đavít. Quyền lực đã làm hư ông.
Quyết định ủy thác việc chiến trận cho các tướng tá của ông rất có thể chỉ do tính lười biếng của ông. Việc ông tha thẩn đi lại trên mái nhà sau giấc ngủ trưa giữa thời chiến không nhất quán chút nào với các trách nhiệm của ông. Việc ông nhìn và thèm muốn Bátseva chứng tỏ ông là người yếu đuối và lạm dụng quyền hành một ông vua. Ông thấy nàng và thèm muốn nàng và ra lệnh cho nàng tới hoàng cung. Ta có thể đọc trọn câu truyện này trong 2Sm 11:1-12:25.
Có lẽ Bátseva cũng không tránh khỏi có lỗi. Nàng có hiểu mình bị nhòm ngó lúc đang tắm ở trong vườn không? Hay có lẽ nàng muốn mình được nhòm ngó? Ta không biết. Nếu nàng không bị tội “khoe của trời”, thì việc được mời lên giường đức vua vẫn đặt nàng vào tình thế khó mà vô tội. Phải có hai người mới thành tội ngoại tình, bất kể là vua chúa hay thứ dân, và Bátseva chớ hề tỏ ra chống cự.
Theo luật Thiên Chúa đã ra cho Israel, Đavít phạm tới hai tội, mà một trong hai tội này dẫn đến án tử hình. Ông vừa ngủ với một người đàn bà đang trong trạng thái “dơ dáy” và phạm tội ngoại tình. Vua đáng lý ra phải là người đầu tiên tuân giữ lề luật, nhưng vua lại vi phạm nó. Nếu ông chịu điều binh khiển tướng, thì làm chi có chuyện!
Nhà lãnh đạo không bào chữa
Nếu câu truyện chỉ có thế thì đâu đến nỗi. Nhưng điều xẩy ra sau đó mới thực sự là nhớp nhúa và đáng xấu hổ. Bátseva đánh tiếng với Đavít là nàng có thai. Đavít tức khắc cho gọi chồng nàng từ chiến trường trở về, hiển nhiên hy vọng ông ta sẽ làm tình với vợ và nhờ thế sẽ không hoài nghi đứa con của nàng do một người đàn ông khác tạo ra.
Nhưng câu chuyện diễn biến không theo hy vọng của Đavít. Nhà vua nhã nhặn hỏi thăm tướng Urigia về chuyện chiến trường rồi thoái lui để vị tướng này về thăm vợ. Bất ngờ thay, tướng Urigia, viện cớ thời chiến, thưa với nhà vua ông không thể về nhà vui hưởng hạnh phúc vợ chồng khi đồng ngũ ông đang khốn đốn ngoài chiến trường. Việc từ khước của ông còn nhắc đến 1 chi tiết quan trọng: hòm bia của Chúa đang ở với quân ngũ Israel. Urigia cảm thấy chỗ của ông là ở bên cạnh hòm bia chứ không ở trên giường với vợ. Một cách dịu dàng, Đavít đề nghị ông ở lại Giêrusalem thêm 1 ngày.
Đêm hôm sau, Đavít chuốc rượu Urigia và bảo ông về nhà, hy vọng rượu sẽ làm được điều mà tài ngoại giao của Đavít không làm được. Nhưng Urigia không say đến nỗi quên các xác tín của mình. Ông ngủ lại tại Hoàng Cung, ở khu dành cho tôi tớ.
Và rồi diễn ra một đột biến thật tai hại. Đavít đưa ra một quyết định đem lại những hậu quả hết sức sâu rộng cho cuộc sống gia đình ông và cho mối liên hệ với Giôáp, tướng tổng tư lệnh quân đội của ông. Không thể nói ngoa các hậu quả này sâu xa như thế nào. Ông viết cho tướng Giôáp một lá thư đề nghị phải đặt Urigia vào thế nguy hiểm tối đa ở chiến trường, rõ ràng muốn gợi ý với Giôáp là mình muốn Urigia bị giết. Phần tiếp theo của câu truyện đã thành lịch sử. Urigia chết. Giôáp, nhờ biết các bí mật của Đavít, lên như diều. Bátseva được mời vào cung để Đavít vuốt ve.
Ấy thế nhưng, Đavít đâu được phép duy trì sự tự mãn đầy tội ác của mình. Trong một cuộc chạm trán nẩy lửa với Tiên Tri Nathan, các tội lỗi của ông bị tố cáo. Chính lúc này, các phẩm chất tốt đẹp của Đavít đã được tỏ lộ.
Nhiều người khác sẽ cãi lại “ai bảo ông thế?”, “Ai khác biết chuyện này?” Hoặc “tôi làm đó. Nhưng ông nên biết, ông nhận được một bức tranh hoàn toàn bị bóp méo rồi! Tôi không hiểu sao mụ ấy lại tô vẽ thêm đến thế?” Đủ thứ, miễn làm sao bào chữa được tội lỗi mình.
Nơi Đavít, không hề có những “bào chữa” như thế. Trước lời tố cáo của Nathan, Đavít chỉ có lời thú nhận sau đây: Tôi đã phạm tội chống lại Chúa” (2Sm 12:13). Không một bào chữa nào đã được ghi chép. Đavít không hề cố gắng giảm khinh tội lỗi mình. Và ta có Thánh Vịnh bất hủ 51 (theo thứ tự cũ, trong Bản Phỏ Thông, là 50).
Đức Gioan Phaolô II nhận định rằng “thánh vịnh này là một trong những lời cầu nguyện nổi tiếng nhất của Sách Thánh Vịnh, thánh vịnh thống hối mạnh mẽ nhất và được sử dụng nhiều nhất, bài ca về tội lỗi và tha thứ, một suy niệm sâu sắc về tội lệ và ơn thánh. Phụng Vụ Các Giờ Kinh giúp ta đọc thánh vịnh này trong Giờ Kinh Sáng mỗi thứ Sáu hàng tuần. Trong nhiều thế kỷ, lời kinh này đã được cất lên trời từ trái tim của nhiều tín hữu Do Thái và Kitô Giáo như tiếng thở than thống hối và hy vọng ngỏ cùng Thiên Chúa hay thương xót”.
Khởi nguyên, nó là lời cầu nguyện thống hối và hy vọng của người ngoại tình, sát nhân là Đavít, nhưng sau ông, hàng tỷ tỷ người tội lỗi khác, bất kể là tội lỗi nào, đã làm giầu cho thánh vịnh này bằng những lời van vỉ xin cho “một trái tim mới” và Thần Khí Thiên Chúa được đặt vào cõi lòng tan nát của họ.
Cùng với tỷ tỷ hối nhân trên, nhiều chú giả về Thánh Vịnh này đã được viết ra. Trong đó, có trước tác của Thánh Tôma Tiến Sĩ, một trong những “siêu sao” của nền trời trí thức Kitô Giáo. Chúng tôi lấy lại nguyên văn chú giải của ngài dựa vào Bản Phổ Thông. Như trên đã nói, Bản này kể Thánh Vịnh là Thánh Vịnh 50, mà vì các bản dịch Thánh Kinh hiện nay không dựa vào Bản Phổ Thống, nhất là Bản Phổ Thông Cũ là bản Thánh Tôma dựa vào, nên chúng tôi cho đăng nguyên văn Latinh của Thánh Vịnh trong Bản Phổ Thông Cũ.
Miserere mei, Deus, secundum magnam misericordiam tuam; et secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam. Amplius lava me ab iniquitate mea, et a peccato meo munda me | Lạy Chúa, xin thương xót con theo lòng thương xót lớn lao của Chúa; và theo lượng hải hà của lòng thương xót dịu dàng của Chúa, xin hãy tẩy sạch tội lỗi con. Xin rửa con hơn nữa khỏi mọi tội lỗi này, và tẩy rửa con khỏi mọi tội nhơ. |
b. Quoniam iniquitatem meam ego cognosco et peccatum meum contra me est semper. Tibi soli peccavi, et malum coram te feci, ut iustificeris in sermonibus tuis, et vincas cum iudicaris | Vì con biết tội lỗi con, và tội lỗi con luôn ám ảnh con. Con đã phạm tội chống lại một mình Chúa, và con đã làm điều dữ trước mặt Chúa: để Chúa được biện minh trong các lời phán xử, và thắng thế khi bị phán xử. |
c. Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me mater mea. Ecce enim veritatem dilexisti | Vì, này con vốn được tượng thai trong tội lỗi; và chính trong tội, mẹ con đã mang thai con. Nhưng, Chúa yêu thích sự thật. |
d. Incerta, et occulta sapientiae tuae manifestasti mihi. Asperges me hyssopo, et mundabor: lavabis me, et super nivem dealbabor | Chúa đã tỏ lộ cho con những điều không chắc chắn và dấu kín của khôn ngoan. Xin dùng cành hương thảo rảy nước trên con, con sẽ được thanh sạch; xin rửa con, con sẽ trắng hơn tuyết. |
e. Auditui meo dabis gaudium et laetitiam: et exultabunt ossa humiliata | Xin cho con được nghe tiếng reo mừng hoan hỷ: để xương cốt bị nghiền nát được nhảy múa tưng bừng. |
f. Averte faciem tuam a peccatis meis, et omnes iniquitates meas dele. Cor mundum crea in me, Deus, et spiritum rectum innova in visceribus meis. Ne proiicias me a facie tua, et spiritum sanctum tuum ne auferas a me. Redde mihi laetitiam salutaris tui, et spiritu principali confirma me | Xin ngoảnh mặt đừng nhìn tội lỗi con và tẩy sạch mọi lỗi lầm của con. Lạy Chúa, xin tạo trong con một trái tim trong sạch: đổi mới trong lòng con một tinh thần chính trực. Xin đừng xua đuổi con khỏi thánh nhan Chúa; và đừng lấy thần khí thánh thiện của Chúa khỏi nơi con. Xin hãy phục hồi nơi con niềm vui ơn Chúa cứu độ, và củng cố con bằng một thần khí hoàn hảo. |
g. Docebo iniquos vias tuas: et impii ad te convertentur. Libera me de sanguinibus, Deus, Deus salutis meae; et exultabit lingua mea iustitiam tuam. Domine, labia mea aperies, et os meum annuntiabit laudem tuam | Con sẽ dạy người bất chính đường lối của Chúa: và kẻ dữ sẽ trở lại với Chúa. Lạy Thiên Chúa, Thiên Chúa ơn cứu độ của con, xin giải thoát con khỏi máu: và lưỡi con sẽ ca ngợi đức công lý của Chúa. Lạy Chúa, Chúa hãy mở môi con và miệng con sẽ ca ngợi Chúa. |
h. Quoniam si voluisses sacrificium, dedissem utique: olocaustis non delectaberis. Sacrificium Deo spiritus contribulatus: cor contritum, et humiliatum, Deus non despicies | Vì nếu Chúa muốn lễ hy sinh, con nhất định sẽ dâng lên: nhưng Chúa đâu có ưa thích lễ vật toàn thiêu. Lễ hy sinh Chúa muốn là tinh thần buồn sầu: Lạy Chúa, Chúa không khinh chê một trái tim tan nát và phải khiêm hạ. |
i.Benigne fac Domine in bona voluntate tua Sion et aedificentur muri Hierusalem, tunc acceptabis sacrificium iustitiae oblationes et holocausta tunc inponent super altare tuum vitulos | Lạy Chúa, trong thánh ý tốt lành của Chúa, xin đối xử nhân từ với Xi-on, và để thành luỹ Giêrusalem được xây dựng. Rồi xin Chúa chấp nhận hy lễ công lý, lễ vật hiến tế, lễ vật toàn thiêu: Bấy giờ họ sẽ giết bò tơ dâng trên bàn thờ Chúa. |
Kỳ sau: Chú Giải Của Thánh Tôma Aquinô