(Vatican 11/7/2004). Hy vọng đề cao những quan hệ huynh đệ với Chính Thống Giáo, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II sẽ sớm trả lại cho Tòa Thượng Phụ Chính Thống Giáo Nga một bức ảnh quý trong lịch sử Nga.

Trước sự kinh ngạc của giới truyền thông, hôm thứ Bẩy 10/7/2004, ông Joaquín Navarro Valls, trưởng phòng báo chí Tòa Thánh cho biết: “Một tuần lễ trước đây, Đức Thánh Cha đã tiếp xúc với Tòa Thượng Phụ Chính Thống Giáo Mạc Tư Khoa với mong muốn tặng Giáo Hội Chính Thống Giáo Nga bức ảnh Đức Mẹ thành Kazan”.

“Từ khi Đức Thánh Cha nhận được bức ảnh này nhiều năm trước đây, ngài đã luôn có một ao ước sâu xa là tặng lại để nhân dân Nga tôn kính. Giờ phút thích hợp đã đến. Ngày 28 tháng Tám đã được chọn. Đó là ngày lễ Đức Mẹ Yên Nghỉ theo lịch Chính Thống Giáo.”

Đức Thánh Cha “hy vọng rằng chuyến hành hương Rôma của bức ảnh Đức Mẹ Thành Kazan sẽ đóng góp vào sự hiệp nhất đáng ước ao giữa Giáo Hội Công Giáo và Chính Thống Giáo”.

Bức ảnh Đức Mẹ Thành Kazan đã có từ thế kỷ thứ 16 và được tin là đã ban nhiều phép lạ cho dân chúng Kazan, thủ đô của Tatarstan. Bức ảnh này có lẽ đã bị trộm vào năm 1904 và được một nhà buôn bán sang Anh trong thời xảy ra cuộc Cách Mạng Tháng Mười tại Nga vào năm 1917.

Bức ảnh đã xuất hiện tại Hoa Kỳ vào thập niên 1960 trong một cuộc đấu giá ảnh nghệ thuật quốc tế. Đạo Binh Xanh, một tổ chức Công Giáo tôn sùng Đức Mẹ Fatima đã mua lại và tặng cho Đức Thánh Cha vào năm 1993.

Đức Thánh Cha đã giữ bức ảnh này trong nhà nguyện của ngài để chờ cơ hội trao lại cho Chính Thống Giáo Nga khi ngài có dịp gặp gỡ Đức Thượng Phụ Alexy II. Đức Thượng Phụ Chính Thống Giáo Nga luôn coi bức ảnh này là tài sản Giáo Hội Chính Thống Giáo Nga.

Khi tiếp tổng thống Nga, ông Vladimir Putin hồi tháng 11/2003, Đức Thánh Cha đã bày tỏ lòng ước ao có thể trả lại bức ảnh này “càng sớm càng tốt”.

Với quyết định mới này, Đức Thánh Cha đã cho thấy ngài từ bỏ ao ước có thể gặp gỡ và đích thân trao lại cho Đức Thượng Phụ Chính Thống Giáo Nga. Nhiều lần Tòa Thánh đã bày tỏ ước muốn này. Đặc biệt là hồi cuối năm ngoái khi hoạch định chuyến tông du sang Mông Cổ và ghé lại Kazan. Đức Thượng Phụ Alexy II luôn tìm hết cớ này sang cớ khác để thẳng thừng bác bỏ một cơ hội gặp gỡ Đức Thánh Cha.

Linh mục trưởng Vsevolod Chaplin, phó chủ tịch Ủy Ban Ngoại Giao của Tòa Thượng Phụ Chính Thống Giáo Nga tạt một gáo nước lạnh vào thiện chí của Tòa Thánh trong việc trả lại bức ảnh này khi tuyên bố hôm 11/7/2004: “Theo chúng tôi, vấn đề Đức Thánh Cha sang thăm Nga và việc trao trả lại bức ảnh cho Giáo Hội Chính Thống Giáo Nga là hai chuyện không ăn nhằm gì với nhau”.