Chúa Nhật XX THƯỜNG NIÊN A
Isaia 56: 6-7; t.vịnh 66; Rôma 11: 13-15, 29-32; Mátthêu 15: 21-28
TIN THẾ NÀO, SẼ ĐƯỢC NHƯ VẬY
Quý vị có thấy bài Tin Mừng hôm nay khác thường không? Tin Mừng mô tả Đức Giêsu xem ra thiếu sự cảm thông, khiến chúng ta lúng túng. Một người đàn bà tha thiết cầu xin cứu giúp cho đứa con gái khốn khổ của mình. Bởi vì bà là người Canaan, không cùng niềm tin với Do Thái giáo, nên Đức Giêsu đối xử với bà không như mong đợi. Thoạt tiên, Người phớt lờ ra như không để ý đến bà, rồi theo cách nói của thời bấy giờ, ám chỉ những ai không phải là Do Thái là “những con chó”.
Câu chuyện có tác dụng đẩy chúng ta về phe “người yếu thế” - chúng ta muốn khích lệ người đàn bà rằng “Đừng bỏ cuộc! Người sẽ đáp lời cầu xin!” Thật lạ làm sao, chúng ta đứng về phía người thỉnh cầu, hy vọng Đức Giêsu sẽ dủ lòng thương đến bà mẹ này. Lần này không giống với những trường hợp khác khi một ai đó chạy đến xin Chúa cứu giúp. Thường thì Đức Giêsu tỏ ra có tấm lòng nhân hậu, sẵn sàng cứu giúp những kẻ kêu xin và tin tưởng vào Người. Nhưng câu chuyện Tin Mừng hôm nay là có cho thấy điều đó. Đức Giêsu thực sự có khác với Người trước đây chứ? Điều gì đang diễn ra?
Chúng ta đi vào câu chuyện Tin Mừng hôm nay bằng cách suy tư về niềm tin căn bản của chúng ta vào Đức Giêsu. Chúng ta tin gì về nhân tính của Người? Tôi dám nói rằng hầu hết chúng ta được dạy dỗ để xác tín mạnh mẽ vào thần tính của Đức Giêsu. Chúng ta tin Người là Lời Vĩnh Cửu của Thiên Chúa đã mặc lấy xác phàm. Trong việc giáo dục đức tin, chúng ta ít chú trọng đến một đạo lý đúng đắn và quan trọng không kém này là: Đức Giêsu cũng làm người thực sự. Chúng ta phải giữ sự cân bằng cho cả hai chân lý này. Nhưng chúng ta thường có khuynh hướng nhấn mạnh đến một khía cạnh của chân lý về căn tính Đức Giêsu, chú ý nhiều đến thần tính của Người. Đức Giêsu hoàn toàn là một con người - chân lý quan trọng không kém này vẫn thường bị lãng quên, ít là theo như tôi được giáo dục từ nhỏ.
Vậy, quý vị hãy tự hỏi: Nếu có người đến gõ cửa, Đức Giêsu có biết đó là ai, trước khi ra mở cửa không? Theo truyền thống, chúng ta sẽ không lưỡng lự trả lời rằng: “Biết chứ. Đức Giêsu là Thiên Chúa nên Người biết rõ mọi sự”. Dựa trên cái nhìn này, chúng ta sẽ giải thích cách đối xử thiếu thiện cảm của Đức Giêsu với người đàn bà trong bài Tìn Mừng rằng: Người biết tất cả những điều Người dự định làm; chẳng qua là Người đang thử thách niềm tin của bà mà thôi. Và người đàn bà này quả thực có lòng tin!
Lòng tin đã thôi thúc bà vượt qua ranh giới thông thường của mình, bà là người Canaan, đã rời khỏi quê hương để đến với Đức Giêsu. Cần nhớ rằng người Canaan chính là cư dân bản xứ của miền Đất Hứa, và đã bị dân tộc Israel đẩy ra khỏi vùng đất của họ. Những mâu thuẫn giữa người Do Thái và người Canaan có từ xa xưa, và người đàn bà này rất liều lĩnh khi dám đi vào vùng đất của kẻ thù. Bà ta can đảm rời khỏi nơi thân thuộc an toàn, phiêu lưu vào một vùng đất đầy nguy hiểm để cầu mong sự cứu giúp của Đức Giêsu. Có thể là, khi lên đường, bà ta đã thừa nhận tính ưu tuyển của dân Do Thái và niềm tin của họ như một điểm tựa để gặp gỡ một Thiên Chúa đầy xót thương, sẵn lòng cứu giúp bà. Sự gan dạ và liều lĩnh của bà đã lộ ra khi bà đến với Đức Giêsu mà không có một người đàn ông nào đi theo bảo vệ - đó là một điều khác thường đối với các phụ nữ thời bấy giờ.
Lòng tin của bà cũng được biểu lộ qua sự kiên trì khẩn nài Đức Giêsu. Bà không dễ dàng chịu sự can ngăn, thậm chí khi Đức Giêsu hàm ý quăng thức ăn của “con cái” (người Do Thái) cho “lũ chó” (dân ngoại). (Trong ngôn ngữ gốc, từ mà Đức Giêsu sử dụng là “chó con”, nghe không nặng nề như từ “lũ chó”. Chúng ta có cảm tưởng Đức Giêsu tỏ ra cởi mở đối với người đàn bà; Người tránh dùng từ “lũ chó” là ngôn từ người Do Thái thời ấy dùng để nói về người đàn bà ngoại giáo này). Bà ta nhất định rằng mình có được quyền lợi gì đó, ngay cả bà ta thuộc vào hàng “lũ chó”, chỉ được hưởng những mảnh vụn trên bàn rơi xuống. Xem ra bà cũng tin rằng Thiên Chúa sẽ cho cả “con cái” lẫn “lũ chó” được ăn - cả người Do Thái lẫn dân ngoại.
Đức Giêsu vừa mới bị giới Pharisêu chỉ trích vì các môn đệ của Người (và hiểu rộng ra là cả Đức Giêsu nữa) không tuân thủ luật chay tịnh và nghi thức thanh tẩy (chương 15, 1- 20). Người đã gọi giới lãnh đạo tôn giáo là những kẻ đạo đức giả, chỉ tôn thờ Thiên Chúa bằng môi miệng. Ngược lại, Đức Giêsu khen ngợi người đàn bà xứ Canaan này có lòng tin mạnh mẽ. Một trong số những người nhỏ bé nhất mà giới lãnh đạo Do Thái xem thường thái độ thờ phượng cũng như việc thực hành luân lý của người đó, nay lại được Đức Giêsu tán dương hết lời. Bởi thế, trong mắt Đức Giêsu ai mới được xem là đạo đức và ngay chính? Những người nhận ra nơi Người ý định ân sủng của Thiên Chúa nhằm cứu chữa, tha thứ và đón nhận chúng ta bước vào bàn tiệc. Tại bàn tiệc đó, như bàn tiệc Thánh Thể của chúng ta hôm nay, Thiên Chúa ban tặng cho chúng ta thứ lương thực tốt lành nhất.
Các môn đệ cũng muốn xua đuổi người đàn bà này. Tuy nhiên như đã thấy, bà ta biểu lộ một lòng tin mạnh mẽ hơn cả các ông, vì bà ta nhận ra rằng Thiên Chúa mà Đức Giêsu loan báo hằng đón nhận tất cả mọi người, kể cả những ai được cho là không hề xứng đáng xếp vào hàng ngũ những người đức hạnh, ngay chính. Thiên Chúa không xem tầng lớp nào hay dân tộc nào có đặc quyền nhận lãnh ân huệ của Thiên Chúa. Tất cả những ai tin đều được Người lắng nghe.
Trở lại với câu hỏi ban đầu của chúng ta: nếu một ai đó gõ cửa, liệu Đức Giêsu có biết trước người đó là ai trước khi ra mở cửa hay không? Nếu nhấn mạnh đến thần tính mà không chú ý đến nhân tính của Người, câu trả lời sẽ là: “Dĩ nhiên là biết chứ”. Tuy nhiên, những năm gần đây chúng ta đã có một cách nhìn nhận khác về nhân tính của Đức Giêsu qua những nghiên cứu Kinh Thánh mới được khôi phục. Chẳng hạn như, thánh Phaolô nói về sự tự huỷ của Đức Kitô, “mặc lấy thân nô lệ, được sinh ra trong kiếp phàm nhân, trở nên giống như chúng ta ngoại trừ tội lỗi” (Pl 2, 6-7). Thư gởi tín hữu Hípri nói rằng Đức Giêsu “trải qua mọi cám dỗ như chúng ta, nhưng chẳng bao giờ phạm tội.” (Hr 4,15). Cũng trong thư Hípri, Đức Giêsu “trải qua mọi đau khổ mới học được thế nào là vâng phục”. Sau khi hai ông bà tìm thấy trẻ nhỏ Giêsu trong Đền Thờ, thánh Luca nói với chúng ta rằng Người đã trở về quê hương cùng cha mẹ, “hằng vâng phục các ngài” và “càng thêm tuổi càng thêm khôn ngoan và nhân đức trước mặt Thiên Chúa và mọi người” (2, 51-52). Từ quan điểm Kinh Thánh, chúng ta thấy rằng Đức Giêsu, giống như mọi người, không đến thế gian này với con người đã trưởng thành đầy đủ và hiểu biết mọi sự, nhưng giống như chúng ta, Người “càng thêm tuổi càng thêm khôn ngoan và nhân đức trước mặt Thiên Chúa và mọi người”.
Từ quan điểm thứ hai này, chúng ta có thể nói rằng khi mới gặp gỡ người đàn bà và nghe lời thỉnh cầu của bà ta, Đức Giêsu biểu lộ ý định ban đầu của Người là chỉ rao giảng sứ điệp cho “con chiên lạc của nhà Israel”. Nhưng khi thấy bà tin vào Người một cách mạnh mẽ, đặc biệt là sau khi Người đã bị những kẻ vốn được xem là tốt lành hơn - giới lãnh đạo Do Thái - chối bỏ, thì Đức Giêsu thay đổi kế hoạch của Người.
Người đàn bà trong bài Tin Mừng là dấu hiệu rõ ràng cho thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa được dành cho tất cả mọi người, mọi dân tộc - không phải chỉ dành cho người Do Thái. Cuộc gặp gỡ với người đàn bà xứ Canaan biểu hiện một sự thay đổi trong tư tưởng và nhận thức của nhân tính Đức Giêsu về kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa đối với con người. Sự thay đổi này xảy ra như thế nào? Thưa, nhờ người đàn bà đã kiên trì và không bằng lòng chấp nhận một quan điểm hạn hẹp về Thiên Chúa. Bà đã nhận ra rằng nguồn gốc sinh thành và tôn giáo không thể ngăn cản dòng chảy tình yêu của Thiên Chúa đối với tất cả mọi người. Nếu chúng ta biến Thiên Chúa trở ra quá hạn hẹp và nhỏ mọn trong tình yêu thì chúng ta quả đã không nghe Tin Mừng.
Bởi thế, chúng ta có hai đường lối phổ biến để đi vào câu chuyện này. Một là, nhấn mạnh đến thần tính của Đức Giêsu, coi các hành động của Người là hành động của một Thiên Chúa toàn năng, Đấng đã khơi dậy niềm tin nơi một người ngoại giáo, một niềm tin sẽ được loan truyền “cho đến tận cùng trái đất”. Một cách tiếp cận khác, nhìn Đức Giêsu là một con người trọn vẹn, qua một cuộc gặp gỡ, Người đã mở rộng sứ vụ của mình hướng đến tất cả các quốc gia.
Các tín hữu thời Giáo Hội sơ khai, và cũng có cả những người trong thời đại chúng ta nữa, sẽ lên tiếng phản đối thông điệp “bao gồm” được khẳng định trong bài Tin Mừng hôm nay. Thậm chí sau biến cố Phục Sinh, một số người trong Giáo Hội cho rằng sứ điệp của Đức Giêsu chỉ hạn chế cho Israel, dầu rằng đoạn kết của Tin Mừng Mátthêu có lệnh truyền của Đức Giêsu Phục Sinh rằng phải đi đến tận cùng thế giới để loan báo Tin Mừng (Mt 28,18-20).
Thiên Chúa đã liên kết chúng ta trong sứ điệp của Đức Giêsu về ơn tha thứ và giao hoà. Chúng ta không làm bất cứ điều gì để giành được sự liên kết đó, nó được trao ban cho chúng ta nhờ sự sống, sự chết và sự phục sinh của Đức Giêsu, và chúng ta được mời gọi đến với bàn tiệc, nơi mà lương thực của triều đại Thiên Chúa được trao ban cho chúng ta. Quy tụ nơi bàn tiệc này, chúng ta nghe lại lệnh truyền của Đấng Phục Sinh: phải đi rao giảng Tin Mừng cho khắp thế gian.
Có ai hay một nhóm người nào đó tự động được liên kết vào trong nhóm bạn của chúng ta và trong nhóm thành viên của Giáo Hội không? Có ai bị xem nhẹ hay bị từ chối không? Chúng ta xem ai là người bề trên của mình? …Vậy ai bị coi là bề tôi hay là người không đáng giá gì trong thời đại chúng ta? Nói khác đi, những ai bị xem là người Canaan, người bị từ chối và bị đẩy ra ngoài cách nhanh chóng, trong cuộc sống của chúng ta? Đức Giêsu đã nghe tiếng kêu xin và đón nhận người đàn bà. Vậy hằng ngày tôi có mở lòng ra trước tiếng kêu xin của những người đang cần tôi cứu giúp không? Chúng ta hãy đáp trả lời Tin Mừng chúng ta đã lãnh nhận bằng cách làm cho tha nhân những điều mình đang được đón nhận. Như Thiên Chúa đã lắng nghe và đáp lại lời chúng ta, chúng ta hãy sẵn lòng lắng nghe và đáp trả những ai đang cần chúng ta cứu giúp.
Chuyển ngữ: Anh Em HV Đaminh Gò-Vấp
20th SUNDAY IN ORDINARY TIME (A)
Isaiah 56: 6-7; Psalm 67; Romans 11: 13-15, 29-32; Matthew 15: 21-28
Today’s gospel is strange, don’t you think? It is embarrassing too, since it seems to depict Jesus in an unflattering light. A desperate woman has come seeking help for her tormented daughter. Since she is a Canaanite, an outsider to the Jewish faith, Jesus treats her abruptly. First, he ignores her then, in the parlance of the day, refers to non-Jews, as "dogs."
If the story does anything, it certainly gets us on the side of the "under dog" – we want to cheer the woman on, "Don’t give up! He’ll give in!" How strange, to side with a petitioner, hoping Jesus’ heart will soften towards the mother. It is not the usual stance we take when we hear a person in need invoke Jesus’ help. Usually he is the compassionate one, eager to help those who exhibit need and faith in him. But not in today’s story. Is Jesus really as indifferent as he first seems? What’s going on here?
What will help us enter today’s story is to begin by reflecting on our basic faith in Jesus. What do we believe about his humanity? Most of us, I dare say, were raised with a strong affirmation of Jesus’ divinity. He is, we believe, the eternal Word of God made flesh. Less emphasized in our formation was an equally true doctrine of our faith: Jesus was truly human. We have to keep these two truths in balance. But we often tend to emphasize one side of the truth of Jesus’ identity; we favor his divinity. What has been neglected, at least in my upbringing, is the equally important truth that Jesus was fully human.
So ask yourself: If someone knocked on his door, would Jesus know who was there before he opened it? Traditionally we would not hesitate in answering, "Yes, he was God and knew everything." Taking that perspective, we would approach Jesus’ rough treatment of the woman in today’s text by claiming that he knew all along what he intended to do and was testing the woman’s faith. And the woman does have faith!
Her faith has pushed her beyond her usual boundaries. She is a Canaanite and so has left her homeland to go out to Jesus. Remember that the Canaanites were the original inhabitants of the Promise Land and had been pushed out by the Israelites. The conflicts between the Jews and the Canaanites were ancient and the woman had taken a risk when she entered enemy territory. She had the courage to leave the security of the familiar to venture into a place of tension in order to get help from Jesus. It’s possible that, in making the journey, the woman was acknowledging the priority of the Jews and their faith as a place to find a gracious God willing to help her. Her desperation and courage are shown in her going to Jesus unaccompanied by a male guardian – something unusual for women of that time.
The woman’s faith is also shown in her persistence with Jesus. She is not easily dissuaded, even when Jesus refers to throwing the "children’s" (the Jews) food to the "dogs" (the Gentiles). (In the original language the word Jesus used is "puppies," not the harsher sounding "dogs." We sense Jesus is open to the woman and has pulled back from the way his Jewish contemporaries would have referred to her, as one of the "dogs.") The woman insists she has some rights, even though she belongs to the "dogs" who eat the scraps from the table. She seems to be implying her belief that God will feed the "children" and the "dogs" – both Gentiles and Jews.
Jesus has just been criticized by the Pharisees for his disciples (and by extension, Jesus) not observing dietary and ritual cleansing rules (15: 1-20). He called the religious leaders hypocrites who only pay lip service to God. In contrast, Jesus praised the Canaanite woman for having great faith. One of the very people the religious leaders would have despised for their religious and ethical practices receives the highest praise from Jesus. So, who are the truly pious and observant in Jesus’ eyes? Those who see in him God’s gracious desire to heal, forgive and welcome to the table. At that table, as at our eucharistic table today, God serves the best bread.
The disciples were all too ready to dismiss the woman. But as it turns out she exhibits more faith than even they have, for she sees that the God Jesus proclaims includes all people, even those believed unworthy by the pious and observant. God doesn’t count class or ethnic standing as an entitlement to God’s favor. All people of faith receive and find a receptive ear in God.
Back to our earlier question: If someone knocked at the door would Jesus know who it was before opening it?" With a strong emphasis on his divinity and a lesser one on his humanity, the answer would be, "Yes, of course." However, in recent years we have come to a renewed appreciation of Jesus’ humanity through our reinvigorated studies of scripture. For example, Paul says that Christ emptied himself, "taking the form of a slave, being born in human likeness, one like us in all things but sin (Phil. 2: 6-7). In Hebrews we are told Jesus was "tempted in every way that we are, yet never sinned" (4: 15). Again in Hebrews, Jesus "learned obedience from what he suffered." After his parents found the boy Jesus in the temple Luke tells us he returned with them to his home, "was obedient to them" and "progressed in wisdom and age and grace before God and humans" (2: 51-52). From this biblical perspective we observe that Jesus, like all humans, did not come into this world fully developed and all-knowing, but like us he grew, "in wisdom and age and grace before God and humans."
From this second perspective we might say that when Jesus encountered the woman and heard her request, he was expressing his first intention: to preach his message to "the lost sheep of the house of Israel." But when he saw the woman’s strong faith in him, especially after just being rejected by those who should have known better, the religious leaders, he then modified his mission plan.
The woman was a clear sign to Jesus that God’s salvation was meant for all people and all nations – not just for the Jews. Today’s encounter with the Canaanite woman shows a change in Jesus’ human consciousness and his human understanding of God’s plan for humanity. How does this change take place? By the woman’s persistence and unwillingness to accept a narrow and restrictive view of God. She realized birth and religious origins cannot hold back the outpouring of God’s love on all people. If we make God too small and puny in love we have not heard the gospel.
Thus, we have two general paths of entry into this story. One, with stress on Jesus’ divinity, seeing his behavior as the all-knowing Lord who draws out of a Gentile the faith that will be preached "to the ends of the earth." The other approach views the human Jesus in an exchange that helps him grow in his mission towards all nations.
The early church, an even our present one, would struggle with the message of inclusivity being affirmed in today’s gospel.
Even after the resurrection some in the church thought Jesus’ message should be restricted to Israel, even though Matthew’s gospel ends with the risen Jesus’ mandate to go into the whole world and preach the gospel (28: 18-20).
God has included us in Jesus’ message of forgiveness and reconciliation. We didn’t do anything to earn that inclusion, it was handed to us through the life, death and resurrection of Jesus and we have accepted the invitation to the table where the food of God’s reign is given us. Gathered at this table we hear the risen Jesus’ mandate to proclaim the message to all.
Are there any people or groups who are automatically included in our circle of friends and church members? Are any overlooked or ignored? Whom do we consider superior?... Inferior and not worth our time? In other words, who are the Canaanites in our lives who are ignored or quickly brushed aside? Jesus heard the woman’s voice and accepted her. Am I also open to the voices who call out to me for help daily? We are tying to respond to the gospel we have received by doing to others what has been done for us. Just as our God has listened and responded to us, so we offer a willing ear and respond to those who express their needs to us.
Isaia 56: 6-7; t.vịnh 66; Rôma 11: 13-15, 29-32; Mátthêu 15: 21-28
TIN THẾ NÀO, SẼ ĐƯỢC NHƯ VẬY
Quý vị có thấy bài Tin Mừng hôm nay khác thường không? Tin Mừng mô tả Đức Giêsu xem ra thiếu sự cảm thông, khiến chúng ta lúng túng. Một người đàn bà tha thiết cầu xin cứu giúp cho đứa con gái khốn khổ của mình. Bởi vì bà là người Canaan, không cùng niềm tin với Do Thái giáo, nên Đức Giêsu đối xử với bà không như mong đợi. Thoạt tiên, Người phớt lờ ra như không để ý đến bà, rồi theo cách nói của thời bấy giờ, ám chỉ những ai không phải là Do Thái là “những con chó”.
Câu chuyện có tác dụng đẩy chúng ta về phe “người yếu thế” - chúng ta muốn khích lệ người đàn bà rằng “Đừng bỏ cuộc! Người sẽ đáp lời cầu xin!” Thật lạ làm sao, chúng ta đứng về phía người thỉnh cầu, hy vọng Đức Giêsu sẽ dủ lòng thương đến bà mẹ này. Lần này không giống với những trường hợp khác khi một ai đó chạy đến xin Chúa cứu giúp. Thường thì Đức Giêsu tỏ ra có tấm lòng nhân hậu, sẵn sàng cứu giúp những kẻ kêu xin và tin tưởng vào Người. Nhưng câu chuyện Tin Mừng hôm nay là có cho thấy điều đó. Đức Giêsu thực sự có khác với Người trước đây chứ? Điều gì đang diễn ra?
Chúng ta đi vào câu chuyện Tin Mừng hôm nay bằng cách suy tư về niềm tin căn bản của chúng ta vào Đức Giêsu. Chúng ta tin gì về nhân tính của Người? Tôi dám nói rằng hầu hết chúng ta được dạy dỗ để xác tín mạnh mẽ vào thần tính của Đức Giêsu. Chúng ta tin Người là Lời Vĩnh Cửu của Thiên Chúa đã mặc lấy xác phàm. Trong việc giáo dục đức tin, chúng ta ít chú trọng đến một đạo lý đúng đắn và quan trọng không kém này là: Đức Giêsu cũng làm người thực sự. Chúng ta phải giữ sự cân bằng cho cả hai chân lý này. Nhưng chúng ta thường có khuynh hướng nhấn mạnh đến một khía cạnh của chân lý về căn tính Đức Giêsu, chú ý nhiều đến thần tính của Người. Đức Giêsu hoàn toàn là một con người - chân lý quan trọng không kém này vẫn thường bị lãng quên, ít là theo như tôi được giáo dục từ nhỏ.
Vậy, quý vị hãy tự hỏi: Nếu có người đến gõ cửa, Đức Giêsu có biết đó là ai, trước khi ra mở cửa không? Theo truyền thống, chúng ta sẽ không lưỡng lự trả lời rằng: “Biết chứ. Đức Giêsu là Thiên Chúa nên Người biết rõ mọi sự”. Dựa trên cái nhìn này, chúng ta sẽ giải thích cách đối xử thiếu thiện cảm của Đức Giêsu với người đàn bà trong bài Tìn Mừng rằng: Người biết tất cả những điều Người dự định làm; chẳng qua là Người đang thử thách niềm tin của bà mà thôi. Và người đàn bà này quả thực có lòng tin!
Lòng tin đã thôi thúc bà vượt qua ranh giới thông thường của mình, bà là người Canaan, đã rời khỏi quê hương để đến với Đức Giêsu. Cần nhớ rằng người Canaan chính là cư dân bản xứ của miền Đất Hứa, và đã bị dân tộc Israel đẩy ra khỏi vùng đất của họ. Những mâu thuẫn giữa người Do Thái và người Canaan có từ xa xưa, và người đàn bà này rất liều lĩnh khi dám đi vào vùng đất của kẻ thù. Bà ta can đảm rời khỏi nơi thân thuộc an toàn, phiêu lưu vào một vùng đất đầy nguy hiểm để cầu mong sự cứu giúp của Đức Giêsu. Có thể là, khi lên đường, bà ta đã thừa nhận tính ưu tuyển của dân Do Thái và niềm tin của họ như một điểm tựa để gặp gỡ một Thiên Chúa đầy xót thương, sẵn lòng cứu giúp bà. Sự gan dạ và liều lĩnh của bà đã lộ ra khi bà đến với Đức Giêsu mà không có một người đàn ông nào đi theo bảo vệ - đó là một điều khác thường đối với các phụ nữ thời bấy giờ.
Lòng tin của bà cũng được biểu lộ qua sự kiên trì khẩn nài Đức Giêsu. Bà không dễ dàng chịu sự can ngăn, thậm chí khi Đức Giêsu hàm ý quăng thức ăn của “con cái” (người Do Thái) cho “lũ chó” (dân ngoại). (Trong ngôn ngữ gốc, từ mà Đức Giêsu sử dụng là “chó con”, nghe không nặng nề như từ “lũ chó”. Chúng ta có cảm tưởng Đức Giêsu tỏ ra cởi mở đối với người đàn bà; Người tránh dùng từ “lũ chó” là ngôn từ người Do Thái thời ấy dùng để nói về người đàn bà ngoại giáo này). Bà ta nhất định rằng mình có được quyền lợi gì đó, ngay cả bà ta thuộc vào hàng “lũ chó”, chỉ được hưởng những mảnh vụn trên bàn rơi xuống. Xem ra bà cũng tin rằng Thiên Chúa sẽ cho cả “con cái” lẫn “lũ chó” được ăn - cả người Do Thái lẫn dân ngoại.
Đức Giêsu vừa mới bị giới Pharisêu chỉ trích vì các môn đệ của Người (và hiểu rộng ra là cả Đức Giêsu nữa) không tuân thủ luật chay tịnh và nghi thức thanh tẩy (chương 15, 1- 20). Người đã gọi giới lãnh đạo tôn giáo là những kẻ đạo đức giả, chỉ tôn thờ Thiên Chúa bằng môi miệng. Ngược lại, Đức Giêsu khen ngợi người đàn bà xứ Canaan này có lòng tin mạnh mẽ. Một trong số những người nhỏ bé nhất mà giới lãnh đạo Do Thái xem thường thái độ thờ phượng cũng như việc thực hành luân lý của người đó, nay lại được Đức Giêsu tán dương hết lời. Bởi thế, trong mắt Đức Giêsu ai mới được xem là đạo đức và ngay chính? Những người nhận ra nơi Người ý định ân sủng của Thiên Chúa nhằm cứu chữa, tha thứ và đón nhận chúng ta bước vào bàn tiệc. Tại bàn tiệc đó, như bàn tiệc Thánh Thể của chúng ta hôm nay, Thiên Chúa ban tặng cho chúng ta thứ lương thực tốt lành nhất.
Các môn đệ cũng muốn xua đuổi người đàn bà này. Tuy nhiên như đã thấy, bà ta biểu lộ một lòng tin mạnh mẽ hơn cả các ông, vì bà ta nhận ra rằng Thiên Chúa mà Đức Giêsu loan báo hằng đón nhận tất cả mọi người, kể cả những ai được cho là không hề xứng đáng xếp vào hàng ngũ những người đức hạnh, ngay chính. Thiên Chúa không xem tầng lớp nào hay dân tộc nào có đặc quyền nhận lãnh ân huệ của Thiên Chúa. Tất cả những ai tin đều được Người lắng nghe.
Trở lại với câu hỏi ban đầu của chúng ta: nếu một ai đó gõ cửa, liệu Đức Giêsu có biết trước người đó là ai trước khi ra mở cửa hay không? Nếu nhấn mạnh đến thần tính mà không chú ý đến nhân tính của Người, câu trả lời sẽ là: “Dĩ nhiên là biết chứ”. Tuy nhiên, những năm gần đây chúng ta đã có một cách nhìn nhận khác về nhân tính của Đức Giêsu qua những nghiên cứu Kinh Thánh mới được khôi phục. Chẳng hạn như, thánh Phaolô nói về sự tự huỷ của Đức Kitô, “mặc lấy thân nô lệ, được sinh ra trong kiếp phàm nhân, trở nên giống như chúng ta ngoại trừ tội lỗi” (Pl 2, 6-7). Thư gởi tín hữu Hípri nói rằng Đức Giêsu “trải qua mọi cám dỗ như chúng ta, nhưng chẳng bao giờ phạm tội.” (Hr 4,15). Cũng trong thư Hípri, Đức Giêsu “trải qua mọi đau khổ mới học được thế nào là vâng phục”. Sau khi hai ông bà tìm thấy trẻ nhỏ Giêsu trong Đền Thờ, thánh Luca nói với chúng ta rằng Người đã trở về quê hương cùng cha mẹ, “hằng vâng phục các ngài” và “càng thêm tuổi càng thêm khôn ngoan và nhân đức trước mặt Thiên Chúa và mọi người” (2, 51-52). Từ quan điểm Kinh Thánh, chúng ta thấy rằng Đức Giêsu, giống như mọi người, không đến thế gian này với con người đã trưởng thành đầy đủ và hiểu biết mọi sự, nhưng giống như chúng ta, Người “càng thêm tuổi càng thêm khôn ngoan và nhân đức trước mặt Thiên Chúa và mọi người”.
Từ quan điểm thứ hai này, chúng ta có thể nói rằng khi mới gặp gỡ người đàn bà và nghe lời thỉnh cầu của bà ta, Đức Giêsu biểu lộ ý định ban đầu của Người là chỉ rao giảng sứ điệp cho “con chiên lạc của nhà Israel”. Nhưng khi thấy bà tin vào Người một cách mạnh mẽ, đặc biệt là sau khi Người đã bị những kẻ vốn được xem là tốt lành hơn - giới lãnh đạo Do Thái - chối bỏ, thì Đức Giêsu thay đổi kế hoạch của Người.
Người đàn bà trong bài Tin Mừng là dấu hiệu rõ ràng cho thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa được dành cho tất cả mọi người, mọi dân tộc - không phải chỉ dành cho người Do Thái. Cuộc gặp gỡ với người đàn bà xứ Canaan biểu hiện một sự thay đổi trong tư tưởng và nhận thức của nhân tính Đức Giêsu về kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa đối với con người. Sự thay đổi này xảy ra như thế nào? Thưa, nhờ người đàn bà đã kiên trì và không bằng lòng chấp nhận một quan điểm hạn hẹp về Thiên Chúa. Bà đã nhận ra rằng nguồn gốc sinh thành và tôn giáo không thể ngăn cản dòng chảy tình yêu của Thiên Chúa đối với tất cả mọi người. Nếu chúng ta biến Thiên Chúa trở ra quá hạn hẹp và nhỏ mọn trong tình yêu thì chúng ta quả đã không nghe Tin Mừng.
Bởi thế, chúng ta có hai đường lối phổ biến để đi vào câu chuyện này. Một là, nhấn mạnh đến thần tính của Đức Giêsu, coi các hành động của Người là hành động của một Thiên Chúa toàn năng, Đấng đã khơi dậy niềm tin nơi một người ngoại giáo, một niềm tin sẽ được loan truyền “cho đến tận cùng trái đất”. Một cách tiếp cận khác, nhìn Đức Giêsu là một con người trọn vẹn, qua một cuộc gặp gỡ, Người đã mở rộng sứ vụ của mình hướng đến tất cả các quốc gia.
Các tín hữu thời Giáo Hội sơ khai, và cũng có cả những người trong thời đại chúng ta nữa, sẽ lên tiếng phản đối thông điệp “bao gồm” được khẳng định trong bài Tin Mừng hôm nay. Thậm chí sau biến cố Phục Sinh, một số người trong Giáo Hội cho rằng sứ điệp của Đức Giêsu chỉ hạn chế cho Israel, dầu rằng đoạn kết của Tin Mừng Mátthêu có lệnh truyền của Đức Giêsu Phục Sinh rằng phải đi đến tận cùng thế giới để loan báo Tin Mừng (Mt 28,18-20).
Thiên Chúa đã liên kết chúng ta trong sứ điệp của Đức Giêsu về ơn tha thứ và giao hoà. Chúng ta không làm bất cứ điều gì để giành được sự liên kết đó, nó được trao ban cho chúng ta nhờ sự sống, sự chết và sự phục sinh của Đức Giêsu, và chúng ta được mời gọi đến với bàn tiệc, nơi mà lương thực của triều đại Thiên Chúa được trao ban cho chúng ta. Quy tụ nơi bàn tiệc này, chúng ta nghe lại lệnh truyền của Đấng Phục Sinh: phải đi rao giảng Tin Mừng cho khắp thế gian.
Có ai hay một nhóm người nào đó tự động được liên kết vào trong nhóm bạn của chúng ta và trong nhóm thành viên của Giáo Hội không? Có ai bị xem nhẹ hay bị từ chối không? Chúng ta xem ai là người bề trên của mình? …Vậy ai bị coi là bề tôi hay là người không đáng giá gì trong thời đại chúng ta? Nói khác đi, những ai bị xem là người Canaan, người bị từ chối và bị đẩy ra ngoài cách nhanh chóng, trong cuộc sống của chúng ta? Đức Giêsu đã nghe tiếng kêu xin và đón nhận người đàn bà. Vậy hằng ngày tôi có mở lòng ra trước tiếng kêu xin của những người đang cần tôi cứu giúp không? Chúng ta hãy đáp trả lời Tin Mừng chúng ta đã lãnh nhận bằng cách làm cho tha nhân những điều mình đang được đón nhận. Như Thiên Chúa đã lắng nghe và đáp lại lời chúng ta, chúng ta hãy sẵn lòng lắng nghe và đáp trả những ai đang cần chúng ta cứu giúp.
Chuyển ngữ: Anh Em HV Đaminh Gò-Vấp
20th SUNDAY IN ORDINARY TIME (A)
Isaiah 56: 6-7; Psalm 67; Romans 11: 13-15, 29-32; Matthew 15: 21-28
Today’s gospel is strange, don’t you think? It is embarrassing too, since it seems to depict Jesus in an unflattering light. A desperate woman has come seeking help for her tormented daughter. Since she is a Canaanite, an outsider to the Jewish faith, Jesus treats her abruptly. First, he ignores her then, in the parlance of the day, refers to non-Jews, as "dogs."
If the story does anything, it certainly gets us on the side of the "under dog" – we want to cheer the woman on, "Don’t give up! He’ll give in!" How strange, to side with a petitioner, hoping Jesus’ heart will soften towards the mother. It is not the usual stance we take when we hear a person in need invoke Jesus’ help. Usually he is the compassionate one, eager to help those who exhibit need and faith in him. But not in today’s story. Is Jesus really as indifferent as he first seems? What’s going on here?
What will help us enter today’s story is to begin by reflecting on our basic faith in Jesus. What do we believe about his humanity? Most of us, I dare say, were raised with a strong affirmation of Jesus’ divinity. He is, we believe, the eternal Word of God made flesh. Less emphasized in our formation was an equally true doctrine of our faith: Jesus was truly human. We have to keep these two truths in balance. But we often tend to emphasize one side of the truth of Jesus’ identity; we favor his divinity. What has been neglected, at least in my upbringing, is the equally important truth that Jesus was fully human.
So ask yourself: If someone knocked on his door, would Jesus know who was there before he opened it? Traditionally we would not hesitate in answering, "Yes, he was God and knew everything." Taking that perspective, we would approach Jesus’ rough treatment of the woman in today’s text by claiming that he knew all along what he intended to do and was testing the woman’s faith. And the woman does have faith!
Her faith has pushed her beyond her usual boundaries. She is a Canaanite and so has left her homeland to go out to Jesus. Remember that the Canaanites were the original inhabitants of the Promise Land and had been pushed out by the Israelites. The conflicts between the Jews and the Canaanites were ancient and the woman had taken a risk when she entered enemy territory. She had the courage to leave the security of the familiar to venture into a place of tension in order to get help from Jesus. It’s possible that, in making the journey, the woman was acknowledging the priority of the Jews and their faith as a place to find a gracious God willing to help her. Her desperation and courage are shown in her going to Jesus unaccompanied by a male guardian – something unusual for women of that time.
The woman’s faith is also shown in her persistence with Jesus. She is not easily dissuaded, even when Jesus refers to throwing the "children’s" (the Jews) food to the "dogs" (the Gentiles). (In the original language the word Jesus used is "puppies," not the harsher sounding "dogs." We sense Jesus is open to the woman and has pulled back from the way his Jewish contemporaries would have referred to her, as one of the "dogs.") The woman insists she has some rights, even though she belongs to the "dogs" who eat the scraps from the table. She seems to be implying her belief that God will feed the "children" and the "dogs" – both Gentiles and Jews.
Jesus has just been criticized by the Pharisees for his disciples (and by extension, Jesus) not observing dietary and ritual cleansing rules (15: 1-20). He called the religious leaders hypocrites who only pay lip service to God. In contrast, Jesus praised the Canaanite woman for having great faith. One of the very people the religious leaders would have despised for their religious and ethical practices receives the highest praise from Jesus. So, who are the truly pious and observant in Jesus’ eyes? Those who see in him God’s gracious desire to heal, forgive and welcome to the table. At that table, as at our eucharistic table today, God serves the best bread.
The disciples were all too ready to dismiss the woman. But as it turns out she exhibits more faith than even they have, for she sees that the God Jesus proclaims includes all people, even those believed unworthy by the pious and observant. God doesn’t count class or ethnic standing as an entitlement to God’s favor. All people of faith receive and find a receptive ear in God.
Back to our earlier question: If someone knocked at the door would Jesus know who it was before opening it?" With a strong emphasis on his divinity and a lesser one on his humanity, the answer would be, "Yes, of course." However, in recent years we have come to a renewed appreciation of Jesus’ humanity through our reinvigorated studies of scripture. For example, Paul says that Christ emptied himself, "taking the form of a slave, being born in human likeness, one like us in all things but sin (Phil. 2: 6-7). In Hebrews we are told Jesus was "tempted in every way that we are, yet never sinned" (4: 15). Again in Hebrews, Jesus "learned obedience from what he suffered." After his parents found the boy Jesus in the temple Luke tells us he returned with them to his home, "was obedient to them" and "progressed in wisdom and age and grace before God and humans" (2: 51-52). From this biblical perspective we observe that Jesus, like all humans, did not come into this world fully developed and all-knowing, but like us he grew, "in wisdom and age and grace before God and humans."
From this second perspective we might say that when Jesus encountered the woman and heard her request, he was expressing his first intention: to preach his message to "the lost sheep of the house of Israel." But when he saw the woman’s strong faith in him, especially after just being rejected by those who should have known better, the religious leaders, he then modified his mission plan.
The woman was a clear sign to Jesus that God’s salvation was meant for all people and all nations – not just for the Jews. Today’s encounter with the Canaanite woman shows a change in Jesus’ human consciousness and his human understanding of God’s plan for humanity. How does this change take place? By the woman’s persistence and unwillingness to accept a narrow and restrictive view of God. She realized birth and religious origins cannot hold back the outpouring of God’s love on all people. If we make God too small and puny in love we have not heard the gospel.
Thus, we have two general paths of entry into this story. One, with stress on Jesus’ divinity, seeing his behavior as the all-knowing Lord who draws out of a Gentile the faith that will be preached "to the ends of the earth." The other approach views the human Jesus in an exchange that helps him grow in his mission towards all nations.
The early church, an even our present one, would struggle with the message of inclusivity being affirmed in today’s gospel.
Even after the resurrection some in the church thought Jesus’ message should be restricted to Israel, even though Matthew’s gospel ends with the risen Jesus’ mandate to go into the whole world and preach the gospel (28: 18-20).
God has included us in Jesus’ message of forgiveness and reconciliation. We didn’t do anything to earn that inclusion, it was handed to us through the life, death and resurrection of Jesus and we have accepted the invitation to the table where the food of God’s reign is given us. Gathered at this table we hear the risen Jesus’ mandate to proclaim the message to all.
Are there any people or groups who are automatically included in our circle of friends and church members? Are any overlooked or ignored? Whom do we consider superior?... Inferior and not worth our time? In other words, who are the Canaanites in our lives who are ignored or quickly brushed aside? Jesus heard the woman’s voice and accepted her. Am I also open to the voices who call out to me for help daily? We are tying to respond to the gospel we have received by doing to others what has been done for us. Just as our God has listened and responded to us, so we offer a willing ear and respond to those who express their needs to us.