Trong ngày lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội chúng ta đi tìm một vài câu trả lời cho giả thuyết nếu Đức Mẹ từ chối làm mẹ Thiên Chúa thì lịch sử cứu độ nhân loại có thay đổi khác chăng. Đây là một giả thuyết do một số thần học gia ‘địa phương’ đưa ra để nêu cao tầm mức quan trọng của hai tiếng xin vâng của Mẹ. Tôi cho giả thuyết trên thiếu căn cứ thần học hay đúng ra giả thuyết trên không mang tầm vóc lớn đủ để đi đến bàn thảo sôi nổi trong số các thần học gia danh tiếng trên thế giới. Việc Đức Mẹ từ chối nhận làm mẹ Thiên Chúa không thể nào xảy ra được vì ba nguyên do.

Thứ nhất Thiên Chúa luôn chuẩn bị thật kĩ càng công việc Ngài sắp thực hiện. Lịch sử cho thấy chưa có công việc nào Thiên Chúa làm mà thiếu chuẩn bị kĩ càng. Ngay khi con người phạm tội Thiên Chúa đã hứa cứu con người điều này được ghi lại trong các chương đầu tiên của sách Sáng Thế Kí. Thiên Chúa cứu con người qua một người nữ. Người nữ đó đạp đầu con rắn hiện thân của ma quỷ. Lúc đó không ai biết người nữ đó là ai. Bây giờ chúng ta biết là Mẹ Thiên Chúa. Ai sống trong mong đợi mới hiểu tâm trạng trông chờ và vì mong đợi thiết tha nên cơ hội đến ít ai có cơ may từ chối bởi vì người đó biết là họ không làm cho chính họ nhưng làm công việc chung lợi ích cho mọi người. Người có lòng yêu mến anh chị em không bỏ lỡ cơ hội, từ chối khi thấy chính mình và anh em mình mòn mỏi, thiết tha mong đợi. Lịch sử cứu độ cho biết dân Israel phải trông chờ hàng nhiều thế kỉ đủ biết Thiên Chúa chuẩn bị chương trình cứu độ dân Chúa kĩ đến mức nào, ngoài mức tưởng tượng của con người, vượt khỏi lòng mong đợi của các tiên tri. Vượt xa tầm hiểu biết của tổ phụ chúng ta. Chúa Giêsu nói với các môn đệ Chúa là các ông đã được nghe điều mà các tổ phụ hàng mong đợi mà không được nghe. Thiên Chúa chuẩn bị chương trình cứu độ chu đáo, lĩ lưỡng vô song. Chúa Kitô có lần dậy các môn đệ qua dụ ngôn xây nhà và lãnh đạo. Về xây nhà ai xây nhà mà không chuẩn bị để công trình được hoàn thành tốt đẹp, tránh tiếng chê cười của thiên hạ. Về lãnh đạo vua nào chuẩn bị đánh giặc mà không chuẩn bị kĩ càng và đo lường sức mình. Nếu đánh được thì đánh còn không thì liệu lo điều đình giảng hòa trước đi. Chương trình cứu độ quan trọng ngoài tiên đoán của khối con người vì đây là trận chiến không biên giới giữa sống và chết, giữa sự sáng và tối tăm. Thiên Chúa ra tay cứu con người chiến thắng sự chết, bắt ma quỷ phủ phục quỳ lậy Thiên Chúa. Trận chiến trên Thiên Chúa sai chính Con một Ngài xuống thế mang chiến thắng lại cho nhân loại.

Thiên Chúa chuẩn bị thật kĩ lưỡng chương trình của Chúa trước khi Chúa thực hiện. Việc Mẹ Maria ra đời vào kỉ nguyên đó cũng nằm trong chương trình chuẩn bị của Chúa. Tất cả mọi việc được chuẩn bị kĩ, xảy ra đứng lúc, đúng thời, để lời kinh thánh được thực hiện.

Thứ hai con người chúng ta, ngoại trừ việc làm cầu may thì khác, bàn thảo công việc có chủ đích và quan trọng chúng ta có tính toán cẩn thận. Thí dụ trước khi muốn hỏi hay nhờ ai chuyện gì chúng ta cũng nhắm trước xem điều mình hỏi có được hay không. Nếu độ chừng việc hỏi không thành công chúng ta sẽ không hỏi. Nếu mức độ thành công trên 50% lúc đó chúng ta mới thực hiện. Thiên Chúa là Đấng toàn năng vô song Ngài cũng tiên đoán trước mức độ thành công Ngài sắp thực hiện. Trước khi sai Thiên thần Chúa đến cùng Mẹ, Thiên Chúa đã chuẩn bị sẵn sàng nơi con người Đức trinh nữ. Điều này thể hiện qua việc hai lần thiên thần xác tín. Bà là người có phúc lạ hơn mọi người nữ. Lần thứ hai thiên thần nhắc đến việc bà là người có Thiên Chúa ở cùng. Được ơn nghĩa cùng Thiên Chúa, có phúc lạ, có Thiên Chúa ở cùng có nghĩa là Mẹ đã nhiều lần đáp lại lời mời gọi của Thiên Chúa, thực hành thánh ý Chúa. Phúc âm không ghi rõ các lần trước đây nhưng chỉ nhắc nhẹ nhàng Mẹ là người có phúc lạ, được ơn nghĩa cùng Thiên Chúa. Như thế chúng ta hiểu đây không phải là lần đầu tiên Thiên Chúa trao trọng trách cho Mẹ. Thiên Chúa đã trao nhiều lần trước đây và Mẹ luôn hoàn thành tốt đẹp trọn vẹn. Lần này phúc âm nhắc đến rõ ràng mạch lạc vì tầm mức quan trọng của sứ điệp tin mừng Chúa trao đến trong đời Mẹ, sứ điệp làm Mẹ Thiên Chúa. Việc chọn người làm Mẹ Thiên Chúa không phải là chuyện ngẫu nhiên. Chắc chắn phải là một chọn lựa có tính toán, chuẩn bị, kĩ càng trong chương trình cứu độ. Thiên Chúa đi làm mai cho con mình trong cung lòng một trinh nữ với trọng trách cứu dân Chúa.

Thứ ba Mẹ được đầy ơn phúc có nghĩa là Mẹ được đong đầy ân sủng Chúa. Chính cá nhân Mẹ có đầy ân sủng Chúa thì liệu Mẹ có thể từ chối sứ điệp tình yêu của Thiên Chúa không. Chắc chắn là không bởi vì đầy ân sủng Chúa có nghĩa là sống trong tình yêu của Thiên Chúa. Mẹ Maria được đầy ân sủng Chúa, có Thiên Chúa ở cùng. Chính cá nhân Mẹ đã cảm nghiệm được tình yêu Thiên Chúa nơi cuộc sống mẹ, không phải là ân sủng bình thường mà là đặc sủng, đầy tràn dạt dào, lan tỏa, đến độ khi đi thăm viếng người khác con trẻ Gioan trong lòng mẹ còn cảm nhận được ân sủng đã nhảy nhót hát mừng. Bà Elizabeth đã lên tiếng ca tụng mừng vui ca vang bởi đâu tôi được Mẹ Thiên Chúa đến viếng thăm. Với đặc sủng tình yêu như thế Mẹ cảm nghiệm nên hai tiếng đáp trả của Mẹ chính là tiếng đáp lại tình yêu Thiên Chúa mời gọi Mẹ. Tình yêu đáp lại tình yêu nên hai tiếng xin vâng trên chính là tiếng nói đến từ con tim yêu mến của Mẹ dành một cách đặc biệt cho Thiên Chúa. Tình yêu đáp trả không cần thông hiểu cũng không đắn đo hơn thiệt nhưng chỉ nghe theo tiếng nói của con tim để hành động.

Vì những lí do trên tôi cho là giả thuyết nếu Mẹ Maria thưa không trong lời mời gọi của Chúa là giả thuyết không tưởng, không thể nào có được và cũng không đáng để đặt vấn đề bàn thảo sâu hơn.

Lm Vũđình Tường
TiengChuong.org