“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Ăn gạo nhớ kẻ đâm, xay, giần, sàng”
Hình ảnh lễ giỗ
Lời và ý nghĩa câu ca dao trên dường như đã ăn sâu vào trong tiềm thức của người Á Châu cũng như người Việt Nam. Trong tâm tình tri ân Đức cố Giám mục Phaolô Lê Đắc Trọng, vào hồi 9 giờ ngày 31 tháng 8 năm 2010, Đức Tổng Giám Mục Phêrô Nguyễn Văn Nhơn đã chủ sự Thánh Lễ giỗ một năm Đức cố Giám mục Phaolô tại nhà thờ chính xứ Thành Nam (Thành phố Nam Định).
Cùng đồng tế với ngài có chín Đức Giám Mục đến từ các Giáo phận Miền Bắc, gần 100 linh mục, quý nam nữ tu sĩ, gia đình linh tông cũng như huyết tộc Đức cố Giám mục và đông đảo bà con giáo dân.
Trước khi bước vào Thánh lễ, Đức Tổng Giám Mục Phêrô nói: Lẽ ra ngày 7 tháng 9 mới tròn một năm ngày Chúa gọi Đức Cha cố Phaolô thân yêu của chúng ta, nhưng vì ngày ấy nhiều giám mục đi Rôma thường huấn do Tòa Thánh tổ chức nên hôm nay thuận dâng lễ sớm trước một tuần.
Nói về cuộc đời Đức Cha cố Phaolô, chúng ta đều nhận thấy ngài là một nhân chứng sống động xuyên suốt hai thế kỉ: một người cha nhân hậu, một người thầy mẫu mực, một ngôn sứ nhiệt thành và một chiến sĩ đức tin. Cả cuộc đời của ngài trung thành với ước nguyện, vâng theo ý Cha. Chúng ta cũng ghi nhớ công ơn của ngài đối với Giáo Hội, đối với Tổng Giáo phận và đặc biệt giáo xứ Nam Định. Nguyện xin ngài cầu nguyện trước mặt Chúa như ngài đã từng cầu nguyện suốt cuộc đời của ngài cho Giáo Hội Việt Nam, Giáo phận và Giáo xứ. Để lời cầu nguyện trong Thánh lễ này được đẹp lòng Chúa, chúng ta hãy khiêm tốn nhìn nhận sự bất kính của chúng ta trước mặt Chúa, xin Chúa thương tha thứ để chúng ta cử hành Thánh lễ sốt sắng.
Trong bài giảng lễ, Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân- Giám Mục Giáo phận Lạng Sơn nhấn mạnh đến cuộc đời Đức Cha cố Phaolô là chọn lựa những giá trị Tin Mừng, yêu mến Chúa và tha nhân trọn vẹn. 92 năm cuộc đời, 51 năm linh mục, 15 năm Giám mục, Đức Cha cố luôn dấn thân phục vụ và yêu mến dù trải qua biết bao khó khăn và thử thách. Với ngài, cuộc đời gắn liền với hành trình phấn đấu:
- Phấn đấu để Tin.
- Phấn đấu để yêu mến.
- Phấn đấu để phục vụ.
Trước khi kết thúc Thánh lễ, cha Giuse Maria Vũ Thanh Cảnh- cha chính xứ Nam Định đã ngỏ lời cảm ơn Đức Tổng Giám Mục Phêrô, quý Đức Cha, quý cha, tu sĩ nam nữ, chính quyền và cộng đoàn đã hiệp ý dâng Thánh lễ cũng như cộng tác để tổ chức Thánh lễ hôm nay.
Cuối Thánh lễ, Đức Tổng Giám Mục Phêrô và quý Đức Cha dâng hương kính nhớ hương hồn Đức cố Giám mục Phaolô tại ngôi mộ của ngài trong nhà thờ chính xứ Thành Nam. Sau đó, toàn thể cộng đoàn đọc kinh viếng mộ Đức cố Giám mục.
Để kết thúc bài viết, tôi xin mượn lời trong Veritas, sống trong Ánh Sáng để nói về Đức cố Giám Mục Phaolô kính yêu của chúng ta: “Thánh nhân không phải là những con người phi thường, mà là những con người bình thường, nhưng đã sống đời thường một cách phi thường, chính vì thế các ngài mới có thể là mẫu mực để chúng ta noi theo”. Chúng ta cùng cầu nguyện cho Đức Cha cố Phaolô và xin ngài cầu nguyện cho chúng ta noi gương ngài, dám dấn thân vượt mọi cám dỗ và khó nguy để viết tiếp những trang sử hào hùng cho Giáo Hội Việt Nam nói chung, và Giáo phận Hà Nội nói riêng.
Sau đây là bài chia sẻ của Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân
về Đức Cha Phaolo Lê Đắc Trọng, tại Nam Định
Trọng kính quý Đức Tổng, quý Đức Cha
Kính thưa quý Cha, quý Tu sĩ Nam nữ, quý Ông Bà anh chị em thân mến.
Hôm nay, chúng ta cùng hiện diện nơi đây để hiệp dâng thánh lễ cầu nguyện cho Đức Cha Phaolo dịp lễ Giỗ đầu của Ngài. Khi chúng ta hiện diện bên ngôi mộ của vị mục tử yêu quí, chúng ta thấy thời gian trôi qua thật nhanh, thời gian để thánh hóa, thời gian để phục vụ, thời gian để yêu mến, thời gian để làm việc bổn phận và trách vụ của mỗi người. Có những lúc chúng ta nghĩ thời gian qua mau cũng làm chúng ta quên những người thân yêu của mình đã quá cố. Nhưng trong liên đới của tình gia đình ruột thịt, gia đình đức tin và những liên đới cuộc đời qua mối dây yêu mến, chúng ta luôn thấy những người thân yêu của chúng ta hiện diện, qua những kinh nghiệm đức tin cuộc đời là những giá trị còn mãi.
Trong bài Phúc âm mà chúng ta vừa nghe, Chúa Giêsu đã dạy” Ta là sự sống lại và là sự sống. Ai tin vào Ta, thì dù có chết, cũng sẽ được sống. Ai sống và tin vào Ta, sẽ không bao giờ phải chết” (Ga 11,25-26). Giao điểm của sự sống và sự chết là Chúa Giêsu và lòng tin ở nơi Người. Chính những người có niềm tin vào Chúa đã có thể can đảm nhìn vào cái chết để chuẩn bị đón nhận nó. Đức Thánh Cha Phaolo VI đã viết trong Di chúc của ngài: “Tôi mải mê suy nghĩ về mầu nhiệm sự chết và những gì xẩy ra sau cái chết, dựa vào ánh sáng của Chúa Kito là đấng duy nhất làm cho ta hiểu được mầu nhiệm này với một niềm cậy trông đơn sơ và thanh thản. Tôi cảm thấy chân lý từ mầu nhiệm ấy phát ra luôn luôn chiếu tỏa trên tôi, làm cho tôi hiểu được ý nghĩa của sự sống và sự chết. Lạy Chúa, con sống hay con chết cũng đều do Chúa quyết định. Chân lý này đã xua đuổi bóng tối của sự chết và tỏa ra ánh sáng của sự sống”. Với Đức Cha cố Phaolo Lê Đắc Trọng, ơn gọi và sứ mệnh là dấu chỉ sự khôn ngoan, kiên trung, can đảm trong hành trình theo Chúa vẫn luôn đồng hành với Ngài là cuộc đời Phấn đấu liên lỉ với ơn gọi trách nhiệm và sứ mạng: Phấn đấu để Tin, phấn đấu để Yêu mến, và phấn đấu để Phục vụ.
*Phấn đấu để Tin
Đức Cha Cố Phaolo sinh ngày 15 tháng 06 năm 1918 tại Kim Lâm, Thanh Oai, Hà-Nội trong một gia đình Công giáo đạo đức. Ngay từ bé đã chọn lựa cho mình giá trị của niềm tin Kitô, hành trình của ngài là luôn phấn đấu với sự chọn lựa liên lỉ: chọn lựa để Tin Chúa, tin vào Giáo hội của Ngài, tin vào tiếng gọi quyền năng của Chúa. 14 tuổi đã gia nhập tiểu chủng viện Hoàng Nguyên; sau 5 năm được vào Tràng Tập Hà-Nội (1937); Năm 1940 vào Đại Chủng viện Xuân Bích Liễu Giai; sau những năm được đào tạo Ngài đã được thụ phong Linh mục ngày 15 tháng 06 năm 1948 khi tròn 30 tuổi. Nếu nhìn vào cuộc đời của ngài với những trách nhiệm và bổn phận như quản xứ Nam Định 1949; hiệu trưởng trường Lê Bảo Tịnh 1950; Chưởng Ấn Tòa Giám mục Hà-Nội 1952; Chính xứ Nam Định 1953; Linh mục Tổng Đại Diện Giáo phận Hà-Nội 1968, Phó Giám đốc Đại Chủng viện Hà-Nội 1992, Giám mục Phụ tá Tổng Giáo phận Hà-Nội 1994; Đức Cha cố Phaolo đã Phấn đấu liên lỉ để Tin, với sự chọn lựa theo Chúa để “Xin vâng ý Cha”, và để Ý Cha được thực hiện trong cuộc sống và đức tin của Ngài.
Đức Cha cố Phaolo đã cho thấy cuộc đời của ngài luôn là chọn lựa những giá trị Tin Mừng đặc biệt, là yêu mến Chúa và tha nhân trong hành trình dâng hiến trọn vẹn. 92 năm cuộc đời, 51 năm linh mục, 15 năm Giám mục với tâm tình khiêm tốn luôn cầu xin Thiên Chúa ban muôn ơn để chọn lựa đời sống dấn thân phục vụ và yêu mến, dù trải qua dòng lịch sử của Giáo hội và xã hội với biết bao khó khăn và thử thách, giúp chúng ta thấy cuộc đời của ngài luôn phấn đấu Tin tưởng vào quyền năng của Thiên Chúa, vâng phục Tòa Thánh, yêu thương mọi thành phần Dân Chúa trong đời sống của Niềm Tin Kitô.
*Phấn đấu để Yêu mến.
Ngài luôn mời gọi sống Hiệp nhất trong mọi thành phần giáo phận: bảo vệ, nâng đỡ, cảm thông đầy tình nhân ái với các linh mục, nam nữ tu sĩ và giáo dân trong giáo phận. Ai trong chúng ta đều cảm nhận tình yêu thương đặc biệt của Ngài trong khiêm hạ, can đảm, hiền từ, trong mọi biến cố của Giáo hội, và xã hội. Chúng ta có thể hiểu về Đức Cha cố Phaolo hơn khi đọc cuốn Hồi ký của ngài với lời Bạt của Đức Cha Giuse Ngô Quang Kiệt, nguyên Tổng Giám mục Hà-Nội: “Khi cuốn Hồi ký “Những câu chuyện về một thời” tập 3 đang lên khuôn thì Đức cha Phaolô lâm trọng bệnh. Bệnh nhiều và nặng nhưng ngài vẫn giữ được phong thái ung dung, thần sắc tỉnh táo. Tuổi 92 mà vẫn vui tươi dí dỏm, ngay cả lúc thập tử nhất sinh, nằm trong bệnh viện, giữa những bệnh nhân đang quằn quại đau đớn. Đó là phong thái của một tâm hồn đạo đức thánh thiện luôn đơn sơ phó thác. Nhìn mọi việc bằng con mắt của Chúa. Phó thác vận mệnh trong tay Chúa. Không có gì trên đời quan trọng bằng thuận theo thánh ý Chúa. Giữa những gian nan phức tạp của thế sự, không bận tâm tìm lý giải biện minh hay tìm thóat thân trong lối đi nhàn tản, nhưng chắt lọc, biện phân để tìm ra con đường đi về thánh ý. Đó là phong thái của một cuộc đời dầy dạn kinh nghiệm trải qua cuộc sống gần 100 năm, qua 2 thế kỷ với biết bao thăng trầm không chỉ của bản thân mà còn của Giáo hội, đất nước và dân tộc. Từng trải để thấy sau những biến chuyển khốc liệt cuốn đi biết bao giả trá phù vân vẫn còn đó những giá trị vĩnh cửu và tuyệt đối. Từng trải để thản nhiên dung dị vượt lên trên bao khó khăn cuộc đời, như ngọn cao sơn sừng sững trước phong ba. Đó là phong thái của một nhân cách cao cả vượt trên tất cả những tầm thường nhỏ nhen. Mỉm cười trước những tranh đua hơn thiệt. Mở rộng tấm lòng cảm thông với những sai sót. Bao dung tha thứ những xúc phạm. Vượt lên trên chính mình để thấy tất cả vui buồn, vinh nhục, thành bại rồi cũng sẽ qua đi. Chỉ còn đức bác ái tồn tại. Đức bác ái thể hiện qua lòng nhân ái”. Đó chình là cuộc sống niềm tin trong đời sống yêu mến Thiên Chúa, tin mến Giáo hội và yêu mến đồng loại.
* Phấn đấu để Phục vụ
Đức Cha cố Phaolo đã để lại cho chúng ta những kinh nghiệm trong phục vụ:
- Là Mục tử can đảm và trung kiên: linh mục Phaolo và sau này là Đức Giám muc Phaolo luôn là biểu lộ lòng can đảm mạnh mẽ dù trong những giai đoạn đày khó khăn và thử thách. Ngài đã là tấm gương cho cộng đồng Dân Chúa Tổng Giáo phận Hà-Nội.
- Là chứng nhân Tin Mừng của niềm Hy vọng: dù trong hoàn cảnh thuận lợi hay khó khăn, Ngài luôn chú tâm vào Rao giảng Tin Mừng của Chúa, giúp mọi người hiểu và sống lời gọi của Chúa qua Lời Ngài, trở nên niềm Hy vọng trợ lực cho cuộc sống và niềm tin. Hơn nữa, ngài là chứng nhân của lịch sử Giáo hội và Giáo phận Hà-Nội với những biến cố của lịch sử xã hội; ngài đã viết lại kinh nghiệm quí báu cho cộng đồng Dân Chúa.
- Là nhà sư phạm của Đức tin: với tâm tình và nhiệt huyết tông đồ, ngài đã góp phần đào luyện giáo dân tốt lành sống đạo, các chủng sinh trở thành linh mục nhiệt thành mà trong số đó có một số vị đã được Tòa Thánh bổ nhiệm làm Giám mục.
- Cuộc đời của Ngài luôn là sự dấn thân phụng sự Thiên Chúa và phục vụ anh chị em; kể cả khi được nghỉ hưu ngài vẫn luôn phấn đấu vượt qua tuổi già và bệnh tật để cuộc đời là lời nguyện trong đức tin và hiệp nhất trong tình mến với mọi thành phần Dân Chúa. Chúng ta cầu xin Thiên Chúa sớm đón nhận linh hồn Đức Cha cố Phaolo và ban thưởng cho tôi tớ trung tín và nhiệt thành của Thiên Chúa. Nếu Ngài đã ở bên Thiên Chúa, xin Ngài tiếp tục cầu bầu cùng Chúa cho chúng ta.
Thời gian lặng lẽ qua mau, nhưng di sản của hành trình đức tin, dâng hiến, yêu mến và phục vụ của Đức Cha cố Phaolo vẫn luôn mời gọi chúng ta trong đời sống đức tin với những trách nhiệm, ơn gọi và bổn phận của người tín hữu Kitô.
Chúng ta cùng dâng lên Chúa lời nguyện thiết tha: Lạy Chúa Giêsu Kitô, xin đón nhận linh hồn Đức Cha cố Phaolo yêu quý của chúng con. AMEN.
Ăn gạo nhớ kẻ đâm, xay, giần, sàng”
Hình ảnh lễ giỗ
Lời và ý nghĩa câu ca dao trên dường như đã ăn sâu vào trong tiềm thức của người Á Châu cũng như người Việt Nam. Trong tâm tình tri ân Đức cố Giám mục Phaolô Lê Đắc Trọng, vào hồi 9 giờ ngày 31 tháng 8 năm 2010, Đức Tổng Giám Mục Phêrô Nguyễn Văn Nhơn đã chủ sự Thánh Lễ giỗ một năm Đức cố Giám mục Phaolô tại nhà thờ chính xứ Thành Nam (Thành phố Nam Định).
Cùng đồng tế với ngài có chín Đức Giám Mục đến từ các Giáo phận Miền Bắc, gần 100 linh mục, quý nam nữ tu sĩ, gia đình linh tông cũng như huyết tộc Đức cố Giám mục và đông đảo bà con giáo dân.
Trước khi bước vào Thánh lễ, Đức Tổng Giám Mục Phêrô nói: Lẽ ra ngày 7 tháng 9 mới tròn một năm ngày Chúa gọi Đức Cha cố Phaolô thân yêu của chúng ta, nhưng vì ngày ấy nhiều giám mục đi Rôma thường huấn do Tòa Thánh tổ chức nên hôm nay thuận dâng lễ sớm trước một tuần.
Nói về cuộc đời Đức Cha cố Phaolô, chúng ta đều nhận thấy ngài là một nhân chứng sống động xuyên suốt hai thế kỉ: một người cha nhân hậu, một người thầy mẫu mực, một ngôn sứ nhiệt thành và một chiến sĩ đức tin. Cả cuộc đời của ngài trung thành với ước nguyện, vâng theo ý Cha. Chúng ta cũng ghi nhớ công ơn của ngài đối với Giáo Hội, đối với Tổng Giáo phận và đặc biệt giáo xứ Nam Định. Nguyện xin ngài cầu nguyện trước mặt Chúa như ngài đã từng cầu nguyện suốt cuộc đời của ngài cho Giáo Hội Việt Nam, Giáo phận và Giáo xứ. Để lời cầu nguyện trong Thánh lễ này được đẹp lòng Chúa, chúng ta hãy khiêm tốn nhìn nhận sự bất kính của chúng ta trước mặt Chúa, xin Chúa thương tha thứ để chúng ta cử hành Thánh lễ sốt sắng.
Trong bài giảng lễ, Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân- Giám Mục Giáo phận Lạng Sơn nhấn mạnh đến cuộc đời Đức Cha cố Phaolô là chọn lựa những giá trị Tin Mừng, yêu mến Chúa và tha nhân trọn vẹn. 92 năm cuộc đời, 51 năm linh mục, 15 năm Giám mục, Đức Cha cố luôn dấn thân phục vụ và yêu mến dù trải qua biết bao khó khăn và thử thách. Với ngài, cuộc đời gắn liền với hành trình phấn đấu:
- Phấn đấu để Tin.
- Phấn đấu để yêu mến.
- Phấn đấu để phục vụ.
Trước khi kết thúc Thánh lễ, cha Giuse Maria Vũ Thanh Cảnh- cha chính xứ Nam Định đã ngỏ lời cảm ơn Đức Tổng Giám Mục Phêrô, quý Đức Cha, quý cha, tu sĩ nam nữ, chính quyền và cộng đoàn đã hiệp ý dâng Thánh lễ cũng như cộng tác để tổ chức Thánh lễ hôm nay.
Cuối Thánh lễ, Đức Tổng Giám Mục Phêrô và quý Đức Cha dâng hương kính nhớ hương hồn Đức cố Giám mục Phaolô tại ngôi mộ của ngài trong nhà thờ chính xứ Thành Nam. Sau đó, toàn thể cộng đoàn đọc kinh viếng mộ Đức cố Giám mục.
Để kết thúc bài viết, tôi xin mượn lời trong Veritas, sống trong Ánh Sáng để nói về Đức cố Giám Mục Phaolô kính yêu của chúng ta: “Thánh nhân không phải là những con người phi thường, mà là những con người bình thường, nhưng đã sống đời thường một cách phi thường, chính vì thế các ngài mới có thể là mẫu mực để chúng ta noi theo”. Chúng ta cùng cầu nguyện cho Đức Cha cố Phaolô và xin ngài cầu nguyện cho chúng ta noi gương ngài, dám dấn thân vượt mọi cám dỗ và khó nguy để viết tiếp những trang sử hào hùng cho Giáo Hội Việt Nam nói chung, và Giáo phận Hà Nội nói riêng.
Sau đây là bài chia sẻ của Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân
về Đức Cha Phaolo Lê Đắc Trọng, tại Nam Định
Trọng kính quý Đức Tổng, quý Đức Cha
Kính thưa quý Cha, quý Tu sĩ Nam nữ, quý Ông Bà anh chị em thân mến.
Hôm nay, chúng ta cùng hiện diện nơi đây để hiệp dâng thánh lễ cầu nguyện cho Đức Cha Phaolo dịp lễ Giỗ đầu của Ngài. Khi chúng ta hiện diện bên ngôi mộ của vị mục tử yêu quí, chúng ta thấy thời gian trôi qua thật nhanh, thời gian để thánh hóa, thời gian để phục vụ, thời gian để yêu mến, thời gian để làm việc bổn phận và trách vụ của mỗi người. Có những lúc chúng ta nghĩ thời gian qua mau cũng làm chúng ta quên những người thân yêu của mình đã quá cố. Nhưng trong liên đới của tình gia đình ruột thịt, gia đình đức tin và những liên đới cuộc đời qua mối dây yêu mến, chúng ta luôn thấy những người thân yêu của chúng ta hiện diện, qua những kinh nghiệm đức tin cuộc đời là những giá trị còn mãi.
Trong bài Phúc âm mà chúng ta vừa nghe, Chúa Giêsu đã dạy” Ta là sự sống lại và là sự sống. Ai tin vào Ta, thì dù có chết, cũng sẽ được sống. Ai sống và tin vào Ta, sẽ không bao giờ phải chết” (Ga 11,25-26). Giao điểm của sự sống và sự chết là Chúa Giêsu và lòng tin ở nơi Người. Chính những người có niềm tin vào Chúa đã có thể can đảm nhìn vào cái chết để chuẩn bị đón nhận nó. Đức Thánh Cha Phaolo VI đã viết trong Di chúc của ngài: “Tôi mải mê suy nghĩ về mầu nhiệm sự chết và những gì xẩy ra sau cái chết, dựa vào ánh sáng của Chúa Kito là đấng duy nhất làm cho ta hiểu được mầu nhiệm này với một niềm cậy trông đơn sơ và thanh thản. Tôi cảm thấy chân lý từ mầu nhiệm ấy phát ra luôn luôn chiếu tỏa trên tôi, làm cho tôi hiểu được ý nghĩa của sự sống và sự chết. Lạy Chúa, con sống hay con chết cũng đều do Chúa quyết định. Chân lý này đã xua đuổi bóng tối của sự chết và tỏa ra ánh sáng của sự sống”. Với Đức Cha cố Phaolo Lê Đắc Trọng, ơn gọi và sứ mệnh là dấu chỉ sự khôn ngoan, kiên trung, can đảm trong hành trình theo Chúa vẫn luôn đồng hành với Ngài là cuộc đời Phấn đấu liên lỉ với ơn gọi trách nhiệm và sứ mạng: Phấn đấu để Tin, phấn đấu để Yêu mến, và phấn đấu để Phục vụ.
*Phấn đấu để Tin
Đức Cha Cố Phaolo sinh ngày 15 tháng 06 năm 1918 tại Kim Lâm, Thanh Oai, Hà-Nội trong một gia đình Công giáo đạo đức. Ngay từ bé đã chọn lựa cho mình giá trị của niềm tin Kitô, hành trình của ngài là luôn phấn đấu với sự chọn lựa liên lỉ: chọn lựa để Tin Chúa, tin vào Giáo hội của Ngài, tin vào tiếng gọi quyền năng của Chúa. 14 tuổi đã gia nhập tiểu chủng viện Hoàng Nguyên; sau 5 năm được vào Tràng Tập Hà-Nội (1937); Năm 1940 vào Đại Chủng viện Xuân Bích Liễu Giai; sau những năm được đào tạo Ngài đã được thụ phong Linh mục ngày 15 tháng 06 năm 1948 khi tròn 30 tuổi. Nếu nhìn vào cuộc đời của ngài với những trách nhiệm và bổn phận như quản xứ Nam Định 1949; hiệu trưởng trường Lê Bảo Tịnh 1950; Chưởng Ấn Tòa Giám mục Hà-Nội 1952; Chính xứ Nam Định 1953; Linh mục Tổng Đại Diện Giáo phận Hà-Nội 1968, Phó Giám đốc Đại Chủng viện Hà-Nội 1992, Giám mục Phụ tá Tổng Giáo phận Hà-Nội 1994; Đức Cha cố Phaolo đã Phấn đấu liên lỉ để Tin, với sự chọn lựa theo Chúa để “Xin vâng ý Cha”, và để Ý Cha được thực hiện trong cuộc sống và đức tin của Ngài.
Đức Cha cố Phaolo đã cho thấy cuộc đời của ngài luôn là chọn lựa những giá trị Tin Mừng đặc biệt, là yêu mến Chúa và tha nhân trong hành trình dâng hiến trọn vẹn. 92 năm cuộc đời, 51 năm linh mục, 15 năm Giám mục với tâm tình khiêm tốn luôn cầu xin Thiên Chúa ban muôn ơn để chọn lựa đời sống dấn thân phục vụ và yêu mến, dù trải qua dòng lịch sử của Giáo hội và xã hội với biết bao khó khăn và thử thách, giúp chúng ta thấy cuộc đời của ngài luôn phấn đấu Tin tưởng vào quyền năng của Thiên Chúa, vâng phục Tòa Thánh, yêu thương mọi thành phần Dân Chúa trong đời sống của Niềm Tin Kitô.
*Phấn đấu để Yêu mến.
Ngài luôn mời gọi sống Hiệp nhất trong mọi thành phần giáo phận: bảo vệ, nâng đỡ, cảm thông đầy tình nhân ái với các linh mục, nam nữ tu sĩ và giáo dân trong giáo phận. Ai trong chúng ta đều cảm nhận tình yêu thương đặc biệt của Ngài trong khiêm hạ, can đảm, hiền từ, trong mọi biến cố của Giáo hội, và xã hội. Chúng ta có thể hiểu về Đức Cha cố Phaolo hơn khi đọc cuốn Hồi ký của ngài với lời Bạt của Đức Cha Giuse Ngô Quang Kiệt, nguyên Tổng Giám mục Hà-Nội: “Khi cuốn Hồi ký “Những câu chuyện về một thời” tập 3 đang lên khuôn thì Đức cha Phaolô lâm trọng bệnh. Bệnh nhiều và nặng nhưng ngài vẫn giữ được phong thái ung dung, thần sắc tỉnh táo. Tuổi 92 mà vẫn vui tươi dí dỏm, ngay cả lúc thập tử nhất sinh, nằm trong bệnh viện, giữa những bệnh nhân đang quằn quại đau đớn. Đó là phong thái của một tâm hồn đạo đức thánh thiện luôn đơn sơ phó thác. Nhìn mọi việc bằng con mắt của Chúa. Phó thác vận mệnh trong tay Chúa. Không có gì trên đời quan trọng bằng thuận theo thánh ý Chúa. Giữa những gian nan phức tạp của thế sự, không bận tâm tìm lý giải biện minh hay tìm thóat thân trong lối đi nhàn tản, nhưng chắt lọc, biện phân để tìm ra con đường đi về thánh ý. Đó là phong thái của một cuộc đời dầy dạn kinh nghiệm trải qua cuộc sống gần 100 năm, qua 2 thế kỷ với biết bao thăng trầm không chỉ của bản thân mà còn của Giáo hội, đất nước và dân tộc. Từng trải để thấy sau những biến chuyển khốc liệt cuốn đi biết bao giả trá phù vân vẫn còn đó những giá trị vĩnh cửu và tuyệt đối. Từng trải để thản nhiên dung dị vượt lên trên bao khó khăn cuộc đời, như ngọn cao sơn sừng sững trước phong ba. Đó là phong thái của một nhân cách cao cả vượt trên tất cả những tầm thường nhỏ nhen. Mỉm cười trước những tranh đua hơn thiệt. Mở rộng tấm lòng cảm thông với những sai sót. Bao dung tha thứ những xúc phạm. Vượt lên trên chính mình để thấy tất cả vui buồn, vinh nhục, thành bại rồi cũng sẽ qua đi. Chỉ còn đức bác ái tồn tại. Đức bác ái thể hiện qua lòng nhân ái”. Đó chình là cuộc sống niềm tin trong đời sống yêu mến Thiên Chúa, tin mến Giáo hội và yêu mến đồng loại.
* Phấn đấu để Phục vụ
Đức Cha cố Phaolo đã để lại cho chúng ta những kinh nghiệm trong phục vụ:
- Là Mục tử can đảm và trung kiên: linh mục Phaolo và sau này là Đức Giám muc Phaolo luôn là biểu lộ lòng can đảm mạnh mẽ dù trong những giai đoạn đày khó khăn và thử thách. Ngài đã là tấm gương cho cộng đồng Dân Chúa Tổng Giáo phận Hà-Nội.
- Là chứng nhân Tin Mừng của niềm Hy vọng: dù trong hoàn cảnh thuận lợi hay khó khăn, Ngài luôn chú tâm vào Rao giảng Tin Mừng của Chúa, giúp mọi người hiểu và sống lời gọi của Chúa qua Lời Ngài, trở nên niềm Hy vọng trợ lực cho cuộc sống và niềm tin. Hơn nữa, ngài là chứng nhân của lịch sử Giáo hội và Giáo phận Hà-Nội với những biến cố của lịch sử xã hội; ngài đã viết lại kinh nghiệm quí báu cho cộng đồng Dân Chúa.
- Là nhà sư phạm của Đức tin: với tâm tình và nhiệt huyết tông đồ, ngài đã góp phần đào luyện giáo dân tốt lành sống đạo, các chủng sinh trở thành linh mục nhiệt thành mà trong số đó có một số vị đã được Tòa Thánh bổ nhiệm làm Giám mục.
- Cuộc đời của Ngài luôn là sự dấn thân phụng sự Thiên Chúa và phục vụ anh chị em; kể cả khi được nghỉ hưu ngài vẫn luôn phấn đấu vượt qua tuổi già và bệnh tật để cuộc đời là lời nguyện trong đức tin và hiệp nhất trong tình mến với mọi thành phần Dân Chúa. Chúng ta cầu xin Thiên Chúa sớm đón nhận linh hồn Đức Cha cố Phaolo và ban thưởng cho tôi tớ trung tín và nhiệt thành của Thiên Chúa. Nếu Ngài đã ở bên Thiên Chúa, xin Ngài tiếp tục cầu bầu cùng Chúa cho chúng ta.
Thời gian lặng lẽ qua mau, nhưng di sản của hành trình đức tin, dâng hiến, yêu mến và phục vụ của Đức Cha cố Phaolo vẫn luôn mời gọi chúng ta trong đời sống đức tin với những trách nhiệm, ơn gọi và bổn phận của người tín hữu Kitô.
Chúng ta cùng dâng lên Chúa lời nguyện thiết tha: Lạy Chúa Giêsu Kitô, xin đón nhận linh hồn Đức Cha cố Phaolo yêu quý của chúng con. AMEN.