THÁI BÌNH - Là những người con gốc xứ Lai Ổn xa quê nhận được thư mời của ban tổ chức về dự lễ kỷ niệm gần 400 năm (1626 – 2009) đón nhận Tin Mừng và 350 năm (1659 – 2009) thành lập giáo xứ, dù nay đã già yếu, nhưng lòng chúng con không khỏi bồi hồi nhớ lại những ký ức xa xưa, những kỷ niệm gắn bó bao đời nơi quê cha đất tổ của mình.
Dù đi đâu làm gì, ở khắp nơi trong nước hay hải ngoại, chúng con lúc nào cũng canh cánh nhớ về quê hương xứ đạo nói chung, cách riêng xứ đạo Lai Ổn của mình, cầu mong cho mọi người mọi nhà luôn mạnh khỏe, khang an, thịnh vượng và hạnh phúc, cho xứ đạo luôn an vui chan hòa Tình Chúa Tình Người.
Cụ Đaminh Nguyễn Đình Đễ, 79 tuổi, gốc xứ Lai Ổn nói như vậy! Cụ sống với con cháu ở giáo xứ Hòa Bình, Hạt Hòa Thanh, giáo phận Xuân Lộc từ năm 1954 đến nay, sau khi nhận được thư mời của ban tổ chức, Cụ bồi hồi nhớ về quê hương xứ đạo, hơn nữa anh em con cháu Cụ ở hải ngoại động viên Cụ kể lại những gì Cụ còn nhớ về quê nhà xứ đạo Lai Ổn.
Lai Ổn là một xứ đạo rộng mênh mông và kỳ cựu nhất của địa phận Thái Bình, Lai Ổn thuộc xã An Qúy, Huyện Quỳnh Phụ, Tỉnh Thái Bình. Theo sử liệu năm 1626 có hai Thầy dòng Tên đến đây rao giảng Tin Mừng, người dân Lai Ổn đón nhận Tin Mừng ngày 02.2.1626, tuy hạt giống đức tin mới được gieo nhưng đã sớm đơm bông kết trái, ánh sáng đức tin đã lan tỏa đến các vùng phụ cận, với lối sống đạo yêu thương nồng nhiệt nên Đức Cha Phero – Maria LAMBERT DE LA MOTTE Giám Mục Giáo Phận Đông, năm 1659 Ngài đã ban sắc chỉ thành lập giáo xứ Lai Ổn ngày đó có khoảng gần 1000 giáo dân. Lai Ổn bấy giờ còn được gọi là Xứ Phú Thái, Huyện Phú Thái hoặc Thanh Quan. Nhân ngày sinh nhật Đức Mẹ quan Thầy, 12 Họ đạo được hình thành như sau: Họ Lai Ổn (năm 1626), Họ Đống Lương (Lương Đống) (1682), Họ Đồng Bằng và Đại Điền (1800), Họ Vọng Lỗ (1826), Họ Quỳnh Lang (1859), Họ Trung Châu (1870), Họ Phục Lễ (1896), Họ Đồng Âu (1896), Họ Mỹ Đình (1898), Họ Thủy Cơ (1930), Họ Cao Nội (1936).
Năm 1901 Họ Quỳnh Lang được thành lập Xứ Quỳnh Lang. Năm 1920 Họ Phục Lễ được thành lập xứ Phục Lễ. Năm 1924 Họ Đống Lương được thành lập đổi tên là xứ Lương Đống. Năm 1933 Họ Mỹ Đình được thành lập xứ Mỹ Đình. Khoàng đầu thế kỷ XVII xứ Lai Ổn trở thành Hạt Lai Ổn.
Năm 1702 cố Chính Thập giao xứ Lai Ổn cho hai cha dòng Phanxico coi sóc giáo dân, sau một thời gian, một cha bị giết, một cha trở về Manila, nên Đức Cha Cao cử một cha An Nam coi sóc đến năm 1705, cố Chính Thập cử cố Trí tiếp tục coi sóc Lai Ổn. Khi Ngài lên làm Giám Mục phó Địa phận thì Cha Dion dòng Phanxico coi sóc đến năm 1711 Ngài qua đời, một cha Việt Nam tiếp tục coi sóc Lai Ổn cho tới năm 1717.
Thời gian từ năm 1732 đến năm 1743, cố Chính Đăng trực tiếp coi sóc Lai Ổn, năm 1744 Đức Cha Hy trao quyền coi sóc Lai Ổn cho Cha Gieronimo dòng Augustino. Tiếp đó là cha cố Thánh Gia coi sóc đến năm 1773. Cha Liêm trong đời Cảnh Hưng, từ đời Minh Mệnh có cha Thánh Tước, cha Nghiêm, cha Thuận, cha Vinh, cha Văn, cha Thái, cha Đoán, cha Trác, cha Chương, cha Đức, cha Doãn, cha Duệ.
Năm 1901 có cha Dương và cha Quyền coi sóc Lai Ổn, Ngài khởi công xây dựng Thánh Đường sau một năm hoàn thành, năm 1916 cha Dương qua đời và Ngài được an táng trong lòng nhà thờ hiện nay. Tiếp đến các cha coi sóc là: cha già Mậu từ năm 1916 đến năm 1935, cha giáo Vọng từ năm 1935 đến năm 1943, cha Cận từ năm 1943 đến năm 1948, cha Đỗ Đức Thụ từ năm 1948 đến năm 1954.
Từ sau hiệp định Giơnevơ là cha già Thân, cha Chính Thu, cha già Hậu, lần lượt coi sóc đến ngày 03.8.1969, rồi cha Phero Giuse Đinh Bỉnh chịu trách nhiệm về Lai Ổn từ năm 1970 đến năm 1977, sau Ngài làm Giám Mục Phó rồi là Giám Mục Giáo Phận Thái Bình.
Kế đến cha Giuse Nguyễn Đình Bốn chánh xứ Tràng Lũ kiêm nhiệm xứ Lai Ổn, đến tháng 2 năm 2006 cha Giuse Trần Văn Thực về trông coi Lai Ổn thay cha Bốn cho đến nay.
Trong dịp vui mừng kỷ niệm gần 400 năm đón nhận Tin Mừng và 350 năm thành lập giáo xứ Lai Ổn, cụ Đaminh Nguyễn Đình Đễ xin chia sẻ niềm vui bằng mấy vần thơ sau:
MỪNG NGÀY LẬP XỨ
Năm một nghìn sáu trăm năm chín
Sau 33 năm đón nhận Đức Tin
Đức Thầy cảm nhận lòng tin
Ban sắc lập xứ thông tin chuyển về
Giáo dân vui sướng tràn trề
Đồng hương tấp nập về quê vui mừng
Trống chiêng cổ xúy tưng bừng
Tiếp đón các xứ trong vùng chung vui.
TUỔI ĐỜI XỨ ĐẠO QUÊ TÔI
Lai Ổn có đạo lâu rồi
Đã 383 năm đón lời Phúc Âm
Tổ tiên sốt mến đồng tâm
Rao truyền đạo Chúa gieo mầm gần xa
Đức Thầy ban sắc lập ra
Chính xứ Lai Ổn thật là phúc thay
350 năm kỷ niệm hôm nay
Lai Ổn mở hội nhớ ngày Hồng Ân
Giáo dân khắp chốn xa gần
Nô nức về dự chung phần tạ ơn.
THÁNH ĐƯỜNG XỨ TÔI
Thánh đường Lai Ổn quê tôi
Đã trên trăm tuổi sáng ngời như xưa
Bao năm giãi nắng dầm mưa
Rêu phong cổ kính chẳng thua nơi nào
Tháp chuông bệ vệ vươn cao
Chuông đồng ba cỗ đồng giao hàng ngày
Mời gọi giáo hữu về đây
Khẩn nài Thiên Chúa ban đầy Hồng Ân
Cho dân Lai Ổn xa gần
Xã làng Lương Giáo muôn phần An Khang.
Dù đi đâu làm gì, ở khắp nơi trong nước hay hải ngoại, chúng con lúc nào cũng canh cánh nhớ về quê hương xứ đạo nói chung, cách riêng xứ đạo Lai Ổn của mình, cầu mong cho mọi người mọi nhà luôn mạnh khỏe, khang an, thịnh vượng và hạnh phúc, cho xứ đạo luôn an vui chan hòa Tình Chúa Tình Người.Cụ Đaminh Nguyễn Đình Đễ, 79 tuổi, gốc xứ Lai Ổn nói như vậy! Cụ sống với con cháu ở giáo xứ Hòa Bình, Hạt Hòa Thanh, giáo phận Xuân Lộc từ năm 1954 đến nay, sau khi nhận được thư mời của ban tổ chức, Cụ bồi hồi nhớ về quê hương xứ đạo, hơn nữa anh em con cháu Cụ ở hải ngoại động viên Cụ kể lại những gì Cụ còn nhớ về quê nhà xứ đạo Lai Ổn.
Lai Ổn là một xứ đạo rộng mênh mông và kỳ cựu nhất của địa phận Thái Bình, Lai Ổn thuộc xã An Qúy, Huyện Quỳnh Phụ, Tỉnh Thái Bình. Theo sử liệu năm 1626 có hai Thầy dòng Tên đến đây rao giảng Tin Mừng, người dân Lai Ổn đón nhận Tin Mừng ngày 02.2.1626, tuy hạt giống đức tin mới được gieo nhưng đã sớm đơm bông kết trái, ánh sáng đức tin đã lan tỏa đến các vùng phụ cận, với lối sống đạo yêu thương nồng nhiệt nên Đức Cha Phero – Maria LAMBERT DE LA MOTTE Giám Mục Giáo Phận Đông, năm 1659 Ngài đã ban sắc chỉ thành lập giáo xứ Lai Ổn ngày đó có khoảng gần 1000 giáo dân. Lai Ổn bấy giờ còn được gọi là Xứ Phú Thái, Huyện Phú Thái hoặc Thanh Quan. Nhân ngày sinh nhật Đức Mẹ quan Thầy, 12 Họ đạo được hình thành như sau: Họ Lai Ổn (năm 1626), Họ Đống Lương (Lương Đống) (1682), Họ Đồng Bằng và Đại Điền (1800), Họ Vọng Lỗ (1826), Họ Quỳnh Lang (1859), Họ Trung Châu (1870), Họ Phục Lễ (1896), Họ Đồng Âu (1896), Họ Mỹ Đình (1898), Họ Thủy Cơ (1930), Họ Cao Nội (1936).
Năm 1901 Họ Quỳnh Lang được thành lập Xứ Quỳnh Lang. Năm 1920 Họ Phục Lễ được thành lập xứ Phục Lễ. Năm 1924 Họ Đống Lương được thành lập đổi tên là xứ Lương Đống. Năm 1933 Họ Mỹ Đình được thành lập xứ Mỹ Đình. Khoàng đầu thế kỷ XVII xứ Lai Ổn trở thành Hạt Lai Ổn.Năm 1702 cố Chính Thập giao xứ Lai Ổn cho hai cha dòng Phanxico coi sóc giáo dân, sau một thời gian, một cha bị giết, một cha trở về Manila, nên Đức Cha Cao cử một cha An Nam coi sóc đến năm 1705, cố Chính Thập cử cố Trí tiếp tục coi sóc Lai Ổn. Khi Ngài lên làm Giám Mục phó Địa phận thì Cha Dion dòng Phanxico coi sóc đến năm 1711 Ngài qua đời, một cha Việt Nam tiếp tục coi sóc Lai Ổn cho tới năm 1717.
Thời gian từ năm 1732 đến năm 1743, cố Chính Đăng trực tiếp coi sóc Lai Ổn, năm 1744 Đức Cha Hy trao quyền coi sóc Lai Ổn cho Cha Gieronimo dòng Augustino. Tiếp đó là cha cố Thánh Gia coi sóc đến năm 1773. Cha Liêm trong đời Cảnh Hưng, từ đời Minh Mệnh có cha Thánh Tước, cha Nghiêm, cha Thuận, cha Vinh, cha Văn, cha Thái, cha Đoán, cha Trác, cha Chương, cha Đức, cha Doãn, cha Duệ.
Năm 1901 có cha Dương và cha Quyền coi sóc Lai Ổn, Ngài khởi công xây dựng Thánh Đường sau một năm hoàn thành, năm 1916 cha Dương qua đời và Ngài được an táng trong lòng nhà thờ hiện nay. Tiếp đến các cha coi sóc là: cha già Mậu từ năm 1916 đến năm 1935, cha giáo Vọng từ năm 1935 đến năm 1943, cha Cận từ năm 1943 đến năm 1948, cha Đỗ Đức Thụ từ năm 1948 đến năm 1954.
Từ sau hiệp định Giơnevơ là cha già Thân, cha Chính Thu, cha già Hậu, lần lượt coi sóc đến ngày 03.8.1969, rồi cha Phero Giuse Đinh Bỉnh chịu trách nhiệm về Lai Ổn từ năm 1970 đến năm 1977, sau Ngài làm Giám Mục Phó rồi là Giám Mục Giáo Phận Thái Bình.
Kế đến cha Giuse Nguyễn Đình Bốn chánh xứ Tràng Lũ kiêm nhiệm xứ Lai Ổn, đến tháng 2 năm 2006 cha Giuse Trần Văn Thực về trông coi Lai Ổn thay cha Bốn cho đến nay.
Trong dịp vui mừng kỷ niệm gần 400 năm đón nhận Tin Mừng và 350 năm thành lập giáo xứ Lai Ổn, cụ Đaminh Nguyễn Đình Đễ xin chia sẻ niềm vui bằng mấy vần thơ sau:
MỪNG NGÀY LẬP XỨ
Năm một nghìn sáu trăm năm chín
Sau 33 năm đón nhận Đức Tin
Đức Thầy cảm nhận lòng tin
Ban sắc lập xứ thông tin chuyển về
Giáo dân vui sướng tràn trề
Đồng hương tấp nập về quê vui mừng
Trống chiêng cổ xúy tưng bừng
Tiếp đón các xứ trong vùng chung vui.
TUỔI ĐỜI XỨ ĐẠO QUÊ TÔI Lai Ổn có đạo lâu rồi
Đã 383 năm đón lời Phúc Âm
Tổ tiên sốt mến đồng tâm
Rao truyền đạo Chúa gieo mầm gần xa
Đức Thầy ban sắc lập ra
Chính xứ Lai Ổn thật là phúc thay
350 năm kỷ niệm hôm nay
Lai Ổn mở hội nhớ ngày Hồng Ân
Giáo dân khắp chốn xa gần
Nô nức về dự chung phần tạ ơn.
THÁNH ĐƯỜNG XỨ TÔI
Thánh đường Lai Ổn quê tôi
Đã trên trăm tuổi sáng ngời như xưa
Bao năm giãi nắng dầm mưa
Rêu phong cổ kính chẳng thua nơi nào
Tháp chuông bệ vệ vươn cao
Chuông đồng ba cỗ đồng giao hàng ngày
Mời gọi giáo hữu về đây
Khẩn nài Thiên Chúa ban đầy Hồng Ân
Cho dân Lai Ổn xa gần
Xã làng Lương Giáo muôn phần An Khang.