Theo tin Tòa Thánh, trong Chuyến Tông du Của Đức Thánh Cha Phanxicô Đến Luxembourg Và Bỉ (26-29 Tháng 9 Năm 2024), ngài đã tới gặp gỡ Cộng Đồng Công Giáo Thứ năm, ngày 26 tháng 9 năm 2024. Nhân dịp này, sau khi nghe các Chứng từ, ngài đã ngỏ lời với họ. Sau đây là nguyên văn bài nói chuyện của ngài dựa vào bản tiếng Anh do Tòa Thánh cung cấp:
Tôi muốn nhắc lại những gì anh chị em đã nói về bi kịch di cư. Chúng ta đừng quên một điệp khúc xuất hiện nhiều lần trong Kinh thánh, trong Cựu ước: góa phụ, trẻ mồ côi và người lạ.
Ngay trong Cựu ước, Chúa đã nói 'hãy thương xót những người bị bỏ rơi'. Vào thời đó, các góa phụ bị bỏ rơi, trẻ mồ côi cũng vậy, và cả người nước ngoài và người di cư nữa. Người di cư là một phần của sự mặc khải này. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến người dân và Chính phủ Luxembourg vì những gì họ đã làm để hỗ trợ người di cư. Cảm ơn các bạn!
* * *
Thưa Đại Công Tước,
Thưa Đức Hồng Y và các anh em Giám mục,
Anh chị em thân mến!
Tôi rất vui khi được ở đây với anh chị em tại nhà thờ lớn tráng lệ này. Tôi cảm ơn Hoàng tử Đại công tước và gia đình đã có mặt; Tôi cảm ơn Đức Hồng Y Jean-Claude Hollerich vì những lời tốt đẹp của ngài, cũng như Diogo, Christine và Sơ Maria Perpetua vì những chứng từ của họ.
Cuộc gặp gỡ của chúng ta diễn ra trong một Năm Thánh Đức Mẹ quan trọng: Giáo hội tại Luxembourg đang kỷ niệm bốn thế kỷ sùng kính Đức Mẹ, Đấng An ủi Người Đau khổ, Bổn mạng của đất nước này. Danh hiệu Đức Mẹ này phù hợp với chủ đề mà các bạn đã chọn cho chuyến thăm này: “Phục vụ”. An ủi và phục vụ thực ra là hai khía cạnh cơ bản của tình yêu mà Chúa Giêsu đã ban cho chúng ta, tình yêu mà Người đã trao phó cho chúng ta như sứ mệnh của chúng ta (x. Ga 13:13-17), và Người đã chỉ ra như con đường duy nhất dẫn đến niềm vui trọn vẹn (x. Cv 20:35). Vì lý do này, trong lời cầu nguyện khai mạc Năm Đức Mẹ, chúng ta sẽ cầu xin Mẹ Thiên Chúa giúp chúng ta trở thành “những nhà truyền giáo, sẵn sàng làm chứng cho niềm vui của Tin Mừng”, biến đổi trái tim chúng ta theo trái tim của Mẹ để “dành cuộc sống của chúng ta để phục vụ anh chị em mình”. Bây giờ chúng ta hãy dừng lại để suy gẫm về ba từ ngữ: phục vụ, sứ mệnh và niềm vui.
Trước hết, phục vụ. Chúng ta vừa nghe nói rằng Giáo hội tại Luxembourg muốn trở thành “Giáo hội của Chúa Giêsu Kitô, Đấng đến không phải để được phục vụ, mà là để phục vụ” (x. Mt 20:28; Mc 10:45). Về vấn đề này, hình ảnh Thánh Phanxicô ôm lấy người phong cùi và chữa lành vết thương của anh ta cũng được đưa ra. Liên quan đến việc phục vụ, tôi muốn nhấn mạnh đến một khía cạnh rất cấp bách hiện nay, đó là chào đón người khác. Tôi đề cập đến điều này ở đây giữa anh chị em chính là vì đất nước của anh chị em có truyền thống lâu đời về vấn đề này, một truyền thống vẫn còn tồn tại, như Sơ Maria Perpetua đã nhắc nhở chúng ta.
Chúng ta đã nghe về điều đó trong các chứng từ khác và trong những tiếng hô liên tục của anh chị em “todos, todos, todos!”, “mọi người, mọi người, mọi người!”. Đúng vậy, tinh thần của Tin Mừng là tinh thần chào đón, cởi mở với mọi người; nó không chấp nhận bất cứ hình thức loại trừ nào (xem Tông huấn Evangelii Gaudium, 47). Do đó, tôi khuyến khích anh chị em hãy trung thành với di sản của mình, với sự giàu có mà anh chị em có, và tiếp tục biến đất nước của anh chị em thành một ngôi nhà thân thiện cho những người gõ cửa nhà anh chị em để tìm kiếm sự giúp đỡ và lòng hiếu khách.
Việc chào đón là một yêu cầu của lòng bác ái nhưng trước hết là vấn đề công lý, như Thánh Gioan Phaolô II đã tuyên bố khi ngài nhắc lại nguồn gốc Kitô giáo của nền văn hóa châu Âu. Ngài khuyến khích những người trẻ tuổi ở Luxembourg mở đường cho “một châu Âu không chỉ được đánh dấu bằng hàng hóa và vật dụng, mà còn bằng các giá trị, bằng những người đàn ông và đàn bà, bằng trái tim”, một châu Âu nơi Tin Mừng được chia sẻ “qua những lời các con công bố và hành động yêu thương của các con” (Diễn văn gửi đến những người trẻ tuổi của Đại công quốc Luxembourg, ngày 16 tháng 5 năm 1985, 4), cả lời nói và hành động. Tôi nhấn mạnh rằng chúng ta cần một châu Âu và một thế giới mà Tin Mừng sẽ được chia sẻ qua những lời các con công bố cùng với hành động yêu thương của anh chị em.
Điều này đưa chúng ta đến chủ đề thứ hai: sứ mệnh. Đức Hồng Y Tổng giám mục vừa nói về “sự tiến hóa của Giáo hội tại Luxembourg trong một xã hội thế tục hóa”. Tôi thích cách diễn đạt rằng Giáo hội, trong một xã hội thế tục hóa cần phải tiến hóa, trưởng thành và phát triển. Chúng ta không thể khép mình trong nỗi buồn, sự cam chịu hay oán giận. Ngược lại, chúng ta phải chấp nhận thử thách trong khi vẫn trung thành với các giá trị lâu đời của Giáo hội. Chúng ta nên khám phá lại và coi trọng những giá trị này như những con đường truyền giáo, vượt ra ngoài cách tiếp cận chăm sóc mục vụ đơn thuần để hướng đến cách tiếp cận công bố truyền giáo, và điều này đòi hỏi lòng can đảm. Để làm được điều này, Giáo hội phải sẵn sàng để phát triển. Điều này có thể xảy ra thông qua các ví dụ mà Christine đã đề cập: chia sẻ trách nhiệm và thừa tác vụ, cùng nhau bước đi như một cộng đồng truyền giáo và biến tính đồng nghị thành một cách lâu dài để liên hệ giữa các thành viên.
Những người bạn trẻ của chúng ta đã cho chúng ta thấy một hình ảnh đẹp về giá trị của loại tăng trưởng này thông qua màn trình diễn một cảnh trong vở nhạc kịch Laudato Si’. Làm tốt lắm! Các em đã làm rất tốt. Cảm ơn anh chị em vì món quà này! Công trình của anh chị em là kết quả của nỗ lực chung có sự tham gia của nhiều người trong Tổng giáo phận. Đây cũng là một dấu hiệu tiên tri cho chúng ta theo hai cách. Trước hết, công trình của anh chị em nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm của mình đối với “ngôi nhà chung” và chúng ta phải chăm sóc nó, thay vì áp bức nó. Đồng thời, nó cũng khiến chúng ta cân nhắc rằng nếu chúng ta cùng nhau thực hiện sứ mệnh này, nó sẽ trở thành một bản nhạc tuyệt vời mà chúng ta có thể hát để công bố vẻ đẹp của Tin Mừng cho tất cả mọi người. Điều quan trọng đối với tất cả chúng ta là phải nhớ rằng động lực thúc đẩy chúng ta trở thành nhà truyền giáo không phải là nhu cầu đạt chỉ tiêu hoặc cải đạo, mà là mong muốn truyền đạt niềm vui gặp gỡ Chúa Kitô cho càng nhiều anh chị em càng tốt. Và ở đây tôi muốn nhắc lại một câu nói tuyệt đẹp của Đức Benedict XVI: “Giáo hội không phát triển bằng cải đạo mà bằng sự thu hút”.
Vì vậy, khi chúng ta vượt qua khó khăn, sức mạnh sống động của Chúa Thánh Thần đang hoạt động trong chúng ta! Tình yêu thúc đẩy chúng ta công bố Tin Mừng, mở lòng chúng ta ra với người khác. Việc chấp nhận thử thách của lời tuyên bố này cho phép chúng ta phát triển như một cộng đồng, do đó giúp chúng ta vượt qua nỗi sợ hãi khi bước vào những con đường mới và chào đón sự đóng góp của nhau một cách biết ơn. Đây là một động lực tươi đẹp, lành mạnh và vui tươi mà chúng ta nên vun đắp trong chính mình và giữa những người xung quanh.
Và vì vậy, chúng ta đã đi tới từ ngữ thứ ba: niềm vui. Diogo đã nhớ lại trải nghiệm của mình tại Ngày Giới trẻ Thế giới và chia sẻ với chúng ta niềm hạnh phúc mà anh đã trải qua trong Đêm canh thức, khi anh chờ đợi cuộc gặp gỡ của chúng ta diễn ra, bên cạnh những người trẻ khác từ mọi dân tộc và quốc gia. Anh cũng mô tả sự phấn khích của mình khi thức dậy vào sáng hôm sau và được bao quanh bởi rất nhiều bạn bè. Trong quá trình chuẩn bị cho sự kiện đó ở Bồ Đào Nha, anh đã tràn đầy nhiệt huyết, và bây giờ, một năm sau, anh tràn ngập niềm vui khi được đoàn tụ với những người trẻ khác ở đây tại Luxembourg. Anh chị em có thấy không? Đức tin của chúng ta tràn đầy niềm vui, đó là một “điệu nhảy”, vì chúng ta biết rằng chúng ta là con của một Thiên Chúa là bạn của chúng ta, là Đấng muốn chúng ta được hạnh phúc và hiệp nhất, là Đấng vui mừng trên hết trong ơn cứu độ của chúng ta (x. Lc 15:4-32; THÁNH GREGORY Cả, Bài giảng về Tin Mừng, 34,3). Về vấn đề này, xin hãy nhớ rằng Giáo hội bị tổn hại bởi những Kitô hữu buồn bã, buồn tẻ, mặt dài. Không, họ không thực sự là Kitô hữu. Xin hãy có niềm vui của Tin Mừng, điều đó khiến chúng ta tin tưởng và trưởng thành rất nhiều.
Tôi muốn kết thúc bằng cách nhắc lại một truyền thống tuyệt đẹp khác của đất nước anh chị em. Tôi đã được biết rằng anh chị em cử hành cuộc rước kiệu Mùa xuân, Springprozession, diễn ra tại Echternach vào Lễ Ngũ tuần. Cuộc rước kiệu này tưởng nhớ những nỗ lực truyền giáo không mệt mỏi của Thánh Willibrord, người đã truyền bá tin mừng cho vùng đất này. Toàn bộ thành phố đổ ra đường phố và nhảy múa qua các quảng trường thành phố, cùng với nhiều người hành hương và du khách tham gia cùng anh chị em. Hơn nữa, đoàn rước trở thành một điệu nhảy thống nhất tuyệt vời. Chúng ta hãy nhớ rằng Vua David đã nhảy múa trước Chúa, và đây là biểu hiện của lòng trung thành. Người già, người trẻ và mọi người cùng nhau nhảy múa - ngay cả trong mưa, như trường hợp năm nay! - khi họ diễu hành đến Nhà thờ chính tòa, làm chứng nhiệt tình cho vẻ đẹp của việc cùng nhau bước đi và gặp gỡ anh chị em của họ xung quanh bàn tiệc của Chúa, khi họ tưởng nhớ vị mục tử thánh thiện này. Ở đây, tôi chỉ muốn nói một lời ngắn gọn: xin đừng đánh mất khả năng tha thứ. Anh chị em biết rằng tất cả chúng ta đều cần tha thứ; nhưng anh chị em có biết tại sao không? Bởi vì tất cả chúng ta đều đã được tha thứ và tất cả chúng ta đều cần được tha thứ.
Anh chị em thân mến, sứ mệnh mà Chúa giao phó cho chúng ta thật tuyệt đẹp. Chúng ta hãy an ủi và phục vụ, noi gương Đức Maria và với sự giúp đỡ của Mẹ. Cảm ơn tất cả những người thánh hiến, vì công việc mà anh chị em đang làm, và tất cả các chủng sinh, linh mục và mọi người. Tôi cảm ơn anh chị em đã giúp đỡ những người nghèo khổ với lòng quảng đại như vậy. Vì nơi nào có người nghèo khổ, nơi đó có Chúa Kitô. Tôi chúc lành và cầu nguyện cho anh chị em. Và xin hãy cầu nguyện cho tôi nữa. Cảm ơn anh chị em.
Tôi muốn nhắc lại những gì anh chị em đã nói về bi kịch di cư. Chúng ta đừng quên một điệp khúc xuất hiện nhiều lần trong Kinh thánh, trong Cựu ước: góa phụ, trẻ mồ côi và người lạ.
Ngay trong Cựu ước, Chúa đã nói 'hãy thương xót những người bị bỏ rơi'. Vào thời đó, các góa phụ bị bỏ rơi, trẻ mồ côi cũng vậy, và cả người nước ngoài và người di cư nữa. Người di cư là một phần của sự mặc khải này. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến người dân và Chính phủ Luxembourg vì những gì họ đã làm để hỗ trợ người di cư. Cảm ơn các bạn!
* * *
Thưa Đại Công Tước,
Thưa Đức Hồng Y và các anh em Giám mục,
Anh chị em thân mến!
Tôi rất vui khi được ở đây với anh chị em tại nhà thờ lớn tráng lệ này. Tôi cảm ơn Hoàng tử Đại công tước và gia đình đã có mặt; Tôi cảm ơn Đức Hồng Y Jean-Claude Hollerich vì những lời tốt đẹp của ngài, cũng như Diogo, Christine và Sơ Maria Perpetua vì những chứng từ của họ.
Cuộc gặp gỡ của chúng ta diễn ra trong một Năm Thánh Đức Mẹ quan trọng: Giáo hội tại Luxembourg đang kỷ niệm bốn thế kỷ sùng kính Đức Mẹ, Đấng An ủi Người Đau khổ, Bổn mạng của đất nước này. Danh hiệu Đức Mẹ này phù hợp với chủ đề mà các bạn đã chọn cho chuyến thăm này: “Phục vụ”. An ủi và phục vụ thực ra là hai khía cạnh cơ bản của tình yêu mà Chúa Giêsu đã ban cho chúng ta, tình yêu mà Người đã trao phó cho chúng ta như sứ mệnh của chúng ta (x. Ga 13:13-17), và Người đã chỉ ra như con đường duy nhất dẫn đến niềm vui trọn vẹn (x. Cv 20:35). Vì lý do này, trong lời cầu nguyện khai mạc Năm Đức Mẹ, chúng ta sẽ cầu xin Mẹ Thiên Chúa giúp chúng ta trở thành “những nhà truyền giáo, sẵn sàng làm chứng cho niềm vui của Tin Mừng”, biến đổi trái tim chúng ta theo trái tim của Mẹ để “dành cuộc sống của chúng ta để phục vụ anh chị em mình”. Bây giờ chúng ta hãy dừng lại để suy gẫm về ba từ ngữ: phục vụ, sứ mệnh và niềm vui.
Trước hết, phục vụ. Chúng ta vừa nghe nói rằng Giáo hội tại Luxembourg muốn trở thành “Giáo hội của Chúa Giêsu Kitô, Đấng đến không phải để được phục vụ, mà là để phục vụ” (x. Mt 20:28; Mc 10:45). Về vấn đề này, hình ảnh Thánh Phanxicô ôm lấy người phong cùi và chữa lành vết thương của anh ta cũng được đưa ra. Liên quan đến việc phục vụ, tôi muốn nhấn mạnh đến một khía cạnh rất cấp bách hiện nay, đó là chào đón người khác. Tôi đề cập đến điều này ở đây giữa anh chị em chính là vì đất nước của anh chị em có truyền thống lâu đời về vấn đề này, một truyền thống vẫn còn tồn tại, như Sơ Maria Perpetua đã nhắc nhở chúng ta.
Chúng ta đã nghe về điều đó trong các chứng từ khác và trong những tiếng hô liên tục của anh chị em “todos, todos, todos!”, “mọi người, mọi người, mọi người!”. Đúng vậy, tinh thần của Tin Mừng là tinh thần chào đón, cởi mở với mọi người; nó không chấp nhận bất cứ hình thức loại trừ nào (xem Tông huấn Evangelii Gaudium, 47). Do đó, tôi khuyến khích anh chị em hãy trung thành với di sản của mình, với sự giàu có mà anh chị em có, và tiếp tục biến đất nước của anh chị em thành một ngôi nhà thân thiện cho những người gõ cửa nhà anh chị em để tìm kiếm sự giúp đỡ và lòng hiếu khách.
Việc chào đón là một yêu cầu của lòng bác ái nhưng trước hết là vấn đề công lý, như Thánh Gioan Phaolô II đã tuyên bố khi ngài nhắc lại nguồn gốc Kitô giáo của nền văn hóa châu Âu. Ngài khuyến khích những người trẻ tuổi ở Luxembourg mở đường cho “một châu Âu không chỉ được đánh dấu bằng hàng hóa và vật dụng, mà còn bằng các giá trị, bằng những người đàn ông và đàn bà, bằng trái tim”, một châu Âu nơi Tin Mừng được chia sẻ “qua những lời các con công bố và hành động yêu thương của các con” (Diễn văn gửi đến những người trẻ tuổi của Đại công quốc Luxembourg, ngày 16 tháng 5 năm 1985, 4), cả lời nói và hành động. Tôi nhấn mạnh rằng chúng ta cần một châu Âu và một thế giới mà Tin Mừng sẽ được chia sẻ qua những lời các con công bố cùng với hành động yêu thương của anh chị em.
Điều này đưa chúng ta đến chủ đề thứ hai: sứ mệnh. Đức Hồng Y Tổng giám mục vừa nói về “sự tiến hóa của Giáo hội tại Luxembourg trong một xã hội thế tục hóa”. Tôi thích cách diễn đạt rằng Giáo hội, trong một xã hội thế tục hóa cần phải tiến hóa, trưởng thành và phát triển. Chúng ta không thể khép mình trong nỗi buồn, sự cam chịu hay oán giận. Ngược lại, chúng ta phải chấp nhận thử thách trong khi vẫn trung thành với các giá trị lâu đời của Giáo hội. Chúng ta nên khám phá lại và coi trọng những giá trị này như những con đường truyền giáo, vượt ra ngoài cách tiếp cận chăm sóc mục vụ đơn thuần để hướng đến cách tiếp cận công bố truyền giáo, và điều này đòi hỏi lòng can đảm. Để làm được điều này, Giáo hội phải sẵn sàng để phát triển. Điều này có thể xảy ra thông qua các ví dụ mà Christine đã đề cập: chia sẻ trách nhiệm và thừa tác vụ, cùng nhau bước đi như một cộng đồng truyền giáo và biến tính đồng nghị thành một cách lâu dài để liên hệ giữa các thành viên.
Những người bạn trẻ của chúng ta đã cho chúng ta thấy một hình ảnh đẹp về giá trị của loại tăng trưởng này thông qua màn trình diễn một cảnh trong vở nhạc kịch Laudato Si’. Làm tốt lắm! Các em đã làm rất tốt. Cảm ơn anh chị em vì món quà này! Công trình của anh chị em là kết quả của nỗ lực chung có sự tham gia của nhiều người trong Tổng giáo phận. Đây cũng là một dấu hiệu tiên tri cho chúng ta theo hai cách. Trước hết, công trình của anh chị em nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm của mình đối với “ngôi nhà chung” và chúng ta phải chăm sóc nó, thay vì áp bức nó. Đồng thời, nó cũng khiến chúng ta cân nhắc rằng nếu chúng ta cùng nhau thực hiện sứ mệnh này, nó sẽ trở thành một bản nhạc tuyệt vời mà chúng ta có thể hát để công bố vẻ đẹp của Tin Mừng cho tất cả mọi người. Điều quan trọng đối với tất cả chúng ta là phải nhớ rằng động lực thúc đẩy chúng ta trở thành nhà truyền giáo không phải là nhu cầu đạt chỉ tiêu hoặc cải đạo, mà là mong muốn truyền đạt niềm vui gặp gỡ Chúa Kitô cho càng nhiều anh chị em càng tốt. Và ở đây tôi muốn nhắc lại một câu nói tuyệt đẹp của Đức Benedict XVI: “Giáo hội không phát triển bằng cải đạo mà bằng sự thu hút”.
Vì vậy, khi chúng ta vượt qua khó khăn, sức mạnh sống động của Chúa Thánh Thần đang hoạt động trong chúng ta! Tình yêu thúc đẩy chúng ta công bố Tin Mừng, mở lòng chúng ta ra với người khác. Việc chấp nhận thử thách của lời tuyên bố này cho phép chúng ta phát triển như một cộng đồng, do đó giúp chúng ta vượt qua nỗi sợ hãi khi bước vào những con đường mới và chào đón sự đóng góp của nhau một cách biết ơn. Đây là một động lực tươi đẹp, lành mạnh và vui tươi mà chúng ta nên vun đắp trong chính mình và giữa những người xung quanh.
Và vì vậy, chúng ta đã đi tới từ ngữ thứ ba: niềm vui. Diogo đã nhớ lại trải nghiệm của mình tại Ngày Giới trẻ Thế giới và chia sẻ với chúng ta niềm hạnh phúc mà anh đã trải qua trong Đêm canh thức, khi anh chờ đợi cuộc gặp gỡ của chúng ta diễn ra, bên cạnh những người trẻ khác từ mọi dân tộc và quốc gia. Anh cũng mô tả sự phấn khích của mình khi thức dậy vào sáng hôm sau và được bao quanh bởi rất nhiều bạn bè. Trong quá trình chuẩn bị cho sự kiện đó ở Bồ Đào Nha, anh đã tràn đầy nhiệt huyết, và bây giờ, một năm sau, anh tràn ngập niềm vui khi được đoàn tụ với những người trẻ khác ở đây tại Luxembourg. Anh chị em có thấy không? Đức tin của chúng ta tràn đầy niềm vui, đó là một “điệu nhảy”, vì chúng ta biết rằng chúng ta là con của một Thiên Chúa là bạn của chúng ta, là Đấng muốn chúng ta được hạnh phúc và hiệp nhất, là Đấng vui mừng trên hết trong ơn cứu độ của chúng ta (x. Lc 15:4-32; THÁNH GREGORY Cả, Bài giảng về Tin Mừng, 34,3). Về vấn đề này, xin hãy nhớ rằng Giáo hội bị tổn hại bởi những Kitô hữu buồn bã, buồn tẻ, mặt dài. Không, họ không thực sự là Kitô hữu. Xin hãy có niềm vui của Tin Mừng, điều đó khiến chúng ta tin tưởng và trưởng thành rất nhiều.
Tôi muốn kết thúc bằng cách nhắc lại một truyền thống tuyệt đẹp khác của đất nước anh chị em. Tôi đã được biết rằng anh chị em cử hành cuộc rước kiệu Mùa xuân, Springprozession, diễn ra tại Echternach vào Lễ Ngũ tuần. Cuộc rước kiệu này tưởng nhớ những nỗ lực truyền giáo không mệt mỏi của Thánh Willibrord, người đã truyền bá tin mừng cho vùng đất này. Toàn bộ thành phố đổ ra đường phố và nhảy múa qua các quảng trường thành phố, cùng với nhiều người hành hương và du khách tham gia cùng anh chị em. Hơn nữa, đoàn rước trở thành một điệu nhảy thống nhất tuyệt vời. Chúng ta hãy nhớ rằng Vua David đã nhảy múa trước Chúa, và đây là biểu hiện của lòng trung thành. Người già, người trẻ và mọi người cùng nhau nhảy múa - ngay cả trong mưa, như trường hợp năm nay! - khi họ diễu hành đến Nhà thờ chính tòa, làm chứng nhiệt tình cho vẻ đẹp của việc cùng nhau bước đi và gặp gỡ anh chị em của họ xung quanh bàn tiệc của Chúa, khi họ tưởng nhớ vị mục tử thánh thiện này. Ở đây, tôi chỉ muốn nói một lời ngắn gọn: xin đừng đánh mất khả năng tha thứ. Anh chị em biết rằng tất cả chúng ta đều cần tha thứ; nhưng anh chị em có biết tại sao không? Bởi vì tất cả chúng ta đều đã được tha thứ và tất cả chúng ta đều cần được tha thứ.
Anh chị em thân mến, sứ mệnh mà Chúa giao phó cho chúng ta thật tuyệt đẹp. Chúng ta hãy an ủi và phục vụ, noi gương Đức Maria và với sự giúp đỡ của Mẹ. Cảm ơn tất cả những người thánh hiến, vì công việc mà anh chị em đang làm, và tất cả các chủng sinh, linh mục và mọi người. Tôi cảm ơn anh chị em đã giúp đỡ những người nghèo khổ với lòng quảng đại như vậy. Vì nơi nào có người nghèo khổ, nơi đó có Chúa Kitô. Tôi chúc lành và cầu nguyện cho anh chị em. Và xin hãy cầu nguyện cho tôi nữa. Cảm ơn anh chị em.