John Lavenburg trên tạp chí Crux, ngày 9 tháng 4 năm 2024, nhận định rằng nhiều người theo chủ nghĩa cấp tiến và bảo thủ dường như vừa hoan nghênh vừa lên án tài liệu học thuyết mới nhất của Vatican về phẩm giá con người vì lập trường của nó đối với các vấn đề cụ thể.



Trong khi đó, các nhà thần học luân lý Công Giáo nhấn mạnh tính nhất quán mà với nó các vấn đề đã được bàn giải, và việc tuân thủ giáo huấn của Giáo hội được thể hiện.

David Cloutier, Giáo sư thường trú về Thần học Luân lý tại Đại học Công Giáo Hoa Kỳ, nói với Crux: “Danh sách các vấn đề đã phá bỏ mọi nỗ lực nhằm liên kết Giáo hội với những người theo chủ nghĩa cấp tiến hay bảo thủ, hoặc với những người theo chủ nghĩa cấp tiến và truyền thống, bởi vì nó cho thấy rằng giáo huấn của Giáo hội về nghèo đói, hòa bình, nạn buôn người và vấn đề di cư là hoàn toàn nhất quán với Giáo huấn của Giáo Hội chống lại việc phá thai, chống lại cái chết êm dịu, chống lại các cuộc phẫu thuật chuyển giới, những vấn đề như vậy.”

Các chủ đề được đề cập trong tuyên bố Dignitas Infinita – được Bộ Giáo lý Đức tin công bố vào ngày 8 tháng 4 – như “những vi phạm nghiêm trọng về phẩm giá con người” là nghèo đói, chiến tranh, di cư, buôn người, lạm dụng tình dục, bạo lực đối với phụ nữ, phá thai, mang thai hộ, an tử và hỗ trợ tự tử, loại trừ người khuyết tật, lý thuyết phái tính, chuyển đổi giới tính và bạo lực kỹ thuật số.

Tuy nhiên, quan điểm về những chủ đề đó chỉ là một phần của tài liệu – giới hạn ở phần thứ tư và phần cuối cùng trước khi kết luận. Ba phần đầu tiên – phần lớn của tài liệu – là nỗ lực làm sáng tỏ ý nghĩa của phẩm giá con người, trích dẫn sự nhầm lẫn thường xuyên xung quanh việc sử dụng thuật ngữ này.

Trong ba phần đó, tài liệu về cơ bản bắt đầu bằng một định nghĩa chung về phẩm giá con người, giải thích rằng “mỗi con người đều sở hữu một phẩm giá vô hạn, được đặt nền tảng không thể tách rời trong chính con người mình, nó chiếm ưu thế trong và vượt ra ngoài mọi hoàn cảnh, trạng thái hoặc hoàn cảnh mà con người có thể gặp phải”. Từ đó, nó đi sâu vào các chi tiết cụ thể của phẩm giá và những quan niệm sai lầm hiện đại xung quanh nó.

Cloutier cho biết tài liệu này là một “tuyên bố mạnh mẽ” về nguyên tắc xã hội đặc trưng của Giáo hội hậu Vatican II, lưu ý rằng nó không thuộc về bất cứ một giáo hoàng cụ thể nào. Ông cho biết ông đặc biệt ấn tượng với việc tài liệu này không chỉ là một tuyên bố tích cực về phẩm giá mà còn chỉ ra cách trong đó ngôn ngữ được sử dụng và không được sử dụng đúng cách.

Cloutier nói: “Trong cả cuộc đối thoại văn hóa rộng lớn hơn và cuộc đối thoại Công Giáo, có những nhầm lẫn trong đó người ta sử dụng hạn từ phẩm giá, nhưng họ không sử dụng nó theo cách phù hợp với giáo huấn của Giáo hội về phẩm giá. Tài liệu cần có thời gian đáng kể để chỉ ra những sai sót này và cố gắng mô tả những hiểu lầm dẫn đến những hiểu lầm này về phẩm giá”.

Nhà thần học luân lý Jana Bennett, nói với Crux rằng điều bà rút tỉa lớn nhất từ tài liệu này là ý tưởng nói rằng phẩm giá là nội tại đối với ý nghĩa của việc làm một hữu thể nhân bản. Bennett mô tả rằng mặc dù tài liệu chú ý đến một số vấn đề cụ thể nảy sinh khi phẩm giá con người không được xem xét đầy đủ, nhưng trọng tâm thần học của nó chủ yếu là vào vai trò quan trọng của phẩm giá con người, từ đó tất cả các điểm khác của nó đều theo sau.

Bennett, Trưởng khoa Nghiên cứu Tôn giáo tại Đại học Dayton, cho biết: “Tài liệu phần lớn không tập trung vào bất cứ điều cụ thể nào. Nó không đưa ra một phân tích chuyên sâu về một vấn đề cụ thể, vì vậy những người tìm kiếm một cuộc thảo luận nổi bật hơn về những câu hỏi này, nó đơn giản không có trong tài liệu này.”

Trong một tuyên bố với Crux, một phát ngôn viên của Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ nói với Crux rằng hội đồng rất biết ơn về tuyên bố này và các giám mục sẽ nghiên cứu và suy gẫm về nó.

“Tài liệu nhấn mạnh truyền thống lâu đời của Giáo hội về tầm quan trọng của việc luôn công nhận, tôn trọng và bảo vệ phẩm giá con người trong mọi hoàn cảnh, cũng như cách hiểu, tôn vinh và áp dụng điều đó vào các tình huống và thách thức khác nhau mà chúng ta phải đối diện ngày nay,” người phát ngôn nói.

Trong số tất cả các chủ đề của tài liệu, những chủ đề liên quan đến phái tính và giới tính đã thu hút được nhiều bình luận và đưa tin nhất. Đặc biệt, những người ủng hộ LGBTQ+ theo Công Giáo đã lên án tài liệu này, cho rằng nó không công nhận phẩm giá con người của người chuyển phái và người không thuộc giới tính nhị phân.

Tài liệu nêu rõ rằng lý thuyết phái tính nhằm phủ nhận “sự khác biệt lớn nhất có thể hiện hữu giữa các sinh vật: sự khác biệt về giới tính”. Nó cũng khẳng định rằng lý thuyết phái tính là một hệ tư tưởng “hình dung ra một xã hội không có sự khác biệt về giới tính, do đó loại bỏ nền tảng nhân học của gia đình”.

Tuy nhiên, Vatican cũng nói rõ rằng mỗi người, bất kể khuynh hướng tình dục của họ, phải được tôn trọng và phải tránh sự phân biệt đối xử và bạo lực đối với họ.

Francis DeBernardo, giám đốc điều hành của tổ chức vận động LGBTQ+ Công Giáo New Ways Ministry, đã đưa ra một tuyên bố vào ngày 8 tháng 4 về tài liệu này, lập luận rằng “trong khi [tài liệu] đưa ra một lý do tuyệt vời về lý do tại sao mỗi con người, bất kể điều kiện sống, phải được tôn trọng, được tôn vinh và yêu mến, nó không áp dụng nguyên tắc này cho những người đa dạng phái tính”.

DeBernardo tiếp tục cáo buộc Vatican “một lần nữa ủng hộ và truyền bá những ý tưởng dẫn đến tổn hại thực sự về thể chất đối với người chuyển giới, người không thuộc giới nhị phân và những người LGBTQ+ khác”.

Khi được hỏi về sự nhấn mạnh của người ta đối với một số vấn đề nhất định trong tài liệu, Cloutier cho biết điều quan trọng là mọi người phải xem toàn bộ phạm vi của tài liệu. Ông lưu ý rằng ngay cả về mặt không gian dành cho từng vấn đề khác nhau, “có một mức độ song song đáng chú ý”, và do đó, thậm chí không thể khẳng định rằng tài liệu tập trung vào một số vấn đề nhất định hơn những vấn đề khác.

Cloutier cho biết ông hy vọng mọi người sẽ nhận ra điều đó, và sau đó đặt câu hỏi sâu sắc hơn là tại sao những người có thiện chí, người Công Giáo cũng như người không Công Giáo, không thể thấy được sự nhất quán trong giáo huấn của Giáo hội đối với tất cả các vấn đề được đề cập trong tài liệu.

Cloutier nhận định, “Tôi thực sự hy vọng họ nhìn thấy rằng đó là vì mọi người hiểu sai ý nghĩa của chúng ta về phẩm giá con người và tài liệu này có một số điều rất sâu sắc để nói về câu hỏi trừu tượng hơn đó”.