Elise Ann Allen của tạp chí Crux, ngày 2 tháng 4 năm 2024, tường trình rằng Trong một cuốn sách phỏng vấn mới khác sẽ được xuất bản vào ngày mai, Đức Thánh Cha Phanxicô đã mở ra những căng thẳng giữa ngài và thư ký riêng của người tiền nhiệm Bênêđíctô XVI, Đức Tổng Giám Mục người Đức Georg Gänswein, người mà ngài nói đã khiến mọi việc “khó khăn” đối với ngài.



Nói chuyện với Nhà báo Tây Ban Nha Javier Martinez-Brocal của ABC Español, Đức Phanxicô đề cập đến những so sánh giữa ngài và Đức Bênêđíctô, nói rằng những so sánh như vậy là bình thường, và ngay cả Đức Bênêđíctô cũng được so sánh với Đức Gioan Phaolô II.

Tuy nhiên, ngài cho biết một số điều được cho là không đúng sự thật đối với Đức Bênêđíctô XVI, và bày tỏ niềm tin của mình rằng những người coi việc từ chức của Đức Bênêđíctô là “sự kết thúc của Giáo hội” và việc đã gây ra tổn hại to lớn đều có “quan điểm hơi mang tính ý thức hệ. ”

Đức Phanxicô, không nêu tên, cho biết Đức Bênêđictô đã từng “trục xuất” một người nói xấu ngài ra khỏi tu viện Mater Ecclesiae nơi Đức Bênêđíctô cư ngụ, “nhưng ngài đã làm điều đó một cách dịu dàng. Ngài quả là một chính nhân.”

Đức Phanxicô nói rằng ngài từng tâm sự với Đức Bênêđíctô rằng Gänswein, người từng là thư ký riêng của Đức Bênêđíctô trong suốt triều đại giáo hoàng của ngài và những năm sau khi ngài từ chức, “đã làm một số điều rất khó khăn đối với tôi”.

Đưa ra một ví dụ cụ thể, Đức Phanxicô cho biết ngài đã từng thay thế người đứng đầu một cơ quan của Vatican, không đề cập đến tên, “và quyết định này đã gây ra một số tranh cãi”.

“Giữa tất cả những ồn ào đó, người thư ký đã chủ động đưa ngài đến gặp Đức Bênêđíctô, vì người đó muốn chào thăm ngài. Vì vị giáo hoàng danh dự rất tốt bụng nên ngài đã chấp nhận,” Đức Phanxicô nói như thế, đồng thời cho biết vấn đề là “họ đã loan truyền bức ảnh về cuộc gặp gỡ đó, như thể Đức Bênêđíctô đang trả lời quyết định của tôi”.

Ngài nói, “Thành thật mà nói, điều đó không đúng,” đồng thời cho biết nhiều người muốn Đức Bênêđíctô trở nên “mạnh mẽ” hoặc “chỉ đạo” nhiều hơn trong những năm ngài nghỉ hưu và “tham gia vào trò chơi gây tranh cãi. Nhưng ngài chưa bao giờ làm thế.”

Khi được hỏi liệu ngài có tham khảo ý kiến của Đức Bênêđíctô XVI về quyết định đẩy lùi việc tự do hóa việc sử dụng Thánh lễ Latinh truyền thống của Đức Bênêđíctô hay không, Đức Phanxicô cho biết ngài chưa bao giờ nói chuyện với Đức Bênêđictô về điều đó, nhưng Đức Bênêđíctô đã từng bảo vệ ngài khi ngài phải đối đầu với những lời chỉ trích về việc ngài ủng hộ các cuộc kết hợp dân sự cho các cặp đồng tính.

Ngay sau khi cuộc tranh cãi về những nhận xét đó nổ ra, Đức Phanxicô cho biết, một nhóm Hồng Y đã đến gặp Đức Bênêđíctô về vấn đề đó, và trong cuộc gặp, “Đức Bênêđíctô không hề bị kích động, bởi vì ngài biết rất rõ những gì tôi nghĩ”.

“Ngài lắng nghe họ tất cả, từng người một, trấn an họ và giải thích” việc phân biệt giữa kết hợp dân sự và hôn nhân bí tích, nói với các Hồng Y rằng “đây không phải là một tà giáo”.

“Ngài đã bảo vệ tôi xiết bao!” ĐTC Phanxicô cho biết, tình huống này đã giúp ngài hiểu rằng có những người “che đậy một nửa và lợi dụng cơ hội nhỏ nhất để cắn tôi”, nhưng Đức Bênêđíctô “luôn bảo vệ tôi”.

Đức Phanxicô cũng đề cập đến những căng thẳng với những người ủng hộ Đức Bênêđíctô khác, đặc biệt đề cập đến cuốn sách xuất bản tháng 1 năm 2020 Từ sâu thẳm trái tim chúng ta: Chức linh mục, cuộc sống độc thân và cuộc khủng hoảng của Giáo Hội Công Giáo, được xuất bản với tư cách đồng tác giả của Đức Bênêđíctô XVI và Đức Hồng Y Robert Sarah.

Vào thời điểm đó, người ta có ấn tượng rằng Đức Bênêđíctô đang đứng về phía Sarah bảo thủ trong việc bảo vệ luật độc thân linh mục vào thời điểm Đức Phanxicô đang cân nhắc các đề xuất cho phép truyền chức hạn chế cho những người đàn ông đã có gia đình ở một số khu vực của Amazon, sau Thượng hội đồng Giám mục năm 2019 về Amazon.

Đức Phanxicô nói, trước sự náo động, “Tôi cảm thấy buộc phải yêu cầu thư ký của Đức Bênêđíctô ‘tự nguyện nghỉ phép’, thôi giữ chức vụ Bộ trưởng Phủ Giáo hoàng cũng như tiền lương của ngài”.

Ngài mô tả Sarah là “một người đàn ông tốt” và một người của cầu nguyện, nhưng cũng tin rằng trong nhiệm kỳ làm bộ trưởng bộ phụng vụ của Vatican, Sarah “ngay lập tức bị các nhóm ly khai thao túng”.

Ngài nói: “Đôi khi tôi có ấn tượng rằng việc làm việc trong Giáo triều Rôma khiến ngài hơi cay đắng”.

Năm ngoái, sau cái chết và tang lễ của Đức Bênêđíctô XVI, Đức Phanxicô đã phái Gänswein trở lại Giáo phận Freiburg quê hương của ngài ở Đức mà không có chức vụ chính thức nào, bị nhiều người coi là làm mất mặt trực tiếp.

Những lời của Đức Phanxicô được đưa ra trong cuốn sách phỏng vấn mới Người Kế vị về mối quan hệ của ngài với Đức Bênêđíctô XVI, được Planeta xuất bản vào ngày 3 tháng Tư.

Nói một cách khái quát về mối quan hệ của ngài với Đức Bênêđíctô, Đức Phanxicô nói “Ngài không bao giờ ngừng ủng hộ tôi,” và ngay cả khi Đức Bênêđíctô không đồng ý với điều gì đó, “Ngài chưa bao giờ nói điều đó,” và thay vào đó chỉ chú ý đến các khía cạnh khác của một vấn đề nhất định nào đó.

“Nếu có một người tiến bộ, cấp tiến thì đó chính là ngài. Đến mức vào thời Công đồng Vatican II, người ta nhìn ngài một cách nghi ngờ. Ngay cả quyết định từ chức cũng rất tiến bộ, rất cấp tiến”, ngài nói thế, đồng thời ca ngợi Đức Bênêđíctô là “một nhà thần học vĩ đại”.

Ngài cho biết, “Tôi luôn chú ý điều này ngài là một trong những người đầu tiên luôn thận trọng và chính xác tại Công đồng Vatican II để đạt được mục tiêu cải tổ”.

Đức Phanxicô cho biết khi còn là Tổng Giám mục của Buenos Aires, mỗi lần ngài đến thăm Joseph Ratzinger lúc bấy giờ là Hồng Y, và là Bộ trưởng Bộ Giáo lý Đức tin để thảo luận về những vấn đề như bổ nhiệm giám mục và cuộc khủng hoảng lạm dụng.

Ngài nói, Đức Bênêđíctô đã “hành động can đảm” về vấn đề lạm dụng và nghiêm túc trong việc giải quyết mọi việc.

Ngài nhớ lại có lần, Đức Hồng Y Ratzinger lúc ấy đã có một cuộc gặp với các quan chức của Phủ Quốc vụ khanh Vatican để giải quyết các cáo buộc chống lại người sáng lập Đạo Binh Chúa Kitô bị thất sủng, Cha Marcial Maciel Degollado, và ngài đã mang hồ sơ về Maciel đến cuộc họp.

Tuy nhiên, sau cuộc họp, ngài đã gác hồ sơ lại, nói với thư ký rằng “hãy mang về văn khố, bên kia đã thắng”.

(Có khả năng nhắc đến cuộc xung đột giữa Ratzinger và Bộ trưởng Ngoại giao lúc bấy giờ của Vatican, Hồng Y người Ý Angelo Sodano, người thân cận với Đạo Binh và phản đối hành động chống lại Maciel. Vai trò của Sodano sau đó đã được Hồng Y Christoph Schönborn của Vienna công khai hóa).

Đức Phanxicô nói, bất chấp thất bại, Đức Bênêđíctô “không gạt vụ việc sang một bên hoặc bỏ qua. Ngài đã tìm kiếm thời điểm thích hợp và nhiều năm sau, với tư cách là giáo hoàng, điều đầu tiên ngài làm là đối mặt với vấn đề đó và giải quyết nó. Ngài là một chiến binh không đầu hàng, không bỏ cuộc cho đến khi hoàn thành những gì ngài cho là chính đáng ”.

Năm 2006, với tư cách giáo hoàng, Đức Bênêđíctô XVI đã loại bỏ Maciel khỏi thừa tác vụ tích cực và kết án ông sống đời cầu nguyện và sám hối.

Đức Phanxicô nhớ lại Đức Bênêđíctô, trước khi từ chức, đã bảo vệ ngài vào năm 2011 khi các quan chức cấp trung trong Bộ Giám mục lúc bấy giờ muốn ngài mất chức lãnh đạo, vì thế ngài đã chuẩn bị từ chức khi ngài đến tuổi nghỉ hưu là 75, và đã chọn một tên mới là Tổng Giám mục tiếp theo của Buenos Aires.

Tuy nhiên, thay vì chấp nhận, Đức Phanxicô nói rằng Đức Bênêđíctô đã từ chối, nói rằng: “Tôi không biết tại sao Đức Hồng Y Bergoglio lại có quá nhiều kẻ thù ở đây,” và gia hạn nhiệm kỳ của ngài thêm hai năm nữa.

Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết ngài tin rằng quyết định từ chức của Đức Bênêđíctô có thể là quyết định có hậu quả nhất mà ngài đã đưa ra. Đức Phanxicô cho biết ngài đã biết tin từ chức ngay sau khi nó được công bố, và một người bạn là nhà báo ở Rome đã gọi điện cho ngài để cung cấp tin tức và thông tin chi tiết về mọi việc đang diễn ra.

Nhớ lại cuộc gặp đầu tiên với Đức Bênêđíctô XVI sau khi được bầu làm giáo hoàng, Đức Phanxicô cho biết đã 10 ngày sau khi được bầu làm giáo hoàng và trong cuộc trò chuyện đó, Đức Bênêđíctô đã đưa cho ngài một chiếc hộp chứa tài liệu về vụ tai tiếng Vatileaks.

Đức Bênêđíctô đề nghị những người mà ngài nghĩ nên bị cách chức, Đức Phanxicô nói, đồng thời cho biết ngài đã tiếp nhận những đề xuất này.

Đức Phanxicô cho biết ngài chưa bao giờ xem xét nghiêm túc những báo cáo về căng thẳng giữa ngài và Đức Bênêđíctô, gọi chúng là “vô nghĩa. Tôi không can dự vào chúng”.

Ngài cho biết ngài đã gặp Đức Bênêđíctô thường xuyên và các ngài đã thảo luận về nhiều vấn đề khác nhau, chẳng hạn như tiến trình cải cách “Con đường Đồng nghị” gây tranh cãi ở Đức.

Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết ngài đã cho Đức Bênêđictô xem một lá thư vào tháng 6 năm 2019 mà ngài đã viết cho ban lãnh đạo Hội đồng Giám mục Đức, cảnh cáo rằng tiến trình này có nguy cơ phá vỡ sự hiệp nhất của Giáo hội, ngài nói rằng: “Đức Bênêđíctô nói rằng đó là một trong những tài liệu có liên quan nhất và cũng sâu sắc nhất mà Tôi đã viết."

Ngài nói, “Chúng tôi đã nói về mọi điều một cách rất tự do”.

Nói về sự quá vãng của Đức Bênêđíctô XVI, Đức Phanxicô nhớ lại việc ngài biết được tình trạng sức khỏe của Đức Bênêđíctô không được tốt nhờ một y tá điều trị cho ngài, và ngài đã đến thăm Đức Bênêđíctô sau khi kết thúc buổi tiếp kiến chung hàng tuần, trong thời gian đó ngài xin các tín hữu cầu nguyện cho Đức Bênêđíctô.

Ngài nói rằng ngài đã ngồi với Đức Bênêđíctô một lúc, nói vài lời dịu dàng và ban phước lành cho Đức Bênêđíctô, nhưng trong khi rời đi cùng với y tá đã thông báo cho ngài về tình trạng sức khỏe bấp bênh của Đức Bênêđíctô, một trong những bác sĩ có mặt đã nhìn cô y tá một cách không hài lòng và gọi cô là “một điệp viên.”

Ngài nói, “Thái độ của những bác sĩ đó là giữ kín mọi điều. Theo một cách nào đó, điều đó khiến tôi hiểu rằng họ gần như đã ‘giam giữ Đức Bênêđíctô’”.

Khi được hỏi liệu ngài có phong Đức Bênêđíctô XVI là tiến sĩ Giáo hội hay không, một danh hiệu cao quý được trao cho các vị thánh được coi là đã có đóng góp đáng kể cho thần học hoặc tín lý, Đức Giáo Hoàng Phanxicô nói rằng hiện nay quá trình ban vinh dự đó đang bị đình trệ.

“Có một căn bệnh của các dòng tu là yêu cầu những người sáng lập của họ được phong làm tiến sĩ của Giáo hội. Tôi đã dừng nó lại bởi vì, nếu chúng ta bắt đầu trao danh hiệu này cho mọi người, nó sẽ mất đi ý nghĩa của nó”, ngài nói thế, nhưng nói thêm rằng Đức Bênêđíctô “tất nhiên có khả năng thuộc hạng mục như vậy”.

Về những tin đồn rằng ngài đang có kế hoạch cải cách các quy tắc quản lý cách thức hoạt động của các mật nghị viện, Đức Phanxicô nói “chẳng có gì liên quan đến điều này cả,” và trong khi tất cả các giáo hoàng trong thế kỷ qua đã sửa đổi mật nghị viện theo một cách nào đó, thì ngài thấy không cần thiết phải làm như vậy. Về việc từ chức giáo hoàng trong tương lai, Đức Phanxicô bày tỏ niềm tin của mình rằng “điều đó tùy thuộc vào mỗi người”.

Ngài cho biết, “Ngay bây giờ, cánh cửa này đang mở…khả thể này luôn hiện hữu, nhưng Đức Bênêđíctô đã mở nó ra. Một số hỏi tôi xem tôi có định từ chức không. Có thể, nhưng hiện tại tôi thấy chưa cần thiết”.