Ngày thứ Hai 22 tháng 7, Đức Giám Mục James Wall của giáo phận Gallup gửi thư mục vụ “Celebrating Mass Ad Orientem, Ad Deum, Versus Populum”(Cử hành Thánh lễ cùng với Dân, hướng về phía Đông, hướng về Chúa,).

Cảm hứng từ thư của Cựu Giáo Hoàng Biển Đức 16, phát hành ngày 10 tháng 4 năm 2019, Đức Giám Mục Wall viết: “Chúng ta nên nhớ rằng Bí tích Thánh Thể không chỉ đơn giản là một "dấu hiệu" đẹp hoặc "biểu tượng" của sự hiệp thông với Thiên Chúa, nhưng thật ra là sự hiệp thông với Thiên Chúa.” Bí tích Thánh Thể chính là Mình, Máu, Linh hồn và Thiên tính của Chúa Giêsu Kitô, và nguồn và đỉnh của đời sống Kitô hữu” (LG 11). Ngài nói rằng bức thư của giáo hoàng danh dự Biển Đức cung cấp cho chúng ta một cơ hội để suy tư về cách tôn trọng Bí tích Thánh thể tốt hơn. Có nhiều cách để thực hiện điều này: đến sớm để chuẩn bị Thánh lễ trong cầu nguyện; ở lại sau đó để dâng lời tạ ơn; mặc quần áo phù hợp trong Thánh lễ và trong Nhà thờ; giữ chay Thánh Thể một giờ; xưng tội thường xuyên, thậm chí hàng tháng; và Rước Lễ không vội vã nhưng với lòng tôn kính (GLHTCG 1385-1389).

Tuy nhiên, có một thực hành cụ thể mà tôi muốn nêu bật ở đây. Đó là về việc thực hiện tùy chọn (option) để cử hành Hy tế của Thánh lễ hướng 'về phía Đông' (ad Orientem) hoặc hướng về Chúa (ad Deum) khác biệt với hướng về phía dân (versus Populum). Hãy để tôi nói ngay từ đầu rằng việc cử hành này có thể là “đề tài gây tranh cãi”. Tạo ra những thay đổi trong cách chúng ta cầu nguyện có thể là khó khăn, nhất là khi nói đến cầu nguyện phụng vụ. Bằng cách giải thích và biện hộ cho điều này, tôi không cố gắng phá vỡ cách cầu nguyện của người dân Giáo phận này. Thay vào đó, tôi đang cố gắng mở kho tàng của di sản Giáo Hội, để chúng ta cùng nhau có thể trải nghiệm một trong những cách cổ xưa nhất mà Giáo hội luôn cầu nguyện, bắt đầu từ Chúa Giêsu và thậm chí cho đến thời điểm của chúng ta, và qua đó học hỏi từ sự khôn ngoan 'vừa cổ xưa, vừa mới mẻ' của Giáo Hội.”

Chúng ta có thể nói rằng cử hành Thánh lễ hướng về phía đông là một trong những tập tục cổ xưa nhất và những thực hành nhất quán nhất trong đời sống của Giáo hội. Đó là một phần mà Giáo Hội luôn hiểu biết thế nào là thờ phượng Thiên Chúa đúng đắn. Ngài nói rằng “cử hành Thánh lể hướng về Chúa không phải là một hình thức của thời cổ đại, nghĩa là chọn làm một việc gì đó vì nó đã cũ, nhưng là chọn làm một việc luôn luôn như vậy. Điều này có nghĩa rằng, thờ phượng hướng về dân là hoàn toàn mới trong đời sống Giáo Hội, và trong khi đó là một tùy chọn phụng vụ có giá trị hôm nay, nó vẫn có thể bị coi là mới lạ khi nói đến việc cử hành Thánh lễ.

Ngài giải thích lý do thờ phượng hướng về phía đông hoặc hướng về Chúa như sau: 1/ Cầu nguyện và thờ phượng hướng về phía đông, trước tiên và trên hết, là một biểu hiện đơn giản của việc nhìn vào Chúa Kitô là nơi gặp gỡ giữa Thiên Chúa và con người. Nó diễn tả hình thức Kitô cơ bản của lời cầu nguyện chúng ta. Cầu nguyện hướng về phía đông có nghĩa là sẽ gặp Chúa Kitô sắp đến; 2/ Trong việc thờ phượng hướng về Chúa, linh mục và giáo dân hiệp nhất với nhau nên một trong việc thờ phượng Thiên Chúa, với thân xác của họ cách thể lý trong một hành vi chung của thờ phượng ba ngôi; 3/ Cử hành Thánh lễ hướng về phía đông, mang ý nghĩa nhắc nhở chúng ta về những yếu tố quan trọng này của đức tin chúng ta, và cuối cùng là Thánh lễ trước tiên và trên hết không phải là về chúng ta nhưng là về Thiên Chúa và vinh quang của Ngài, về việc thờ phượng Ngài như Ngài mong muốn và không phải là điều chúng ta nghĩ tốt nhất. Đây là công trình của Ngài, không phải của chúng ta, và chúng ta chỉ đơn giản là tham gia vào đó do ý muốn nhân từ của Ngài; 4/ Trong tất cả những nỗ lực của chúng ta trong phụng vụ, yếu tố quyết định phải luôn luôn là việc chúng ta hướng về Chúa. Chúng ta đứng trước Chúa - Ngài nói với chúng ta và chúng ta nói với Ngài. Bất cứ khi nào trong suy nghĩ của chúng ta, chúng ta chỉ quan tâm đến việc làm cho phụng vụ hấp dẫn, thú vị và đẹp đẽ, trận chiến đã bị thua; 5/ Phụng vụ hoặc là Công việc của Thiên Chúa (Opus Dei), Thiên Chúa là chủ đề cụ thể của nó, hoặc không là gì. Dưới ánh sáng này, tôi yêu cầu anh chị em cử hành phụng vụ thiêng liêng với ánh mắt hướng về Thiên Chúa trong sự hiệp thông của các thánh, Giáo hội sống mọi thời và mọi nơi, để phụng vụ thực sự là một biểu hiện vẻ đẹp siêu phàm của Thiên Chúa, Đấng đã gọi những người đàn ông và những người đàn bà là bạn của Ngài!”

Vì những lý do này, tôi đã quyết định rằng, kể từ ngày lễ trọng Mình Máu Chúa Kitô vừa qua, thánh lễ Chúa Nhật lúc 11 giờ sẽ được cử hành hướng về phía đông tại Nhà thờ Chính Tòa Thánh Tâm ở Gallup.

Lm. Nguyễn Tất Thắng OP