Đức Thánh Cha Phanxicô đã ký kết những điều luật mới và những tài liệu hướng dẫn đi kèm để thực thi các điều luật liên quan đến bảo vệ trẻ vị thành niên và những người dễ bị thương tổn tại thành phố quốc gia Vatican. Tự sắc và hai tài liệu liên quan được Đức Thánh Cha Phanxicô ký ngày 26.3, và được công bố ngày 29.3. Việc công bố những tài liệu này được xem như một kết quả cụ thể của Hội nghị Thượng đỉnh các Giám mục tại Vatican vào ngày 21-24 tháng 2 vừa qua. Cả ba tài liệu chỉ áp dụng cho thành phố quốc gia Vatican và cho những người bị áp dụng do những điều luật mới này. Trong lãnh thổ quốc gia nhỏ bé này, chỉ có một số linh mục, tu sĩ nam nữ, giáo dân làm việc, nhưng cũng có một số nhỏ trẻ em sinh sống. Các tài liệu này đáp ứng đòi hỏi về những điều luật quốc tế liên quan đến việc bảo vệ trẻ em. Những tài liệu này bao gồm the Convention on the Rights of the Child được Tòa Thánh chuẩn thuận năm 1990, và the Optional Protocol on the Rights of the Child liên quan đến việc buôn bán trẻ em, mãi dâm trẻ em, hình ảnh dâm ô trẻ em, được Tòa Thánh đã chuẩn thuận như một thành phần của tài liệu quốc tế này vào năm 2001.

ĐTC Phanxicô viết trong Tự sắc: ‘Bảo vệ trẻ em vị thành niên và những người dễ bị tổn thương là một phần toàn vẹn của sứ điệp tin mừng mà Giáo Hội và mọi thành phần thuộc Giáo Hội được mời gọi mang đến cho thế giới. Chúng ta có trách nhiệm đón tiếp quảng đại những trẻ vị thành niên và những người dễ bị thương tổn, và tạo cho họ một môi trường an toàn theo lợi ích của họ như là ưu tiên…điều này đòi hỏi một sự hoán cải liên tục và sâu xa’

ĐTC cũng nhấn mạnh trong Tự sắc, bổn phận phải trình báo những lạm dụng và hợp tác với các cấp thẩm quyền về trường hợp vi phạm. Mọi lạm dụng hoặc đối xử sai trái với trẻ vị thành niên hoặc những người dễ bị thương tổn sẻ bị xử lý theo luật. Hơn nữa, khi một người trình báo họ là nạn nhân của lợi dụng, lạm dụng tình dục hoặc đối xử sai trái, phải được quyền tiếp nhận, lắng nghe và đồng hành, cùng với những thành viên gia đình của họ.

ĐTC cũng nhấn mạnh đến việc xử lý công bằng và không thiên vị. Người bị cáo được hưởng tình trạng vô tội cho đến khi bị kết án có tội. Người bị cáo phải rời khỏi vị trí hoặc nhiệm vụ nhưng phải được trợ cấp tương xứng để hồi phục tâm lý và tâm linh. Ngoài ra, ĐTC nói rằng ‘phải làm mọi sự để hồi phục danh dự cho bất cứ ai bị tố cáo bất công’

Tự sắc cũng đưa ra định nghĩa về ‘những người dễ bị tổn thương’. Họ là bất kỳ những người nào đang trong tình trạng bệnh tật, thiếu khả năng thể lý và tâm lý, hoặc những người bị tưóc đi tự do cá nhân hoặc những người không thể chống lại hoặc hiểu được bản chất của lạm dụng’. Vì thế, những người dễ bị tổn thương được xem như là trẻ em xét theo pháp lý.

Theo qui luật mới, mọi vi phạm hoặc tội phạm với trẻ vị thành niên - không chỉ là những lạm dụng tình dục nhưng là bất kỳ đối xử sai trái - đều bị xử lý. Thời hạn xử lý những vi phạm là 20 năm tính từ ngày sinh nhật thứ 18 của nạn nhân. Các viên chức phải báo cáo ngay lập tức bất kỳ lạm dụng nào (trẻ vị thành niên hoặc người lớn dễ bị thương tổn) trong thành phố quốc gia Vatican. Những người làm việc trong thành phố Vatican (và những viên chức làm việc trong Giáo triều Roma và những viên chức thuộc ngoại giao Tòa Thánh trên toàn thế giới) phải thi hành qui luật mới này. Cùng với Tự sắc, các khoản luật gồm 12 điều quy định áp dụng luật hình sự cho các trường hợp vi phạm, thiết lập những cơ cấu để đồng hành với các nạn nhân trẻ em vị thành niên, chương trình đào tạo đề phòng lạm dụng, thanh lọc những nhân viên làm việc tại thành phố quốc gia Vatican…

Các luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 1.6.2019 trong vòng 3 năm thử nghiệm.

Lm. Nguyễn Tất Thắng OP