« NHỮNG KHUÔN MẶT VĂN HÓA VIỆT NAM PARIS, 1995-2015 »

Thay mặt Câu lạc bộ Văn hóa Việt Nam Paris, chúng tôi xin gởi đến qúy bạn đọc lời chào quí mến.

Từ biến cố 75 đến nay đã hơn 41 năm ; Đối với dòng lịch sử dân tộc là quá ngắn ngủi, nhưng đối với đời người quả là một thời gian dài ! Sau biến cố đau thương ấy, người Việt như đàn chim vỡ tổ, bất chấp mọi hiểm nguy, ào ạt bỏ nước ra đi theo dòng sử mệnh, mang theo cả tâm tình quê hương đến xứ người. Cùng một hoàn cảnh, chúng tôi những người mang tâm hồn nghệ sĩ luôn hướng về Chân Thiện Mỹ, và ca ngợi những gì tạo hóa đã ban cho con người nên đã chọn con đường phục vụ văn hóa. Đây là một hành trình rất gian nan ! Trong dòng lịch sử cận đại tiếp nối đến nay, người cộng sản đã nhiều lần tận diệt văn hóa qua những vụ án Nhân Văn Giai Phẩm cầm tù nhà văn, đốt sách báo, cấm văn hóa "đồi trụy", cấm nghe nhạc vàng ..vvv.. Chọn con đường văn hóa là chúng tôi muốn góp chút sức nhỏ mọn để bảo tồn những cái hay cái đẹp mà con người đã nhân danh chủ nghĩa cấm những văn hóa khác với quan điểm của họ mà họ cho là 'văn hóa đồi trụy', và cố tìm cách hủy diệt'. Suốt mấy chục năm qua chúng tôi cùng bằng hữu khắp nơi đã cố gắng cho in lại một số sách cũ và giới thiệu những sáng tác mới. Nhiều khuôn mặt tác giả, nhiều tác phẩm đã trình làng tại Paris.

Là những người chủ trương và trách nhiệm việc thực hiện, chúng tôi xin giới thiệu tác phẩm « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris, 1995-2015 ». Nhưng trước đó, chúng tôi xin có đôi lời giới thiệu Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam Paris của chúng tôi.

1. « CÂU LẠC BỘ VĂN HÓA VIỆT NAM PARIS » đã được thành lập vào năm 1994 do một số nhân sĩ trí thức ở Paris, mà những vị sau đây đã tích cực góp công sức cho câu lạc bộ lúc ban đầu : nhà thơ GS bác sĩ Bằng Vân Trần Văn Bảng, nhà thơ Đỗ Bình, nữ sĩ giáo sư Minh Châu Thái Hạc Oanh, nữ sĩ giáo sư Phạm Thị Nhung, nhà thơ bác sĩ Phương Du Nguyễn Bá Hậu và họa sĩ Nguyễn Đức Tăng.

Thành viên câu lạc bộ đa số thuộc giới trí thức văn nghệ sĩ, trong đó có một số người thuộc Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại, hội thơ Ba Lê Thi Xã, văn nghệ sĩ tự do Paris… Xin trích lời phát biểu của nhà thơ Phương Du về Ba Lê Thi Xã đăng trên nguyệt san Á Châu và Việt Nam Forum : «Ba Lê Thi Xã, một hội thơ có khuynh hướng Đường Thi do hai cố thi sĩ Hương Bình Gs Cao Văn Chiểu và Hàm Thạch Gs Nguyễn Xuân Nhẫn sáng lập vào năm 1981... Thời gian sau, Nữ sĩ Minh Châu Gs Thái Hạc Oanh cùng với nhà thơ Phương Du là những cột trụ của Ba Lê Thi Xã. Hội quy tụ nhiều trí thức khoa bảng, như giáo sư đại học, bác sĩ, luật gia, học giả, dịch giả…vv…nhưng có tâm hồn thơ, nên có nhiều nguời đã thành danh trong làng thơ trước 75 và hiện nay. Thời gian trôi đi, nhiều nguời trong nhóm đã khuất như : nhà thơ Đào Trọng Đủ, nhà thơ Hương Bình Cao Văn Chiểu, nhà thơ Hàm Thạch Nguyễn Xuân Nhẫn, nhà thơ Bằng Vân Trần Văn Bảng, nhà thơ Đàn Đức Nhân, nhà thơ Huỳnh Khắc Dụng, nhà thơ Lương Giang Phạm Trọng Nhân, nhà thơ Phuợng Linh Đỗ Quang Trị, nhà thơ Nguyễn Thường Xuân, nhà thơ Việt Hoài, nữ sĩ Liên Trang Phạm Thị Ngoạn (Ái nữ cụ Phạm Quỳnh), nữ sĩ Thanh Liên, Nhà thơ Song Thái Phạm Công Huyền, nữ sĩ Minh Châu Thái Hạc Oanh, nhà thơ Vân Uyên Nguyễn Văn Ái, nhà thơ Hương Giang Thái Văn Kiểm. Những nguời còn sống như: nữ sĩ Quỳnh Liên Công Tằng Tôn Nữ Quỳnh Liên, nữ sĩ Phạm Thị Nhung, nhà thơ Khuê Trai Vũ Quốc Thúc, nhà thơ Phương Du Nguyễn Bá Hậu, nhà thơ Hoài Việt Nguyễn Văn Hướng, nhà thơ Hồ Trọng Khôi, nhà thơ Đỗ Bình …vv… Nhà thơ Đỗ Bình là người trẻ tuổi nhất đã bỏ ra nhiều công sức giúp ích rất đắc lực cho Ba Lê Thi Xã quy tụ những nhà văn nhà thơ hải ngoại….».

Do uy tín và với trách nhiệm bảo tồn, phát huy Văn Hóa Việt của những người chủ trương, nên CLB đã được sự hưởng ứng của nhiều tài năng không chỉ riêng ở Paris, mà cả thêm nhiều người ở nước Pháp, Châu Âu và Hoa Kỳ. Xin được kể tên những vị đã giúp cho vườn hoa văn hóa Việt nơi xứ người thêm rực rỡ, và làm cho câu lạc bộ có nhiều màu sắc và kéo dài sinh hoạt trên hai mươi năm : Nữ sĩ Phạm Thị Nhung, Nữ sĩ Thái Hạc Oanh, Nữ sĩ Vân Nương Trần Thị Vân Chung, Nữ sĩ Liên Trang Phạm Thị Ngoạn (ái nữ của cụ Phạm Quỳnh) Nữ sĩ Chân Phương Lê Mỹ, Nữ sĩ Quỳnh Liên Công Tằng Tôn Nữ Quỳnh Liên, Nhà thơ nữ Thiên Định, Nhà thơ nữ Hoàng Minh Tâm, Nhà thơ nữ Hoàng Bích Đào, Nhà thơ nữ Bạch Vân, Nhà thơ nữ Thụy Khanh, Nhà thơ nữ Bích Xuân, Nhà thơ nữ Huyền Mi, Nhà thơ nữ Dã Thảo, Nhà thơ nữ Thụy Hương, Nhà thơ nữ Hà Lan Phương, Nhà thơ nữ Từ Thạch, Nhà văn nữ Nguyễn Mây Thu, Nhà văn nữ Vân Hải,.. Nhà thơ Phương Du, Nhà thơ Song Thái Phạm Công Huyền, Nhà thơ Vân Uyên Nguyễn Văn Ái, Nhà thơ Hoài Việt Nguyễn Văn Hướng, Nhà thơ Hồ Trọng Khôi, Nhà thơ Thanh Tuệ, Nhà thơ, nhà biên khảo Hương Giang TS Thái Văn Kiểm, Nhà thơ Gs Đoàn Đức Nhân, Nhà thơ Khuê Trai GS Vũ Quốc Thúc, Nhà thơ nhà biên khảo Lương Giang Phạm Trọng Nhân, Nhà thơ BS Văn Bá Nguyễn Văn Ba, Nhà thơ, nhà biên khảo Phượng Linh Đỗ Quang Trị, Nhà thơ Âu Dương Trọng Lễ, Nhà biên khảo Gs Võ Thu Tịnh, Nhà biên khảo Mỹ Phước Nguyễn Thanh, Nhà thơ Ngân Đoài, Nhà thơ BS Kim Thành Xuân, Nhà thơ Hoa Tiên Phan Thế Nghiệp, Quyện Tâm Nguyễn Xuân Lang, Nhà thơ Hồ Minh Đào,

Nhà văn An Khê Nguyễn Bỉnh Thinh, Nhà văn Hồ Trường An, Nhà văn Nguyễn Thùy, Nhà văn Trần Đại Sỹ, Nhà văn Tô Vũ, Nhà văn Từ Trì, Nhà văn Mạnh Bích, Nhà văn Võ Đức Trung, Nhà văn Tiểu Tử, Nhà văn Trần Trung Quân, Nhà văn Từ thức, Nhà Văn Trần Tam Nguyên, Nhạc sĩ Xuân Lôi, Nhạc sĩ Trịnh Hưng, Nhạc sĩ Trần Văn Trạch, Nhạc sĩ Anh Việt Thanh, Nhạc sĩ Xuân Vinh, Nhạc sĩ Anh Huy, Nhạc sĩ Đào Tuấn Ngọc, Nhạc sĩ Lê Khắc Thanh Hoài, Nhạc sĩ Nguyễn Thanh Vân, Nhạc sĩ JulesTambicannou, Nhạc sĩ Nguyễn Minh Châu, Nhạc sĩ Phạm Đăng, Nhạc sĩ Hoàng Hoa, Nhạc sĩ Đoàn Văn Linh, Nhạc sĩ Nguyễn Minh Mạch, Nhạc sĩ Quách Vĩnh Thiện, Nhạc sĩ Minh Nhật, Nhạc sĩ Nguyễn Phúc Bửu Phôi, nhạc sĩ Nhạc Lê Phương, Nhạc sĩ Nguyễn Đình Tuấn, Nhạc sĩ Phạm Ngọc Lân, Nhạc sĩ Quốc Kỳ Vũ Quốc Hùng, Nhạc sĩ Minh Sơn, Nhạc sĩ Nguyễn Linh Chi, Nhạc sĩ Lê Như Quốc Khánh, Nhạc sĩ Xuân Giao, Nhạc sĩ Đình Đại, Nhạc sĩ Michel Tùng, Nhạc sĩ Bảo Đức, Nhạc sĩ Châu Quốc Hùng, Nhạc sĩ Đan Thanh,…..

GSTS Lê Mộng Nguyên, GSTS Phạm Đình Liên, GSTS Nguyễn Đăng Trúc, GSTS Trần Văn Cảnh, GSTS Âm nhạc Quỳnh Hạnh, GSTS Thomas LARGER, TS Từ Thu Hương, TS Võ Hùng Anh, Nhà thần học TS Nguyễn Tấn Phước, Nhà phê bình văn học TS Liễu Trương, Nhà văn hóa Phượng Anh, GS Bùi Sỹ Thành, GS Trịnh Khải, GS Hoàng Đức Phương, GS Nguyễn Thị Hoàng, Nhà báo Nguyễn Bảo Hưng, Nhà báo Phạm Hữu, Nhà báo Kim Long, Nhà báo Liều Phong, KS Nguyễn Qúy Toàn, KS Lê Minh Triết, DS Đặng Quốc Cơ, BS Nguyễn Bá Linh, BS Phan Khắc Tường, LS Nguyễn Đăng Trình, LS Trần Thanh Hiệp, LS Nguyễn Văn Hoàng, Họa sĩ Lê Tài Điển, Họa sĩ Vũ Thái Hòa, Họa sĩ Nguyễn Đức Tăng, Họa sĩ Ngọc Tuyết, Họa sĩ Trúc Tiên, Điêu khắc gia Anh Trần, Điêu khắc gia Vương Thu Thủy, Đạo diễn Trần Song Thu, Nhà quay phim Võ Anh Tuấn, Nhiếp ảnh gia Huỳnh Tâm, Danh ca Thanh Hùng, Danh ca Cao Thái, Danh ca Thanh Phong, Nghệ sĩ Hữu Phước, Ca sĩ Mạnh Cường, Ca sĩ Kim Nga, Ca sĩ Bạch Yến, Ca sĩ Thiên Nga, Ca sĩ Thu Hương, Ca sĩ Mỹ Hòa, Ca sĩ Họa Mi, Ca sĩ Minh cầm, Ca sĩ Đỗ Quyên, Ca sĩ Kim Thu, Ca sĩ Tuyết Mai, Ca sĩ Hải Yến, Ca sĩ Ngọc Châu, Ca sĩ Ngọc Xuân, Ca sĩ Tuyết Dung, GS nghệ sĩ Bích Thuận, Nghệ sĩ Mộng Tuyền, Nghệ sĩ Diệu Khánh, Nghệ sĩ Thúy Hằng, Nghệ sĩ Thụy Hương, Nghệ sĩ Linh Chi….Phan Thu Thủy, Bạch Sương, Châu Văn Lộc, Bà Nguyễn Bích Lộc….

Mỗi năm CLB sinh hoạt ít nhất 4 lần, về các chuyên đề : đạo lý, triết lý, văn chương, khoa học, hội họa, điêu khắc. Những khuôn mặt trong giới văn học nghệ thuật ở khắp nơi đã từng sinh hoạt với CLB :

Á châu : Nhật Bản :Nhà nghiên cứu văn học Đỗ Thông Minh. Úc châu : Nhạc sĩ Lệ Mai & Phạm QuangTuấn, Nhà phê bình văn học Nguyễn Hưng Quốc.

Âu Châu : Na Uy : Nữ sĩ NguyễnThị Vinh, Nhà văn Nguyễn Hữu Nhật. Đan Mạch : Nhà báo Đặng Văn Nhâm. Anh Quốc : Nhà báo Mạc Kinh. Đức Quốc : Nhà văn Bùi Hạnh Nghi, Nhà văn Trần Phong Lưu, Nhà văn Vũ Nam, Nhà thơ Tùy Anh, Nhà thơ Mai Vi Phúc, Nhà thơ Võ Thị Trúc Giang, Nhà báo Phạm Văn Kiểm, Nhà biên khảo Nguyễn Văn Nhiệm…Thụy Sĩ : Nhà văn Nguyễn Thùy.

Gia Nã Đại : GS Lê Hữu Mục, GS Võ Long Tê, Nhà văn Trà Lũ, Nhà văn Tiểu Thu, Nhà văn Hải Triều, Nhạc sĩ Lê Dinh, Nhạc sĩ Trường Sa, Nhạc sĩ Phạm Mạnh Cương, Nhạc sĩ Nguyễn Hữu Nghĩa, Nhiếp ảnh gia Nguyễn Đăng Trình.

Mỹ Quốc : Nhà văn Toàn Phong Nguyễn Xuân Vinh, Nhà nghiên cứu văn học GS Nguyễn Ngọc Bích, Nhà văn Phan Nhật Nam, Nhà văn Nguyên Vũ, Nhà văn Dương Huệ Anh, Nhà văn Song Nhị, Nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng, Nhà văn Trần Phong Vũ, Nhà văn Chu Tất Tiến, Nhà văn Trà Nguyễn, Nhà văn Hoành Nguyễn, Nữ sĩ Vi Khuê, Nữ sĩ Trương Anh Thụy, Nhà văn Phong Thu, Nhà văn Tôn Nữ Mạc Giao, Nhà văn Linh Linh Ngọc.

Nhà thơ Cung Trầm Tưởng , Nhà thơ Hà Huyền Chi, Du Tử Lê, Nhà thơ Hà Bỉnh Trung, Nhà thơTrần Thiện Hiệp, Thi Họa sĩ Vũ Hối, Nhà thơ Ngô Đức Diễm, Nhà thơ Lê Mai Lĩnh, Nhà thơ Nguyễn Chí Thiện, Nhà thơ Như Hoa Lê Quang Sinh, Nhà thơ Lưu Nguyễn Đạt, Nhà thơ Phan Khâm, Nhà thơ Hà Trung Yên, Nhà thơ Hoàng Trùng Dương, Nhà thơ Cao Nguyên, Nhà Thơ Lê Trọng Nghĩa, Nhà thơ Duy An Đông, Nhà thơ Phạm Ngọc, Nhà thơ Dư Thị Diễm Buồn, Nhà thơ Phan Ngọc An, Nhà thơ Hoàng Xuyên Anh, Nhà thơ Ngọc Bích, Nhà thơ Huỳnh Mai Hoa, Nhà văn Nguyễn Thị Ngọc Dung, Nhà thơ Lưu Hồng Phúc, Nhà thơ Chúc Anh, Nhà báo Trùng Dương, Nhà báo Chu Kim Oanh, Nhà báo Hoài Thanh, Nhà báo Nguyễn Gia Bảo.

Nhạc sĩ Từ Công Phụng, Nhạc sĩ Vũ Thành An, Nhạc sĩ Đào Trường Phúc, Nhạc sĩ Việt Dũng , Nhạc sĩ Nguyệt Ánh, Nhạc sĩ Trần Quang Long, Nhạc sĩ Hồ Văn Sinh, Nhạc sĩ Miên Du Đà Lạt….

« Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam Paris làm văn hóa ».

Trong buổi sinh hoạt văn học nghệ thuật « Hương Mùa Hạ 29.06.2014 », một cuộc thảo luận phong phú và hào hứng hiếm có về ý nghĩa của từ « Văn hóa » [ ] đã được mọi thành phần tham dự, giúp cho Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam ý thức rõ rệt ý nghĩa của từ văn hóa mà xác định được mục tiêu và đường hướng văn hóa của mình. Ba ý nghĩa về văn hóa đã được rõ rệt nêu ra và ba sứ mệnh văn hóa đã được nhìn thấy : 1. Văn hóa theo nghĩa văn hiến, văn vật của Nguyễn Trãi mà góp phần bảo vệ, xây dựng đất nước, quốc gia như là một kẻ sĩ. 2. Văn hóa theo nghĩa văn hiến, văn chương, văn học của Lê Quí Đôn, Phan Huy Chú, mà góp phần bảo trì và phát triển văn hóa dân tộc, như là người biên soạn sách vở. 3. Và Văn hóa theo nghĩa cuộc sống con người hằng ngày của Đào Duy Anh mà biên soạn sách vở về mọi vấn đề liên hệ đến cuộc sống thường ngày của con người Việt Nam, có biến chuyển và mạnh yếu, theo thời gian và không gian.

Từ việc xác định ba mục tiêu này, các hội thảo viên đã đưa ra một « Quyết định về đường hướng văn hóa của Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam Paris » là : « Góp phần xây dựng Văn hóa Việt Nam và lưu tâm gìn giữ phát triển sự trong sáng tiếng Việt ». Đường hướng này cho thấy rõ “Mục tiêu thuần túy văn hóa của Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam Paris nhằm giới thiệu và phổ biến những tác phẩm giá trị, dựa trên tiêu chuẩn cách viết có lưu tâm gìn giữ và phát triển sự trong sáng tiếng Việt. Các tác phẩm được phổ biến gồm nhiều loại : Sáng tác, phê bình văn học, biên khảo, dịch thuật do các thành viên của Câu Lạc Bộ hay do các văn nghệ sĩ của các Cộng Đoàn Việt Nam khác. Và tác phẩm của những tác giả xuất sắc có giá trị lâu dài ». Quyết định này là chặng đường quan trọng tiên quyết.

2. Tác phẩm « NHỮNG KHUÔN MẶT VĂN HÓA VIỆT NAM PARIS, 1995-2015 » là một dự án văn học đưa ra một nhận thức về thân phận của mình, đồng thời ghi dấu và kỷ niệm 20 năm thành lập của « Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam Paris » vào năm 2014. Dự án này đã được trình bày và các tham dự viên chấp thuận trong buổi sinh hoạt văn học nghệ thuật « Paris, Chiều tưởng nhớ, ngày 26.10.2014 » [ ].

Thiết kế dự án này là chặng đường thứ nhất, sau khi đường hướng đã được xác định. Nó nhằm áp dụng những mục tiêu và đường hướng văn hóa của CLBVHVNP vào việc thực hiện một tác phẩm, hầu ghi nhận, phổ biến và lưu trữ những tác phẩm và tác giả có phẩm chất cao. Công việc hướng tới việc nhận định về môi trường, động lực, mà thiết kế đầu đề, mục đích, nội dung và cấu trúc tổng quát. Nội dung hướng về những tác giả văn nghệ sĩ Việt Nam tại Pháp, trong 20 năm, 1995-2015. Cấu trúc có thể xoay quanh những khía cạnh : sáng tác văn chương, luận khảo văn học, nghiên cứu văn hóa,…

Tổ chức thực hiện, là chặng đường thứ hai, đã được bàn thảo và quyết định trong hai ngày : ngày 05.11.2014 tại tư gia Thi sĩ Đỗ Bình và ngày 14.03.2015 tại tư gia Bác Sĩ Phương Du Nguyễn Bá Hậu. Ba ban làm việc đã được đề nghị và thành lập[ ].

Ban Điều Hành Chung có sứ mệnh góp ý, xác định đường hướng, chủ trương và thực hiện tổng quát gồm những vị sau đây : Nhà văn Hồ Trường An, TS Võ Hùng Anh, Nhà văn nhà thơ Đỗ Bình, Nhà văn hóa GSTS Trần Văn Cảnh, Bs Nguyễn Bá Hậu, Nhà báo Nguyễn Bảo Hưng GS Trịnh Khải, Nhà biên khảo Nguyễn Thanh, Nhà văn Mây Thu, Nhà văn GS Nguyễn Thùy, Nhà văn hóa Phượng Anh Nguyễn Quý Toàn, Họa sĩ Trúc Tiên. Chủ Nhiệm là Nhà văn nhà thơ Đỗ Bình.

Ban Biên Tập với sứ mệnh thành lập một ban biên tập, đề nghị nội dung và bố cục, liên lạc với các tác giả, và thông tin cho họ để họ xác nhận sự tham gia và góp ý về các nguyên tắc tổng quát biên soạn, về cấu trúc tổng quát và chi tiết của nội dung cuốn sách, về phân chia công việc, phân chia bài cho mỗi người và chọn lựa bài vở.

Ban Biên Tập của tuyển tập « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris gồm những vị sau đây : Nhà văn Hồ Trường An, GSTS Hà Ngọc Bích, Nhà Văn Nhà Thơ Đỗ Bình, nhà thơ Hương Bình, GSTS Trần Văn Cảnh, TS Phạm Trọng Chánh, GSBS Phạm Tu Chính, Thi sĩ BS Phương Du Nguyễn Bá Hậu, LS Trần Thanh Hiệp, Nhà báo Nguyễn Bảo Hưng, GS Trịnh Khải, GSTS Phạm Đình Liên, Nữ sĩ Quỳnh Liên, GSTS Lê Mộng Nguyên, Nhà văn Trần Tam Nguyên, GS Phạm Thị Nhung, Thi sĩ GS Hàm Thạch, Nhà biên khảo Nguyễn Thanh, GSTS Vũ Quốc Thúc, Nhà văn GS Nguyễn Thùy, Nhà văn Từ Thức, Nhà báo Lê Trân, GSTS Từ Trì, GSTS Nguyễn Đăng Trúc, Nhà phê bình TS Liễu Trương, GS Phan Thị Trọng Tuyến. Chủ Biên là GSTS Trần Văn Cảnh.

Ban Thực Hiện gồm những công việc và người trách nhiệm sau đây : Trình bầy bìa 1&4 : Họa sĩ Trúc Tiên ; Lên khuôn : GSTS Trần Văn Cảnh, TS Võ Hùng Anh ; Đọc lại : Nhà văn hóa Phượng Anh Nguyễn Quý Toàn, TS Võ Hùng Anh, Nhà Văn Trần Tam Nguyên, Nhà văn Nguyễn Mây Thu, BS Nguyễn Bá Linh, và tác giả liên hệ ; In ấn : GSTS Trần Văn Cảnh ; Phát hành, Giao thương, Tài chánh : Nhà văn nhà thơ Đỗ Bình, Nhà văn hóa Phượng Anh Nguyễn Quí Toàn, Họa sĩ Nguyễn Đức Tăng, KS Lê Minh Triết.

Nội dung « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris ». Nội dung của tác phẩm đã được xây dựng và thực hiện theo một đường hướng Văn Hóa có trao đổi, thảo luận và quyết định chung.

Một thời gian đã được kéo dài ra, sau chiều hội thảo về dự án văn học ngày 26.10.2014, để các tác giả sáng tác, hai thư ngỏ đã được gởi đi, ngày 18.07.2015 và ngày 09.11.2015, xin các thi, văn, nghệ sĩ, các nhà nghiên cứu, giáo sư gửi bài đóng góp.

Năm tháng sau ngày thư ngỏ thứ hai được gửi đi, trong « Chiều Sinh Hoạt Văn Học Nghệ Thuật » tổ chức vào ngày thứ bảy 02 tháng 04 năm 2016, kết quả về nội dung cuốn sách đã được công bố với 37 bài được chọn đăng [ ] và trình bày trong hai phần theo mục lục sau đây :

LỜI CÁM ƠN / Trần Văn Cảnh, Chủ biên 7

LỜI GIỚI THIỆU / Nhà thơ Đỗ Bình, Chủ tịch Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam Paris 8

MỤC LỤC 19

LỜÏ MỞ CHUNG / Trần Văn Cảnh, Chủ biên

23

PHẦN I. TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM

29

1. Thơ thiền với Thân Thị Ngọc Quế / Hồ Trường An 31

2. Paris, một tâm hồn chân quê / Đỗ Bình 49

3. Con đường không mỏi / Đỗ Bình 63

4. Kẻ đi tìm lẽ đạo / Đỗ Bình 83

5. GS Võ Thu Tịnh, một tâm hồn thanh cao / Đỗ Bình 95

6. « Thơ Tình » của thi sĩ Vân Uyên Nguyễn Văn Ái / Trần Văn Cảnh 102

7. Đọc thơ « Tha Hương » của thi sĩ Phương Du Nguyễn Bá Hậu / Trần Văn Cảnh 122

8. Đọc « Tuyển Tập Tiểu Tử » của nhà văn Tiểu Tử / Trần Văn Cảnh 157

9. Giáo Sư Trần Văn Bảng, Y sĩ, Thi sĩ / Phạm Tu Chính 170

10. Vinh danh và thương tiếc Tiến sĩ Thái Văn Kiểm / Lê Mộng Nguyên 189

11. Vân Nương Lê Ngọc Chấn - Nhớ một người đi / Nguyễn Thùy 200

12. Tinh thần Nguyễn Trường Tộ / Lê Trân phỏng vấn GS Nguyễn Đăng Trúc 238

13. Lê Mộng Nguyên vọng về lời hẹn ước từ bờ suối xưa / Nguyễn Đăng Trúc 254

14. Đọc “Em điên xoã tóc” của Kiệt Tấn / Liễu Trương 264

15. Các nhà văn nữ Việt Nam ở Pháp / Liễu Trương 278

16. Võ Phiến và tâm trạng kẻ lưu đầy / Liễu Trương 296

PHẦN II. SÁNG TÁC VĂN CHƯƠNG NGHIÊN CỨU VĂN HỌC, VĂN HÓA

303

17. Mấy rặng trâm bầu / Hà Ngọc Bích 305

18. Kiếp tằm tơ (thơ) / Hương Bình 317

19. Tiểu sử Nguyễn Du qua những phát hiện mới / TS Phạm Trọng Chánh 319

20. Những nét đẹp trong Đoạn Trường Tân Thanh / Phương Du Nguyễn Bá Hậu 331

21. Ghi chú về « Đức Lý » của người luật sư / Trần Thanh Hiệp 344

22. Có nên đặt vấn đề về khả năng diễn đạt của tiếng Việt / Nguyễn Bảo Hưng 361

23. Đạo Phật và Truyện Kiều / Trịnh Khải 381

24. Albert Einstein, nhà bác học danh tiếng nhất của thế kỷ thứ 20 / GSTS Phạm Đình Liên 401

25. Cô Liêu - Nhớ quê (thơ) / Quỳnh Liên 409

26. Người phụ nữ Việt Nam qua trào lưu Tự Lực Văn Đoàn / Lê Mộng Nguyên 411

27. Ba bài tùy bút trích trong tác phẩm « Dòng đời trôi » / Trần Tam Nguyên 424

28. Trống đồng Ngọc Lũ nói gì về Tết Nguyên Đán và Tết Trung Thu / Phạm Thị Nhung 454

29. Ngọc Lan Cố Quốc / Phạm Thị Nhung 470

30. Vọng cố hương (thơ) / Hàm Thạch 481

31. Ngày du ngoạn Giverny và Auvers-sur-Oise/ Nguyễn Thanh 482

32. Gió đưa cành trúc la đà / Vũ Quốc Thúc 488

33. Giảng luận bài Dân ca « Đố ai nằm ngủ không mơ » / Nguyễn Thùy 496

34. Người đưa tin / Từ Thức 511

35. Bà Mẹ Quê / Từ Trì 523

36. Đại Học Hè Việt-Nam Hải Ngoại, một đóng góp cho cuộc phục hưng văn hóa / Nguyễn Đăng Trúc 534

37. Chút gì còn lại / Phan Thị Trọng Tuyến 546

LỜI KẾT CHUNG / Trần Văn Cảnh, Chủ Biên

568

PHỤ LỤC

573

PL 1- Đường hướng Văn hóa của Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam Paris / Trần Văn Cảnh, Chủ biên 575

PL 2- Dự án « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris » / Trần Văn Cảnh, Chủ biên 593

PL 3- Điều hành và tổ chức « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris » / Trần Văn Cảnh, Chủ biên 598

PL 4- Nội dung cuốn sách « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris » / Trần Văn Cảnh, Chủ biên 601

PL 5- Bảng bài viết, Hình-tiểu sử-tác phẩm của các tác giả « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris » 608

« Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris » ghi nhận những ai?

Trong phần đầu buổi chiều Văn Học Nghệ Thuật ra mắt tác phẩm « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris » ngày 19.08.2016, các tham dự viên đã được nghe những giới thiệu chi tiết và cá biệt về từng tác giả đã đóng góp vào tuyển tập « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris, 1995-2015 ».

Trong phần giới thiệu chung này, chúng tôi xin giới thiệu một cách tổng quát về chân dung tập thể của « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris, 1995-2015 ».

Tuyển Tập « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris, 1995-2015 » là một tác phẩm, sau hai năm chuẩn bị, đã ghi nhận chân dung của những nhà thơ, nhà văn, nhà nghiên cứu văn học và văn hóa Việt Nam thuộc Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam tại Paris, trong những năm từ 1995 đến 2015. Không phải là chân dung kinh tế xã hội, theo kiểu « Chân dung kinh tế và xã hội của những tác giả viết sách ở Pháp », như bản phúc trình của Bộ Văn Hóa và Truyền Thông Pháp đã cho phổ biến ngày 16 tháng 03 năm 2016 [ ]. Nhưng là chân dung văn hóa.

Họ là ai ?

Nhóm thứ nhất, họ là những thành viên đã hay đang sinh hoạt trong Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam Paris ; họ đáp lời mời của Chủ Nhiệm và Chủ Biên ; họ là những tác giả gửi những sáng tác góp phần thực hiện tác phẩm « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris, 1995-2015 » này. Đó là 26 tác giả sau đây : Nhà văn Hồ Trường An, GSTS Hà Ngọc Bích, Nhà Văn Nhà Thơ Đỗ Bình, nhà thơ Hương Bình, GSTS Trần Văn Cảnh, TS Phạm Trọng Chánh, BSGS Phạm Tu Chính, Thi sĩ BS Phương Du Nguyễn Bá Hậu, LS Trần Thanh Hiệp, Nhà báo Nguyễn Bảo Hưng, GS Trịnh Khải, GSTS Phạm Đình Liên, Nữ sĩ Quỳnh Liên, GSTS Lê Mộng Nguyên, Nhà văn Trần Tam Nguyên, GS Phạm Thị Nhung, Thi sĩ GS Hàm Thạch, Nhà biên khảo Nguyễn Thanh, GSTS Vũ Quốc Thúc, Nhà văn GS Nguyễn Thùy, Nhà văn Từ Thức, Nhà báo Lê Trân, GSTS Từ Trì, GSTS Nguyễn Đăng Trúc, Nhà phê bình TS Liễu Trương, GS Phan Thị Trọng Tuyến.

Nhóm thứ hai, họ là những người đã hoặc đang ở Paris và đã hay đang biên soạn sách vở, mà nay, được những thành viên Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam Paris tìm hiểu và nhắc nhớ đến. Họ được vinh danh và tên tuổi được ghi khắc vào lịch sử văn học. Đó là những vị sau đây : bác sĩ giáo sư thi sĩ Vân Uyên Nguyễn Văn Ái, nhà văn Văn Bá bác sĩ Nguyễn Văn Ba, giáo sư thi sĩ bác sĩ Bằng Vân Trần Văn Bảng, bác sĩ thi sĩ Phương Du Nguyễn Bá Hậu, học giả tiến sĩ Thái Văn Kiểm, nhạc sĩ giáo sư Lê Mộng Nguyên, nữ sĩ Vân Nương, nữ sĩ Minh Châu Thái Thị Hạc Oanh, nhà văn học Võ Phiến ở Mỹ, nhà thơ Thân Thị Ngọc Quế, nhà văn Kiệt Tấn, nhà văn học Nguyễn Thùy, GS Võ Thu Tịnh, học giả Nguyễn Trường Tộ, nhà văn Tiểu Tử ; Những nhà văn nữ Paris hiện nay, như Mạch Nha, Miêng, Phạm Thị Trọng Tuyến, Trần Diệu Tâm, Đỗ Quỳnh Giao, Đặng Mai Lan, Mai Ninh.

Chân dung chung và chính yếu của Những Khuôn Mặt VHVN Paris ?

Đọc xong những bài trong tác phẩm « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris, 1995-2015 », không những một nội dung tổng quát của Văn Hóa Việt Nam đã được tỏ lộ về tinh thần kẻ sĩ, về công việc nghiên cứu và biên soạn sách vở và biên soạn về cuộc sống hằng ngày hiện nay của người Việt Nam, đặc biệt là người Việt Nam hải ngoại. Nhưng còn một nội dung chủ yếu cụ thể và đặc trưng mà người đọc chăm chú sẽ dễ dàng khám phá và nhận ra, đó là «chân dung chung của người làm văn hoá trong Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris».

Nhiều đề tài và nhiều tiếp cận khác nhau, nhưng tất cả mọi tác giả đều đã đề cập, nhiều ít, xa gần, đến chủ đề « Tha Hương », là nét chân dung đặc trưng chính yếu chung, với ba mầu rất đậm và rõ nét. Một cái tha hương hiện thực của tâm tình hoài nhớ, thương mến, mong chờ quê hương tươi sáng và của cảnh sống giữ thơm quê mẹ, bảo trì và phát triển văn hóa dân tộc, hội nhập quê người. Một cái tha hương vươn lên của tình thương, đi từ tình thương gia đình, đến tình thương Nước Việt, Người Việt, Tiếng Việt, tiến lên tình thương nhân loại. Và một cái tha hương thăng tiến về tâm linh, tìm về chân, thiện, mỹ, hướng lên tâm linh và thiêng liêng.

Rõ rệt « Những khuôn mặt Văn Hóa Việt Nam Paris, 1995-2015 » đã hoà nhập với những tác phẩm văn, thơ, nghiên cứu về văn học và văn hóa Việt Nam khác trên thế giới, mà khai phá ra một nội dung mới trên diễn đàn văn học Việt Nam cho thời hậu chiến, 1975-2015.

Khác với văn thơ thời tiền chiến 1930-1945 và văn thơ thời chiến 1945-1975, văn thơ thời hậu chiến 1975-2015 nở rộ ra ở hải ngoại, trong đó có Paris, với dòng văn thơ THA HƯƠNG và TÌNH THƯƠNG Nước Việt, Người Việt, Tiếng Việt.

Đó là nét chân dung chính yếu cũa các tác giả, là nội dung của tác phẩm và là sứ điệp gửi đến quí độc giả Việt Nam.

Những dự án khác cho tương lai sau « Những khuôn mặt Văn Hóa Việt Nam Paris » ?

Từ « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris, 1995-2015 », những viễn tượng tương lai như đã được mở ra cho những công trình văn học, văn hóa tương lai.

Trước nhất là những viễn tượng không gian địa lý, với những vấn nạn đã được gợi ra : Có cần phải nhìn ra « Những khuôn mặt Văn Hóa Việt Nam Hải Ngoại, 1975-2016 » ? Có cần phải nhận rõ « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam trên toàn thế giới hiện nay, 1975-2017 » ?

Thứ đến là những viễn tượng thời gian lịch sử và những viễn tượng biến chuyển về nội dung, chủ đề và kỹ thuật, hình thức văn hóa, văn học, mà những vấn nạn sẽ từ từ được ý thức, nhận ra và đặt thành vấn đề.

Vui mừng vì tác phẩm « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris » đã được thực hiện, mà qua đó một chân dung độc đáo của khuôn mặt văn hóa đã lộ hình rõ rệt, qua nhiều nét đậm khác nhau. Nét đậm của hành động kẻ sĩ hào kiệt, có nhân nghĩa, góp phần yên dân, trừ bạo, của hết các tác giả, mà nổi bật nhất có lẽ là « hình ảnh Nguyễn Tường Tộ như một kẻ sĩ dấn thân, can đảm, một nhà canh tân xã hội ». Nét đậm biên soạn sách vở, hầu sáng tác, đóng góp vào việc giữ gìn, bảo quản và phát triển kho tàng văn hóa quốc dân Việt Nam, của toàn thể mọi tác giả. Nét đậm sáng tác về đủ mọi vấn đề của cuộc sống người Việt Nam, nhất là của những người Việt Nam tha hương ở hải ngoại.

Chúng tôi vui mừng và hãnh diện thấy lòng thương nước yêu dân, thấy tình gắn bó với quê cha đất tổ, thấy ý chí muốn giữ gìn sự trong sáng tiếng Việt, muốn tìm hiểu văn học, văn hóa nước nhà, muốn hướng về tình thương, muốn vươn lên, tìm về chân, thiện, mỹ, muốn thăng tiến đi tìm lẽ đạo, của những tác giả đã góp phần trong tập sách này.

Chúng tôi xin cám ơn các tác giả đã dầy công suy nghĩ, ghi nhận, tìm tòi và biên soạn.

Chúng tôi hân hạnh giới thiệu những trang sách này và hy vọng tuyển tập « Những Khuôn Mặt Văn Hóa Việt Nam Paris, 1995-2015 » sẽ được phổ biến rộng rãi và được nhiều độc giả đón nhận.

Paris, ngày 08 tháng 10 năm 2016

Đỗ Bình, Chủ Tịch Câu Lạc Bộ Văn Hóa Việt Nam Paris

Trần Văn Cảnh, Chủ Biên tuyển tập « Những khuôn mặt Văn hóa Việt nam Paris »